Sorumluluk, kişinin kendi vazife alanına giren davranış ve olayların sonuçlarını üstlenmesidir. Sorumluluk çocuğa bebeklik ve birinci çocukluk devrinden başlayarak örneklerle yaşatılarak öğretilir. Sorumluluk duygusu zorlama yoluyla oluşturulamaz, çocuk bu duyguyu içselleştirmelidir. Bu etapta aile içi bağlantının ve disiplinin değerli bir yeri vardır. Disiplin bireyin sorumluluklarının farkında olup bunların hayatındaki doğal ve toplumsal sonuçlarını kabullenmesidir. Çocuğa okul öncesi periyottan itibaren kendi özgürlük alanlarını ve muhakkak temel kuralları net bir halde öğretmek gerekir. Örneğin, çocuk odasında oyun oynarken oyuncaklarını istediği üzere dağıtma özgürlüğüne sahipken oyunu bittiğinde toplama misyonu de onun olmalıdır. Lakin burada yapılan en büyük yanlışlardan birisi çocuk oyuncaklarını toplamadığında bakıcının onun yerine bu işi yapmasıdır. Bu davranışla çocuk hem kendi sorumluluğunu yerine getirmediğinde bunun sonucuyla yüzleşmek zorunda kalmayacağını hem de öbür birinin onun yerine onun sorumluluklarını yapacağını öğrenir. Bu öğrenmeler sonucunda çocuk sorumluluklardan kaçış davranışı gösterir ve bunu geneller. Çocuğa sorumlulukları öğretilirken meskende belli bir nizama oturtulmuş kurallar yardımcı olacaktır. Örneğin, yemekten evvel ve sonra ellerin yıkanması, rutin bir uyku saatinin olması, yatağa gitmeden evvel dişlerin fırçalanması, okul için çantanın bir evvelki geceden hazırlanması üzere. Bu alanda çocuktan sorumluluklarını yerine getirmesini beklemeden evvel; çocuğa nelerin onun sorumluluğu olduğunu, nasıl yapması gerektiğini ve yaptığında yahut yapmadığında kendisinin ne üzere sonuçlarla karşılaşabileceğini onun anlayabileceği biçimde anlatmak kıymetlidir.
Sorumluluk kazandırılmasında en kıymetli bahislerden biri de anne babanın tavrı ve çocukla kurduğu irtibattır. Bu periyotta takınılacak tavır çok müsamaha, yani her şeye şartsız kabul, diğer bir deyişle disiplin eksikliği olursa, çocuk bencillik ve anti toplumsal davranışlar geliştirebilir. Bu davranışlardan kimileri; diğerlerinin alanlarına saygısızlık, o anda aklından geçeni gerçekleştirme ve davranışlarının diğerleri üzerinde yol açtığı sonuçlara duyarsızlık olabilir. Bu devirde takınılacak bir öteki tavır çocuk üzerinde çok otorite kurma ve baskıcı sert bir disiplin olduğunda ise farklı sorunlarla karşılaşılabilir. Bu sorunlardan kimileri çocuğun bağımlı birey özelliği geliştirmesi yahut isyankâr-asi birey özelliği geliştirmesi olabilir. Bu bireylerin otoriter bireye (anne- babaya) karşı öfke, nefret, kızgınlık yahut endişe üzere hisler geliştirmesi mümkündür.
Çocukların sağlıklı bir sorumluluk ve disiplin içselleştirmesi yapabilmesi için anne – babanın sevgi temeline dayanan bir tavır sergilemeleri gerekir. Çocukların bilgilerinin büyük bir kısmını etraflarını ve bilhassa aile bireylerini gözlemleyerek kazandıkları unutulmamalı ve aile bireyleri bu evrede kendi sorumluluklarını yerine getirmelidir. Çocuklara sorumluluk kazandırırken en temelde bu alanda onların sorumluluğu olarak tanımlanan misyonları onlara bırakarak onlara bir özgürlük alanı açmak ve davranışlarının sonuçlarından ders çıkarmalarını sağlamak kıymetlidir.
Sorumluluk kazandırılmasında en kıymetli bahislerden biri de anne babanın tavrı ve çocukla kurduğu irtibattır. Bu periyotta takınılacak tavır çok müsamaha, yani her şeye şartsız kabul, diğer bir deyişle disiplin eksikliği olursa, çocuk bencillik ve anti toplumsal davranışlar geliştirebilir. Bu davranışlardan kimileri; diğerlerinin alanlarına saygısızlık, o anda aklından geçeni gerçekleştirme ve davranışlarının diğerleri üzerinde yol açtığı sonuçlara duyarsızlık olabilir. Bu devirde takınılacak bir öteki tavır çocuk üzerinde çok otorite kurma ve baskıcı sert bir disiplin olduğunda ise farklı sorunlarla karşılaşılabilir. Bu sorunlardan kimileri çocuğun bağımlı birey özelliği geliştirmesi yahut isyankâr-asi birey özelliği geliştirmesi olabilir. Bu bireylerin otoriter bireye (anne- babaya) karşı öfke, nefret, kızgınlık yahut endişe üzere hisler geliştirmesi mümkündür.
Çocukların sağlıklı bir sorumluluk ve disiplin içselleştirmesi yapabilmesi için anne – babanın sevgi temeline dayanan bir tavır sergilemeleri gerekir. Çocukların bilgilerinin büyük bir kısmını etraflarını ve bilhassa aile bireylerini gözlemleyerek kazandıkları unutulmamalı ve aile bireyleri bu evrede kendi sorumluluklarını yerine getirmelidir. Çocuklara sorumluluk kazandırırken en temelde bu alanda onların sorumluluğu olarak tanımlanan misyonları onlara bırakarak onlara bir özgürlük alanı açmak ve davranışlarının sonuçlarından ders çıkarmalarını sağlamak kıymetlidir.