Ses tellerinde oluşan şikayetler pek çok nedene bağlı olarak ortaya çıkabiliyor. Sesin makûs ve müsait olmayan kaidelerde, bilhassa de uzun müddetli ve yüksek tonda kullanılmasından, baş kesimi ile uzunluğunda hudut komşuluğunda oluşan tümörlere kadar birçok etken ses tellerinde muvakkat ya da kalıcı felçlere yol açabiliyor. Ses kısıklıkları ve yutma sırasında öksürük üzere ses teli felcine bağlı şikayetler ise “ses cerrahisi” ile tedavi edilebiliyor. Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Mütehassısı Prof. Dr. Mustafa Asım Şafak, ses teli illetleri ve tedavi formülleri ile ses tellerini kollayıcı teklifler hakkında malumat verdi.
Ses telleri travmaya açık yapıda
Ses telleri gırtlakta taraf alan, sağ ve soldan çok ince bir cilt ile kaplanmış yumuşak doku ve kas lifleri içeren oluşumlardır. Gırtlağın ve ses tellerinin fonksiyonlarını yöneten çok uzun seyirli hudut yapıları bulunur. Bu hudut yapıları dimağ sapından doğup, uzunluğunda aşağıya akıllıca göğüs kafesinin içine kadar iner ve büyük damarların etrafından dolaşıp, tekrar uzunluğunda yukarı çıkarak gırtlağa ulaşır. Hudutlar bu uzun yolculuk boyunca pek çok travmaya açıktır.
Ses teli hasarının kaynağı pek çok nedene bağlı
Dimağ sapını yahut baş ortamını etkileyen çeşitli illetler, uzunluğunda hudut komşuluğundaki tümörler, göğüs kafesinin içindeki pek çok hastalık, hududun kendisine bağlı farklı marazları durumunda ses tellerinde süreksiz yahut kalıcı felçler oluşabilir. Sesin makûs ve münasebetli olmayan kurallarda, bilhassa uzun müddetli ve yüksek tonlarda kullanılması da harabiyete yol açabilir. Ses tellerinde görülen sıkıntıların bir nedeni de tiroit bezlerine komşuluğu olduğu için tiroit cerrahisine bağlı travmalardır.
Ses teli cerrahisi gündeme geliyor
Ses tellerinin felçleri ses cerrahisi tekniğiyle rehabilite edilebilmektedir. Ses teli felcine bağlı sıkıntılarda, ses telinin tekrar çalışır hale getirilmesinden çok oluşan şikayetin kısmen düzeltilmesine yönelik cerrahi teşebbüsler yapılmaktadır. Örneğin; ses teli felci sonucunda yanda sabit kalan ve ses çıkarma yahut yutkunma sırasında orta velev yanlışsız hareket edemeyen ses teli, orta velev sabit hale getirilebilmektedir. Sorun, her iki ses telinin birden orta velev sabit halde felçli kalmasına neden olan bir hastalıksa, nefes darlığı bir sorunu yaşanmakta ve vaka, ses kısıklığının önüne geçmektedir. Bu durumda ses tellerinden biri yana çekilerek, yanda sabit halde kalmasını sağlayan cerrahi teşebbüsler gerekir. Böylelikle nefes darlığı düzeltilir fakat beraberinde bir ölçü ses kısıklığı oluşur.
Bağırarak konuşmak sese zarar veriyor
Bağırarak konuşmak ve bağırmayı alışkanlık haline getirmek, mide-gırtlak reflüsü, ses tellerinin irritasyonu yahut enfeksiyonları ile gırtlak kanserleri, ses karakterinde bozulma üzere pek çok farklı şikayete yol açmaktadır. Bir haftadan daha uzun süren her türlü ses meselesinde kesinlikle KBB bilirkişisine danışılmalıdır. Enfeksiyon durumlarında ses kısıklığıyla birlikte, nefes darlığı, yutma güçlüğü ve yüksek ateş üzere çok daha kıymetli şikayetler de görülebilir.
İnce ya da kalın ses için cerrahi teşebbüs
Ses telleri, çıkarılan sesin ince yahut kalınlığını ayarlayacak halde uzayıp incelme ya da kısalıp kalınlaşma üzere fonksiyonlara sahiptir. Ergenlik çağına geldiği sesi kalınlaşmayan erkek evlatlar olduğu üzere sesini kalın bulan hatunlar da olabilir. Bu durumda hastalar sesinin daha kalın ya da ince olmasını isteyebilir. Bu durumda, ince ya da kalın ses çıkaracak formda cerrahi teşebbüsler yapılabilmektedir. Ses teli cerrahisine; ses tellerinde polip yahut kist oluşumu, yaşlılık nedeniyle ses tellerinin gevşemesi, kronik ödemlere bağlı şişkinlikler, ses tellerindeki yarık yahut kanserler üzere problemlerde başvurulmaktadır.
Gırtlak iskeletinin hali değiştirilebiliyor
Ses cerrahisinde marazın tarifine nazaran pek çok farklı cerrahi teknik kullanılmaktadır. Bunlar arasında ses tellerinin muhitine değişik materyallerin enjeksiyonları, bir kısım gırtlak kıkırdaklarının çıkarılması, çeşitli dikiş teknikleriyle birtakım kıkırdakların bölgelerinin değiştirilmesi, gırtlak iskeletinin formunun ve konumlarının farklılaştırılması, bu emellerle da bir kadro protezlerin kullanılması gerekebilmektedir. Seçkin olarak hudut liflerinin onarımı, hudut ve kas kavşaklarından oluşan köklerin gırtlaktaki kimi kaslara aktarılması üzere tekniklere de başvurulabilmektedir.
Ses tellerinde uzun periyodik tedavi gerektiren ya da kalıcı hale gelebilen hasarların oluşmaması için birtakım tedbirler alınabilir. Bunun için de sesin gerçek tasarrufu ve günlük ömür alışkanlıklarında kimi değişiklikler önerilmektedir.
Ses tellerinizi korumak için olağan 10 yol
1. Ehil ölçüde likit almaya ihtimam gösterilmelidir.
2. Soğuk ve asitli içecekler mümkün olduğunda az tüketilmelidir.
3. Dumanlı ve tozlu ortamlardan kaçınılmalıdır.
4. Tütün eserleri kullanılmamalıdır.
5. Geniz temizleme hareketi mümkün olduğunca yapılmamalıdır.
6. Uzun müddet konuşulması gerekiyorsa boğazı ara sıra ıslatacak formda likit tüketilmelidir.
7. Yüksek sesle konuşmaktan, bağırmaktan kaçınılmalıdır.
8. Müzik söylemek için şan eğitimi alınmalıdır.
9. Gırtlağın ve diyaframın münâsib tasarruflarına dikkat edilmelidir.
10. Ses ile ilgili şikayetler göz arkası edilmemeli, hengam geçmeden bilirkişiye başvurulmalıdır.
Ses telleri travmaya açık yapıda
Ses telleri gırtlakta taraf alan, sağ ve soldan çok ince bir cilt ile kaplanmış yumuşak doku ve kas lifleri içeren oluşumlardır. Gırtlağın ve ses tellerinin fonksiyonlarını yöneten çok uzun seyirli hudut yapıları bulunur. Bu hudut yapıları dimağ sapından doğup, uzunluğunda aşağıya akıllıca göğüs kafesinin içine kadar iner ve büyük damarların etrafından dolaşıp, tekrar uzunluğunda yukarı çıkarak gırtlağa ulaşır. Hudutlar bu uzun yolculuk boyunca pek çok travmaya açıktır.
Ses teli hasarının kaynağı pek çok nedene bağlı
Dimağ sapını yahut baş ortamını etkileyen çeşitli illetler, uzunluğunda hudut komşuluğundaki tümörler, göğüs kafesinin içindeki pek çok hastalık, hududun kendisine bağlı farklı marazları durumunda ses tellerinde süreksiz yahut kalıcı felçler oluşabilir. Sesin makûs ve münasebetli olmayan kurallarda, bilhassa uzun müddetli ve yüksek tonlarda kullanılması da harabiyete yol açabilir. Ses tellerinde görülen sıkıntıların bir nedeni de tiroit bezlerine komşuluğu olduğu için tiroit cerrahisine bağlı travmalardır.
Ses teli cerrahisi gündeme geliyor
Ses tellerinin felçleri ses cerrahisi tekniğiyle rehabilite edilebilmektedir. Ses teli felcine bağlı sıkıntılarda, ses telinin tekrar çalışır hale getirilmesinden çok oluşan şikayetin kısmen düzeltilmesine yönelik cerrahi teşebbüsler yapılmaktadır. Örneğin; ses teli felci sonucunda yanda sabit kalan ve ses çıkarma yahut yutkunma sırasında orta velev yanlışsız hareket edemeyen ses teli, orta velev sabit hale getirilebilmektedir. Sorun, her iki ses telinin birden orta velev sabit halde felçli kalmasına neden olan bir hastalıksa, nefes darlığı bir sorunu yaşanmakta ve vaka, ses kısıklığının önüne geçmektedir. Bu durumda ses tellerinden biri yana çekilerek, yanda sabit halde kalmasını sağlayan cerrahi teşebbüsler gerekir. Böylelikle nefes darlığı düzeltilir fakat beraberinde bir ölçü ses kısıklığı oluşur.
Bağırarak konuşmak sese zarar veriyor
Bağırarak konuşmak ve bağırmayı alışkanlık haline getirmek, mide-gırtlak reflüsü, ses tellerinin irritasyonu yahut enfeksiyonları ile gırtlak kanserleri, ses karakterinde bozulma üzere pek çok farklı şikayete yol açmaktadır. Bir haftadan daha uzun süren her türlü ses meselesinde kesinlikle KBB bilirkişisine danışılmalıdır. Enfeksiyon durumlarında ses kısıklığıyla birlikte, nefes darlığı, yutma güçlüğü ve yüksek ateş üzere çok daha kıymetli şikayetler de görülebilir.
İnce ya da kalın ses için cerrahi teşebbüs
Ses telleri, çıkarılan sesin ince yahut kalınlığını ayarlayacak halde uzayıp incelme ya da kısalıp kalınlaşma üzere fonksiyonlara sahiptir. Ergenlik çağına geldiği sesi kalınlaşmayan erkek evlatlar olduğu üzere sesini kalın bulan hatunlar da olabilir. Bu durumda hastalar sesinin daha kalın ya da ince olmasını isteyebilir. Bu durumda, ince ya da kalın ses çıkaracak formda cerrahi teşebbüsler yapılabilmektedir. Ses teli cerrahisine; ses tellerinde polip yahut kist oluşumu, yaşlılık nedeniyle ses tellerinin gevşemesi, kronik ödemlere bağlı şişkinlikler, ses tellerindeki yarık yahut kanserler üzere problemlerde başvurulmaktadır.
Gırtlak iskeletinin hali değiştirilebiliyor
Ses cerrahisinde marazın tarifine nazaran pek çok farklı cerrahi teknik kullanılmaktadır. Bunlar arasında ses tellerinin muhitine değişik materyallerin enjeksiyonları, bir kısım gırtlak kıkırdaklarının çıkarılması, çeşitli dikiş teknikleriyle birtakım kıkırdakların bölgelerinin değiştirilmesi, gırtlak iskeletinin formunun ve konumlarının farklılaştırılması, bu emellerle da bir kadro protezlerin kullanılması gerekebilmektedir. Seçkin olarak hudut liflerinin onarımı, hudut ve kas kavşaklarından oluşan köklerin gırtlaktaki kimi kaslara aktarılması üzere tekniklere de başvurulabilmektedir.
Ses tellerinde uzun periyodik tedavi gerektiren ya da kalıcı hale gelebilen hasarların oluşmaması için birtakım tedbirler alınabilir. Bunun için de sesin gerçek tasarrufu ve günlük ömür alışkanlıklarında kimi değişiklikler önerilmektedir.
Ses tellerinizi korumak için olağan 10 yol
1. Ehil ölçüde likit almaya ihtimam gösterilmelidir.
2. Soğuk ve asitli içecekler mümkün olduğunda az tüketilmelidir.
3. Dumanlı ve tozlu ortamlardan kaçınılmalıdır.
4. Tütün eserleri kullanılmamalıdır.
5. Geniz temizleme hareketi mümkün olduğunca yapılmamalıdır.
6. Uzun müddet konuşulması gerekiyorsa boğazı ara sıra ıslatacak formda likit tüketilmelidir.
7. Yüksek sesle konuşmaktan, bağırmaktan kaçınılmalıdır.
8. Müzik söylemek için şan eğitimi alınmalıdır.
9. Gırtlağın ve diyaframın münâsib tasarruflarına dikkat edilmelidir.
10. Ses ile ilgili şikayetler göz arkası edilmemeli, hengam geçmeden bilirkişiye başvurulmalıdır.