Ortalama 10 yılda bir Pandemi ve 3-4 yılda bir de Epidemi ve Endemi'ler yolu ile binlerce insan ölümüne direk veya dolaylı yol açan bu yaygın enfeksyonu biraz daha yakından tanıyalım.
Bulaşması küçük virüs partikülleri içeren aerosollerin(havada uçuşan damlacıklar) solunması ile sıklıkla kış aylarında (Aralık Nisan), ki buna İnfluenza(Grip) mevsimi de denir.Genellikle endemiler kışlalar,okullar,toplu taşıma araçları,sinemavb kalabalık ortamlarda olur.
Hastalık ani başlar ateş,baş ağrısı,öksürük,kas ağrıları,halsizlik,iştahsızlık, titreme,terleme ve burun akıntısı görülür.Kırgınlık ve iştahsızlık 1 hafta kadar sürer,diğer şikayetler genellikle 2-3 gün.Ateş ilk 2 gün 38-38,5 C arasıdır ve pek nadir 39 C yi geçer.Bu süreç içinde kendiliğinden hastalık iyileşir,ancak bazen komplikasyon denen daha ağır formlara dönüşür.Bu durum hastalığın yarattığı bağışıklık zayıflaması nedeniyle ve başka mikropların eklenmesi ile olur.En sık sinüzit,orta kulak iltihabı,bronşit,zatüre görülür.Yaşlı ve bağışıklığı çeşitli nedenlerle zayıflamış insanlarda ve yeni doğanlarda maalesef daha ağır ve ölümcül durumlar da görülür.Ölümlerin %80-90'ı 65 yaş üstündedir ve varolan kalp-akciğer hastalıklarının alevlenmesi sonucu oluşur.
Teşhis genellikle hastadan alınan epidemiolojik ve klinik bilgilerle konur(%85 doğru),Kesin teşhis kanda laboratuar testleri ile konur(Hızlı antijen testi,Antikor testi gibi)
Soğuk algınlığı ve alerjik rinit ile karıştırılabiliyor.Soğuk algınlığı veya nezle durumunda ateş nadir,alerjik rinitte hiç olmaz iken tıkalı burun ve hapşırma her iki rahatsızlıkta sıktır.Grip'in en karakteristik bulguları ileri derecede halsizlik,bitkinlik,göğüste sıkıntı,kas ağrıları ve ateştir.
Tedavisine gelince yatak istirahatı, sıvı alımı, ağrı kesici-ateş düşürücüler, burun tıkanıklığını hafifleten ilaçlar, öksürük hafifleticiler ve antivirallerden oluşur.
Önlemede en etkili yol aşılamadır.Canlılığı azaltılmış virüs aşıları kullanılır.Her yıl sık antijenik değişim nedeni ile bir önceki kış epidemisinde baskın antijenlerden hazırlanan yeni aşı hazırlanır.
Aşıların etkinliği şöyledir: % 70 - 90 gribe bağlı hastaneye yatışları ve akciğer komplikasyonlarını % 50-60 azaltır.Hastaneye yatan hastalardaki ölüm oranını %80 azaltır.Doktor ziyaretlerini %40, iş günlerindeki kayıpları %40 ve antibiyotik kullanımını %25 azaltır.
Aşı uygulaması; 6 aylıktan büyüklere rahatlıkla uygulanabilir.Kas içine yapılır yetişkinlerde kola, bebeklerde uyluk ön dış bölgeye yapılır.Aşı her yıl Ekim - Kasım ortalarına kadar uygulanmalıdır.
Aşı kimlere uygulanmalı?
1-Enfeksiyonla ilişkili komplikasyonlar için riskli gruplara(65 yaş üzerindekilere,huzur evleri ve bakım evlerinde kalan kronik hastalığı olan kişilere,akciğer ve kalp-damar sisteme ait kronik hastalığı olan yetişkin ve çocuklar,kronik metabolik hastalık (Diabet), immunsupresyon nedeni ile önceki yıl düzenli olarak izlenen veya hastaneye yatırılan yetişkin ve çocuklar, aspirin almak zorunda olan 6 ay-18 yaş arasındaki çocuklar, grip mevsimi sırasında gebeliklerinin ikinci veya üçüncü trimenstrinde olacak olan kadınlar,
2-Yüksek riskli kişilere influenza bulaştırabilen gruplar(Sağlık çalışanları /doktor, hemşire/ huzur evleri ve kronik hastalığı olanların kaldığı bakım evlerinde çalışan personel,yüksek riskli kişilerin yaşadığı ev halkı,
En uygun aşı zamanı : Ekim-Kasımdır.Riskli kişiler Ekim,diğer gruplar Kasım ayında aşılanabilirler.Aralık ayından sonra da uygulanabilir.6-23 aylar arasındaki sağlıklı çocuklara aşı önerilmektedir.Grip aşılarının yan etkilerine gelince uygulama yerinde ağrı,sistemik reaksiyonlar(ateş, halsizlik, kas ağrısı), allerjik reaksiyonlar(çok nadir),yumurtaya duyarlılığı olan kişilere uygulanmaz.
Bulaşması küçük virüs partikülleri içeren aerosollerin(havada uçuşan damlacıklar) solunması ile sıklıkla kış aylarında (Aralık Nisan), ki buna İnfluenza(Grip) mevsimi de denir.Genellikle endemiler kışlalar,okullar,toplu taşıma araçları,sinemavb kalabalık ortamlarda olur.
Hastalık ani başlar ateş,baş ağrısı,öksürük,kas ağrıları,halsizlik,iştahsızlık, titreme,terleme ve burun akıntısı görülür.Kırgınlık ve iştahsızlık 1 hafta kadar sürer,diğer şikayetler genellikle 2-3 gün.Ateş ilk 2 gün 38-38,5 C arasıdır ve pek nadir 39 C yi geçer.Bu süreç içinde kendiliğinden hastalık iyileşir,ancak bazen komplikasyon denen daha ağır formlara dönüşür.Bu durum hastalığın yarattığı bağışıklık zayıflaması nedeniyle ve başka mikropların eklenmesi ile olur.En sık sinüzit,orta kulak iltihabı,bronşit,zatüre görülür.Yaşlı ve bağışıklığı çeşitli nedenlerle zayıflamış insanlarda ve yeni doğanlarda maalesef daha ağır ve ölümcül durumlar da görülür.Ölümlerin %80-90'ı 65 yaş üstündedir ve varolan kalp-akciğer hastalıklarının alevlenmesi sonucu oluşur.
Teşhis genellikle hastadan alınan epidemiolojik ve klinik bilgilerle konur(%85 doğru),Kesin teşhis kanda laboratuar testleri ile konur(Hızlı antijen testi,Antikor testi gibi)
Soğuk algınlığı ve alerjik rinit ile karıştırılabiliyor.Soğuk algınlığı veya nezle durumunda ateş nadir,alerjik rinitte hiç olmaz iken tıkalı burun ve hapşırma her iki rahatsızlıkta sıktır.Grip'in en karakteristik bulguları ileri derecede halsizlik,bitkinlik,göğüste sıkıntı,kas ağrıları ve ateştir.
Tedavisine gelince yatak istirahatı, sıvı alımı, ağrı kesici-ateş düşürücüler, burun tıkanıklığını hafifleten ilaçlar, öksürük hafifleticiler ve antivirallerden oluşur.
Önlemede en etkili yol aşılamadır.Canlılığı azaltılmış virüs aşıları kullanılır.Her yıl sık antijenik değişim nedeni ile bir önceki kış epidemisinde baskın antijenlerden hazırlanan yeni aşı hazırlanır.
Aşıların etkinliği şöyledir: % 70 - 90 gribe bağlı hastaneye yatışları ve akciğer komplikasyonlarını % 50-60 azaltır.Hastaneye yatan hastalardaki ölüm oranını %80 azaltır.Doktor ziyaretlerini %40, iş günlerindeki kayıpları %40 ve antibiyotik kullanımını %25 azaltır.
Aşı uygulaması; 6 aylıktan büyüklere rahatlıkla uygulanabilir.Kas içine yapılır yetişkinlerde kola, bebeklerde uyluk ön dış bölgeye yapılır.Aşı her yıl Ekim - Kasım ortalarına kadar uygulanmalıdır.
Aşı kimlere uygulanmalı?
1-Enfeksiyonla ilişkili komplikasyonlar için riskli gruplara(65 yaş üzerindekilere,huzur evleri ve bakım evlerinde kalan kronik hastalığı olan kişilere,akciğer ve kalp-damar sisteme ait kronik hastalığı olan yetişkin ve çocuklar,kronik metabolik hastalık (Diabet), immunsupresyon nedeni ile önceki yıl düzenli olarak izlenen veya hastaneye yatırılan yetişkin ve çocuklar, aspirin almak zorunda olan 6 ay-18 yaş arasındaki çocuklar, grip mevsimi sırasında gebeliklerinin ikinci veya üçüncü trimenstrinde olacak olan kadınlar,
2-Yüksek riskli kişilere influenza bulaştırabilen gruplar(Sağlık çalışanları /doktor, hemşire/ huzur evleri ve kronik hastalığı olanların kaldığı bakım evlerinde çalışan personel,yüksek riskli kişilerin yaşadığı ev halkı,
En uygun aşı zamanı : Ekim-Kasımdır.Riskli kişiler Ekim,diğer gruplar Kasım ayında aşılanabilirler.Aralık ayından sonra da uygulanabilir.6-23 aylar arasındaki sağlıklı çocuklara aşı önerilmektedir.Grip aşılarının yan etkilerine gelince uygulama yerinde ağrı,sistemik reaksiyonlar(ateş, halsizlik, kas ağrısı), allerjik reaksiyonlar(çok nadir),yumurtaya duyarlılığı olan kişilere uygulanmaz.
