Bir mucizeye tanıklık etmek, en kısa tarif bu olsa gerek. Nasıl mı? Bilinciniz külliyen alanında, omuzlarınızdan aşağıya örtüler altındasınız, önünüzde bir perde, vücudunuzun alt yarısı uyuşmuş, ameliyat sırasında acı yahut ağrı dışında her şeyin farkındasınız. Ameliyathanedeki herkes yanınızda ve size destek oluyor, size her detay hakkında haber veriliyor, velev koşullar tutarlıysa peder da doğuma alınabiliyor. Bu vaziyette bebeğinizin veladetini hissetmek ve bir taraftan ameliyatınız devam ederken onun kokusunu anında duymak işin mucize boyutu. Daha sonra hekiminiz ameliyatı sürdürürken bir yandan sohbet edebiliyorsunuz.
Epidural anestezi sahiden de gerçek olarak uygulandığında sezaryen ile doğumda da epeyce elverişli bir prosedürdür. Uygulanış biçimi açısından sıradan doğumdakinden hiçbir farkı yoktur. Fark sadece verilen ilacın dozundadır. Ameliyat ağrısının duyulmaması için alışılagelmiş ağrısız doğumda kullanılandan daha çokça ilaç vermek gerekir. Verilen ilaç da büsbütün tıpkı yani yalnızca lokal anesteziktir. Epidural anestezi uygulandıktan sonra sonların ilaç tarafından bloke edilip düzgünce uyuşması için bir müddet beklemek gerekir. Bu müddet 15 dakika kadardır. Bu mühlet ahir ameliyat çabucak başlamaz, evvel size küçük bir ikaz verilip ağrı duyup duymadığınız sorulur, anestezinin büsbütün yerleştiğinden emin olduktan sonra ameliyata başlanır. Ameliyatın başlaması ile bebeğin rahim dışına alınması arasında geçen mühlet 5 dakika civarındadır. Bu mühlet operasyonun en heyecanlı kısmıdır, bebeğin tevellüdü ile birlikte heyecan mutluluğa dönüşür, ameliyat salonunda bulunan Evlat Sıhhati ve Illetleri Eksper Hekimi birinci denetimlerini yaptıktan sonra ana bebeğini birinci defa öpüp, koklama imkanını bulur. Bundan sonra yaklaşık yarım saatlik bir bekleme süreci yani ameliyatın tamamlanma süreci vardır. Ameliyat tamamlanıp, son cilt dikişleri konduktan sonra son denetimler yapılıp ana bebeğine bilinci büsbütün mahallinde olarak kavuşacaktır. Ameliyat sonrası sıradanda ağrılı geçen birinci 48 saatlik müddet içerisinde epidural tatbik sırasında yerleştirilmiş olan kateterden (ince bir tüp) bir ağrı pompası yardımı ile epidural yolla daima düşük dozda ilaç verilerek bu periyodun külliyen ağrısız geçmesi sağlanır. Şayet ilaç dozu az gelip de ağrı yine başlarsa ana cihazın butonuna basarak evvelce belirlenmiş olan ek dozu kendisine uygulayabilir. Buna hasta denetimli analjezi diyoruz. Özetle epidural anestezi ile sezaryen sonrası ana uyumuyor, bebeğinin doğduğunu görebiliyor, doğar-doğmaz bebek ana yanına verilebiliyor, velev koşullar müsaitse peder da doğuma alınabiliyor. Bu çeşit durum ve hisler da müsait olduğu için daha tercih edilebilir bir yol olarak sunulabiliyor. Böylelikle aileye yeni bir bireyin katılmasıyla, yeni bir devir keyifle başlamış oluyor.
“Epiduralli sezaryen” ile bebeğine kavuşan gazeteci-yazar Elif Şafak hislerini şu formda söz etmektedir.
“…düpedüz şahitlik ediyorsunuz bir mucizeye. İnsan denilen mucizenin dehre gelişine. Nasıl mı? Üzerinizde bir perde, vücudunuzun yarısı uyuşmuş, kalan yarısı ise alarm halinde. Bilinciniz bölgesinde, ameliyat esnasında yapılan her şeyi duyumsuyorsunuz, ağrı yahut acı hariç. Gözlerinizi çevirdiğiniz noktada lambalar ve hekimlerin yüzleri. İşte o denli bir anda gördüğünüz kişilerin güler yüzlü olması, size uzun uzun, ince ince ihtimamla her şeyi anlatmaları, haber vermeleri o kadar kıymetli ki. Bu vaziyette bebeğin veladetine şahitlik ediyor, ameliyatın hem nesnesi hem de tıpkı vakitte bir aktörü oluveriyorsunuz. Tabip ameliyatı sürdürürken bir yandan sohbet ediyoruz. Tuhaf bir his bu. Kesilip biçilirken felsefeden, edebiyattan, sanattan, tarihten konuşmak. ..eşsiz bir tecrübeymiş bir bayanın veladet anına tanıklık edebilmesi. Sessiz bir kamera kesilip her şeyi dakika dakika izleyebilmesi. Derken, adeta resen, bir diğer boyuttan gelircesine bir ağlama sesi. Perdenin öteki yanından uzatıveriyorlar bebeği. Ve size düşen tek bir şey var o denli bir anda, yapabileceğiniz tek bir şey: Katıla katıla, şükrede şükrede ağlamak.”
Epidural anestezi-analjezi kimlere uygulanabilir:
Umumide genç ve sağlıklı ana adayları içi epidural tatbikler için kısıtlayıcı bir neden yoktur, yani çabucak her valideye epidural anestezi-analjezi uygulanabilir. Gelgelelim nadir de olsa uygulamayı zorlaştıran yahut olanaksız kılan birtakım nedenler bulunabilir. Bel omurlarında uygulamayı engelleyecek meseleler, tatbik yapılacak kesimde enfeksiyon varlığı, kanama pıhtılaşma bozuklukları bunlara örnektir. Yapılan denetimlerde pratik için rastgele bir mani olmadığına karar verildikten sonra son karar ana adayına aittir. Ana epidural konusunda haberli, bilinçli, istekli ve ruhsal olarak hazır durumda olmalıdır. Anestezi bilirkişi hekimi validenin her türlü sorusunu cevaplayarak onu en güzel biçimde aydınlatmalıdır. Lakin ısrarcı ikna uğraşları olumlu sonuç vermez, ana hiçbir formda epidural uygulamayı kabul etmeyebilir. Bu durumda umumî anestezi daha güzel bir seçenek olacaktır. Bazen ana epidural ile başlayan operasyonun bir aşamasında ağrı duymasa da rahatsız olabilir, etrafında olanları görmek istemeyebilir, nadiren de anestezi tam tutmayabilir, bu durumda aslında daha öncesinde umumi anestezi koşulları hazır olduğundan ameliyatın umum anestezi tamamlanması mümkündür. Fakat bu nadir görülen bir durumdur.
Mümkün komplikasyonlar
Bel omurları, omurilik yeri denilince doğal olarak akla `Sinirler harap olur mu, felç olur muyum?` üzere sorular gelebilir. Müsait koşullarda, konusunda bilirkişi olan doktorlar tarafından uygulandığında bu tasalara mahal yoktur.
Yapılacak bölgesel uyuşturma pratikleri esnasında ve sonrasında ortaya çıkabilecek düzeltilmesi mümkün olan meseleler şunlardır:
Tansiyon ve nabız düşmesi: Gebelik nedeni ile bebeğin ana toplar damara baskısının da katkısıyla en sık görülen yan tesir ani tansiyon düşmesidir. Baş dönmesi, göz kararması, kendini kötü hissetme üzere belirtilerle fark edilir. Evvelce damar yolundan ehil likit (-serum) verilmesi yahut birtakım damar daraltıcı ilaçlarla kolaylıkla önlenebilir. Ameliyat sırasında yahut sonrasında nabız ve tansiyonda düşme olabilir. Her an yanınızda olan anestezi kompetanı hekiminiz gerektiğinde müdahale edecektir. Bu nedenle şiddetli gerilim dışında pek görülmez.
Baş ağrısı: Spinal anestezi pratikleri sonrası ortaya çıkabilir. Epidural anestezinin yan tesiri değildir, umumiyetle süreç sırasında hareket edildiğinde yahut çok deneyimli olmayan ellerde uygulandığında dura zarının kaza ile delinmesi sonucu nadiren görülebilir. Dura zarının delinmesine bağlı dura dışına likit kaçmasıyla oluştuğu düşünülür. Hareket edince, ayağa kalkınca çoğalan bazen hayli şiddetli olabilen karakteri vardır. Bulantı da eşlik edebilir. Çok likit ve kafein içeren içecekler alınarak, batın içi basıncı artırıcı pratiklerle, olabildiğince yatak istirahatı ile ve gerekirse çeşitli ilaçlarla yok edilir.
Bel Ağrısı: Kimi doğumlardan sonra epidural yapılsa da yapılmasa da bel ağrısı görülür. Hamileliğe bağlı vücudun tartı merkezinin devirle öne kaymasıyla bel kaslarının bunu karşılamasının, tevellüt sonrası aniden değişmesine bağlayanlar vardır.
Bulantı ve kusma: Ameliyat sırasında yahut sonrasında nadiren ortaya çıkabilir. Gerekli müdahale anestezi eksperi hekiminiz tarafından yapılacaktır.
Enfeksiyon: Her enjeksiyonda olduğu üzere bu teşebbüslerde de da enfeksiyon oluşabilir. Oluşmaması için itina gösterilmektedir.
Kullanılan ilaçlara bağlı yan tesirler ortaya çıkabilir. Birtakım hastalarda hafif allerjik reaksiyonlar görülebilir. Bölgesel, muvakkat kaşıntı resen yahut yalın bir ilaç yardımıyla makbul.
Sinirsel komplikasyonlar: Bölgesel anestezi sonrası muvakkat yahut kalıcı sinirsel hasarlar nadiren de olsa ortaya çıkabilir. (10 000-100 000 de birden az)
Başarısız blok: Epidural anestezi pratiği ile ameliyata başlandıktan sonra hastanın ağrı duyması ya da ameliyatın vadesinin hududun uyuşturulması için kullanılan ilacın tesir mühletinden uzun sürmesine bağlı olarak hastanın ameliyatına devam edilebilmesi için anestezi bilirkişisi hekiminiz mütenasip gördüğü ek bir pratik (sedasyon yahut umum anestezi) yapmak zorunda kalabilir.
Epidural anestezi sahiden de gerçek olarak uygulandığında sezaryen ile doğumda da epeyce elverişli bir prosedürdür. Uygulanış biçimi açısından sıradan doğumdakinden hiçbir farkı yoktur. Fark sadece verilen ilacın dozundadır. Ameliyat ağrısının duyulmaması için alışılagelmiş ağrısız doğumda kullanılandan daha çokça ilaç vermek gerekir. Verilen ilaç da büsbütün tıpkı yani yalnızca lokal anesteziktir. Epidural anestezi uygulandıktan sonra sonların ilaç tarafından bloke edilip düzgünce uyuşması için bir müddet beklemek gerekir. Bu müddet 15 dakika kadardır. Bu mühlet ahir ameliyat çabucak başlamaz, evvel size küçük bir ikaz verilip ağrı duyup duymadığınız sorulur, anestezinin büsbütün yerleştiğinden emin olduktan sonra ameliyata başlanır. Ameliyatın başlaması ile bebeğin rahim dışına alınması arasında geçen mühlet 5 dakika civarındadır. Bu mühlet operasyonun en heyecanlı kısmıdır, bebeğin tevellüdü ile birlikte heyecan mutluluğa dönüşür, ameliyat salonunda bulunan Evlat Sıhhati ve Illetleri Eksper Hekimi birinci denetimlerini yaptıktan sonra ana bebeğini birinci defa öpüp, koklama imkanını bulur. Bundan sonra yaklaşık yarım saatlik bir bekleme süreci yani ameliyatın tamamlanma süreci vardır. Ameliyat tamamlanıp, son cilt dikişleri konduktan sonra son denetimler yapılıp ana bebeğine bilinci büsbütün mahallinde olarak kavuşacaktır. Ameliyat sonrası sıradanda ağrılı geçen birinci 48 saatlik müddet içerisinde epidural tatbik sırasında yerleştirilmiş olan kateterden (ince bir tüp) bir ağrı pompası yardımı ile epidural yolla daima düşük dozda ilaç verilerek bu periyodun külliyen ağrısız geçmesi sağlanır. Şayet ilaç dozu az gelip de ağrı yine başlarsa ana cihazın butonuna basarak evvelce belirlenmiş olan ek dozu kendisine uygulayabilir. Buna hasta denetimli analjezi diyoruz. Özetle epidural anestezi ile sezaryen sonrası ana uyumuyor, bebeğinin doğduğunu görebiliyor, doğar-doğmaz bebek ana yanına verilebiliyor, velev koşullar müsaitse peder da doğuma alınabiliyor. Bu çeşit durum ve hisler da müsait olduğu için daha tercih edilebilir bir yol olarak sunulabiliyor. Böylelikle aileye yeni bir bireyin katılmasıyla, yeni bir devir keyifle başlamış oluyor.
“Epiduralli sezaryen” ile bebeğine kavuşan gazeteci-yazar Elif Şafak hislerini şu formda söz etmektedir.
“…düpedüz şahitlik ediyorsunuz bir mucizeye. İnsan denilen mucizenin dehre gelişine. Nasıl mı? Üzerinizde bir perde, vücudunuzun yarısı uyuşmuş, kalan yarısı ise alarm halinde. Bilinciniz bölgesinde, ameliyat esnasında yapılan her şeyi duyumsuyorsunuz, ağrı yahut acı hariç. Gözlerinizi çevirdiğiniz noktada lambalar ve hekimlerin yüzleri. İşte o denli bir anda gördüğünüz kişilerin güler yüzlü olması, size uzun uzun, ince ince ihtimamla her şeyi anlatmaları, haber vermeleri o kadar kıymetli ki. Bu vaziyette bebeğin veladetine şahitlik ediyor, ameliyatın hem nesnesi hem de tıpkı vakitte bir aktörü oluveriyorsunuz. Tabip ameliyatı sürdürürken bir yandan sohbet ediyoruz. Tuhaf bir his bu. Kesilip biçilirken felsefeden, edebiyattan, sanattan, tarihten konuşmak. ..eşsiz bir tecrübeymiş bir bayanın veladet anına tanıklık edebilmesi. Sessiz bir kamera kesilip her şeyi dakika dakika izleyebilmesi. Derken, adeta resen, bir diğer boyuttan gelircesine bir ağlama sesi. Perdenin öteki yanından uzatıveriyorlar bebeği. Ve size düşen tek bir şey var o denli bir anda, yapabileceğiniz tek bir şey: Katıla katıla, şükrede şükrede ağlamak.”
Epidural anestezi-analjezi kimlere uygulanabilir:
Umumide genç ve sağlıklı ana adayları içi epidural tatbikler için kısıtlayıcı bir neden yoktur, yani çabucak her valideye epidural anestezi-analjezi uygulanabilir. Gelgelelim nadir de olsa uygulamayı zorlaştıran yahut olanaksız kılan birtakım nedenler bulunabilir. Bel omurlarında uygulamayı engelleyecek meseleler, tatbik yapılacak kesimde enfeksiyon varlığı, kanama pıhtılaşma bozuklukları bunlara örnektir. Yapılan denetimlerde pratik için rastgele bir mani olmadığına karar verildikten sonra son karar ana adayına aittir. Ana epidural konusunda haberli, bilinçli, istekli ve ruhsal olarak hazır durumda olmalıdır. Anestezi bilirkişi hekimi validenin her türlü sorusunu cevaplayarak onu en güzel biçimde aydınlatmalıdır. Lakin ısrarcı ikna uğraşları olumlu sonuç vermez, ana hiçbir formda epidural uygulamayı kabul etmeyebilir. Bu durumda umumî anestezi daha güzel bir seçenek olacaktır. Bazen ana epidural ile başlayan operasyonun bir aşamasında ağrı duymasa da rahatsız olabilir, etrafında olanları görmek istemeyebilir, nadiren de anestezi tam tutmayabilir, bu durumda aslında daha öncesinde umumi anestezi koşulları hazır olduğundan ameliyatın umum anestezi tamamlanması mümkündür. Fakat bu nadir görülen bir durumdur.
Mümkün komplikasyonlar
Bel omurları, omurilik yeri denilince doğal olarak akla `Sinirler harap olur mu, felç olur muyum?` üzere sorular gelebilir. Müsait koşullarda, konusunda bilirkişi olan doktorlar tarafından uygulandığında bu tasalara mahal yoktur.
Yapılacak bölgesel uyuşturma pratikleri esnasında ve sonrasında ortaya çıkabilecek düzeltilmesi mümkün olan meseleler şunlardır:
Tansiyon ve nabız düşmesi: Gebelik nedeni ile bebeğin ana toplar damara baskısının da katkısıyla en sık görülen yan tesir ani tansiyon düşmesidir. Baş dönmesi, göz kararması, kendini kötü hissetme üzere belirtilerle fark edilir. Evvelce damar yolundan ehil likit (-serum) verilmesi yahut birtakım damar daraltıcı ilaçlarla kolaylıkla önlenebilir. Ameliyat sırasında yahut sonrasında nabız ve tansiyonda düşme olabilir. Her an yanınızda olan anestezi kompetanı hekiminiz gerektiğinde müdahale edecektir. Bu nedenle şiddetli gerilim dışında pek görülmez.
Baş ağrısı: Spinal anestezi pratikleri sonrası ortaya çıkabilir. Epidural anestezinin yan tesiri değildir, umumiyetle süreç sırasında hareket edildiğinde yahut çok deneyimli olmayan ellerde uygulandığında dura zarının kaza ile delinmesi sonucu nadiren görülebilir. Dura zarının delinmesine bağlı dura dışına likit kaçmasıyla oluştuğu düşünülür. Hareket edince, ayağa kalkınca çoğalan bazen hayli şiddetli olabilen karakteri vardır. Bulantı da eşlik edebilir. Çok likit ve kafein içeren içecekler alınarak, batın içi basıncı artırıcı pratiklerle, olabildiğince yatak istirahatı ile ve gerekirse çeşitli ilaçlarla yok edilir.
Bel Ağrısı: Kimi doğumlardan sonra epidural yapılsa da yapılmasa da bel ağrısı görülür. Hamileliğe bağlı vücudun tartı merkezinin devirle öne kaymasıyla bel kaslarının bunu karşılamasının, tevellüt sonrası aniden değişmesine bağlayanlar vardır.
Bulantı ve kusma: Ameliyat sırasında yahut sonrasında nadiren ortaya çıkabilir. Gerekli müdahale anestezi eksperi hekiminiz tarafından yapılacaktır.
Enfeksiyon: Her enjeksiyonda olduğu üzere bu teşebbüslerde de da enfeksiyon oluşabilir. Oluşmaması için itina gösterilmektedir.
Kullanılan ilaçlara bağlı yan tesirler ortaya çıkabilir. Birtakım hastalarda hafif allerjik reaksiyonlar görülebilir. Bölgesel, muvakkat kaşıntı resen yahut yalın bir ilaç yardımıyla makbul.
Sinirsel komplikasyonlar: Bölgesel anestezi sonrası muvakkat yahut kalıcı sinirsel hasarlar nadiren de olsa ortaya çıkabilir. (10 000-100 000 de birden az)
Başarısız blok: Epidural anestezi pratiği ile ameliyata başlandıktan sonra hastanın ağrı duyması ya da ameliyatın vadesinin hududun uyuşturulması için kullanılan ilacın tesir mühletinden uzun sürmesine bağlı olarak hastanın ameliyatına devam edilebilmesi için anestezi bilirkişisi hekiminiz mütenasip gördüğü ek bir pratik (sedasyon yahut umum anestezi) yapmak zorunda kalabilir.