SKOLYOZ
Skolyoz omurganın göğüs ve bel bölgelerinde görülen sağ ve sol yöne doğru eğrilmesidir. Normal anatomideki bir insan vücudunda düz yapıda olan omurga Skolyoz ile sağ veya sola doğru eğim göstererek, hastaların bedensel olarak deformite olmalarına sebebiyet verir. Skolyoz tek başına görülebileceği gibi bazı hastalarda kamburluk dediğimiz omurganın öne veya arkaya doğru eğimi olan Kifoz ile birlikte de görülmektedir. Skolyoz konjenital yani doğuştan oluşabilmekle birlikte, beyin felci, çocuk felci, kas distrofisi gibi durumlara bağlı olarak veya idiyopatik dediğimiz nedeni bilinmeyen sebepler ile daha önce görülmeyen bir omurgada da meydana gelebilmektedir.
Skolyoz Çeşitleri
1- İdiopatik Skolyoz:Sebebi tam olarak açıklanamayan ve en çok görülen skolyoz çeşididir.
2- Nöromusküler Skolyoz:Kas ve sinir hastalıklarına bağlı olarak ortaya çıkan skolyoz çeşididir. Nedeni belli olmayan idiopatik skolyozdan sonra en çok görülendir.
3- Konjenital Skolyoz:Anne karnında ortaya çıkan skolyoz çeşididir. Diğer skolyoz çeşitlerine göre daha az sayıda karşılaşılır. Konjenital skolyozda oluşan eğri kemiklerin büyümesiyle birlikte daha hızlı olarak ilerleyebilir. Bu durumda küçük yaşlarda cerrahi bir müdahale gerekebilir.
Skolyoz çeşitleri, uygulanacak skolyoz tedavisi açısından önem taşır. Kişinin sahip olduğu eğriliğin uzman doktor tarafından belirlenmesiyle tedaviye ilk adım atılır. Skolyozda bir başka önemli konu da erken teşhistir. Önceden fark edilip uzman doktora başvurulan durumlarda tedavi olumlu yönde etkilenir.
Her aşamadaki skolyozun tedavisinin olacağı unutulmamalıdır. Skolyozun cerrahi bir müdahale gerektirip gerektirmediği muayane sırasında belirlenir.
Skolyoz'un Sebepleri
Omurganın yanlara doğru eğimli şekilde bulunmasıyla açıklanan skolyozun nedenleriyapısal ve yapısal olmayanlar olarak iki ana gruba ayrılır. Yapısal nedenlerden biri olan İdiyopatik nedenler (sebebi anlaşılamayan) görülen skolyozların %80’lik bir bölümünü oluşturur.
Skolyoz Ameliyatsız Tedavi Edilebilir mi?
Skolyozun ameliyatsız da tedavisi mümkündür. Skolyoz fizik tedavi egzersizleri ve skolyoz korsesi ile cerrahi bir müdahaleye gerek kalmadan da hafif skolyoz vakalarında tedavi gerçekleşebilir.
Bebeklerde Skolyoz ve Tedavisi
diyopatik nedenlerle oluşan skolyoz bebek yaşlarda kendisini gösterebilir. Bu durumlarda erken teşhis konarak skolyoz ameliyatı ile tedavi amaçlanır.
Erken Yaşta Skolyoz
Erken yaşta skolyozda dikkat edilmesi gereken iki önemli etken bulunmaktadır. Bu etkenlerden ilki omurga eğriliğini oluşturan açının derecesi diğeri ise kişinin ergenlik döneminde olup olmadığının tespitidir. Ergenlik döneminde kişinin kemik büyümesi devam ettiği için büyüme titizlikle incelenmelidir.
Erken yaşta skolyoz bel ve sırt olarak ayrı düşünülmelidir. Sırt bölgesindeki eğrilikler ergenlik döneminden sonra da ilerleme göstermezken, bel bölgesindeki eğrilerin ergenlik döneminden sonra ilerleme gösterebileceği unutulmamalıdır. İlerlemenin nedeni bel bölgesinin hareketli bölgelerden olmasıdır. Bu açıdan bel bölgesindeki eğriliklerin tedavisine zaman kaybetmeden geçilmesi gerekir.
Çocuklarda Skolyoz
Çocuklarda skolyoz teşhisi konulduktan sonra omurga eğriliğinin açısına göre uzman doktor tarafından en uygun skolyoz tedavisi önerilir. Açının 40 derecenin altında olması durumunda cerrahi müdahaleye gerek olmadan gerçekleştirilebilen skolyoz tedavileri, 40 – 45 derecenin üzerinde olması durumunda da cerrahi ameliyat gerektiren skolyoz ameliyatı tedavi yöntemi olarak önerilmektedir.
Çocuklarda skolyoz ameliyatından yaklaşık 4 ay sonra ameliyat olan çocuk tüm spor aktivitelerini gerçekleştirebilecek düzeye gelmektedir.
Yetişkenlerde Skolyoz
Omurga eğriliğine bağlı olarak ortaya çıkan skolyoz, yetişkinler için iki ana gruba ayrılır. Bu gruplar erişkin idiyopatik skolyoz ve erişkin dejeneratif skolyoz olarak kabul edilir.
İdiyopatik Skolyoz
Hamilelikte Skolyoz
Dejeneratif Skolyoz
İdiyopatik Skolyoz
Erişkin idiyopatik skolyoz; kişinin gençlik ya da çocukluk yıllarında ağrısız olarak başlayıp, ileri yaşlara kadar devam eden ve daha sonra kendisini gösteren bir rahatsızlıktır. Ergenlik döneminden skolyoz rahatsızlığına sahip kişilerde bel bölgesindeki eğriliğin her yıl 0,7 – 1 derece kadar ilerleyebileceği unutulmamalıdır. Bu rahatsızlık nedeni bilinemediği için idiyopatik skolyoz olarak tanımlanır. Yetişkinlerde idiyopatik skolyoz, solunum yollarını ciddi şekilde etkileyebilir. Bu durumun en büyük belirtisi çabuk yorulma ve nefessiz kalmadır. Kişinin yaşam kalitesini etkileyecek bu durum için zaman kaybedilmeden tedavi yöntemleri tercih edilmelidir.
Hamilelikte Skolyoz
Hamilelik de yetişkin skolyozunun daha ileri seviyelere çıkmasına neden olacak durumlardan olabilir. Skolyoz tanısı konan kişilerin hamilelik dönemlerinde sık sık kontrole gitmeleri önerilir.
Dejeneratif Skolyoz Nedir?
Bir diğer yetişkinlerde skolyoz çeşidi olan Erişkin dejeneratif skolyoz; yaşlanma ve sonradan oluşabilecek deformasyonlarla gerçekleşir. Yetişkinlerde dejeneratif skolyoz genellikle 50 ve sonrası yaşlarda ortaya çıkar. Bu skolyoz çeşidinin halk arasında kemik erimesi olarak da bilinir.
Yaşa ve yıpranmaya bağlı olarak ortaya çıkan yetişkinlerde dejeneratif skolyoz; boyun ve sırt bölgelerine nazaran bel bölgesinde daha çok görülür. İleri dereceli dejeneratif skolyozda kişinin dengesini bozacak belirtiler oluşturabilir.
Skolyoz'un Belirtileri ve Teşhisi
Skolyoz belirtileri, hastalığın teşhisi ve tedavisi açısından oldukça önem taşır. Hemen hemen her hasta için ortak olan skolyoz belirtilerinden bir ve daha fazlasının görülmesi durumunda zaman kaybetmeden uzman doktora başvurulmalıdır.
Skolyozun Belirtileri
Omurganın yana doğru eğriliği
Omurganın öne doğru eğriliği,
Sağ ya da sol omuzdan birinin diğerine göre daha önde olması,
Omuz ve kalçaların simetrik durmaması,
Birinci eğriliğin yanında ikinci bir eğrilik bulunması,
Şiddetli sırt ve bel ağrısı,
Şiddetli nefes darlığı ve geçmeyen yorgunluk hissidir.
Skolyoz Tedavisi
Uzman doktor tarafından skolyoz yani omurga eğriliği teşhisi konmuş hastalar için farklı tedavi yöntemleri geliştirilmiştir. Günümüzde oldukça yaygın olarak kullanılan skolyoz tedavileri; skolyoz fizik tedavisi egzersizleri, skolyoz korsesi ve skolyoz ameliyatı olmak üzere 3’e ayrılır. Skolyoz tedavisi yöntemlerinden hangisine başvurulacağı uzman doktor tarafından gerçekleştirilecek detaylı muayene sonrasında belirlenir. Tedavi yöntemleri kişiden kişiye ve eğriliğin derecesine göre farklılık göstermektedir.
Skolyoz Fizik Tedavisi Yöntemleri
Teşhis edilen omurga eğriliğinin 25 derece ve altında olması durumunda cerrahi bir müdahaleye gerek olmaksızın önerilen skolyoz egzersiz hareketleri, hastalığın ilerlemesini önlemek ve eğriliğin düzelmesini sağlamak amacıyla tercih edilir.
Skolyoz Korsesi
Skolyoz tedavisinde kullanılan bir diğer yöntem skolyoz korsesidir. Omurga eğriliğinin 25 dereceden biraz daha fazla olması durumunda tercih edilir. Hastaların günün ortalama olarak 22-23 saat kullanması gereken skolyoz korsesi de mevcut eğriliğini ilerlemesini önlemek ve düzelmesine belii oranda katkıda bulunmak amacıyla tercih edilir. Korse çıkarıldığı zamanlarda egzersiz ve yüzme tavsiye edilir.
Skolyoz Ameliyatı
Skolyoz tedavilerinden cerrahi müdahale gerektiren tek tedavi yöntemidir. Omurga eğriliğinin ileri düzeyde olması durumunda tercih edilir. Sırt bölgesindeki eğriliklerde 45 derece üzerinde, bel bölgesinde 35-40 derece üzerindeki eğriliklerde cerrahi müdahale düşünülmelidir. Son derece önemli ve dikkatli olunulması gereken bir ameliyat çeşididir. Bu açıdan skolyoz ameliyatının alanında uzman bir doktor tarafından gerçekleşmesi oldukça önem taşır.
Skolyozun Nedenleri
Omurgaların omuz ve bel bölgesinde yanlara doğru eğimli şekilde bulunması şeklinde tanımlanan skolyozun nedenleri yapısal ve yapısal olmayanlar olarak iki ana gruba ayrılır.
Skolyozun Yapısal Nedenleri:
İdiyopatik (Nedeni anlaşılamayan)
Nöromüsküler nedenler (Kas zayıflıklarından ortaya çıkan hastalıklar)
Travma
Doğumsal
Tümörler
Skolyozun Yapısal Olmayan Nedenleri:
Postüral skolyoz (Duruş bozukluğuna bağlı)
Bacak uzunluk farkları
Kalça eklem dengesizliği
Enflamatuar nedenler (İltihap hastalıkları).
Skolyozun nedenleri arasında en çok görüleniidiyopatikyani nedeni belli olmayan hastalıklardır. Bu nedenler yaklaşık %80’lik bir bölümü oluşturur. Daha sonra kas zayıflıklarından meydana gelen hastalıklar ve doğumsal omurga bozuklukları onu takip eder.
Yapısal skolyozda mevcut olan eğriliğin büyümesi en çok ergenlik döneminde gerçekleşir. Kemiklerin büyüme dönemi olan ergenlikte, eğrilik de hızlıca ilerleyebilir. Bu açıdan erken teşhis oldukça önem taşır. Yaşın ilerlemesi ile eğriliğin genişleme hızı ters orantılıdır. Ancak bu durum kesinlikle eğrilik ergenlikten sonra ilerlemez şeklinde yorumlanmamalıdır. Eğriliğin ilerleyen yaşlarda da mutlaka yakından takip edilmesi gerekir.
Skolyoz nedenleri çok iyi ve detaylı bir şekilde araştırılmalıdır. Tedavi aşamasında skolyoz nedenleri de büyük rol oynar.
Skolyoz omurganın göğüs ve bel bölgelerinde görülen sağ ve sol yöne doğru eğrilmesidir. Normal anatomideki bir insan vücudunda düz yapıda olan omurga Skolyoz ile sağ veya sola doğru eğim göstererek, hastaların bedensel olarak deformite olmalarına sebebiyet verir. Skolyoz tek başına görülebileceği gibi bazı hastalarda kamburluk dediğimiz omurganın öne veya arkaya doğru eğimi olan Kifoz ile birlikte de görülmektedir. Skolyoz konjenital yani doğuştan oluşabilmekle birlikte, beyin felci, çocuk felci, kas distrofisi gibi durumlara bağlı olarak veya idiyopatik dediğimiz nedeni bilinmeyen sebepler ile daha önce görülmeyen bir omurgada da meydana gelebilmektedir.
Skolyoz Çeşitleri
1- İdiopatik Skolyoz:Sebebi tam olarak açıklanamayan ve en çok görülen skolyoz çeşididir.
2- Nöromusküler Skolyoz:Kas ve sinir hastalıklarına bağlı olarak ortaya çıkan skolyoz çeşididir. Nedeni belli olmayan idiopatik skolyozdan sonra en çok görülendir.
3- Konjenital Skolyoz:Anne karnında ortaya çıkan skolyoz çeşididir. Diğer skolyoz çeşitlerine göre daha az sayıda karşılaşılır. Konjenital skolyozda oluşan eğri kemiklerin büyümesiyle birlikte daha hızlı olarak ilerleyebilir. Bu durumda küçük yaşlarda cerrahi bir müdahale gerekebilir.
Skolyoz çeşitleri, uygulanacak skolyoz tedavisi açısından önem taşır. Kişinin sahip olduğu eğriliğin uzman doktor tarafından belirlenmesiyle tedaviye ilk adım atılır. Skolyozda bir başka önemli konu da erken teşhistir. Önceden fark edilip uzman doktora başvurulan durumlarda tedavi olumlu yönde etkilenir.
Her aşamadaki skolyozun tedavisinin olacağı unutulmamalıdır. Skolyozun cerrahi bir müdahale gerektirip gerektirmediği muayane sırasında belirlenir.
Skolyoz'un Sebepleri
Omurganın yanlara doğru eğimli şekilde bulunmasıyla açıklanan skolyozun nedenleriyapısal ve yapısal olmayanlar olarak iki ana gruba ayrılır. Yapısal nedenlerden biri olan İdiyopatik nedenler (sebebi anlaşılamayan) görülen skolyozların %80’lik bir bölümünü oluşturur.
Skolyoz Ameliyatsız Tedavi Edilebilir mi?
Skolyozun ameliyatsız da tedavisi mümkündür. Skolyoz fizik tedavi egzersizleri ve skolyoz korsesi ile cerrahi bir müdahaleye gerek kalmadan da hafif skolyoz vakalarında tedavi gerçekleşebilir.
Bebeklerde Skolyoz ve Tedavisi
diyopatik nedenlerle oluşan skolyoz bebek yaşlarda kendisini gösterebilir. Bu durumlarda erken teşhis konarak skolyoz ameliyatı ile tedavi amaçlanır.
Erken Yaşta Skolyoz
Erken yaşta skolyozda dikkat edilmesi gereken iki önemli etken bulunmaktadır. Bu etkenlerden ilki omurga eğriliğini oluşturan açının derecesi diğeri ise kişinin ergenlik döneminde olup olmadığının tespitidir. Ergenlik döneminde kişinin kemik büyümesi devam ettiği için büyüme titizlikle incelenmelidir.
Erken yaşta skolyoz bel ve sırt olarak ayrı düşünülmelidir. Sırt bölgesindeki eğrilikler ergenlik döneminden sonra da ilerleme göstermezken, bel bölgesindeki eğrilerin ergenlik döneminden sonra ilerleme gösterebileceği unutulmamalıdır. İlerlemenin nedeni bel bölgesinin hareketli bölgelerden olmasıdır. Bu açıdan bel bölgesindeki eğriliklerin tedavisine zaman kaybetmeden geçilmesi gerekir.
Çocuklarda Skolyoz
Çocuklarda skolyoz teşhisi konulduktan sonra omurga eğriliğinin açısına göre uzman doktor tarafından en uygun skolyoz tedavisi önerilir. Açının 40 derecenin altında olması durumunda cerrahi müdahaleye gerek olmadan gerçekleştirilebilen skolyoz tedavileri, 40 – 45 derecenin üzerinde olması durumunda da cerrahi ameliyat gerektiren skolyoz ameliyatı tedavi yöntemi olarak önerilmektedir.
Çocuklarda skolyoz ameliyatından yaklaşık 4 ay sonra ameliyat olan çocuk tüm spor aktivitelerini gerçekleştirebilecek düzeye gelmektedir.
Yetişkenlerde Skolyoz
Omurga eğriliğine bağlı olarak ortaya çıkan skolyoz, yetişkinler için iki ana gruba ayrılır. Bu gruplar erişkin idiyopatik skolyoz ve erişkin dejeneratif skolyoz olarak kabul edilir.
İdiyopatik Skolyoz
Hamilelikte Skolyoz
Dejeneratif Skolyoz
İdiyopatik Skolyoz
Erişkin idiyopatik skolyoz; kişinin gençlik ya da çocukluk yıllarında ağrısız olarak başlayıp, ileri yaşlara kadar devam eden ve daha sonra kendisini gösteren bir rahatsızlıktır. Ergenlik döneminden skolyoz rahatsızlığına sahip kişilerde bel bölgesindeki eğriliğin her yıl 0,7 – 1 derece kadar ilerleyebileceği unutulmamalıdır. Bu rahatsızlık nedeni bilinemediği için idiyopatik skolyoz olarak tanımlanır. Yetişkinlerde idiyopatik skolyoz, solunum yollarını ciddi şekilde etkileyebilir. Bu durumun en büyük belirtisi çabuk yorulma ve nefessiz kalmadır. Kişinin yaşam kalitesini etkileyecek bu durum için zaman kaybedilmeden tedavi yöntemleri tercih edilmelidir.
Hamilelikte Skolyoz
Hamilelik de yetişkin skolyozunun daha ileri seviyelere çıkmasına neden olacak durumlardan olabilir. Skolyoz tanısı konan kişilerin hamilelik dönemlerinde sık sık kontrole gitmeleri önerilir.
Dejeneratif Skolyoz Nedir?
Bir diğer yetişkinlerde skolyoz çeşidi olan Erişkin dejeneratif skolyoz; yaşlanma ve sonradan oluşabilecek deformasyonlarla gerçekleşir. Yetişkinlerde dejeneratif skolyoz genellikle 50 ve sonrası yaşlarda ortaya çıkar. Bu skolyoz çeşidinin halk arasında kemik erimesi olarak da bilinir.
Yaşa ve yıpranmaya bağlı olarak ortaya çıkan yetişkinlerde dejeneratif skolyoz; boyun ve sırt bölgelerine nazaran bel bölgesinde daha çok görülür. İleri dereceli dejeneratif skolyozda kişinin dengesini bozacak belirtiler oluşturabilir.
Skolyoz'un Belirtileri ve Teşhisi
Skolyoz belirtileri, hastalığın teşhisi ve tedavisi açısından oldukça önem taşır. Hemen hemen her hasta için ortak olan skolyoz belirtilerinden bir ve daha fazlasının görülmesi durumunda zaman kaybetmeden uzman doktora başvurulmalıdır.
Skolyozun Belirtileri
Omurganın yana doğru eğriliği
Omurganın öne doğru eğriliği,
Sağ ya da sol omuzdan birinin diğerine göre daha önde olması,
Omuz ve kalçaların simetrik durmaması,
Birinci eğriliğin yanında ikinci bir eğrilik bulunması,
Şiddetli sırt ve bel ağrısı,
Şiddetli nefes darlığı ve geçmeyen yorgunluk hissidir.
Skolyoz Tedavisi
Uzman doktor tarafından skolyoz yani omurga eğriliği teşhisi konmuş hastalar için farklı tedavi yöntemleri geliştirilmiştir. Günümüzde oldukça yaygın olarak kullanılan skolyoz tedavileri; skolyoz fizik tedavisi egzersizleri, skolyoz korsesi ve skolyoz ameliyatı olmak üzere 3’e ayrılır. Skolyoz tedavisi yöntemlerinden hangisine başvurulacağı uzman doktor tarafından gerçekleştirilecek detaylı muayene sonrasında belirlenir. Tedavi yöntemleri kişiden kişiye ve eğriliğin derecesine göre farklılık göstermektedir.
Skolyoz Fizik Tedavisi Yöntemleri
Teşhis edilen omurga eğriliğinin 25 derece ve altında olması durumunda cerrahi bir müdahaleye gerek olmaksızın önerilen skolyoz egzersiz hareketleri, hastalığın ilerlemesini önlemek ve eğriliğin düzelmesini sağlamak amacıyla tercih edilir.
Skolyoz Korsesi
Skolyoz tedavisinde kullanılan bir diğer yöntem skolyoz korsesidir. Omurga eğriliğinin 25 dereceden biraz daha fazla olması durumunda tercih edilir. Hastaların günün ortalama olarak 22-23 saat kullanması gereken skolyoz korsesi de mevcut eğriliğini ilerlemesini önlemek ve düzelmesine belii oranda katkıda bulunmak amacıyla tercih edilir. Korse çıkarıldığı zamanlarda egzersiz ve yüzme tavsiye edilir.
Skolyoz Ameliyatı
Skolyoz tedavilerinden cerrahi müdahale gerektiren tek tedavi yöntemidir. Omurga eğriliğinin ileri düzeyde olması durumunda tercih edilir. Sırt bölgesindeki eğriliklerde 45 derece üzerinde, bel bölgesinde 35-40 derece üzerindeki eğriliklerde cerrahi müdahale düşünülmelidir. Son derece önemli ve dikkatli olunulması gereken bir ameliyat çeşididir. Bu açıdan skolyoz ameliyatının alanında uzman bir doktor tarafından gerçekleşmesi oldukça önem taşır.
Skolyozun Nedenleri
Omurgaların omuz ve bel bölgesinde yanlara doğru eğimli şekilde bulunması şeklinde tanımlanan skolyozun nedenleri yapısal ve yapısal olmayanlar olarak iki ana gruba ayrılır.
Skolyozun Yapısal Nedenleri:
İdiyopatik (Nedeni anlaşılamayan)
Nöromüsküler nedenler (Kas zayıflıklarından ortaya çıkan hastalıklar)
Travma
Doğumsal
Tümörler
Skolyozun Yapısal Olmayan Nedenleri:
Postüral skolyoz (Duruş bozukluğuna bağlı)
Bacak uzunluk farkları
Kalça eklem dengesizliği
Enflamatuar nedenler (İltihap hastalıkları).
Skolyozun nedenleri arasında en çok görüleniidiyopatikyani nedeni belli olmayan hastalıklardır. Bu nedenler yaklaşık %80’lik bir bölümü oluşturur. Daha sonra kas zayıflıklarından meydana gelen hastalıklar ve doğumsal omurga bozuklukları onu takip eder.
Yapısal skolyozda mevcut olan eğriliğin büyümesi en çok ergenlik döneminde gerçekleşir. Kemiklerin büyüme dönemi olan ergenlikte, eğrilik de hızlıca ilerleyebilir. Bu açıdan erken teşhis oldukça önem taşır. Yaşın ilerlemesi ile eğriliğin genişleme hızı ters orantılıdır. Ancak bu durum kesinlikle eğrilik ergenlikten sonra ilerlemez şeklinde yorumlanmamalıdır. Eğriliğin ilerleyen yaşlarda da mutlaka yakından takip edilmesi gerekir.
Skolyoz nedenleri çok iyi ve detaylı bir şekilde araştırılmalıdır. Tedavi aşamasında skolyoz nedenleri de büyük rol oynar.