TAVUK ETİNDEKİ PROTEİN
Beslenme, pek çok insan tarafından karın doyurmak, açlığı bastırmak, canın istediği besinleri tüketmek halinde tanımlanmaktadır. Halbuki vücudun muhtaçlık duyduğu kuvvet ve 50’ye yakın cinste besin öğesinin, ehil ve istikrarlı bir halde besinler yolu ile alınması gerekmektedir. Besinlerin içerdiği protein, vitamin ve mineral üzere besin öğeleri beslenmede büyük kıymet taşımaktadır. Sağlıklı beslenme çerçevesinde temel besin unsurlarından biri olan etler, hayvanların yenebilen kas dokularıdır. Etler; biyolojik bedeli yüksek, uygun kalite protein kaynağıdırlar. Başkaca A ve bilhassa B kümesi vitaminleri ile demir, çinko, fosfor ve magnezyum mineralleri bakımından da zengindirler. Et proteininin kalitesi yüksektir ve yaklaşık %80’i kullanılır. Tavuk, biyolojik pahası bakımından yumurta proteinlerinden sonra gelen en kıymetli et proteini özelliğine sahiptir. Proteinler; hücre ve dokuların oluşmasını, büyüme ve gelişmeyi sağlar. Vücut kaslarının ve organlarının gelişimini sağlar, vücut dokularının yenilenmesinde rol oynar, evlatların dimağ gelişiminde çok kıymetli hizmetlerde bölge alır. 100 gr tavuk etinde 20 – 25 gram protein bulunur. Lakin etler pahalı bir yiyecek olduğundan fakir ailelerin yeteri kadar satın alması mümkün olmamaktadır.
Memleketimizde en çok koyun, sığır, kümes hayvanları, deniz eserleri ve av hayvanlarının etleri kullanılmaktadır. Kanatlı hayvan etleri sığır ve koyuna nazaran daha az yağ içerir. Doymuş yağ ve kolesterol içerikleri de daha düşüktür. Münhasıran tavuk ve hindinin beyaz eti, en yağsız et olarak görülebilir. Umumi olarak kümes hayvanlarının etleri, koyun ve sığır üzere büyükbaş hayvanlarının etlerinden daha çokça protein içerirler. Buna karşılık demir içeriği daha azdır. Ayrıyeten niasin, B2, B6ve B12 vitaminleri bakımından da varlıklı besinler arasında sayılırlar.
Protein içeren besinlerin birden fazla birebir devirde yağ da içermektedir. Bu nedenle al et noktasına, beyaz et tüketimine öncelik tanınması; al et seçiminde koyun ve kuzu eti noktasına, az yağlı dana etinin tercih edilmesi daha sağlıklı olacaktır. Derilerinin yenilmemesi koşulu ile mahsusen tavuk ve hindinin beyaz eti en yağsız et sınıfında mekan aldıklarından çok daha sağlıklıdır.
Etler hangi prosedürle pişirilirse pişirilsin hafif yahut orta sıcaklıkta uzunca bir vadede pişirilmelidir. Aksi takdirde çok yüksek sıcaklık et proteinlerini katılaştırarak suyunun kaybına ve lezzetinin azalmasına neden olmaktadır. Bilhassa kuru sıcaklıkta pişirilen etlerde bu hususa dikkat edilmelidir. Yüksek sıcaklık kademesinde pişen etlerin protein ve kimi vitamin kıymetlerinde bir ölçü azalma olabilir. En çok zarar gören B1 vitaminidir. Izgara yapılan etlerde etten damlayan sularla B12 vitamini ve folat kayıpları da olur. Pişirme etin sindirimini kolaylaştırır, lezzetini artırır. Haşlama ve ızgara yapılarak pişirilen tavuk etinin sindirimi, yağda kızarmış haline nazaran daha kolaydır. Ayrıyeten yağda kızarmış yahut ateşe çok yakın ızgara edilmiş tavuk etinde kanser yapıcı nitrozamin üzere zararlı kimyasallar oluşabilir. Bu nedenle yanmış, kararmış olan kısımlarının yenilmemesi gerekir.
Etin pişirme esnasında iç sıcaklığının 70◦C üstüne çıkması mikropların ölmesi bakımından gereklidir. Pişirilen etler bilhassa de tavuk eti oda sıcaklığında yarım saatten ziyade bekletilmemelidir. Ya derhal tüketilmeli ya da kalan kısmı buzdolabında saklanmalıdır. Zira tavuk eti ve et içeren yemekler dışarıdan karışacak mikropların üremesi için âlâ bir ortamdır. Umumi manada protein pahası yüksek olan besinler bakterilerin üremesi için çok daha makul yiyeceklerdir. O nedenle protein pahası yüksek olan tavuk etinin de besin zehirlenmesi açısından potansiyel riskli besinlerden biri olduğu unutulmamalı, 2 saatten ziyade oda sıcaklığında bırakılmamalı, buzdolabında yahut derin dondurucuda saklanmalıdır.
Beslenme, pek çok insan tarafından karın doyurmak, açlığı bastırmak, canın istediği besinleri tüketmek halinde tanımlanmaktadır. Halbuki vücudun muhtaçlık duyduğu kuvvet ve 50’ye yakın cinste besin öğesinin, ehil ve istikrarlı bir halde besinler yolu ile alınması gerekmektedir. Besinlerin içerdiği protein, vitamin ve mineral üzere besin öğeleri beslenmede büyük kıymet taşımaktadır. Sağlıklı beslenme çerçevesinde temel besin unsurlarından biri olan etler, hayvanların yenebilen kas dokularıdır. Etler; biyolojik bedeli yüksek, uygun kalite protein kaynağıdırlar. Başkaca A ve bilhassa B kümesi vitaminleri ile demir, çinko, fosfor ve magnezyum mineralleri bakımından da zengindirler. Et proteininin kalitesi yüksektir ve yaklaşık %80’i kullanılır. Tavuk, biyolojik pahası bakımından yumurta proteinlerinden sonra gelen en kıymetli et proteini özelliğine sahiptir. Proteinler; hücre ve dokuların oluşmasını, büyüme ve gelişmeyi sağlar. Vücut kaslarının ve organlarının gelişimini sağlar, vücut dokularının yenilenmesinde rol oynar, evlatların dimağ gelişiminde çok kıymetli hizmetlerde bölge alır. 100 gr tavuk etinde 20 – 25 gram protein bulunur. Lakin etler pahalı bir yiyecek olduğundan fakir ailelerin yeteri kadar satın alması mümkün olmamaktadır.
Memleketimizde en çok koyun, sığır, kümes hayvanları, deniz eserleri ve av hayvanlarının etleri kullanılmaktadır. Kanatlı hayvan etleri sığır ve koyuna nazaran daha az yağ içerir. Doymuş yağ ve kolesterol içerikleri de daha düşüktür. Münhasıran tavuk ve hindinin beyaz eti, en yağsız et olarak görülebilir. Umumi olarak kümes hayvanlarının etleri, koyun ve sığır üzere büyükbaş hayvanlarının etlerinden daha çokça protein içerirler. Buna karşılık demir içeriği daha azdır. Ayrıyeten niasin, B2, B6ve B12 vitaminleri bakımından da varlıklı besinler arasında sayılırlar.
Protein içeren besinlerin birden fazla birebir devirde yağ da içermektedir. Bu nedenle al et noktasına, beyaz et tüketimine öncelik tanınması; al et seçiminde koyun ve kuzu eti noktasına, az yağlı dana etinin tercih edilmesi daha sağlıklı olacaktır. Derilerinin yenilmemesi koşulu ile mahsusen tavuk ve hindinin beyaz eti en yağsız et sınıfında mekan aldıklarından çok daha sağlıklıdır.
Etler hangi prosedürle pişirilirse pişirilsin hafif yahut orta sıcaklıkta uzunca bir vadede pişirilmelidir. Aksi takdirde çok yüksek sıcaklık et proteinlerini katılaştırarak suyunun kaybına ve lezzetinin azalmasına neden olmaktadır. Bilhassa kuru sıcaklıkta pişirilen etlerde bu hususa dikkat edilmelidir. Yüksek sıcaklık kademesinde pişen etlerin protein ve kimi vitamin kıymetlerinde bir ölçü azalma olabilir. En çok zarar gören B1 vitaminidir. Izgara yapılan etlerde etten damlayan sularla B12 vitamini ve folat kayıpları da olur. Pişirme etin sindirimini kolaylaştırır, lezzetini artırır. Haşlama ve ızgara yapılarak pişirilen tavuk etinin sindirimi, yağda kızarmış haline nazaran daha kolaydır. Ayrıyeten yağda kızarmış yahut ateşe çok yakın ızgara edilmiş tavuk etinde kanser yapıcı nitrozamin üzere zararlı kimyasallar oluşabilir. Bu nedenle yanmış, kararmış olan kısımlarının yenilmemesi gerekir.
Etin pişirme esnasında iç sıcaklığının 70◦C üstüne çıkması mikropların ölmesi bakımından gereklidir. Pişirilen etler bilhassa de tavuk eti oda sıcaklığında yarım saatten ziyade bekletilmemelidir. Ya derhal tüketilmeli ya da kalan kısmı buzdolabında saklanmalıdır. Zira tavuk eti ve et içeren yemekler dışarıdan karışacak mikropların üremesi için âlâ bir ortamdır. Umumi manada protein pahası yüksek olan besinler bakterilerin üremesi için çok daha makul yiyeceklerdir. O nedenle protein pahası yüksek olan tavuk etinin de besin zehirlenmesi açısından potansiyel riskli besinlerden biri olduğu unutulmamalı, 2 saatten ziyade oda sıcaklığında bırakılmamalı, buzdolabında yahut derin dondurucuda saklanmalıdır.