sultan alparslanin kısaca hayatı
Selcuklu Devleti hukumdarı, Turk milletinin en buyuk kahramanlarından Selcuklu Devletinin kurulmasında onemli rolu olan Horasan valisi Cağrı Beyin oğludur 20 Ocak 1029 ’da doğdu İyi bir tahsil gordu, sayısız zafer kazanarak mertliği ve iyi kumandanlığı ile un saldı Babasının olumunden sonra Horasan valisi oldu Amcası Tuğrul Bey, 4 Eylul 1063 ’te olduğu zaman vasiyeti uzerine Selcuklu tahtına Alparslan ’ın ağabeyi Suleyman getirildi, fakat Turk beyleri buna itirazda bulundular ve Alparslan ’ı hukumdar tanıdılar
Alparslan 27 Nisan 1064 ’te buyuk bir torenle tahta cıktı Amcasının vezirliğini yapan ve Suleyman ’ın tahta cıkmasını isteyen Amidulmulk Kundiri ’yi azledip, buyuk bir devlet adamı olarak tarihe adı gecen Nizamulmulk ’u vezir tayin etti Başına buyruk beylerle mucadeleye girişen Alparslan, hepsini bir bayrak altına toplamayı başardı Boylece Selcuklu Devleti kuvvetlendi
1064 yılının sonuna doğru Alparslan, Bizans İmparatorluğu ’nun uzerine yurudu Gurcistan ’ı zaptetti İsyan eden kardeşi Kavurd ’u itaate zorladı 1065 ’te Amuderya ırmağını gecti, o bolgedeki hukumdarla anlaştı Alparslan ’ın beyleri, Anadolu ’da akınlar yapıp sayısız zafer kazandılar Selcuklu Sultanının gittikce kuvvetlenmesi Bizans İmparatorluğu ’nu telaşlandırdı İmparator Romanos Diyojenes ordusunu toplayıp sefere cıktı Palu ’ya geldiğinde Malatya ’da bıraktığı ordusunun Turkler tarafından perişan edildiği haberini aldı Geri donmeye mecbur kaldı
1070 yılında Alparslan , Horasan ve Irak ordularının başında Azerbaycan ’a girdi, sınırdaki kaleleri fethetti Van golunun kuzeyinden gecerek Malazgirt onune vardı, kale teslim oldu Diyarbekir'den Elcezire ’ye girdi, Urfa ’yı kuşattı Mısır ’da birbirleriyle mucadele eden Fatımi komutanları, Alparslan ’ı Mısır ’ı almaya teşvik ediyorlardı 1071 yılında Selcuklu ordusu Halep ’te toplandı
Alparslan ’ın Mısır Seferine cıktığını oğrenen Bizans İmparatoru Diyojenes son bir hamle yapmayı duşundu Azerbaycan ’a kadar giderek Turk kalelerini zapta ve Turkleri Anadolu ’dan atmaya karar verdi Rumeli ’de yaşayan Pecenek ve Oğuz Turklerini de ordusuna kattı 13 Mart 1071 ’de 200000 kişilik Bizans ordusu İstanbul ’dan yola cıktı İmparator, halkına buyuk zaferle donmeyi vad etmişti Diyojenes ve ordusu yol boyunca katliam yaparak Erzurum yoluyla Malazgirt ’e ulaştı Haleb ’i teslim aldığı sırada Bizans ordusunun gelmekte olduğunu oğrenen Alparslan , Mısır Seferinden vazgecip kuzeye doğru yola cıktı Bizans ordusunun harekatını gunu gunune haber alarak, vaziyetini ona gore ayarladı Musul, Rakka, Urfa yoluyla Diyarbekir ve Bitlis ’e ulaştı Ordusundan on bin kişilik bir kuvvet ayırıp Ahlat ’a gonderdi Bizans kuvvetleri ile ilk carpışma Ahlat ’ta oldu Bizanslılar bozuldu Buna iyice kızan imparator, Malazgirt Kalesine hucum edip, icerde yaşayan kadıncocuk, ihtiyar ne varsa hepsini oldurdu Malazgirt ’e doğru devamlı yol alan Alparslan 24 Ağustos gunu Malazgirt ’in doğusundaki Rahva Ovasına ulaştı Ahlat ’a gonderilen kuvvetlerin gelmesi ile kısa bir zamanda karşısına cıkmasına şaşıran Bizans İmparatoru da, ordusunu Rahva Ovasının obur tarafında duzene koydu Anlaşma tekliflerinin reddetilmesi uzerine savaş hazırlıkları başladı
26 Ağustos Cuma gunu askerlerini toplayan Alparslan atından inerek secdeye vardı ve; “Ya Rabbi! Seni kendime vekil yapıyor; azametin karşısında yuzumu yere suruyor ve senin uğrunda savaşıyorum Ya Rabbi! Niyetim halistir; bana yardım et; sozlerimde hilaf varsa beni kahret! diye dua etti Sonra atına binerek askerlerine dondu ve; “Ey askerlerim! Eğer şehid olursam bu beyaz elbise kefenim olsun O zaman ruhum goklere cıkacaktır Benden sonra Melikşah ’ı tahta cıkarınız ve ona bağlı kalınız Zaferi kazanırsak istikbal bizimdirBu sozler orduyu coşturdu Buyuk şevkle ileri atıldılar Alparslan son derece kurnazca bir harp taktiği planlamıştı Hilal şeklinde yaydığı ordusuyla akşama kadar Malazgirt meydanında dovuştu Şaşkına donen Bizans ordusu, hilalin icine duştu 200000 kişilik koca ordu perişan oldu İmparator esir edildi
Sultan Alparslan savaştan sonra huzuruna getirilen imparatoru, hic umid etmediği şekilde affetti Bizans imparatorunun harp tazminatı odemesi, her yıl harac ve ihtiyac halinde Selcuklu ordusuna asker gondermesi karşılığında barış andlaşması yapıldı Fakat Diyojenes, İstanbul ’a geri donerken, Bizas tahtının el değiştirmesi, andlaşmayı gecersiz kıldı Alparslan da, Selcuklu şehzadelerini Anadolu ’yu fetihle gorevlendirdi Turkler, kısa zamanda Anadolu ’ya hakim oldular
Sultan Alparslan , Malazgirt zaferinden sonra 1072 senesinde cok sayıda atlı ile Maveraunnehr ’e doğru sefere cıktı Turkleri bir bayrak altında toplamak istiyordu Ordunun başında Buhara ’ya yaklaştı Amuderya nehri uzerinde bulunan Hana kalesini muhasara etti Kale komutanı, batıni sapık fırkasına mensup Yusuf elHarezmi, kalenin fazla dayanamayacağını anladı ve teslim olacağını bildirdi Hain Yusuf, Alparslan ’ın huzuruna cıkarıldığı sırada Sultan ’a hucum edip, hancer ile yaraladı Yusuf ’u derhal oldurduler Fakat Sultan Alparslan da aldığı yaralardan kurtulamadı Dorduncu gunu, 25 Ekim 1072 tarihinde; “Her ne zaman duşman uzerine azmetsem, Allahu tealaya sığınır, O ’ndan yardım isterdim Dun bir tepe uzerine cıktığımda, askerimin cokluğundan, ordumun buyukluğunden bana, ayağımın altındaki dağ sallanıyor gibi geldi “Ben, dunyanın hukumdarıyım Bana kim galip gelebilir? diye bir duşunce kalbime geldi İşte bunun neticesi olarak, cenabı Hak, aciz bir kulu ile beni cezalandırdı Kalbimden gecen bu duşunceden ve daha once işlemiş olduğum hata ve kusurlarımdan dolayı Allahu tealadan af diliyor, tovbe ediyorum La ilahe illallah Muhammedun resulullah! diyerek şehid oldu Tahran yakınlarındaki Rey şehrine defnedildi Yerine oğlu Melikşah gecti
Sultan Alparslan saltanatı muddetince İslam dinine hizmet etti İslamiyet ’i icten yıkmaya calışan gizli duşmanlara ve batıni, şii hareketlerine karşı cok hassastı Hatta bir defasında; “Kac defa soyledim Biz, bu ulkeleri Allahu tealanın izniyle silah kuvveti ile aldık Temiz muslumanlarız, bid ’at nedir bilmeyiz Bu sebepledir ki, Allahu teala, halis Turkleri aziz kıldı demişti
Alparslan, buyuk tarihi zaferlerinin yanısıra, medreseler kurmak, ilim adamlarına ve talebeye vakıf geliri ile maaşlar tahsis etmek, imar ve sulama te ’sisleri vucuda getirmek suretiyle de hizmetler yaptı İmamı a ’zam ’ın turbesini, Harezm Camii ’ni ve Şadyah kalesi gibi pek cok eser inşa ettirdi Zamanında; İmamı Gazali, İmamulHaremeyn Cuveyni, Ebu İshak eşŞirazi, Abdulkerim Kuşeyri, İmamı Serahsi gibi buyuk alimler yetişmişti
Selcuklu Devleti hukumdarı, Turk milletinin en buyuk kahramanlarından Selcuklu Devletinin kurulmasında onemli rolu olan Horasan valisi Cağrı Beyin oğludur 20 Ocak 1029 ’da doğdu İyi bir tahsil gordu, sayısız zafer kazanarak mertliği ve iyi kumandanlığı ile un saldı Babasının olumunden sonra Horasan valisi oldu Amcası Tuğrul Bey, 4 Eylul 1063 ’te olduğu zaman vasiyeti uzerine Selcuklu tahtına Alparslan ’ın ağabeyi Suleyman getirildi, fakat Turk beyleri buna itirazda bulundular ve Alparslan ’ı hukumdar tanıdılar
Alparslan 27 Nisan 1064 ’te buyuk bir torenle tahta cıktı Amcasının vezirliğini yapan ve Suleyman ’ın tahta cıkmasını isteyen Amidulmulk Kundiri ’yi azledip, buyuk bir devlet adamı olarak tarihe adı gecen Nizamulmulk ’u vezir tayin etti Başına buyruk beylerle mucadeleye girişen Alparslan, hepsini bir bayrak altına toplamayı başardı Boylece Selcuklu Devleti kuvvetlendi
1064 yılının sonuna doğru Alparslan, Bizans İmparatorluğu ’nun uzerine yurudu Gurcistan ’ı zaptetti İsyan eden kardeşi Kavurd ’u itaate zorladı 1065 ’te Amuderya ırmağını gecti, o bolgedeki hukumdarla anlaştı Alparslan ’ın beyleri, Anadolu ’da akınlar yapıp sayısız zafer kazandılar Selcuklu Sultanının gittikce kuvvetlenmesi Bizans İmparatorluğu ’nu telaşlandırdı İmparator Romanos Diyojenes ordusunu toplayıp sefere cıktı Palu ’ya geldiğinde Malatya ’da bıraktığı ordusunun Turkler tarafından perişan edildiği haberini aldı Geri donmeye mecbur kaldı
1070 yılında Alparslan , Horasan ve Irak ordularının başında Azerbaycan ’a girdi, sınırdaki kaleleri fethetti Van golunun kuzeyinden gecerek Malazgirt onune vardı, kale teslim oldu Diyarbekir'den Elcezire ’ye girdi, Urfa ’yı kuşattı Mısır ’da birbirleriyle mucadele eden Fatımi komutanları, Alparslan ’ı Mısır ’ı almaya teşvik ediyorlardı 1071 yılında Selcuklu ordusu Halep ’te toplandı
Alparslan ’ın Mısır Seferine cıktığını oğrenen Bizans İmparatoru Diyojenes son bir hamle yapmayı duşundu Azerbaycan ’a kadar giderek Turk kalelerini zapta ve Turkleri Anadolu ’dan atmaya karar verdi Rumeli ’de yaşayan Pecenek ve Oğuz Turklerini de ordusuna kattı 13 Mart 1071 ’de 200000 kişilik Bizans ordusu İstanbul ’dan yola cıktı İmparator, halkına buyuk zaferle donmeyi vad etmişti Diyojenes ve ordusu yol boyunca katliam yaparak Erzurum yoluyla Malazgirt ’e ulaştı Haleb ’i teslim aldığı sırada Bizans ordusunun gelmekte olduğunu oğrenen Alparslan , Mısır Seferinden vazgecip kuzeye doğru yola cıktı Bizans ordusunun harekatını gunu gunune haber alarak, vaziyetini ona gore ayarladı Musul, Rakka, Urfa yoluyla Diyarbekir ve Bitlis ’e ulaştı Ordusundan on bin kişilik bir kuvvet ayırıp Ahlat ’a gonderdi Bizans kuvvetleri ile ilk carpışma Ahlat ’ta oldu Bizanslılar bozuldu Buna iyice kızan imparator, Malazgirt Kalesine hucum edip, icerde yaşayan kadıncocuk, ihtiyar ne varsa hepsini oldurdu Malazgirt ’e doğru devamlı yol alan Alparslan 24 Ağustos gunu Malazgirt ’in doğusundaki Rahva Ovasına ulaştı Ahlat ’a gonderilen kuvvetlerin gelmesi ile kısa bir zamanda karşısına cıkmasına şaşıran Bizans İmparatoru da, ordusunu Rahva Ovasının obur tarafında duzene koydu Anlaşma tekliflerinin reddetilmesi uzerine savaş hazırlıkları başladı
26 Ağustos Cuma gunu askerlerini toplayan Alparslan atından inerek secdeye vardı ve; “Ya Rabbi! Seni kendime vekil yapıyor; azametin karşısında yuzumu yere suruyor ve senin uğrunda savaşıyorum Ya Rabbi! Niyetim halistir; bana yardım et; sozlerimde hilaf varsa beni kahret! diye dua etti Sonra atına binerek askerlerine dondu ve; “Ey askerlerim! Eğer şehid olursam bu beyaz elbise kefenim olsun O zaman ruhum goklere cıkacaktır Benden sonra Melikşah ’ı tahta cıkarınız ve ona bağlı kalınız Zaferi kazanırsak istikbal bizimdirBu sozler orduyu coşturdu Buyuk şevkle ileri atıldılar Alparslan son derece kurnazca bir harp taktiği planlamıştı Hilal şeklinde yaydığı ordusuyla akşama kadar Malazgirt meydanında dovuştu Şaşkına donen Bizans ordusu, hilalin icine duştu 200000 kişilik koca ordu perişan oldu İmparator esir edildi
Sultan Alparslan savaştan sonra huzuruna getirilen imparatoru, hic umid etmediği şekilde affetti Bizans imparatorunun harp tazminatı odemesi, her yıl harac ve ihtiyac halinde Selcuklu ordusuna asker gondermesi karşılığında barış andlaşması yapıldı Fakat Diyojenes, İstanbul ’a geri donerken, Bizas tahtının el değiştirmesi, andlaşmayı gecersiz kıldı Alparslan da, Selcuklu şehzadelerini Anadolu ’yu fetihle gorevlendirdi Turkler, kısa zamanda Anadolu ’ya hakim oldular
Sultan Alparslan , Malazgirt zaferinden sonra 1072 senesinde cok sayıda atlı ile Maveraunnehr ’e doğru sefere cıktı Turkleri bir bayrak altında toplamak istiyordu Ordunun başında Buhara ’ya yaklaştı Amuderya nehri uzerinde bulunan Hana kalesini muhasara etti Kale komutanı, batıni sapık fırkasına mensup Yusuf elHarezmi, kalenin fazla dayanamayacağını anladı ve teslim olacağını bildirdi Hain Yusuf, Alparslan ’ın huzuruna cıkarıldığı sırada Sultan ’a hucum edip, hancer ile yaraladı Yusuf ’u derhal oldurduler Fakat Sultan Alparslan da aldığı yaralardan kurtulamadı Dorduncu gunu, 25 Ekim 1072 tarihinde; “Her ne zaman duşman uzerine azmetsem, Allahu tealaya sığınır, O ’ndan yardım isterdim Dun bir tepe uzerine cıktığımda, askerimin cokluğundan, ordumun buyukluğunden bana, ayağımın altındaki dağ sallanıyor gibi geldi “Ben, dunyanın hukumdarıyım Bana kim galip gelebilir? diye bir duşunce kalbime geldi İşte bunun neticesi olarak, cenabı Hak, aciz bir kulu ile beni cezalandırdı Kalbimden gecen bu duşunceden ve daha once işlemiş olduğum hata ve kusurlarımdan dolayı Allahu tealadan af diliyor, tovbe ediyorum La ilahe illallah Muhammedun resulullah! diyerek şehid oldu Tahran yakınlarındaki Rey şehrine defnedildi Yerine oğlu Melikşah gecti
Sultan Alparslan saltanatı muddetince İslam dinine hizmet etti İslamiyet ’i icten yıkmaya calışan gizli duşmanlara ve batıni, şii hareketlerine karşı cok hassastı Hatta bir defasında; “Kac defa soyledim Biz, bu ulkeleri Allahu tealanın izniyle silah kuvveti ile aldık Temiz muslumanlarız, bid ’at nedir bilmeyiz Bu sebepledir ki, Allahu teala, halis Turkleri aziz kıldı demişti
Alparslan, buyuk tarihi zaferlerinin yanısıra, medreseler kurmak, ilim adamlarına ve talebeye vakıf geliri ile maaşlar tahsis etmek, imar ve sulama te ’sisleri vucuda getirmek suretiyle de hizmetler yaptı İmamı a ’zam ’ın turbesini, Harezm Camii ’ni ve Şadyah kalesi gibi pek cok eser inşa ettirdi Zamanında; İmamı Gazali, İmamulHaremeyn Cuveyni, Ebu İshak eşŞirazi, Abdulkerim Kuşeyri, İmamı Serahsi gibi buyuk alimler yetişmişti
