TANIMI: İnsan topluluklarının geçmişteki
Yaşayışlarını,( klan, boy, göçebe, yerleşik, sosyal, ekonomik ve sanatsal durumları )
Uğraşılarını, (tarım, ticaret, hayvancılık, denizcilik )
Birbirleriyle olan ilişkilerini,
Oluşturdukları kültür ve uygarlıkları,
Yer ve zaman göstererek
Neden- sonuç ilişkisi içerisinde
Belgelere dayanarak
Objektif bir biçimde
inceleyen ve anlatan sosyal bir bilim dalıdır.
Tarih Anlatımında Yer ve Zamanın Önemi
1) Yer ve zamanın belirtilmesiyle olayın gerçek olup olmadığını anlarız.
2) Olayın geçtiği yer ile olayın meydana geldiği zaman dilimi o olayın sebep ve sonuçlarını belirlememizde gereklidir. Çünkü o yerin iklimi, yaşam şartları, madenleri, o zaman içindeki nüfusu, o zaman içindeki toplumsal değerler olayın meydana geliş sebeplerini oluşturabilirler.
Sebep-Sonuç İlişkisinin Önemi
Bütün olaylar bir zincirin halkaları gibi birbirine bağlıdır. Her olay kendisinden önceki olayın sonucu, kendisinden sonraki olayın sebebidir. Önceki olayı bilmezsek, sonraki olayı kavrayamayız.
Tarihin Konusu
Bütün yönleriyle insanlığın geçmişidir. İnsanların yaşayışları, gelenekleri, düşünceleri, dini - siyasi ve kültürel yapıları, ekonomik gelişimleri, savaş ve barışları, geçirdikleri evreler... Kısaca insana ait her şey tarihin konusudur.
TARİHİ OLAY
Kısa zaman aralığında oluşan gelişmelerdir. (tarih içinde ortaya çıkan, oluşan, ilgiyi çeken veya çekebilecek nitelikteki kısa süreli olarak ortaya çıkan anlık her türlü iş ve etkinliktir ). (İnsanı ilgilendiren sosyal, ekonomik, siyasal, kültürel ve dini her alanda ortaya çıkan şeylere olay denir.
Örnek: Malazgirt Savaşı, Kavimler göçü, Talas Savaşı gibi…
Tarihi Olayların Özellikleri
Konusu insandır.
Tarih geçmişte yaşanan olaylardır.
Tarih olaylarının incelenebilmesi için olayla ilgili belgelerin bulunması gereklidir.
Olaylar arasındaki neden-sonuç ilişkisi tarihi olayların kesintisiz olarak devam etmesini sağlar. Her tarihi olay, kendinden önceki olayların sonucu, kendinden sonraki olayların da nedenidir.
Tarihi olayların belli bir kanun ve kuralı yoktur. Her olayın kendine özgü nedeni ve sonuçları vardır. Tarih olaylarının maddi ve manevi çeşitli sebepleri vardır. Bir nedene bağlı olarak açıklanamaz.
Tarih olayları belli bir yer ve zamanda meydana gelmiştir.
Her türlü belgeden yararlanılarak objektif olarak açıklanmalıdır.
Birçok insanı etkilemiş olmalıdır.
Tarihi olaylar tekrar etmez. Bu nedenle deney ve gözlem yöntemiyle incelenmez.
Diğer bilimlerle yakın ilişki içinde aydınlatılır.
Olaylar dönemin özelliklerini yansıtır.
Tarih olayların sonuçları hakkındaki yargılar ve bilgiler, bulunan yeni belgelerle değişebilir.
Tarihi olaylar, sonuçları itibariyle geniş coğrafyalar ve insan kitleleri üzerinde hissedilir. Tarihi olayı, günlük olaydan ayıran en önemli özellik budur.
Hiç kimse tarihin mutlak doğru bilgisine ulaştığını iddia edemez. Çünkü bulunacak her yeni belge, mevcut bilgileri tamamlayabilir, daha anlaşılır hale getirebilir veya tamamen değiştirebilir.
TARİHİ OLGU: Uzun sürede etkinliği anlaşılan gelişmelerdir. (tarih içinde birtakım olayların dayandığı neden veya bu nedenlerin yol açtığı sonuçtur. Olayların sonuçlarına bağlı olarak ortaya çıkan uzun süreli gelişmelere denir). (Oluşum sürecinde veya başka bir durumun belirtisi olarak gözlemlenen gelişmelere olgu denir. )
Örnek: Anadolu’nun Türkleşmesi, Feodalitenin yaygınlaşması, İslamiyet’in Türkler arasında yayılması gibi.
Örnek: Atatürk’ün Samsun'a çıkması tarihi olay, Türk inkılâbının yaşanması tarihi olgudur. Fransız Devrimi bir olaydır; devrim bir olgudur.
Tarih Felsefesi: Günümüzdeki sorunların ya da gelişmelerin çözümünde ve yönlendirilmesinde, geçmişin (tarihin) yorumlanarak kullanılmasıdır.
TARİHİN AMACI: İnsanlığın zaman içinde geçirdiği olay ve olguları anlamak ve geçmişin tecrübesinin yorumlayarak geleceğe hazırlanmaktır.
TARİH ÖĞRENMENİN YARARLARI
1. İnsanların düşünme yeteneklerini geliştirir.
2. İnsanların kültür seviyelerini yükseltir.
3. Manevi değerlerin yükselmesini sağlar.
4. İnsanda aile, ülke ve millet sevgisini güçlendirir.
5. Devletlerarası ilişkileri düzenler.
6. Tarih insanlığın hafızasıdır. Bu birikimle ilgilenmek, insanın kendisini tanımasını sağlar.
7. Geçmişteki olayları değerlendiren insanlar, geleceklerine çok daha iyi yön verirler.
8. Tarihini bilen ve ona sahip çıkan biri, inanlığın gelişim sürecinde kendi toplumunun yerini belirler.
9. Olaylara geniş açıdan bakarak, yapıcı, hoşgörülü ve yararlı olmayı öğretir.
10. İnsan, aile, millet ve vatan sevgisinin yanında barış içinde yaşama fikrini güçlendirir.
11. Diğer insan, toplum ya da milletlerle ilişkilerde temel değerlerin oluşmasında katkıda bulunur.
Yaşayışlarını,( klan, boy, göçebe, yerleşik, sosyal, ekonomik ve sanatsal durumları )
Uğraşılarını, (tarım, ticaret, hayvancılık, denizcilik )
Birbirleriyle olan ilişkilerini,
Oluşturdukları kültür ve uygarlıkları,
Yer ve zaman göstererek
Neden- sonuç ilişkisi içerisinde
Belgelere dayanarak
Objektif bir biçimde
inceleyen ve anlatan sosyal bir bilim dalıdır.
Tarih Anlatımında Yer ve Zamanın Önemi
1) Yer ve zamanın belirtilmesiyle olayın gerçek olup olmadığını anlarız.
2) Olayın geçtiği yer ile olayın meydana geldiği zaman dilimi o olayın sebep ve sonuçlarını belirlememizde gereklidir. Çünkü o yerin iklimi, yaşam şartları, madenleri, o zaman içindeki nüfusu, o zaman içindeki toplumsal değerler olayın meydana geliş sebeplerini oluşturabilirler.
Sebep-Sonuç İlişkisinin Önemi
Bütün olaylar bir zincirin halkaları gibi birbirine bağlıdır. Her olay kendisinden önceki olayın sonucu, kendisinden sonraki olayın sebebidir. Önceki olayı bilmezsek, sonraki olayı kavrayamayız.
Tarihin Konusu
Bütün yönleriyle insanlığın geçmişidir. İnsanların yaşayışları, gelenekleri, düşünceleri, dini - siyasi ve kültürel yapıları, ekonomik gelişimleri, savaş ve barışları, geçirdikleri evreler... Kısaca insana ait her şey tarihin konusudur.
TARİHİ OLAY
Kısa zaman aralığında oluşan gelişmelerdir. (tarih içinde ortaya çıkan, oluşan, ilgiyi çeken veya çekebilecek nitelikteki kısa süreli olarak ortaya çıkan anlık her türlü iş ve etkinliktir ). (İnsanı ilgilendiren sosyal, ekonomik, siyasal, kültürel ve dini her alanda ortaya çıkan şeylere olay denir.
Örnek: Malazgirt Savaşı, Kavimler göçü, Talas Savaşı gibi…
Tarihi Olayların Özellikleri
Konusu insandır.
Tarih geçmişte yaşanan olaylardır.
Tarih olaylarının incelenebilmesi için olayla ilgili belgelerin bulunması gereklidir.
Olaylar arasındaki neden-sonuç ilişkisi tarihi olayların kesintisiz olarak devam etmesini sağlar. Her tarihi olay, kendinden önceki olayların sonucu, kendinden sonraki olayların da nedenidir.
Tarihi olayların belli bir kanun ve kuralı yoktur. Her olayın kendine özgü nedeni ve sonuçları vardır. Tarih olaylarının maddi ve manevi çeşitli sebepleri vardır. Bir nedene bağlı olarak açıklanamaz.
Tarih olayları belli bir yer ve zamanda meydana gelmiştir.
Her türlü belgeden yararlanılarak objektif olarak açıklanmalıdır.
Birçok insanı etkilemiş olmalıdır.
Tarihi olaylar tekrar etmez. Bu nedenle deney ve gözlem yöntemiyle incelenmez.
Diğer bilimlerle yakın ilişki içinde aydınlatılır.
Olaylar dönemin özelliklerini yansıtır.
Tarih olayların sonuçları hakkındaki yargılar ve bilgiler, bulunan yeni belgelerle değişebilir.
Tarihi olaylar, sonuçları itibariyle geniş coğrafyalar ve insan kitleleri üzerinde hissedilir. Tarihi olayı, günlük olaydan ayıran en önemli özellik budur.
Hiç kimse tarihin mutlak doğru bilgisine ulaştığını iddia edemez. Çünkü bulunacak her yeni belge, mevcut bilgileri tamamlayabilir, daha anlaşılır hale getirebilir veya tamamen değiştirebilir.
TARİHİ OLGU: Uzun sürede etkinliği anlaşılan gelişmelerdir. (tarih içinde birtakım olayların dayandığı neden veya bu nedenlerin yol açtığı sonuçtur. Olayların sonuçlarına bağlı olarak ortaya çıkan uzun süreli gelişmelere denir). (Oluşum sürecinde veya başka bir durumun belirtisi olarak gözlemlenen gelişmelere olgu denir. )
Örnek: Anadolu’nun Türkleşmesi, Feodalitenin yaygınlaşması, İslamiyet’in Türkler arasında yayılması gibi.
Örnek: Atatürk’ün Samsun'a çıkması tarihi olay, Türk inkılâbının yaşanması tarihi olgudur. Fransız Devrimi bir olaydır; devrim bir olgudur.
Tarih Felsefesi: Günümüzdeki sorunların ya da gelişmelerin çözümünde ve yönlendirilmesinde, geçmişin (tarihin) yorumlanarak kullanılmasıdır.
TARİHİN AMACI: İnsanlığın zaman içinde geçirdiği olay ve olguları anlamak ve geçmişin tecrübesinin yorumlayarak geleceğe hazırlanmaktır.
TARİH ÖĞRENMENİN YARARLARI
1. İnsanların düşünme yeteneklerini geliştirir.
2. İnsanların kültür seviyelerini yükseltir.
3. Manevi değerlerin yükselmesini sağlar.
4. İnsanda aile, ülke ve millet sevgisini güçlendirir.
5. Devletlerarası ilişkileri düzenler.
6. Tarih insanlığın hafızasıdır. Bu birikimle ilgilenmek, insanın kendisini tanımasını sağlar.
7. Geçmişteki olayları değerlendiren insanlar, geleceklerine çok daha iyi yön verirler.
8. Tarihini bilen ve ona sahip çıkan biri, inanlığın gelişim sürecinde kendi toplumunun yerini belirler.
9. Olaylara geniş açıdan bakarak, yapıcı, hoşgörülü ve yararlı olmayı öğretir.
10. İnsan, aile, millet ve vatan sevgisinin yanında barış içinde yaşama fikrini güçlendirir.
11. Diğer insan, toplum ya da milletlerle ilişkilerde temel değerlerin oluşmasında katkıda bulunur.
