Kış mevsimi, kendine ozgu kazalarla da akla geliyor Kazalarda da doğru ve acil mudahale hayat kurtarıyor Ancak ozellikle soğuk yaralanmaları durumunda kulaktan dolma bilgilerle yapılan mudahaleler, yarardan cok zarar getirebiliyor En cok cocuk ve yaşlıları etkileyen soğuk yaralanmalarında neler yapılması gerektiğini Acıbadem Ankara Hastanesi Acil Servis Sorumlu Hekimi ve Acil Tıp Uzmanı Doc Dr Serkan Şener, anlattı
Soğuk nedeniyle oluşan yaralanmaların coğu vucudun acıkta kalan yerlerinde veya uzuvlarda oluşuyor Maruz kalınan ısı, ruzgarın hızı, sıkı giysi, ayakkabı ve dolaşımı kısıtlayan başka nedenler, yorgunluk, kotu beslenme, alkol ve uyuşturucu kullanımı yaralanmanın şiddetini artıran sebepler arasında sıralanıyor Kar sporlarının ve dağcılığın yaygınlaşması gibi bir cok neden daha cok soğuk yaralanması oranını artırıyor
imagessoguklarencokcocuklariveyaslilarietkiliyor5aece447b92a4
h 4İlk belirti kızarma ve ağrı Deri ısısı 25 dereceye duştuğunde doku metabolizması yavaşlıyor Oksijen yetersizliği o bolgelerde mor renkte gorunum (siyanoz) ortaya cıkarıyor Donma (frosbite) deri sıcaklığının – 10 0C kadar duşmesi sonucu oluşuyor Gercek donma noktasına erişmeyen soğuklarda ise cilt yanıklarına benzer şekilde odem ve baloncuklar (vezikul ve buller) meydana geliyor Isı kaybı daha da surerse donma noktasına gelinirse donuk (frosbite) oluşuyor Doc Dr Şener, soğuk yaralanmalarında ortaya cıkan belirtilerle ilgili şu bilgileri verdi: El, ayak, burun gibi donan bolgelerde once kızarma başlıyor ve ağrı gelişiyor Sonrasında ise donan bolge sertleşiyor ve son aşamaya gelindiğinde ise his kaybı oluşuyor
imagessoguklarencokcocuklariveyaslilarietkiliyor5aece449d93f0
h 4Soğuk yaralanmalarında ilk mudahale Yuzuk, saat, bilezik gibi takıları hızla cıkarın
Donmuş organı aleve, ateşe tutmayın, donmuş kısımların yeniden ısıtılması icin aşırı sıcak suya sokmayın Hassas dokularda daha fazla hasara yol acacağı icin donmuş olan bolgeye masaj yapmayın ve ovmayın
Hastayı soğuk ve ıslak ortamdan uzaklaştırın Kuru ve yun bir bezle bu organı sarın Şişmeye karşı, bu organı yukarıda tutun
Ayaklarında donma varsa, asla yurutmeyin Kişi sedye ya da sırt tahtası ile taşınmasını sağlayın
Sıcak ellerinizle ya da nefesinizle etkilenen bolgeyi ısıtmaya calışın Gerekirse sarılın
Ambulans cağırarak hastanın en yakın sağlık kuruluşuna goturulmesini sağlayın
imagessoguklarencokcocuklariveyaslilarietkiliyor5aece44b4a2e7
h 4Aşırı ısı kaybedilirse hipotermi oluşuyor Uzun sureli olarak soğuk ortama maruz kalmaktan kaynaklanan hipotermi genellikle yağmur, ruzgar, kar veya soğuk suya maruz kalma gibi faktorler tarafından tetikleniyor Cok uzun sureyle soğuğa maruz kalındığında vucudun savunma mekanizması daha fazla ısı kaybedilmesini engellemeye calışıyor Bunun icin titremeyle diğer organların sıcaklığını normal duzeyde tutmaya calışılıyor Aynı zamanda cilde olan kan akışı azaldığı icin ısı yaratmak uzere hormonlar salgılanmaya başlıyor
Eğer vucut enerjisi tukenmişse ve vucut ic ısısı 32 derece altına inmişse hipotermi yaşamı tehdit eden boyutlara ulaşabiliyor ABD'de yılda 700 olumun sebebi olan hipotermi ozellikle cocuk ve ileri yaş grubu, surekli ve duzenli alkol tuketenler, psikiyatrik rahatsızlığı bulunan hastalar ile kolay hareket edemeyen kişilerin hipotermiye karşı daha hassas olduklarına dikkat ceken Doc Dr Şener, yaşanabilecek belirtiler konusunda şunları anlattı: Kişinin derisinde puruzlenme, kıllarda dikleşme, karıncalanma ve sızlanma ilk şikayetler arasında yer alıyor Sorun ilerledikce, deride soğukluk ve solukluk, his kayıpları ve bitkinlik, uyuşukluk hali de yaşanıyor Hipotermi ilerledikce uyku hali ve katılaşma gibi belirtiler de gorulmeye başlıyor
imagessoguklarencokcocuklariveyaslilarietkiliyor5aece44c87515
h 4Hipotermide ilk mudahale Oncelikle donmayı onlemek amacıyla hastaya şekerli sıcak bir şeyler yedirmeye ve icirmeye calışın
Donma tehlikesi yaşayan kişiye kalın giysiler giydirin ve uzerini de kalın ortulerle ortun
Kesinlikle uyumamasını sağlayın
Bu durumdaki kişiyi ılık odada tutun ve bir sure sonra odanın sıcaklığını yavaş yavaş arttırın
Kesinlikle ama kesinlikle kişi birden sıcak odaya sokmayın
Bununla birlikte alkollu icecekler icirmeyin, kar ile vucudu ovmayın ve masaj yapmayın
Ambulans cağırarak hastanın en yakın sağlık kuruluşuna goturulmesini sağlayın
Soğuk nedeniyle oluşan yaralanmaların coğu vucudun acıkta kalan yerlerinde veya uzuvlarda oluşuyor Maruz kalınan ısı, ruzgarın hızı, sıkı giysi, ayakkabı ve dolaşımı kısıtlayan başka nedenler, yorgunluk, kotu beslenme, alkol ve uyuşturucu kullanımı yaralanmanın şiddetini artıran sebepler arasında sıralanıyor Kar sporlarının ve dağcılığın yaygınlaşması gibi bir cok neden daha cok soğuk yaralanması oranını artırıyor
imagessoguklarencokcocuklariveyaslilarietkiliyor5aece447b92a4
h 4İlk belirti kızarma ve ağrı Deri ısısı 25 dereceye duştuğunde doku metabolizması yavaşlıyor Oksijen yetersizliği o bolgelerde mor renkte gorunum (siyanoz) ortaya cıkarıyor Donma (frosbite) deri sıcaklığının – 10 0C kadar duşmesi sonucu oluşuyor Gercek donma noktasına erişmeyen soğuklarda ise cilt yanıklarına benzer şekilde odem ve baloncuklar (vezikul ve buller) meydana geliyor Isı kaybı daha da surerse donma noktasına gelinirse donuk (frosbite) oluşuyor Doc Dr Şener, soğuk yaralanmalarında ortaya cıkan belirtilerle ilgili şu bilgileri verdi: El, ayak, burun gibi donan bolgelerde once kızarma başlıyor ve ağrı gelişiyor Sonrasında ise donan bolge sertleşiyor ve son aşamaya gelindiğinde ise his kaybı oluşuyor
imagessoguklarencokcocuklariveyaslilarietkiliyor5aece449d93f0
h 4Soğuk yaralanmalarında ilk mudahale Yuzuk, saat, bilezik gibi takıları hızla cıkarın
Donmuş organı aleve, ateşe tutmayın, donmuş kısımların yeniden ısıtılması icin aşırı sıcak suya sokmayın Hassas dokularda daha fazla hasara yol acacağı icin donmuş olan bolgeye masaj yapmayın ve ovmayın
Hastayı soğuk ve ıslak ortamdan uzaklaştırın Kuru ve yun bir bezle bu organı sarın Şişmeye karşı, bu organı yukarıda tutun
Ayaklarında donma varsa, asla yurutmeyin Kişi sedye ya da sırt tahtası ile taşınmasını sağlayın
Sıcak ellerinizle ya da nefesinizle etkilenen bolgeyi ısıtmaya calışın Gerekirse sarılın
Ambulans cağırarak hastanın en yakın sağlık kuruluşuna goturulmesini sağlayın
imagessoguklarencokcocuklariveyaslilarietkiliyor5aece44b4a2e7
h 4Aşırı ısı kaybedilirse hipotermi oluşuyor Uzun sureli olarak soğuk ortama maruz kalmaktan kaynaklanan hipotermi genellikle yağmur, ruzgar, kar veya soğuk suya maruz kalma gibi faktorler tarafından tetikleniyor Cok uzun sureyle soğuğa maruz kalındığında vucudun savunma mekanizması daha fazla ısı kaybedilmesini engellemeye calışıyor Bunun icin titremeyle diğer organların sıcaklığını normal duzeyde tutmaya calışılıyor Aynı zamanda cilde olan kan akışı azaldığı icin ısı yaratmak uzere hormonlar salgılanmaya başlıyor
Eğer vucut enerjisi tukenmişse ve vucut ic ısısı 32 derece altına inmişse hipotermi yaşamı tehdit eden boyutlara ulaşabiliyor ABD'de yılda 700 olumun sebebi olan hipotermi ozellikle cocuk ve ileri yaş grubu, surekli ve duzenli alkol tuketenler, psikiyatrik rahatsızlığı bulunan hastalar ile kolay hareket edemeyen kişilerin hipotermiye karşı daha hassas olduklarına dikkat ceken Doc Dr Şener, yaşanabilecek belirtiler konusunda şunları anlattı: Kişinin derisinde puruzlenme, kıllarda dikleşme, karıncalanma ve sızlanma ilk şikayetler arasında yer alıyor Sorun ilerledikce, deride soğukluk ve solukluk, his kayıpları ve bitkinlik, uyuşukluk hali de yaşanıyor Hipotermi ilerledikce uyku hali ve katılaşma gibi belirtiler de gorulmeye başlıyor
imagessoguklarencokcocuklariveyaslilarietkiliyor5aece44c87515
h 4Hipotermide ilk mudahale Oncelikle donmayı onlemek amacıyla hastaya şekerli sıcak bir şeyler yedirmeye ve icirmeye calışın
Donma tehlikesi yaşayan kişiye kalın giysiler giydirin ve uzerini de kalın ortulerle ortun
Kesinlikle uyumamasını sağlayın
Bu durumdaki kişiyi ılık odada tutun ve bir sure sonra odanın sıcaklığını yavaş yavaş arttırın
Kesinlikle ama kesinlikle kişi birden sıcak odaya sokmayın
Bununla birlikte alkollu icecekler icirmeyin, kar ile vucudu ovmayın ve masaj yapmayın
Ambulans cağırarak hastanın en yakın sağlık kuruluşuna goturulmesini sağlayın