Kaçmaya çalıştığım kimdi
Kendimden öbür
Metin Celal
Kimi hikayeler vardır, bilinmezden gelirler.. Uzaktadırlar.. Hani, “ şahit değiliz” diye dinginlik aranırken bu dehşet hikayelerinin soluksuzluğunda, ıraksı kahramanlar da olamayız pek, şayet hikaye ortası ya da sonu kurtarıcılarından biri olmaya niyet edecek olursak.. Hangi hikayeler mi bunlar? Biri hudut ötesi hayatlar muhtemelen..
Hudutta kişilik bozukluğunuz (SKB) varsa, muhtemelen bir sürat trenindeymiş üzere hissedersiniz. Bunun sebebi, yalnızca istikrarsız ruh haliniz ya da bağlarınız değil, tıpkı vakitte kim olduğunuz hakkındaki inişli-çıkışlı hisler çok fazla görülebilmektedir. Öz-eleştirileriniz, maksatlarınız, hatta hoşlandığınız ve hoşlanmadığınız şeyler baş karıştırıcı ve net olmayan biçimlerde sık değişebilir. Kendini tanımlamakta zorluk yaşarlar. Hislere nazaran muhtaçlıkları daima değişkenlik göstermektedir.
SKB'li beşerler, son derece hassas olma eğilimindedir. Küçük şeyler bile, şiddetli tepkileri tetikleyebilir ve bir kere tetiklendiğinde, sakinleşmekte zorlanırlar. Ağır olarak değersizlik duygusu yaşanmaktadır. Bu duygusal değişkenlik ve kendini sakinleştirememenin yükü, alakalarda düzensizliğe ve dürtüsel (hatta umarsız) davranışlara çarçabuk yol açabilir.
Olumsuz hislerin kasvetini çekerken, net düşünemez yahut ayaklarınızı yere sağlam basamazsınız. Yaralayıcı biçimde konuşabilir yahut daha sonra kendinizi hatalı hissetmenize neden olacak tehlikeli yahut uygunsuz davranışlarda bulunabilirler.
Genel Özellikleri
Borderline şahıslar, şiddetli/ denetlenmesi hayli sıkıntı heyecanlar ve diğerlerine ya da kendilerine yönelen ağır, denetim edilemeyen öfke nöbetleriyle yıpranırlar.
Bu öfke birçok kere yerini, bir boşluk ve düşünce hissiyle birlikte depresif bir duyguya bırakır.
Yaşanan tüm hisler uçlardadır.
Çok iyi-çok makûs ortasında yüksek salınımlı fikir kaymaları oluşur ve bu salınımlardan kişi ile bir arada ailesi ve tüm toplumsal etrafı etkilenir.
Toplumsal bağlarında sürekliliği başaramazlar meğer en dayanıksız oldukları noktalardan biri ‘terkedilmek’tir.
Diğerlerini denetim etme ihtiyacındadırlar böylelikle kendi hayatlarını da evvelden bilinebilir ve yönetilebilir yapmaya çalışırlar. Yaşadıkları dalgalanmalardan kendileri de yorgundurlar.
Borderline özellikleri olan şahıslar, nesne sürekliliğini sağlamakta zorlanırlar.
Şayet sevdikleri kişi nitekim fizikî olarak yanlarında değilse bu kişi onlar için duygusal platformda da yoktur.
Bir borderline kişinin kendi cümleleri ile hislerini sözleri
”Borderline kişilik bozukluğu olmak, ömür uzunluğu cehennem üzeredir. Hiç de daha hafif degil. Acı, öfke, zihin karışıklığı, kırgınlık, hiç bir vakit bir dakika sonrasinda ne hissedeceğimi bilememektir.
Acı veriyor zira sevdiklerime acı veriyorum. Yanlış anlaşıldığımı, anlaşılamadığımı düşünüyorum.
Bana hiçbir şey zevk, keyif vermiyor.
Kırk yılda bir “çok mutlu” olurum ve bu yüzden de endişelenirim. Sonra da kendime fizikî olarak ziyan veririm. Sonra bu yüzden suçluluk yaşarım. Stres!”
Hudut ( Borderline ) Kişilik Bozukluğu- DSM-5 Kriterleri
Aşağıdaki ölçütlerin üç ya da daha fazlasının yetişkinlik de ortaya çıkmasını öngörür.
Gerçek ya da düşsel terkten kaçınmak için çılgınca uğraş gösterme.
Yükseltme ile değersizleştirme uçları ortasında gidip gelen tutarsız ve gergin kişilerarası münasebetler örüntüsü.
Kimlik karmaşası, bir öbür sözle bariz ve daima, tutarsız bir benlik algısı ya da kendilik duyumu.
Kendisine berbatlığı dokunabilecek en az alanda dürtüsellik ( örneğin; para harcama, cinsellik, husus kullanımı, dikkatsiz otomobil kullanma, tıka basa yeme).
Yenileyen intihar davranışı, teşebbüsleri ya da tehditleri yahut öz yaralayıcı, davranışlar.
Bariz mizaç faaliyetiyle seyreden duygusal dengesizlik ( örneğin; ağır dönemsel disfori, kolay kızma ya da birkaç saatten nadiren birkaç güne uzayan dert durumu).
Uygunsuz, ağır öfke ya da öfke denetiminde zahmet ( örneğin; sık sık kızgınlık gösterme, daima öfkeli olma, yineleyen fizikî kavgalar).
Süreksiz, gerilim kaynaklı kuşkucu fikirler ya da ağır çözülme belirtiler.
Hudut Kişilik Bozukluğuna eşlik eden öbür bozukluklar
Sınırda(Borderline) kişilik bozukluğu, nadiren tek başına görülür. Yaygın olarak aşağıdaki bozukluklarla birlikte seyrederler:
• Depresyon yahut bipolar bozukluk
• Unsur bağımlılığı
• Yeme bozuklukları
• Anksiyete bozuklukları
SKB, başarılı bir formda tedavi edildiğinde, öteki bozukluklar da sıklıkla güzelleşir. Fakat bunun zıddı, her vakit gerçek değildir. Örneğin, depresyon belirtilerini güzelleştirebilir ve hala SKB ile uğraş edebilirsiniz.
Hudut ( Borderline) Kişilik Bozukluğu ve Şema Terapi
Şema terapi, kişilik bozukluklarında görülen katı özelliklerden kaynaklı uzun vadeli problemlerin tedavisine yönelik alternatif sunmaktadır. Kişiliği güçlendirmek için kapsamlı bir kavramsallaştırma ve tedavi planı oluşturabilmek gayesiyle erken devir olumsuz şemalarla toplumsal izolasyon, başarısızlık, yüksek standartlar, onay arama, cezalandırma, kusurluluk, duygusal mahrumluk ve değersizlik şemaları çalışması gerekmektedir. Hudut kişilik bozukluğunda değersizlik ve boşluk hissi üzerinde ağır çalışılmaktadır. Boşluk duygusu; varoluşu, hayatı ve kendisini her şeyi sorgulamaları ile kendini kaybolmuş hissediyor. Artık yaşanan olaylardan güçlendirmeye çalışmalar başlıyor ve kademe kademe çocukluğunda ona verilmeyen hisleri kendine vermeyi sağlanıyor.
Kendimden öbür
Metin Celal
Kimi hikayeler vardır, bilinmezden gelirler.. Uzaktadırlar.. Hani, “ şahit değiliz” diye dinginlik aranırken bu dehşet hikayelerinin soluksuzluğunda, ıraksı kahramanlar da olamayız pek, şayet hikaye ortası ya da sonu kurtarıcılarından biri olmaya niyet edecek olursak.. Hangi hikayeler mi bunlar? Biri hudut ötesi hayatlar muhtemelen..
Hudutta kişilik bozukluğunuz (SKB) varsa, muhtemelen bir sürat trenindeymiş üzere hissedersiniz. Bunun sebebi, yalnızca istikrarsız ruh haliniz ya da bağlarınız değil, tıpkı vakitte kim olduğunuz hakkındaki inişli-çıkışlı hisler çok fazla görülebilmektedir. Öz-eleştirileriniz, maksatlarınız, hatta hoşlandığınız ve hoşlanmadığınız şeyler baş karıştırıcı ve net olmayan biçimlerde sık değişebilir. Kendini tanımlamakta zorluk yaşarlar. Hislere nazaran muhtaçlıkları daima değişkenlik göstermektedir.
SKB'li beşerler, son derece hassas olma eğilimindedir. Küçük şeyler bile, şiddetli tepkileri tetikleyebilir ve bir kere tetiklendiğinde, sakinleşmekte zorlanırlar. Ağır olarak değersizlik duygusu yaşanmaktadır. Bu duygusal değişkenlik ve kendini sakinleştirememenin yükü, alakalarda düzensizliğe ve dürtüsel (hatta umarsız) davranışlara çarçabuk yol açabilir.
Olumsuz hislerin kasvetini çekerken, net düşünemez yahut ayaklarınızı yere sağlam basamazsınız. Yaralayıcı biçimde konuşabilir yahut daha sonra kendinizi hatalı hissetmenize neden olacak tehlikeli yahut uygunsuz davranışlarda bulunabilirler.
Genel Özellikleri
Borderline şahıslar, şiddetli/ denetlenmesi hayli sıkıntı heyecanlar ve diğerlerine ya da kendilerine yönelen ağır, denetim edilemeyen öfke nöbetleriyle yıpranırlar.
Bu öfke birçok kere yerini, bir boşluk ve düşünce hissiyle birlikte depresif bir duyguya bırakır.
Yaşanan tüm hisler uçlardadır.
Çok iyi-çok makûs ortasında yüksek salınımlı fikir kaymaları oluşur ve bu salınımlardan kişi ile bir arada ailesi ve tüm toplumsal etrafı etkilenir.
Toplumsal bağlarında sürekliliği başaramazlar meğer en dayanıksız oldukları noktalardan biri ‘terkedilmek’tir.
Diğerlerini denetim etme ihtiyacındadırlar böylelikle kendi hayatlarını da evvelden bilinebilir ve yönetilebilir yapmaya çalışırlar. Yaşadıkları dalgalanmalardan kendileri de yorgundurlar.
Borderline özellikleri olan şahıslar, nesne sürekliliğini sağlamakta zorlanırlar.
Şayet sevdikleri kişi nitekim fizikî olarak yanlarında değilse bu kişi onlar için duygusal platformda da yoktur.
Bir borderline kişinin kendi cümleleri ile hislerini sözleri
”Borderline kişilik bozukluğu olmak, ömür uzunluğu cehennem üzeredir. Hiç de daha hafif degil. Acı, öfke, zihin karışıklığı, kırgınlık, hiç bir vakit bir dakika sonrasinda ne hissedeceğimi bilememektir.
Acı veriyor zira sevdiklerime acı veriyorum. Yanlış anlaşıldığımı, anlaşılamadığımı düşünüyorum.
Bana hiçbir şey zevk, keyif vermiyor.
Kırk yılda bir “çok mutlu” olurum ve bu yüzden de endişelenirim. Sonra da kendime fizikî olarak ziyan veririm. Sonra bu yüzden suçluluk yaşarım. Stres!”
Hudut ( Borderline ) Kişilik Bozukluğu- DSM-5 Kriterleri
Aşağıdaki ölçütlerin üç ya da daha fazlasının yetişkinlik de ortaya çıkmasını öngörür.
Gerçek ya da düşsel terkten kaçınmak için çılgınca uğraş gösterme.
Yükseltme ile değersizleştirme uçları ortasında gidip gelen tutarsız ve gergin kişilerarası münasebetler örüntüsü.
Kimlik karmaşası, bir öbür sözle bariz ve daima, tutarsız bir benlik algısı ya da kendilik duyumu.
Kendisine berbatlığı dokunabilecek en az alanda dürtüsellik ( örneğin; para harcama, cinsellik, husus kullanımı, dikkatsiz otomobil kullanma, tıka basa yeme).
Yenileyen intihar davranışı, teşebbüsleri ya da tehditleri yahut öz yaralayıcı, davranışlar.
Bariz mizaç faaliyetiyle seyreden duygusal dengesizlik ( örneğin; ağır dönemsel disfori, kolay kızma ya da birkaç saatten nadiren birkaç güne uzayan dert durumu).
Uygunsuz, ağır öfke ya da öfke denetiminde zahmet ( örneğin; sık sık kızgınlık gösterme, daima öfkeli olma, yineleyen fizikî kavgalar).
Süreksiz, gerilim kaynaklı kuşkucu fikirler ya da ağır çözülme belirtiler.
Hudut Kişilik Bozukluğuna eşlik eden öbür bozukluklar
Sınırda(Borderline) kişilik bozukluğu, nadiren tek başına görülür. Yaygın olarak aşağıdaki bozukluklarla birlikte seyrederler:
• Depresyon yahut bipolar bozukluk
• Unsur bağımlılığı
• Yeme bozuklukları
• Anksiyete bozuklukları
SKB, başarılı bir formda tedavi edildiğinde, öteki bozukluklar da sıklıkla güzelleşir. Fakat bunun zıddı, her vakit gerçek değildir. Örneğin, depresyon belirtilerini güzelleştirebilir ve hala SKB ile uğraş edebilirsiniz.
Hudut ( Borderline) Kişilik Bozukluğu ve Şema Terapi
Şema terapi, kişilik bozukluklarında görülen katı özelliklerden kaynaklı uzun vadeli problemlerin tedavisine yönelik alternatif sunmaktadır. Kişiliği güçlendirmek için kapsamlı bir kavramsallaştırma ve tedavi planı oluşturabilmek gayesiyle erken devir olumsuz şemalarla toplumsal izolasyon, başarısızlık, yüksek standartlar, onay arama, cezalandırma, kusurluluk, duygusal mahrumluk ve değersizlik şemaları çalışması gerekmektedir. Hudut kişilik bozukluğunda değersizlik ve boşluk hissi üzerinde ağır çalışılmaktadır. Boşluk duygusu; varoluşu, hayatı ve kendisini her şeyi sorgulamaları ile kendini kaybolmuş hissediyor. Artık yaşanan olaylardan güçlendirmeye çalışmalar başlıyor ve kademe kademe çocukluğunda ona verilmeyen hisleri kendine vermeyi sağlanıyor.
