Çölyak hastalığı buğday,arpa,yulaf ve çavdar tüketilmesi sonucu bağışıklık sisteminin oluşturduğu ve ömür boyu süren bir hastalıktır.Bu hastalığın tek tedavisi de yaşam boyu sürecek olan glutensiz diyettir.Bu diyette buğday,arpa,çavdar, yulaf ve bunlardan yapılan un,ekmek,bisküvi,kraker,maltlı içecekler ve her türlü besin diyetten çıkarılır.Bu besinlerin yanı sıra çok geç tanı almış veya ince bağırsak mukozası çok fazla tahrip olan hastalarda ilk zamanlarda enzim eksikliklerinden dolayı süt ve süt ürünleri ile meyvede diyetten çıkarılır.
Bunun yanı sıra gizli tahıl kaynağı olan besinlere de dikkat etmek gerekir. Örneğin kremalı soslu çorbalar,beşamel soslar,süt bazlı hazır içecekler,buğday unuyla kurutulmuş meyveler, salam, sosis, kremalı puding ve tatlılar riskli grubu oluşturur.
Glutensiz diyette etiket okuma alışkanlığı kazanmak çok önemlidir. Glutensiz ürünler üzeri çizilmiş tahıl sapı sembolüyle gösterilir ve piyasada bu ürünlerin sayısı gittikçe artmaktadır.Bir çay kaşığının sekizde biri gluten bile bu hastaları rahatsız etmektedir. Bu nedenle glutenli ürünlerle glutensiz ürünler ayrı raflarda bulundurulmalıdır.
Peki serbest olan besinler nelerdir?
Bizim için kurtarıcı besinlerin başında mısır gelir.Yasak olan yiyeceklerin hepsi mısır unu kullanılarak yapıbilir. Mısırın dışında patates,pirinç,baklagiller,sebze,bitkisel yağlar, bal ,şeker,et,balık,yumurta ve glutensiz özel ürünler de güvenilir gıdalar arasında yer alır.
Yasak yiyeceklerden uzak kalmanın yanında da önlemler almak gerekir.Öncelikle mutfakta yemek hazırlarken glutenli gıdalarla glutensiz gıdalar farklı yerlerde hazırlanmalı,bu ürünler ayrı yerlerde saklanmalı ve en ufak bir bulaşma olmamalıdır.
Yine bu hastalar dışarıda yemek tüketecekse ızgara tercih edebilirler fakat öncesinde ızgarada ekmek veya köfte pişip pişmediği sorgulanmalıdır. Dönerler ise un serpilip parlaklık verilebileceğinden veya arasına ekmek eklenebileceğinden dolayı tercih edilmemelidir.Dışarıda tercih edilebilecek en güvenilir gıda ise kumpir fakat onunda meze seçimine dikkat etmek gerekir.
Gluten hazır gıda sanayinde dolgu maddesi,yapıştırıcı,nem tutucu,raf ömrünü uzatıcı olarakta kullanır.Bundan dolayı kenarı kıvrık bardaklar,yapışkanlı zarflar kullanılmamalıdır.
Kozmetik ürünlerinden de ruj,dudak parlatıcısı,dudak kremleri gluten içerebilir firma aranıp bilgi alınmalı glutensiz olanları tercih edilmelidir.Şampuanında ağza kaçma ihtimalinden dolayı glutensizi tercih edilmelidir.
İlaçların da gluten içeriğine bakmak veya doktorunuzu çölyak hastası olduğunuz konusunda uyarmanız yarar sağlayacaktır.
Çölyak hastalığı tanı alana kadar hastalık tanı aldıktan sonra özel bir yaşam tarzı haline gelir.Diyetten başka tedavisinin olmadığı unutulmamalı diyete çok sıkı bir şekilde uyulmalıdır.
Tüm dünyada 9 Mayıs dünya çölyak günü olarak kutlanır.Türkiye’de bir çok şehirde çölyak derneği kurulmaya başlanmış,bir çok fırın ve restoran da açılmıştır.Bizde bu konuda duyarlı olmalı,çölyak hastalığının ve çölyak hastalarının farkında olmalıyız.
Keyifli ve sağlıklı günler dilerim.
Bunun yanı sıra gizli tahıl kaynağı olan besinlere de dikkat etmek gerekir. Örneğin kremalı soslu çorbalar,beşamel soslar,süt bazlı hazır içecekler,buğday unuyla kurutulmuş meyveler, salam, sosis, kremalı puding ve tatlılar riskli grubu oluşturur.
Glutensiz diyette etiket okuma alışkanlığı kazanmak çok önemlidir. Glutensiz ürünler üzeri çizilmiş tahıl sapı sembolüyle gösterilir ve piyasada bu ürünlerin sayısı gittikçe artmaktadır.Bir çay kaşığının sekizde biri gluten bile bu hastaları rahatsız etmektedir. Bu nedenle glutenli ürünlerle glutensiz ürünler ayrı raflarda bulundurulmalıdır.
Peki serbest olan besinler nelerdir?
Bizim için kurtarıcı besinlerin başında mısır gelir.Yasak olan yiyeceklerin hepsi mısır unu kullanılarak yapıbilir. Mısırın dışında patates,pirinç,baklagiller,sebze,bitkisel yağlar, bal ,şeker,et,balık,yumurta ve glutensiz özel ürünler de güvenilir gıdalar arasında yer alır.
Yasak yiyeceklerden uzak kalmanın yanında da önlemler almak gerekir.Öncelikle mutfakta yemek hazırlarken glutenli gıdalarla glutensiz gıdalar farklı yerlerde hazırlanmalı,bu ürünler ayrı yerlerde saklanmalı ve en ufak bir bulaşma olmamalıdır.
Yine bu hastalar dışarıda yemek tüketecekse ızgara tercih edebilirler fakat öncesinde ızgarada ekmek veya köfte pişip pişmediği sorgulanmalıdır. Dönerler ise un serpilip parlaklık verilebileceğinden veya arasına ekmek eklenebileceğinden dolayı tercih edilmemelidir.Dışarıda tercih edilebilecek en güvenilir gıda ise kumpir fakat onunda meze seçimine dikkat etmek gerekir.
Gluten hazır gıda sanayinde dolgu maddesi,yapıştırıcı,nem tutucu,raf ömrünü uzatıcı olarakta kullanır.Bundan dolayı kenarı kıvrık bardaklar,yapışkanlı zarflar kullanılmamalıdır.
Kozmetik ürünlerinden de ruj,dudak parlatıcısı,dudak kremleri gluten içerebilir firma aranıp bilgi alınmalı glutensiz olanları tercih edilmelidir.Şampuanında ağza kaçma ihtimalinden dolayı glutensizi tercih edilmelidir.
İlaçların da gluten içeriğine bakmak veya doktorunuzu çölyak hastası olduğunuz konusunda uyarmanız yarar sağlayacaktır.
Çölyak hastalığı tanı alana kadar hastalık tanı aldıktan sonra özel bir yaşam tarzı haline gelir.Diyetten başka tedavisinin olmadığı unutulmamalı diyete çok sıkı bir şekilde uyulmalıdır.
Tüm dünyada 9 Mayıs dünya çölyak günü olarak kutlanır.Türkiye’de bir çok şehirde çölyak derneği kurulmaya başlanmış,bir çok fırın ve restoran da açılmıştır.Bizde bu konuda duyarlı olmalı,çölyak hastalığının ve çölyak hastalarının farkında olmalıyız.
Keyifli ve sağlıklı günler dilerim.
