selçuklu askeriyesi - selçuklu devletinde askeri yapı - selçuklu askeriyesinin özellikleri
Selçuklularda ordu, devletin temelini meydana getiriyordu. İlk dönemlerde, Türkmen birliklerinden kurulan orduların kadroları, fetihler sonunda Selçuklu devleti bir imparatorluk haline gelince, genişletildi.
Sultan Melikşah devrinde Selçuklu ordusu Ortaçağın en kuvvetli ve düzenli ordusuydu. Bu ordu şu kısımlardan meydana geliyordu: çeşitli milletlerden seçilerek alınan ve sarayda özel olarak yetiştirilen ve doğrudan doğruya sultana bağlı olan Gulâmanı Saray, seçkin kumandanların emri altında ve her an harekete hazır Hassa ordusu; meliklerin, gulâm velilerin, vezirlerin ve öteki devlet ilerigelenlerinin askerleri; bağlı devletlerin kuvvetleri. Ayrıca kalabalık süvari kuvvetleri de vardı.
Adları divan defterlerine kayıtlı Gulâmanı Saray adı verilen görevliler, yılda dört defa maaş alırdı. Askeri bakımdan Selçukluların yaptığı önemli bir değişiklik de eski Türk toprak hukukundan ilham alınarak meydana getirilen «askeri ıkta» sistemidir. İmparatorluktaki topraklar, yıllık gelirlerine göre kısımlara ayrılarak, vergi yerine askeri birlik meydana getirmek şartıyla, hükümdar ailesine ve ümeraya verilmişti. Böylece devletin büyük bir yük altına girmeden, son derece kuvvetli bir ordusu oluyordu. Bu usul, askeri olduğu kadar idari bakımdan ve ülkenin imarıylc ilgili önemli sonuçlar doğurdu.
Anadolu Selçuklu devletinde, moğol istilâsı sonunda düzen bozulunca, ıkta arazileri, yurtluk (mülk) haline getirildi; bu değişiklik, Selçuklu ordusunun dağılmasına sebep oldu. Selçuklu ordusunda bu düzenli birlikler yanında, gerektiği zaman halktan ücretli asker de toplanırdı. Ayrıca, yardımcı kuvvet olarak Anadolu’nun fethinde önemli işler başarmış olan Türkmen kuvvetleri de vardı. Böylece Selçuklu imparatorluğunun ordusu yüz binleri buluyordu. Her birliğin kendine has bayrakları vardı. Selçuklu ordusunda gezici hastahanelerin ve hamamların (çerge) da bulunduğu biliniyor.
alıntı
Selçuklularda ordu, devletin temelini meydana getiriyordu. İlk dönemlerde, Türkmen birliklerinden kurulan orduların kadroları, fetihler sonunda Selçuklu devleti bir imparatorluk haline gelince, genişletildi.
Sultan Melikşah devrinde Selçuklu ordusu Ortaçağın en kuvvetli ve düzenli ordusuydu. Bu ordu şu kısımlardan meydana geliyordu: çeşitli milletlerden seçilerek alınan ve sarayda özel olarak yetiştirilen ve doğrudan doğruya sultana bağlı olan Gulâmanı Saray, seçkin kumandanların emri altında ve her an harekete hazır Hassa ordusu; meliklerin, gulâm velilerin, vezirlerin ve öteki devlet ilerigelenlerinin askerleri; bağlı devletlerin kuvvetleri. Ayrıca kalabalık süvari kuvvetleri de vardı.
Adları divan defterlerine kayıtlı Gulâmanı Saray adı verilen görevliler, yılda dört defa maaş alırdı. Askeri bakımdan Selçukluların yaptığı önemli bir değişiklik de eski Türk toprak hukukundan ilham alınarak meydana getirilen «askeri ıkta» sistemidir. İmparatorluktaki topraklar, yıllık gelirlerine göre kısımlara ayrılarak, vergi yerine askeri birlik meydana getirmek şartıyla, hükümdar ailesine ve ümeraya verilmişti. Böylece devletin büyük bir yük altına girmeden, son derece kuvvetli bir ordusu oluyordu. Bu usul, askeri olduğu kadar idari bakımdan ve ülkenin imarıylc ilgili önemli sonuçlar doğurdu.
Anadolu Selçuklu devletinde, moğol istilâsı sonunda düzen bozulunca, ıkta arazileri, yurtluk (mülk) haline getirildi; bu değişiklik, Selçuklu ordusunun dağılmasına sebep oldu. Selçuklu ordusunda bu düzenli birlikler yanında, gerektiği zaman halktan ücretli asker de toplanırdı. Ayrıca, yardımcı kuvvet olarak Anadolu’nun fethinde önemli işler başarmış olan Türkmen kuvvetleri de vardı. Böylece Selçuklu imparatorluğunun ordusu yüz binleri buluyordu. Her birliğin kendine has bayrakları vardı. Selçuklu ordusunda gezici hastahanelerin ve hamamların (çerge) da bulunduğu biliniyor.
alıntı