David Robson’a göre sıkıntı hem iyi hem de kötüdür. Sıkıntı yıkıcı ve tehlikeli olduğu zamanlarda insan hayatından seneleri bile çalabilmektedir. Öte yandan, sıkıntı olmadan yaratıcı ürünleri ortaya koymak da imkânsız. Ayrıcı kitap okumak, çalışmak gibi sıkıcı denebilecek aktiviteler de yaratıcılığı besler.
Sıkılmaya yatkın kişilik özellikleri
Sadece sıkıcı insanlar mı sıkılır? Elbette bu önerme doğru değildir. Araştırmalara göre iki tip kişilik özelliğine sahip insanlar sıkılmaya daha yatkındırlar. Bunlardan biri dürtüsel ve sürekli yeni deneyim arayan insanlardır. Diğer kişilik özelliği ise bir öncekinin tam tersi olan konfor alanından çıkmayan insanlardır. Bu kişilik özelliğindeki insanlar dış dünyayı hep tehlike olarak algılamaya yatkındırlar. Kronik sıkıntı böylece ortaya çıkar.
Sıkıntının Negatif Sonuçları
Sıkıntı aynı stres gibi potansiyel olarak zararlıdır. Bazı durumlarda depresyon belirtilerine sebep olduğu da olmaktadır. Sıkıntı madde kullanımına ya da fazla yemeye teşvik edebilir. Bu tarz sağlıksız alışkanlıklar da ölüm riskini arttırmaktadır. Whitehall araştırmasında sıkılan insanları %30 daha yüksek ölüm oranlarına sahip olduğu bulunmuştur.
Evrimsel psikolojiye göre duygular hayati işlevler içindir. Ancak bazen sıkıntı çok yüksek dozlarda kişinin kendisine zarar verecek boyutlara da ulaşmaktadır. Sıkılma duygusu yararlı bir şey yapmaya sebep olmuyorsa ve olumlu sonuçları yoksa olumsuz etkilere sebep olmaktadır. Buna engel olmak adına sıkıntı duygusunun vermeye çalıştığı mesajı doğru algılamak önemlidir.
Sıkıntının Pozitif Sonuçları
Sıkıntı merak unsuruna işaret eder. Merak unsuru sıkıntı sayesinde eğer doğru yönlendirilirse inovasyonu arttırır. Artistik ve teknolojik kazanımlar sıkıntı duygusu sayesinde ortaya çıkmıştır. Sıkıntı aynı zamanda hedef odaklı olmamızı sağlar. Daha üretken olmamızı sağlar. Mutluluğumuz için gereklidir. Nelerin ters gittiğini anlamamıza yardımcı olur.
Sıkıldığımızda hangi tutumda olmalıyız?
Sıkıldığımızda her duyguyu kabul ettiğimiz gibi sıkıntıyı da kabul etmeliyiz. Çünkü bilinçli farkındalık ekolüne göre direnç duyguları sadece daha da güçlü hala getirir. Sıkıntı yaratıcılık için önemli olduğundan sıkıldığımızda müzik açıp zihnimizin gezinmesine izin vermek iyi bir yöntem olabilir.
Dikkat edilmesi geren noktalardan biri de sıkıntının altında daha uzun dönemli başka meselelerin olup olmadığıdır. Bazı durumlarda varoluşsal krizler ve yaşamın amacını bulma sıkıntının temelini oluşturabilmektedir.
Sıkılmaya yatkın kişilik özellikleri
Sadece sıkıcı insanlar mı sıkılır? Elbette bu önerme doğru değildir. Araştırmalara göre iki tip kişilik özelliğine sahip insanlar sıkılmaya daha yatkındırlar. Bunlardan biri dürtüsel ve sürekli yeni deneyim arayan insanlardır. Diğer kişilik özelliği ise bir öncekinin tam tersi olan konfor alanından çıkmayan insanlardır. Bu kişilik özelliğindeki insanlar dış dünyayı hep tehlike olarak algılamaya yatkındırlar. Kronik sıkıntı böylece ortaya çıkar.
Sıkıntının Negatif Sonuçları
Sıkıntı aynı stres gibi potansiyel olarak zararlıdır. Bazı durumlarda depresyon belirtilerine sebep olduğu da olmaktadır. Sıkıntı madde kullanımına ya da fazla yemeye teşvik edebilir. Bu tarz sağlıksız alışkanlıklar da ölüm riskini arttırmaktadır. Whitehall araştırmasında sıkılan insanları %30 daha yüksek ölüm oranlarına sahip olduğu bulunmuştur.
Evrimsel psikolojiye göre duygular hayati işlevler içindir. Ancak bazen sıkıntı çok yüksek dozlarda kişinin kendisine zarar verecek boyutlara da ulaşmaktadır. Sıkılma duygusu yararlı bir şey yapmaya sebep olmuyorsa ve olumlu sonuçları yoksa olumsuz etkilere sebep olmaktadır. Buna engel olmak adına sıkıntı duygusunun vermeye çalıştığı mesajı doğru algılamak önemlidir.
Sıkıntının Pozitif Sonuçları
Sıkıntı merak unsuruna işaret eder. Merak unsuru sıkıntı sayesinde eğer doğru yönlendirilirse inovasyonu arttırır. Artistik ve teknolojik kazanımlar sıkıntı duygusu sayesinde ortaya çıkmıştır. Sıkıntı aynı zamanda hedef odaklı olmamızı sağlar. Daha üretken olmamızı sağlar. Mutluluğumuz için gereklidir. Nelerin ters gittiğini anlamamıza yardımcı olur.
Sıkıldığımızda hangi tutumda olmalıyız?
Sıkıldığımızda her duyguyu kabul ettiğimiz gibi sıkıntıyı da kabul etmeliyiz. Çünkü bilinçli farkındalık ekolüne göre direnç duyguları sadece daha da güçlü hala getirir. Sıkıntı yaratıcılık için önemli olduğundan sıkıldığımızda müzik açıp zihnimizin gezinmesine izin vermek iyi bir yöntem olabilir.
Dikkat edilmesi geren noktalardan biri de sıkıntının altında daha uzun dönemli başka meselelerin olup olmadığıdır. Bazı durumlarda varoluşsal krizler ve yaşamın amacını bulma sıkıntının temelini oluşturabilmektedir.