SİNDİRİM SİSTEMİMİZİN SAĞLIĞINI KORUMAK
Doğru Beslenmeyi Oğrenmek:
Dengeli ve yeterli beslenmemiz gerektiğini uzmanlardan ve buyuklerimizden sıkca duyarız Dengeli ve yeterli beslenmek nicin bu kadar onemlidir? Vucudumuzun gunluk enerji gereksinimini karşılamak, buyumemiz ve gelişmemizin sağlıklı olabilmesi icin dengeli ve yeterli beslenmemiz gerekir Yemek yemek temel ihtiyaclarımızdandır Ancak vucudumuz besinlerin ihtiyacımızdan fazla olan kısmını harcayamaz ve bunları yağa donuşturerek depolar Depolanan yağlar ise zamanla şişmanlığa sebep olur
Dengeli ve yeterli beslenme besin icerikleri olan protein, karbonhidrat, yağ, vitamin, mineral ve suyun, ihtiyacımızı karşılayacak oranda ve birlikte alınmasıdır
Stres ile dengesiz ve yetersiz beslenme sindirim sistemi sağlığını olumsuz etkileyen faktorlerdendir Lifli besinleri tuketmek ve dengeli ve yeterli beslenmek ise sindirim sisteminin sağlığını olumlu etkiler
Sindirim sistemimizin sağlığını korumak icin:
• Cok sıcak ve cok soğuk şeyler yiyip icmemeliyiz
• Lokmaları iyice ciğnemeli ve yavaş yemeliyiz
• Sofradan tam olarak doymadan kalkmalıyız
• Yemek sırasında ve yemekten sonra fazla su icmemeliyiz
• Yemekten sonra bir saat kadar istirahat etmeliyiz
• Yemeğe ciğ salata veya taze meyve ile başlamalıyız
• Kafeinli ve asitli iceceklerden uzak durmalıyız
Sindirim Sistemi Hastalıkları:
Ulser: Mide oz suyunun mide ve onikiparmak bağırsağını aşındırmasıdır
Tifo: Kirli su ve mikroplu yiyeceklerle gecen basillerin oluşturduğu bir hastalıktır
Dizanteri: Basillerin ya da amiplerin kalın bağırsağa yerleşerek yol actıkları bir hastalıktır
Kolera: Yiyecekler veya dışkıyla bulaşan virgul şeklindeki bakterilerin oluşturduğu bir hastalıktır
İshal: Butun bulaşıcı hastalıklar, bağırsak parazitleri, beslenme ve emilim bozukluklarında ortaya cıkan bir hastalıktır
Gıda zehirlenmesi: Bozulmuş, mikroplu veya kirli besinlerin yol actığı bir hastalıktır
Apandisit: Kor bağırsaktaki apandisin iltihaplanmasıdır
Alkolden ve Sigaradan Uzak Durmak:
Alkol, midenin ic yuzeyini orten tabakayı tahriş ederek gastrite ve kusmaya yol acabilir Midenin ust bolumuyle yemek borusunun alt bolumunde kucuk yırtıklara sebep olabilir Alkolun uzun sure kullanılması ozellikle B vitaminlerinin ve diğer besinlerin emilimini engelleyebilir Ayrıca yuksek miktarda tuketilen alkol, karaciğer icin onemli bir tehdit oluşturur Sigara icme alışkanlığı da benzer sorunlara yol acar Sindirim sistemimiz yediğimiz besinlerin sindirilmesini ve bu besinlerin ince bağırsak tarafından emilerek kanımıza gecmesini sağlar Sindirim sonucu oluşan kucuk molekuller dolaşım sistemimiz aracılığıyla hucrelerimize kadar taşınır Vucudumuz besin iceriklerini enerji uretmek, yapım ve onarımını gercekleştirmek ve faaliyetlerini duzenlemek icin kullanır Vucudumuz bu onemli gorevlerini gercekleştirmek icin ihtiyac duyduğu besin iceriklerini besin gruplarından sağlar Aşağıdaki metni okuyarak besin gruplarının yeterli ve dengeli bir şekilde tuketilmesinin vucudumuz ve sindirim sistemimizin sağlığı icin onemini kavrayalım
DENGELİ VE YETERLİ BESLENMENİN ONEMİ:
Sağlık Bakanlığı ve Hacettepe Universitesi, vatandaşlarımızın beslenme konusunda bilinclenmelerine katkıda bulunmak amacıyla “Turkiye ’ye Ozgu Beslenme Rehberini hazırlamıştır Rehberde, her gun alınması gereken temel besinler, yandaki dort yapraklı yonca şekli uzerinde gosterilmiştir Yoncanın her bir yaprağı bir besin grubunu gostermektedir Her bir besin grubu ve bunların vucudumuz icin onemi aşağıda belirtilmiştir
SUT GRUBU
Sut yoğurt, peynir ve sut tozu gibi sutten yapılan besinlerdir Bu besinler kalsiyum minerali ve yağ icerir Yetişkinlerin gunde iki, cocukların ve genclerin ise ucdort porsiyon sut ve sut urunu tuketmeleri gerekir (Bir orta boy su bardağı sut veya yoğurt ile iki kibrit kutusu buyukluğundeki peynir bir porsiyondur)
Vucudumuz İcin Onemi:
• Sut urunlerinde bulunan kalsiyum, kemiklerimizin ve dişlerimizin sağlıklı gelişmesini sağlar
• Hucrelerimizin calışmasında onemli rol oynar
• Yoğurt yemek ve tuzlu ayran icmek, ishal tedavisinde hayati onem taşır
ET, YUMURTA VE KURUBAKLAGİL GRUBU:
Et, tavuk, balık, yumurta, kuru fasulye, nohut, mercimek, ceviz, fındık, fıstık gibi yağlı tohumlu besinler bu grupta yer alır Bu besinler protein, mineral, vitamin, yağ ve karbonhidrat icerir Et, yumurta ve kurubaklagil grubundan gunde iki porsiyon alınmalıdır
Bu besinlerin her gun tuketilmesi gereken miktarları şoyledir:
Et, tavuk, balık vb 5060 g (iki ızgara kofte kadar)
Kuru baklagiller 90 g (bir cay bardağının alabileceği kadar)
Yumurta haftada ucdort adet
Vucudumuz İcin Onemi:
• Buyumeyi ve gelişmeyi sağlar
• Hucrelerimizin yenilenmesini ve dokularımızın onarımını sağlar
• Kan yapımında gorevli onemli besin iceriklerini sağlar
• Sinir ve sindirim sistemlerimiz ile derimizin sağlığında gorev alan besin icerikleri en cok bu grupta bulunur
• Hastalıklara karşı direncimizi artıran besin iceriklerini sağlar
• Ozellikle protein ihtiyacının arttığı bebeklik ve cocukluk donemlerinde, bu gruptaki besin iceriklerinin alınması onemlidir
SEBZE VE MEYVE GRUBU:
Bitkilerin yenebilen her turlu kısmı, sebze ve meyve grubu altında toplanır Sebze ve meyvelerin iceriklerinin onemli bir kısmını su oluşturmaktadır Bunun yanında mineral ve vitamin bakımından zengindir Sebze ve meyve gunde en az beş porsiyon (Bir orta boy elma, muz, portakal veya iki fincan pişmiş sebze bir porsiyondur) sebze ve meyve tuketmemiz gerekir
Vucudumuz İcin Onemi:
• Hucrelerimizin yenilenmesini ve dokularımızın onarımını sağlar
• Buyumemize ve gelişmemize yardım eder
• Deri ve goz sağlığımız icin onemlidir
• Diş ve diş eti sağlığımızı korur
• Hastalıklara karşı direncimizi artırır
• Kalpdamar hastalıklarının ve bazı kanser turlerinin oluşma ihtimalini azaltır
• Bağırsaklarımızın duzenli calışmasına yardımcı olur
• Vucuda zararlı maddelerin vucuttan atılmasına yardımcı olur
EKMEK VE TAHIL GRUBU:
Buğday, pirinc, mısır, cavdar ve yulaf gibi tahıllar ve bunlardan yapılan urunler bu grup icinde yer alır Bu besinler vitamin, mineral, protein, yağ ve karbonhidrat icerir Tahıl urunleri gunde altı porsiyon tuketilebilir (Bir dilim ekmek veya dort yemek kaşığı pilav bir porsiyondur)
Vucudumuz İcin Onemi:
• Vucudumuzun enerji kaynağıdır
• Cavdar ve yulaf gibi lif iceriği yuksek olan besinlerin tuketimi, bağırsaklarımızın duzenli calışmasını sağlar
Yeterli ve dengeli beslenebilmek icin dort farklı besin grubundaki bu yiyeceklerden her gun yeteri kadar tuketmeliyiz Besin gruplarında yer alan herhangi bir besin iceriğinin yetersiz alınması durumunda, vucutta o besin iceriğinin gorevi yerine getirilemez Bunun sonucunda da vucudun calışması aksar ve bazı hastalıklar ortaya cıkar Sağlığımızı korumanın ve hastalıkları onlemenin temel şartı yeterli ve dengeli beslenmektir
Doğru Beslenmeyi Oğrenmek:
Dengeli ve yeterli beslenmemiz gerektiğini uzmanlardan ve buyuklerimizden sıkca duyarız Dengeli ve yeterli beslenmek nicin bu kadar onemlidir? Vucudumuzun gunluk enerji gereksinimini karşılamak, buyumemiz ve gelişmemizin sağlıklı olabilmesi icin dengeli ve yeterli beslenmemiz gerekir Yemek yemek temel ihtiyaclarımızdandır Ancak vucudumuz besinlerin ihtiyacımızdan fazla olan kısmını harcayamaz ve bunları yağa donuşturerek depolar Depolanan yağlar ise zamanla şişmanlığa sebep olur
Dengeli ve yeterli beslenme besin icerikleri olan protein, karbonhidrat, yağ, vitamin, mineral ve suyun, ihtiyacımızı karşılayacak oranda ve birlikte alınmasıdır
Stres ile dengesiz ve yetersiz beslenme sindirim sistemi sağlığını olumsuz etkileyen faktorlerdendir Lifli besinleri tuketmek ve dengeli ve yeterli beslenmek ise sindirim sisteminin sağlığını olumlu etkiler
Sindirim sistemimizin sağlığını korumak icin:
• Cok sıcak ve cok soğuk şeyler yiyip icmemeliyiz
• Lokmaları iyice ciğnemeli ve yavaş yemeliyiz
• Sofradan tam olarak doymadan kalkmalıyız
• Yemek sırasında ve yemekten sonra fazla su icmemeliyiz
• Yemekten sonra bir saat kadar istirahat etmeliyiz
• Yemeğe ciğ salata veya taze meyve ile başlamalıyız
• Kafeinli ve asitli iceceklerden uzak durmalıyız
Sindirim Sistemi Hastalıkları:
Ulser: Mide oz suyunun mide ve onikiparmak bağırsağını aşındırmasıdır
Tifo: Kirli su ve mikroplu yiyeceklerle gecen basillerin oluşturduğu bir hastalıktır
Dizanteri: Basillerin ya da amiplerin kalın bağırsağa yerleşerek yol actıkları bir hastalıktır
Kolera: Yiyecekler veya dışkıyla bulaşan virgul şeklindeki bakterilerin oluşturduğu bir hastalıktır
İshal: Butun bulaşıcı hastalıklar, bağırsak parazitleri, beslenme ve emilim bozukluklarında ortaya cıkan bir hastalıktır
Gıda zehirlenmesi: Bozulmuş, mikroplu veya kirli besinlerin yol actığı bir hastalıktır
Apandisit: Kor bağırsaktaki apandisin iltihaplanmasıdır
Alkolden ve Sigaradan Uzak Durmak:
Alkol, midenin ic yuzeyini orten tabakayı tahriş ederek gastrite ve kusmaya yol acabilir Midenin ust bolumuyle yemek borusunun alt bolumunde kucuk yırtıklara sebep olabilir Alkolun uzun sure kullanılması ozellikle B vitaminlerinin ve diğer besinlerin emilimini engelleyebilir Ayrıca yuksek miktarda tuketilen alkol, karaciğer icin onemli bir tehdit oluşturur Sigara icme alışkanlığı da benzer sorunlara yol acar Sindirim sistemimiz yediğimiz besinlerin sindirilmesini ve bu besinlerin ince bağırsak tarafından emilerek kanımıza gecmesini sağlar Sindirim sonucu oluşan kucuk molekuller dolaşım sistemimiz aracılığıyla hucrelerimize kadar taşınır Vucudumuz besin iceriklerini enerji uretmek, yapım ve onarımını gercekleştirmek ve faaliyetlerini duzenlemek icin kullanır Vucudumuz bu onemli gorevlerini gercekleştirmek icin ihtiyac duyduğu besin iceriklerini besin gruplarından sağlar Aşağıdaki metni okuyarak besin gruplarının yeterli ve dengeli bir şekilde tuketilmesinin vucudumuz ve sindirim sistemimizin sağlığı icin onemini kavrayalım
DENGELİ VE YETERLİ BESLENMENİN ONEMİ:
Sağlık Bakanlığı ve Hacettepe Universitesi, vatandaşlarımızın beslenme konusunda bilinclenmelerine katkıda bulunmak amacıyla “Turkiye ’ye Ozgu Beslenme Rehberini hazırlamıştır Rehberde, her gun alınması gereken temel besinler, yandaki dort yapraklı yonca şekli uzerinde gosterilmiştir Yoncanın her bir yaprağı bir besin grubunu gostermektedir Her bir besin grubu ve bunların vucudumuz icin onemi aşağıda belirtilmiştir
SUT GRUBU
Sut yoğurt, peynir ve sut tozu gibi sutten yapılan besinlerdir Bu besinler kalsiyum minerali ve yağ icerir Yetişkinlerin gunde iki, cocukların ve genclerin ise ucdort porsiyon sut ve sut urunu tuketmeleri gerekir (Bir orta boy su bardağı sut veya yoğurt ile iki kibrit kutusu buyukluğundeki peynir bir porsiyondur)
Vucudumuz İcin Onemi:
• Sut urunlerinde bulunan kalsiyum, kemiklerimizin ve dişlerimizin sağlıklı gelişmesini sağlar
• Hucrelerimizin calışmasında onemli rol oynar
• Yoğurt yemek ve tuzlu ayran icmek, ishal tedavisinde hayati onem taşır
ET, YUMURTA VE KURUBAKLAGİL GRUBU:
Et, tavuk, balık, yumurta, kuru fasulye, nohut, mercimek, ceviz, fındık, fıstık gibi yağlı tohumlu besinler bu grupta yer alır Bu besinler protein, mineral, vitamin, yağ ve karbonhidrat icerir Et, yumurta ve kurubaklagil grubundan gunde iki porsiyon alınmalıdır
Bu besinlerin her gun tuketilmesi gereken miktarları şoyledir:
Et, tavuk, balık vb 5060 g (iki ızgara kofte kadar)
Kuru baklagiller 90 g (bir cay bardağının alabileceği kadar)
Yumurta haftada ucdort adet
Vucudumuz İcin Onemi:
• Buyumeyi ve gelişmeyi sağlar
• Hucrelerimizin yenilenmesini ve dokularımızın onarımını sağlar
• Kan yapımında gorevli onemli besin iceriklerini sağlar
• Sinir ve sindirim sistemlerimiz ile derimizin sağlığında gorev alan besin icerikleri en cok bu grupta bulunur
• Hastalıklara karşı direncimizi artıran besin iceriklerini sağlar
• Ozellikle protein ihtiyacının arttığı bebeklik ve cocukluk donemlerinde, bu gruptaki besin iceriklerinin alınması onemlidir
SEBZE VE MEYVE GRUBU:
Bitkilerin yenebilen her turlu kısmı, sebze ve meyve grubu altında toplanır Sebze ve meyvelerin iceriklerinin onemli bir kısmını su oluşturmaktadır Bunun yanında mineral ve vitamin bakımından zengindir Sebze ve meyve gunde en az beş porsiyon (Bir orta boy elma, muz, portakal veya iki fincan pişmiş sebze bir porsiyondur) sebze ve meyve tuketmemiz gerekir
Vucudumuz İcin Onemi:
• Hucrelerimizin yenilenmesini ve dokularımızın onarımını sağlar
• Buyumemize ve gelişmemize yardım eder
• Deri ve goz sağlığımız icin onemlidir
• Diş ve diş eti sağlığımızı korur
• Hastalıklara karşı direncimizi artırır
• Kalpdamar hastalıklarının ve bazı kanser turlerinin oluşma ihtimalini azaltır
• Bağırsaklarımızın duzenli calışmasına yardımcı olur
• Vucuda zararlı maddelerin vucuttan atılmasına yardımcı olur
EKMEK VE TAHIL GRUBU:
Buğday, pirinc, mısır, cavdar ve yulaf gibi tahıllar ve bunlardan yapılan urunler bu grup icinde yer alır Bu besinler vitamin, mineral, protein, yağ ve karbonhidrat icerir Tahıl urunleri gunde altı porsiyon tuketilebilir (Bir dilim ekmek veya dort yemek kaşığı pilav bir porsiyondur)
Vucudumuz İcin Onemi:
• Vucudumuzun enerji kaynağıdır
• Cavdar ve yulaf gibi lif iceriği yuksek olan besinlerin tuketimi, bağırsaklarımızın duzenli calışmasını sağlar
Yeterli ve dengeli beslenebilmek icin dort farklı besin grubundaki bu yiyeceklerden her gun yeteri kadar tuketmeliyiz Besin gruplarında yer alan herhangi bir besin iceriğinin yetersiz alınması durumunda, vucutta o besin iceriğinin gorevi yerine getirilemez Bunun sonucunda da vucudun calışması aksar ve bazı hastalıklar ortaya cıkar Sağlığımızı korumanın ve hastalıkları onlemenin temel şartı yeterli ve dengeli beslenmektir
