Gırtlak bölgesiyle ilgili hastalıkların en önemli habercisi seste yaşa ve cinsiyete göre beklenen niteliğin olmamasıdır. Tedavi edilsin ya da edilmesin 15 gün içinde düzelmeyen ses kısıklıkları etraflıca değerlendirilmelidir. Ses ile ilgili patolojiler olan sesteki çatallaşmalar, titreşimler, boğuk ses ve diğer tüm ses değişiklerinin hepsine ses kısıklığı denir. Sesin ana mekanizması olan ses tellerinde oluşabilecek herhangi bir oluşum, hastalık ya da problem ses kısıklığına yol açabilir.
Ses kısıklığına sebep olabilecek hastalıklar arasında;
Akut ve kronik larenjitler (Gırtlak iltihabı)
Ses teline hareketi sağlayan sinirin felci
Laringofarengeal reflü (midedeki asit salgısının gırtlağa gelerek bu bölgeyi tahriş etmesi)
Sesin yanlış kullanımı
Ses tellerinde oluşan ödem
Ses tellerinde nodül, kist veya polip gibi oluşumlar
Gırtlakta oluşan iyi ve kötü huylu tümöral kitleler
Gırtlağa veya sesteli sinirine gelen darbeler
Sesteli sinirini etkileyen beyin, boyun ve akciğerler bölgesindeki çeşitli hastalıklar
Psikolojik sebepler
Doğumsal patolojiler ve doğum travması
Ses kısıklığı iki haftadan uzun sürerse ve belirli bir nedeni yoksa bir kulak burun boğaz ve baş boyun cerrahisi uzmanına muayene olmanız gerekir. Ayrıca ses kısıklığı ile beraber nefes alma zorluğu, nedensiz ağrı bulunması, ağızdan kan gelmesi, birkaç günden uzun süren tam ses kaybı veya seste şiddet değişikliği, yutma zorluğu veya boyunda kitle (şişlik) gibi şikayetlerde daha da aceleci olmak gereklidir.
Poliklinik şartlarında ses kısıklığını tespit etmek için ya larinks aynası ya da endoskop adı verilen görüntülüme sistemi kullanılır. Bu iki yöntemle sıklıkla ses kısıklığına neden olan etken tespit edilir. Bazı hallerde stroboskop denen özel bir alet veya genel anestezi altında direkt gırtlak bölgesi muayenesi gerekebilir.
Bunların dışında gerekli hallerde ses kısıklığı tanısı için yapılabilecek tetkikler arasında:
Akciğer grafisi
Sinüs filmleri
Alerji testleri
Şeker hastalığı, tüberküloz gibi hastalıkların araştırılması
Gırtlak bölgesinin bilgisayarlı tomografi veya manyetik rezonansla incelenmesi
Tümör görülürse biyopsi alınıp incelenmesi
Ses teli sinirinin felcinde beyinle ilgili filmler (özellikle manyetik rezonans görüntüleme)
Ses teline yapılacak EMG tetkiki
Ses kısıklığının olmaması veya olursa da kolay iyileşmesi için dikkat edilecek bazı durumlar:
Sigara ve alkol kullanılmaması,
Sesin doğru tonda, kalınlaştırma ve inceltmeleri fazla yapmadan, kullanılması
Diyaframı kullanarak, gırtlak kaslarını çok yormadan konuşulması
Bol su içilmesi
Boğaz temizleme hareketini yapmaktan kaçınılması
Mideden asit kaçağı olan hastalar için;
Akşam saatlerinde çay, kahve, kola, alkol alınmaması,
Mideyi dolduracak kadar yemek yenmemesi,
Yemek yiyip hemen yatılmaması,
Yüksek yastıkta yatılması
Bulunduğunuz ortamın nemi ve ısısının uygun olması
Sürekli ve şiddetli öksürükten kaçınılması
Ses kısıklığının tedavisinde ses kısıklığına neden olan hastalığa göre değişen pek çok tedavi yöntemi vardır:
Ses teli iltihabı hallerinde genellikle medikal tedavi (ilaç) yeterlidir
Ses teli felçleri bazen tümöral hastalıklara bazende guatr ameliyatı sırasında gelişen komplikasyonlara bağlı olmaktadır. Tümöral hastalıkların tedavisinde cerrahi, radyoterapi ve ışın tedavisi kullanılır. Ameliyat sırasında gelişmiş ses teli felçlerinde de sesteki değişikliği düzeltmeye yönelik çeşitli cerrahi tedaviler uygulanmaktadır,
Laringofarengeal reflü hastalığı olan vakalarda hem medikal tedavi hem de hastanın alacağı bazı önlemler gereklidir,
Ses tellerinde bulunan nodül ve polip gibi hadiselerin tedavisinde ise ses terapisi çok önemli bir yere sahiptir.
Ses kısıklığına sebep olabilecek hastalıklar arasında;
Akut ve kronik larenjitler (Gırtlak iltihabı)
Ses teline hareketi sağlayan sinirin felci
Laringofarengeal reflü (midedeki asit salgısının gırtlağa gelerek bu bölgeyi tahriş etmesi)
Sesin yanlış kullanımı
Ses tellerinde oluşan ödem
Ses tellerinde nodül, kist veya polip gibi oluşumlar
Gırtlakta oluşan iyi ve kötü huylu tümöral kitleler
Gırtlağa veya sesteli sinirine gelen darbeler
Sesteli sinirini etkileyen beyin, boyun ve akciğerler bölgesindeki çeşitli hastalıklar
Psikolojik sebepler
Doğumsal patolojiler ve doğum travması
Ses kısıklığı iki haftadan uzun sürerse ve belirli bir nedeni yoksa bir kulak burun boğaz ve baş boyun cerrahisi uzmanına muayene olmanız gerekir. Ayrıca ses kısıklığı ile beraber nefes alma zorluğu, nedensiz ağrı bulunması, ağızdan kan gelmesi, birkaç günden uzun süren tam ses kaybı veya seste şiddet değişikliği, yutma zorluğu veya boyunda kitle (şişlik) gibi şikayetlerde daha da aceleci olmak gereklidir.
Poliklinik şartlarında ses kısıklığını tespit etmek için ya larinks aynası ya da endoskop adı verilen görüntülüme sistemi kullanılır. Bu iki yöntemle sıklıkla ses kısıklığına neden olan etken tespit edilir. Bazı hallerde stroboskop denen özel bir alet veya genel anestezi altında direkt gırtlak bölgesi muayenesi gerekebilir.
Bunların dışında gerekli hallerde ses kısıklığı tanısı için yapılabilecek tetkikler arasında:
Akciğer grafisi
Sinüs filmleri
Alerji testleri
Şeker hastalığı, tüberküloz gibi hastalıkların araştırılması
Gırtlak bölgesinin bilgisayarlı tomografi veya manyetik rezonansla incelenmesi
Tümör görülürse biyopsi alınıp incelenmesi
Ses teli sinirinin felcinde beyinle ilgili filmler (özellikle manyetik rezonans görüntüleme)
Ses teline yapılacak EMG tetkiki
Ses kısıklığının olmaması veya olursa da kolay iyileşmesi için dikkat edilecek bazı durumlar:
Sigara ve alkol kullanılmaması,
Sesin doğru tonda, kalınlaştırma ve inceltmeleri fazla yapmadan, kullanılması
Diyaframı kullanarak, gırtlak kaslarını çok yormadan konuşulması
Bol su içilmesi
Boğaz temizleme hareketini yapmaktan kaçınılması
Mideden asit kaçağı olan hastalar için;
Akşam saatlerinde çay, kahve, kola, alkol alınmaması,
Mideyi dolduracak kadar yemek yenmemesi,
Yemek yiyip hemen yatılmaması,
Yüksek yastıkta yatılması
Bulunduğunuz ortamın nemi ve ısısının uygun olması
Sürekli ve şiddetli öksürükten kaçınılması
Ses kısıklığının tedavisinde ses kısıklığına neden olan hastalığa göre değişen pek çok tedavi yöntemi vardır:
Ses teli iltihabı hallerinde genellikle medikal tedavi (ilaç) yeterlidir
Ses teli felçleri bazen tümöral hastalıklara bazende guatr ameliyatı sırasında gelişen komplikasyonlara bağlı olmaktadır. Tümöral hastalıkların tedavisinde cerrahi, radyoterapi ve ışın tedavisi kullanılır. Ameliyat sırasında gelişmiş ses teli felçlerinde de sesteki değişikliği düzeltmeye yönelik çeşitli cerrahi tedaviler uygulanmaktadır,
Laringofarengeal reflü hastalığı olan vakalarda hem medikal tedavi hem de hastanın alacağı bazı önlemler gereklidir,
Ses tellerinde bulunan nodül ve polip gibi hadiselerin tedavisinde ise ses terapisi çok önemli bir yere sahiptir.