Testis Kanseri Nedir?
Testisler erkeklerin üreme sisteminin kesimi olup, skrotumda(torbalarda) yerleşiktir. Temel misyonu erkeklik hormonu (testesteron) salgılamak ve üreme hücreleri (Sperm) üretmektir.Testis kanseri, testislerde başlayan ve bazen bedenin öbür alanlarınada yayılabilen bir tümöral büyümedir. Erkeklerdeki kanserlerin %1’ini oluşturmaktadır,görülme sıklığı gitgide artmaktadır. Daha çok kuzey avrupa ülkelerinde ve iskandinav ülkelerine endemiktir. Sosyokültürel ve ekonomik düzeyi yüksek olan ailelerin çocuklarında daha sık gözlenmektedir.Sağ testis daha fazla etkilenmekte, çünkü risk faktörü olan inmemiş testis patolojisi sağ tarafta daha fazla gözükür. Ender olgularda iki taraflı(%2-3) olabilmektedir..Bir kişinin hayatı boyunca testis tümörü olma riski % 0,2 dir.
Testis Kanserinin Sınıflandırması
Testis tümörlerinin histopatolojik olarak çok sayıda değişik tipleri vardır .Bunlar içinde en sık olarak klinikte karşılaştığımız testis tümörleri germinal(sperm kökenli) hücreli testis tümörleridir.Testis tümörlerinin % 90-95’i germinal hücrelidir. Geri kalanlar non-germinal (sperm dışı hücre kökenli) tümörlerdir. Embiryonal gelişme esnasında , totipotansiyel(çok istikametli gelişme yeteneğine sahip ana hücreler) germ hücreleri olağan halde diferansiye olurlarsa spermatositler oluşur. Bu totipotansiyel germ hücreleri olağandışı halde diferansiye(başkalaşım) olurlarsa seminom yahut embiryonal karsinom gelişir. Şayet embiryonal hücreler intraembiryonik gelişmeyi takip ederek , daha ileri diferansiye olurlarsa teratom gelişir. Şayet embiryonal hücreler ekstraembiryonik gelişmeyi takip ederek,daha ileri diferansiye olurlarsda koriyokarsinom yahut yolk sak tümör oluşur. Germinal hücreli testis kanserleri tedavilerindeki farklılk nedeni ile seminomatöz ve nonseminomatöz hücreli testis kanserleri olarak ikiye ayrılır.
Seminom tipi testis tümörü; her yaş erkekte görülmekle bir arada daha çok 30-40 yaş kümesi erkeklerde ortaya çıkan ve nispeten öbür testis tümörlerine nazaran daha yeterli seyreden testis tümörüdür.
Seminom dışı(Non-Seminom)testis tümörleri: Emriyonel Kanser, Yolk sack tümör, koriokarsinom, teratom. Bunlar tek başlarına olabildiği üzere çoğunlukla seminomu da bir modülü olabildiği çeşitli kombinasyonlarda, mix bir tümör olarak karşımıza çıkar:18-35 yaş kümesinde ortaya çıkan, daha agresif ve saldırgan seyreden testis kanserleridir.
1-Seminom Testis kanserleri içinde en sık rastlanılan tümördür, her yaş erkekte görülmekle birlikte daha çok 30-40 yaş kümesi erkeklerde ortaya çıkan ve nispeten öbür testis tümörlerine nazaran daha güzel seyreden testis tümörüdür. Tek başına görülme sıklığı %35 dır. Seminomun üç başka tipi mevcuttur; klasik seminom, anaplastik seminom ve spermatositik seminom. Prognostik açıdan dan bakıldığında üçü ortasında fark yoktur. Seminomların % 85 i klasik tip dir. % 10-15 inde sinsiytiotrofoblastik elemanlar bulunur. Bu tip seminomlarda hCG üretimi nedeniyle kanda hCG oranı yüksek bulunur . Seminomların ,% 5-10 i anaplastik tip seminomdur. Seminomların % 5-10 nu spermatositik tip seminomdur ve daha çok 50 yaş üzerindeki erkeklerde görülür.
2- Embiryonal Karsinom: Tek başına görülme sıklığı % 20 dir. 18-35 yaş kümesinde ortaya çıkan, daha agresif ve saldırgan seyreden testis kanserleridir. Adult ve infantil olmak üzere iki tipi mevcuttur. vardır. İnfantil tip ,endodermal sinus tümörü yahut yolk sac tümörü olarak da isimlendirilir.
3-Teratom: Tek başına görülme mümkünlüğü % 5 dir. Matür Teratom ve immatür Teratom olmak üzere İki tipi vardır. Matür teratom ektoderm,mezoderm ve endoderm üzere üç temel emriyonik katmanı içerirler, bu yüzden bu tümörlerin içinde her türlü organı taklit eden yapılar mecuttur(kemik, deri, diş ve başka organ hücreler).
4-Koriyokarsinom:Tek başına görülme sıklığı %1’den azdır. Epeyce agresif ve saldırgan bir tümördür.Erken hematojen metastaz yapma özelliği nedeni ile başka non-seminomatöz testis tümörlerinden farklıdır.
5-Mikst hücreli tümörler: Bu tümörlerin görülme mümkünlüğü % 40 civarındadır, en sık görülen testis kanserleridir. Bu tip mix tümörlerin yaklaşık ¼’ü teratokarsinomdur. Teratokarsinom, teratom ile embiryonal karsinom kombinasyonudur. Bu tümörlerin yaklaşık % 6 sında kombinasyon içinde kesinlikle seminom mevcuttur. Mix tümöerlerdeki emriyonel karsinom oranı ne kadar yüksekse tümör o kadar makûs prognozludur.
6-Karsinoma insitu: Testis tümörü olan hastaların % 5,2 sinde başka testisde karsinoma insitu rastlanmaktadır. Bunların daha sonra invaziv kansere dönüşme riski vardır.
Testis kanseri için risk faktörleri
1- Yaş 18 ila 35 yaş
2- Geçmişinde inmemiş bir testis (kriptorşidizm) öyküsü olanlar(kanıtlı risk faktörü):Testis tümörlü hastaların % 7-10’unda inmemiş testis hikayesi . İnmemiş testisde kanser gelişmesinede rol oynayan kimi faktörler suçlanmaktadır. Bunlar ortasında; olağandışı germ hücre morfolojisi, yüksek ısı, testis kanlanmasında bozukluk, endokrin disfonksiyon(hormonal işlev bozukluğu), gonodal disgenezi (genital gelişim bozukluğu) sayılabilir. İnmemiş testisli hastalarda testis tümörü gelişme riski olağan beklenenden 3 ila 14 misli daha fazladır.İnmemiş testis hastaların yaklaşık % 5 ila 10 unda karşı taraf da olağan lokalizasyonyon da ki testis de tümör gelişme riski vardır.
3- Hipospadias(peygamber sünnetli), doğuştan idrar deliğinin olağan yeri dışında bir alana açılması üzere genital gelişim bozukluğu
4- Kısırlık, sperm sayı ve morfolojinde önemli anormallik olması.
5- Olağandışı testis gelişimi, atrofik(küçük)testisi olması
6- Aile hikayesi, kromozom Xq27 üzerindeki gen değişiklikleri,daha evvel testis kanseri geçiren hastalar(kanıtlı risk faktörü)
7- Beyaz Irka mensup olmak
8-Genetik faktörler(Bcl-2, p53,EGF, Rb üzere genlerin rolü)
9-Testiküler mikrolitiazis(kalsifikasyonlar)
10-Annede endojen yahut eksojen östrojen fazlalığı. Hanile annelere dışarıdan östrojen verildiğinde erkek bebeklerde testis kanseri gelişme riskinin çok arttığı bilinmektedir.
11-Testiküler travmalar
12-Sosyokültürel ve ekonomik seviye
Belirtileri
Testislerde olağandışı büyüme ve sert kitle/yumru hissedilmesi ve fark edilmesi en yaygın bulgu ve şikayet olarak karşımıza çıkmaktadır. Lakin elle hissedilen her kitle yahut yumru kanser değildir. Bunu dışında testisde ve skrotumda ağrı(%10-15) hissedilebilir.Testis kanseri bedenin öteki kısımlarına yayılmışsa(metastaz), künt ağrılar yahut bu alanlarda birtakım sertlikler hissedelebilir. %10-15 hastada tümör ile birlikte hidrosel saptanabilir.Hasta kendisini, bilhassa sıcak bir banyodan sonra, elleriyle muayene edebilir, iki testisi birbiri ile kıyas edebilir, ve olağandışı bir büyüklük ,sertlik yahut kitle hissetmesi durumunda kesinlikle tabibe başvurmalıdır. Hastalar öksürük ,nefes darlığı(akciğer metastazı), karın ağrısı, iştahsızlık, bulantı-kusma(retroperitoneal bölgede metastaz) üzere metastaz yaptığı alanlara ilişkin şikayetlerle gelebilir.
Teşhis
Hastanın öyküsü ve özgeçmişi ve muayenesi yöntemine uygun bir formda bakıldıktan sonra ultrasonografi ve değerli tümör belirteclerini de (Tumor markerleri) içine alan bir grup kan testleri gerekmektedir. Testis tümörlerine biyopsisisi pek önerilmez, yapılmaması kuraldır, çok özel durumlar dışında yapılmaz. Ameliyat esnasında frozen patolojik (anında patolojik inceleme) inceme için biyopsi kimi olgularda devreye alınabilir.
Kan Testleri: Temel olarak, Beta- Human korionik gonodtropin (Beta-HCG), Alfa-fetoprotein(AFP) ve Laktik Dehidrogenaz (LDH ), üzere tümör beliteclerini içerir, bunların birinin yahut birkaçının düzeyinin yüksek olması, hem kanserin tipini belirlemede, tedavi kararı vermede ve takiplerde kullanılmaktadır. Seminom dışı tümörlerde; % 40 – 70 AFP yahut hCG yüksekliği, % 20 – 60 LDH yüksekliği, Seminomlarda ise % 15 – 20 hCG, % 20 – 60 LDH yüksekliği saptanmaktadır. Saf seminom ve koriokarsinomda AFP yükselmez Ayrıyeten Plasental Alkalen Fosfotaz(PLAP), Nöron Spesifik Enolaz (NSE) ve Gamma-glutamil transpepdidas(GGT) üzere belirteçlerde bazen kullanılmaktadır.
Ultrasonografi(USG): Testisteki kitlenin yapısı, tabiatı, büyüklüğü, öteki dokular ile olan bağı ve yaygınlığı hakkında bize çok bedelli bilgiler verir. Ayrıyeten testis kanseri öncülü ve risk faktörü sayılan mikro kalsifikasyonlar (Mikrolitiyazis “mikrolitler” -Kumsu ve mikro kireçlenmeler) saptanabilir. USG testis kanserini saptamada temel görüntüleme sayılmaktadır, ayrıyeten metastazların görüntülenmesinde de kullanılabilmektedir.
Manyetik rezonans görüntüleme(MRI):Testis kitlesinin saptanması, yapısını ve tabiatı hakkında fikir vermesi yanında metastazların saptanmasında ve evrelenmesinde de bize yol göstericidir. Ayrıyeten biyopsi alımında kılavuz olarak kullanılabilir.
Yayılım: Testis kanserleri; koriokarsinoma hariç tüm metastazlarını lefatik yolla yapar. Koriokarsinom hematojen yolla, atipik yerlere ve erken metastaz yapmaktadır ve öbür tiplere nazaran prognozu berbattır..Testis tümörlerinin primer olarak metastaz T1 ile L4 ortasındaki, ve böbrek etrafı ana damar(Aort ve vena kava) etrafındaki lenf nodüllerine yapmaktadır. Testis, börekle tıpkı konjenital orijini paylaştığı ibu alanlara metastaz yaparlar. Evvel metastazlar bu bölgede yerleşir daha sonra adım adım üst bölgelere akciğerde mediasten kısmına ve supraklaviküler lenf nodullerine metastazlar gerçekleşir.Yukarıya yanlışsız metastazlar olurken, birebir vakitte lenfatik yayılım aşağıya bölgelere, iliak lenf nodüllerine, gerçek da gerçekleşir. İleri evlerede, akciğer, karaciğer, kemik ve beyin metastazları görülür.
Evreleme
Yüksek radikal orşiektomi ameliyatını takiben hastalığın evrelendirilmesi için, tümörün histolojik yapısı ve özellikleri belirlenir.Ameliyat sonrası tümör belirleyicilerin (HCG, AFP) bedellerine tekrar bakılır. Akciğer,karın ve pelvis tomografisi yapılır. Royal Marsden sınıflaması yahut Ameikan Birleşik Kanser Komitesi ( AJCC) nin TNM sınıflaması kullanılır. Kanserin tedavi formunun karında ve takibinde yol gösterici olan tümör yaygınlığının evrelerini ve seviyesinini gösteren bir sınıflamadır. Burada primer tümör odağının yaygınlığı(T), Lenf düğümlerene yayılması ve yaygınlık derecesini(L), uzak organ metastazlarını(M) ve tümör belirteclerinin varlığı ve seviyesi(S) baz alınarak sınıflama yapılmaktadır. Bu bilgilendirmeden sonra testis kanserleri şu halde evrelendirilir:
Royal Marsden sınıflamasına nazaran evreleme:
Evre I: Testise hudutlu bir kanser, öbür alanlarda tümör saptanmaz
Evre II: Lenfatiklare yayılım mevcut(a: 2cm’den küçük büyüklüte karın içi lenfatiklere yayılım; b: 2-5 cm’den büyük lenf bezlerine yayılım, c: 5cm’den büyük kitle yapmış lenfati yayılım)
Evre III: Diafram üstü lenf düğümlerine yayılım
Evre IV: Uzak organ metastazı kelam konusu (akciğer, karaciğer kemik, beyin vs)/ kan yolu vilayet yayılım
Ayırıcı Teşhis: Testİs tümörü, skrotum içi öbür hastalıklarla kolaylıkla karışır. Bu nedenle testis tümörlü hastalaraın yaklaşık % 25 birinci muayenede yanlış teşhis almaktadır. Testis kanseri ile karışan hastalıklar ortasında; epididimit yahut orşioepididimit, hidrosel ki bazen testis tümörü ile birlikte görülebilir(%10-15), spermatosel,hematesel, varikosel, tüberküloz orşit, ve epidermoid kist sayılabilir.
Prognoz/Gidişat
Testis kanserlerinin prognozu ve tedaviye karşılığı öteki organ kanserlerine nazaran daha yeterli ve tadaviye daha güzel karşılık vermektedir, bilhassa erken evrede yakalandığında kür(Hastalıksız hale gelme) bahtı yüksektir. Bahsedildiği üzere testis kanserlerinde prognoz hastalığın evresine, hücre tipine (seminom yahut non-seminom), uzak organ mesatazı olup olmamasına, bilhassa non-seminom kanserlerdeki serum belirteclerinin düzeyine ve ferdi ve ailesel testis tümörü geçmişinize bağlıdır.Non-seminomatöz tümörlerdeki emriyonel karsinom oranı ne kadar yüksekse o ölçüde prognoz berbattır. Yeniden yolk sack tümörün olması prognozun nispeten yeterli olduğunun göstergesidir.Primerpür koriokarsinomun görülme yaşı düşük ve prognuzu nispeten berbattır. hastalar kimi risk kümelerine ayrılır buna nazaran hastanın tedavi ve takipleri tanzim edilir. Makus prognostik faktörlerden hiç biri bulunmayan hasta düşük riskli, 1 yahut 2 makus makûs risk faktörü olan hasta orta riskli,3-4 faktörü olan yüksek riskli hasta olarak kıymetlendirilir.
Risk faktörleri ortasında: orşiektomi materyelinde histolojik olarak embiryonal karsinom varlığı makus prognostik risk faktörü sayılır ve embiryonal kanser total tümördeki oranı bile kıymetlidir. ayrıyeten, yolk sac tümörün bulunması düzgün prognostik faktör sayılır, yeniden lenfatik ve/veya vasküler invazyonun bulunması makûs risk faktörü sayılmaktadır.
TEDAVİ
1-Orşiektomi: Testis kanserinde birinci basamak tedavi kanserli testisin ve eklerinin(epididim, kordon ve funukulus) cerrahi yolla çıkarılmasıdır, şayet teşhiste kuşkulu bir durum varsa ameliyat esnasında gereği halinde frozen patolojik inceleme yapılır ve ona nazaran karar verilir. Çok özel durumlarda (tümörün iki taraflı olması, hastanın tek testisli olması vs) yalnızca testisin kanserli kısmı alınabilir. Testis cerrahisi torbadan(skrotum) değil daha üstten, kasıktan, yapılan kesi ile yapılır(yüksek inguinal orşiektomi). Doku patolojiye gönderilir, patoloji ve görüntüleme incelemelerin sonucuna nazaran ek tedavi gereksinimi olup olmadığı belirlenir. Ek tedaviler; ek cerrahi teşebbüsler, kemoterapi ve radyoterapi tedavilerini kapsar. Testis alındıktan sonra tıpkı seansta yahut daha sonra kozmetik açıdan yahut ruhsal münasebetlerle testis protezi yerleştirilebilir. Fazla komplikasyonları olan bir cerrahi değildir. Ameliyattan sonra erken periyotta kanama ve enfeksiyon gelişebilir. Uzun devirde kısırlık(fertilite index’inde düşme ve erkeklik hormonu (testesteron) üretiminde/seviyesinde azalma olabilir. Kısırlık ihtimaline karşılık ameliyat öncesi yahut ek tedavi öncesi uzun periyodik saklanmak ve ileride muhtemel kısırlık durumunda kullanılmak üzere sperm bankasına birkaç semen örneği verilerek koruma edilir. Fakat testis kanseri tedavisinden sonra doğal yoldan baba olma bahtı çoklukla devam etmektedir.
2-Ek Cerrahiler:
a-Diğer testisten biyopsi yapılması:Testis de karsinoma insitu görülebilme mümkünlüğü % 1- 5 ortasında değişmektedir.Testis tümörlü hastalarda orşiektomi sonrası tümör ile birlikte karsinoma insitu bulunması durumunda öteki testise biopsi yapılarak karsinoma insitu araştırılmalıdır. Şayet kalan testis inmemişse, küçük(atrofik) ise sperm kalitesi ve parametreleri yeterli değilse biyopsi yapılabilir, şayet onda da kanser hücreleri var ise kemoterapi ve/veya kemoterapi yapılabilir, bazen o testisin de cerrahi olarak alınma muhtaçlığı doğabilir. Bu durumda hasta ömür uzunluğu hormon takviyesine muhtaçlığı olur.
b-Lenf yayılımların Çıkarılması(Retroperitonial lenf nodu diseksiyonu-PDNLD): testis kanserleri çoklukla konjenital oluşum yeri(orjini) nedeniyle karın art kısım, böbrek çevresi/seviyesi, aort ve büyük damaların etrafındaki lenfatiklere yayılır. Bunların çıkarıma sürecine retroperitonial lenfadenektomi denilmektedir.Bu süreç Ervre I non-seminom tümörlerde, kemoterapiden sonra kalan artık dokulara yahut sonradan gelişen kitlelere yapılmaktadır. Bu cerrahiden sonra sempatik hudut zinciri etkilenebilir, hastalanabilir, bu durumda ejekülasyon bozuluğu yani meninin mesaneye kaçması, dışarıya çıkmaması sözkonusu olabilir. Bu da doğal yoldan çocuk sahibi olma talihini oradan kaldırmaktadır, ve yardımcı üreme tekniklerine muhtaçlık duyulmaktadır. Bu yüzden ameliyat öncesi bu hususlar hakkında hastanın bilgilendirilmesi gerekmektedir.
c-Metastazektomi(Uzak orhan metastazların cerrahi yoldan çıkarılması): Akciğerde, karaciğerde yahut beyinde, kimi olgularda, bu organlardaki metastaz odakları cerrahi çıkarılma muhtaçlığı olabilir, bilhassa ve tipik olarak kemoterapi sonrası kalıntı dokular çıkartılır.
3-Kemoterapi(KT): Testis kanserlerin çabucak her tipi kemeterapiye epeyce hassas tümörlerdir, ve faal bir biçimde kullanılmaktadır. Cis-platin tabanlı üçlü kombinasyon BEP(bleomisin+Etoposit+Cis-platin) birinci basamak (first line) kemoterapinin temelini oluşturmaktadır. 3 hafta aralıklarla 3-4 kür standart tedavidir. Kimi hastalarda bilhassa Evre I seminomda tek casus Karboplatin tek başına kullanılmaktadır.
3-Kemoterapi(KT):
-Enfeksiyon:KT ilaçları beden drencini düşürmekte, kemik iliği baskılanması sonucu lokosit ölçüsü düşmekte ve enfeksiyonlara açık hale gelebilmektedir. Ateş ve, titreme ile kendini gösterir, antibiyotikler gereksinimi olabilmektedir.
-Öksürük:Bleomisinin bir yan tesiri olarak yahut akciğer enfeksiyonun sonucu ortaya çıkabilir
-Saç Dökülmesi:Geçicidir, çoklukla 3-6 ay içinde tekrar büyür
-Semen Kalitesinde Bozulma: Ameliyattan sonra uygulanan KT ve RT’e bağlı olarak semen kalitesinde bozulma ve kısırlık gelişebilir, yukarda anlatıltığı üzere bu tedaviler öncesinde sperm bankasına bir kaç sefer semen verlerek saklanması önerilir.Böylece ilerde oluşabilecek kısırlık durumunda bu örnekler yardımcı üreme tekniklerinde kullanılır. Lakin semen kalitesindeki bozukluk ekseriyetle geçicidir, ve bu hastalar doğal yoldan baba olma talihi yüksektir.
-Yorgunluk: Ekseriyetle kısa periyodik yorgunluklar olabilir, hasyaya etkin ve hareketli olması tavsiye edilir
-Mide Rahatsızlığı(Mide Bulantısı): KT müddetince kimi mide rahatsızlığı bulantı ve iştahsızlık olabilir. Bulantı kesici ilaçlar, yüksek kalorili diyet içecekler önerilebilir yahut şikayetler devam ederse bir diyetisyende yardm alabilir.
-İshal: KT ilaçlarına bağlı ishaller olabilir, ishal kesici ilaçlar, bol sıvı ve düşük lifli diyet önerilebilir.
-Ağız yaraları: G Süreksiz aft ve yaralar olabilir, ağız hijyeni ve karbonat gargarası tavsiye edilir
-Tat alma ve duyma işlevinde hassasiyetler
-Deri yahut tırnaklarda birtakım değişiklikler:Radyoterapiye bağlı güneş yanığı üzere kırmızılıklar olabilir, nemlendirici önerilir, bu durum geçicidir.
-El yahut ayak parmaklarında karıncalanma
4-Radyoterapi(RT)
TAKİP
Nizamlı aralıklarla 3-4 ayda bir, her şey yoluda giderse 5 yıl takip edilir. Takiplerde muayene, kan testleri,göğüs grafisi ve tomografi yapılır gereği halinde PET-CT önerilebilir
TESTİS KANSERİ İLE YAŞAMAK: Kanser tanısı hastalar için epey gerilimli ve bunaltıcıdır bir durumdur. Testis kanserleri hakkında hasta ne kadar bilgilendirilirse, bu meşakkatlerin üstesinden gelmesi o kadar olaylaşır.
1-Tek testis ile yaşamak: Aslında sağlıklı tek testis ile ömrünün sonuna kadar bir sorun yaşamadan(cinsel yahut kısırlık vs) hayatını devam ettirebilir, ekseriyetle tek testis kâfi olmaktadır. Lakin kozmetik ve ruhsal bir eksiklik yaşayabilir bunu için testisi alınırken yahut ileriki bir devirde testis protezi (slikon testis) konularak bu eksiklik giderilebilir. Tek testisli olmak doğal yoldan baba olma talihini azaltabilmekle birlikte bu hastaların büyük çoğunluğu sorun yaşamazlar, gerekirse tedavi öncesi sperm bankasına verdiği sperm örneği bu maksatla kullanıabilir. Tekrar birtakım hastalarda bu tedaviler sonrasında tek testisin ürettiği erkeklik hormonu(Testesteron) yetersizliği yaşayabilirler , bu durumda dışardan testesteron desteği yapılabilir.
2-Testesteron eksikliği:Testis kanser tedavisinden sonra ortaya çıkabilecek Testesteron yetmezliği durumunda hastalar; yorgunluk, cinsel isteksizlik(libido kaybı), göğüs dokusunun büyümesi(Jinekomasti), yahut beden kıllarında, tüylerinde ve sakalda azalma azalma şikayeti ile başvurabilirler. Serum testesteron düzeyi olağan olsa bile bu şikayetler olabileceği üzere, lakin genelde bu şikayeti olanlarda serum testesteron düzeyi düşük bulunur , bu durumda testesteron desteği ile bu sıkıntıların büyük bir kısmı çözüleblir.
3-Partnerin Korunması: Testis kanseri enfeksiyon değildir, partnerine cinsel yolla bulaştırma kelam konusu değildir, cinsellik kanser tedavisine ziyan vermez. Fakat KT alındığı devirde prezervatif kullanılmasına da yarar var, semendeki KT ilaçları partnerine ziyan verme ihtimali böylece ortadan kalkar.
4-Cinsellik: Testis kanserinin tedavisi, cinselliğe mani teşkil etmemektedir. Bu tedaviler genelde cinsellik ve doğurganlıkta(Kısırlık) pek sorun yaşanmamakla bir arada hastalar birtakım meseleler yaşayabilirler. Testis cerrahisinden sonra boşalmada(ejekülasyonda) kimi sıkıntılar ortaya çıkabilir. Bilhassa retroperitonial lenfadenektomi(RPNLD) bu tıp meselelere yol açması beklendiğinden bu cerrahiye aday hastalar ameliyat evvel kesinlikle bilgilendirilmeli ve ameliyattan sonra ejekülasyon zorluğu yahut retrograd ejekülasyon sorunu yaşayabileceği söylenmelidir. Bu durumda doğal yoldan çocuk sahibi olama bahtı olmayabilir, yardımcı üreme tekniklerine başvurma gereksinimi olabilir. Verilecek ilaçlar tesirli olmayabilir. Yeniden RPNLD ameliyatinda oluşabilecek hudut hasarından sonra ereksiyon sorunu yaşanabilir, gerekirse ilaç tedavisi önerilir.
5-Cinsel istekte azalma(Libido kaybı): Testis kanseri hastaların tedavisinden sonra, çoğunlukla süreksiz de olsa, libido kaybı yaşanabilir.Bu kısmi testesteron eksikliğinden, kanser tedavisinin yarattığı stressden ve kimi his ve düşünsel meselelerden kaynaklanabilir.Hastanın bunu süreksiz bir durum olduğunu ve bununla beraberce üstesinden gelinebileceği anlatılmalıdır.
6-Doğurganlığın korunması(Kısırlığın Önlenmesi): Üstte altıldığı üzere testis kanseri tedavisinden sonra semen kalitesinde çoğunlukla geçicide olsa bozulama ve doğurganlık şndexinde azalma olabilir. Çocuk sahibi olma isteği varsa ameliyat öncesi sperm bankasına semen örnekleri kesinlikle verilmesi önerilmelidir.
7-Sosyal ve ruhsal tesirlerin ele alınması: Kanser tedavisinden sonra, dert, öfke yahut depresyon yaşanabilmektedir. Bu kanuda ruhsal danışmanlık alınabilir, toplumsal meseleleri çözecek ailesel yardım istenebilir.İhtiyac olması halinde dert ve anxite giderici yahut anti depresan ilaçlar başlanabilir.
Testisler erkeklerin üreme sisteminin kesimi olup, skrotumda(torbalarda) yerleşiktir. Temel misyonu erkeklik hormonu (testesteron) salgılamak ve üreme hücreleri (Sperm) üretmektir.Testis kanseri, testislerde başlayan ve bazen bedenin öbür alanlarınada yayılabilen bir tümöral büyümedir. Erkeklerdeki kanserlerin %1’ini oluşturmaktadır,görülme sıklığı gitgide artmaktadır. Daha çok kuzey avrupa ülkelerinde ve iskandinav ülkelerine endemiktir. Sosyokültürel ve ekonomik düzeyi yüksek olan ailelerin çocuklarında daha sık gözlenmektedir.Sağ testis daha fazla etkilenmekte, çünkü risk faktörü olan inmemiş testis patolojisi sağ tarafta daha fazla gözükür. Ender olgularda iki taraflı(%2-3) olabilmektedir..Bir kişinin hayatı boyunca testis tümörü olma riski % 0,2 dir.
Testis Kanserinin Sınıflandırması
Testis tümörlerinin histopatolojik olarak çok sayıda değişik tipleri vardır .Bunlar içinde en sık olarak klinikte karşılaştığımız testis tümörleri germinal(sperm kökenli) hücreli testis tümörleridir.Testis tümörlerinin % 90-95’i germinal hücrelidir. Geri kalanlar non-germinal (sperm dışı hücre kökenli) tümörlerdir. Embiryonal gelişme esnasında , totipotansiyel(çok istikametli gelişme yeteneğine sahip ana hücreler) germ hücreleri olağan halde diferansiye olurlarsa spermatositler oluşur. Bu totipotansiyel germ hücreleri olağandışı halde diferansiye(başkalaşım) olurlarsa seminom yahut embiryonal karsinom gelişir. Şayet embiryonal hücreler intraembiryonik gelişmeyi takip ederek , daha ileri diferansiye olurlarsa teratom gelişir. Şayet embiryonal hücreler ekstraembiryonik gelişmeyi takip ederek,daha ileri diferansiye olurlarsda koriyokarsinom yahut yolk sak tümör oluşur. Germinal hücreli testis kanserleri tedavilerindeki farklılk nedeni ile seminomatöz ve nonseminomatöz hücreli testis kanserleri olarak ikiye ayrılır.
Seminom tipi testis tümörü; her yaş erkekte görülmekle bir arada daha çok 30-40 yaş kümesi erkeklerde ortaya çıkan ve nispeten öbür testis tümörlerine nazaran daha yeterli seyreden testis tümörüdür.
Seminom dışı(Non-Seminom)testis tümörleri: Emriyonel Kanser, Yolk sack tümör, koriokarsinom, teratom. Bunlar tek başlarına olabildiği üzere çoğunlukla seminomu da bir modülü olabildiği çeşitli kombinasyonlarda, mix bir tümör olarak karşımıza çıkar:18-35 yaş kümesinde ortaya çıkan, daha agresif ve saldırgan seyreden testis kanserleridir.
1-Seminom Testis kanserleri içinde en sık rastlanılan tümördür, her yaş erkekte görülmekle birlikte daha çok 30-40 yaş kümesi erkeklerde ortaya çıkan ve nispeten öbür testis tümörlerine nazaran daha güzel seyreden testis tümörüdür. Tek başına görülme sıklığı %35 dır. Seminomun üç başka tipi mevcuttur; klasik seminom, anaplastik seminom ve spermatositik seminom. Prognostik açıdan dan bakıldığında üçü ortasında fark yoktur. Seminomların % 85 i klasik tip dir. % 10-15 inde sinsiytiotrofoblastik elemanlar bulunur. Bu tip seminomlarda hCG üretimi nedeniyle kanda hCG oranı yüksek bulunur . Seminomların ,% 5-10 i anaplastik tip seminomdur. Seminomların % 5-10 nu spermatositik tip seminomdur ve daha çok 50 yaş üzerindeki erkeklerde görülür.
2- Embiryonal Karsinom: Tek başına görülme sıklığı % 20 dir. 18-35 yaş kümesinde ortaya çıkan, daha agresif ve saldırgan seyreden testis kanserleridir. Adult ve infantil olmak üzere iki tipi mevcuttur. vardır. İnfantil tip ,endodermal sinus tümörü yahut yolk sac tümörü olarak da isimlendirilir.
3-Teratom: Tek başına görülme mümkünlüğü % 5 dir. Matür Teratom ve immatür Teratom olmak üzere İki tipi vardır. Matür teratom ektoderm,mezoderm ve endoderm üzere üç temel emriyonik katmanı içerirler, bu yüzden bu tümörlerin içinde her türlü organı taklit eden yapılar mecuttur(kemik, deri, diş ve başka organ hücreler).
4-Koriyokarsinom:Tek başına görülme sıklığı %1’den azdır. Epeyce agresif ve saldırgan bir tümördür.Erken hematojen metastaz yapma özelliği nedeni ile başka non-seminomatöz testis tümörlerinden farklıdır.
5-Mikst hücreli tümörler: Bu tümörlerin görülme mümkünlüğü % 40 civarındadır, en sık görülen testis kanserleridir. Bu tip mix tümörlerin yaklaşık ¼’ü teratokarsinomdur. Teratokarsinom, teratom ile embiryonal karsinom kombinasyonudur. Bu tümörlerin yaklaşık % 6 sında kombinasyon içinde kesinlikle seminom mevcuttur. Mix tümöerlerdeki emriyonel karsinom oranı ne kadar yüksekse tümör o kadar makûs prognozludur.
6-Karsinoma insitu: Testis tümörü olan hastaların % 5,2 sinde başka testisde karsinoma insitu rastlanmaktadır. Bunların daha sonra invaziv kansere dönüşme riski vardır.
Testis kanseri için risk faktörleri
1- Yaş 18 ila 35 yaş
2- Geçmişinde inmemiş bir testis (kriptorşidizm) öyküsü olanlar(kanıtlı risk faktörü):Testis tümörlü hastaların % 7-10’unda inmemiş testis hikayesi . İnmemiş testisde kanser gelişmesinede rol oynayan kimi faktörler suçlanmaktadır. Bunlar ortasında; olağandışı germ hücre morfolojisi, yüksek ısı, testis kanlanmasında bozukluk, endokrin disfonksiyon(hormonal işlev bozukluğu), gonodal disgenezi (genital gelişim bozukluğu) sayılabilir. İnmemiş testisli hastalarda testis tümörü gelişme riski olağan beklenenden 3 ila 14 misli daha fazladır.İnmemiş testis hastaların yaklaşık % 5 ila 10 unda karşı taraf da olağan lokalizasyonyon da ki testis de tümör gelişme riski vardır.
3- Hipospadias(peygamber sünnetli), doğuştan idrar deliğinin olağan yeri dışında bir alana açılması üzere genital gelişim bozukluğu
4- Kısırlık, sperm sayı ve morfolojinde önemli anormallik olması.
5- Olağandışı testis gelişimi, atrofik(küçük)testisi olması
6- Aile hikayesi, kromozom Xq27 üzerindeki gen değişiklikleri,daha evvel testis kanseri geçiren hastalar(kanıtlı risk faktörü)
7- Beyaz Irka mensup olmak
8-Genetik faktörler(Bcl-2, p53,EGF, Rb üzere genlerin rolü)
9-Testiküler mikrolitiazis(kalsifikasyonlar)
10-Annede endojen yahut eksojen östrojen fazlalığı. Hanile annelere dışarıdan östrojen verildiğinde erkek bebeklerde testis kanseri gelişme riskinin çok arttığı bilinmektedir.
11-Testiküler travmalar
12-Sosyokültürel ve ekonomik seviye
Belirtileri
Testislerde olağandışı büyüme ve sert kitle/yumru hissedilmesi ve fark edilmesi en yaygın bulgu ve şikayet olarak karşımıza çıkmaktadır. Lakin elle hissedilen her kitle yahut yumru kanser değildir. Bunu dışında testisde ve skrotumda ağrı(%10-15) hissedilebilir.Testis kanseri bedenin öteki kısımlarına yayılmışsa(metastaz), künt ağrılar yahut bu alanlarda birtakım sertlikler hissedelebilir. %10-15 hastada tümör ile birlikte hidrosel saptanabilir.Hasta kendisini, bilhassa sıcak bir banyodan sonra, elleriyle muayene edebilir, iki testisi birbiri ile kıyas edebilir, ve olağandışı bir büyüklük ,sertlik yahut kitle hissetmesi durumunda kesinlikle tabibe başvurmalıdır. Hastalar öksürük ,nefes darlığı(akciğer metastazı), karın ağrısı, iştahsızlık, bulantı-kusma(retroperitoneal bölgede metastaz) üzere metastaz yaptığı alanlara ilişkin şikayetlerle gelebilir.
Teşhis
Hastanın öyküsü ve özgeçmişi ve muayenesi yöntemine uygun bir formda bakıldıktan sonra ultrasonografi ve değerli tümör belirteclerini de (Tumor markerleri) içine alan bir grup kan testleri gerekmektedir. Testis tümörlerine biyopsisisi pek önerilmez, yapılmaması kuraldır, çok özel durumlar dışında yapılmaz. Ameliyat esnasında frozen patolojik (anında patolojik inceleme) inceme için biyopsi kimi olgularda devreye alınabilir.
Kan Testleri: Temel olarak, Beta- Human korionik gonodtropin (Beta-HCG), Alfa-fetoprotein(AFP) ve Laktik Dehidrogenaz (LDH ), üzere tümör beliteclerini içerir, bunların birinin yahut birkaçının düzeyinin yüksek olması, hem kanserin tipini belirlemede, tedavi kararı vermede ve takiplerde kullanılmaktadır. Seminom dışı tümörlerde; % 40 – 70 AFP yahut hCG yüksekliği, % 20 – 60 LDH yüksekliği, Seminomlarda ise % 15 – 20 hCG, % 20 – 60 LDH yüksekliği saptanmaktadır. Saf seminom ve koriokarsinomda AFP yükselmez Ayrıyeten Plasental Alkalen Fosfotaz(PLAP), Nöron Spesifik Enolaz (NSE) ve Gamma-glutamil transpepdidas(GGT) üzere belirteçlerde bazen kullanılmaktadır.
Ultrasonografi(USG): Testisteki kitlenin yapısı, tabiatı, büyüklüğü, öteki dokular ile olan bağı ve yaygınlığı hakkında bize çok bedelli bilgiler verir. Ayrıyeten testis kanseri öncülü ve risk faktörü sayılan mikro kalsifikasyonlar (Mikrolitiyazis “mikrolitler” -Kumsu ve mikro kireçlenmeler) saptanabilir. USG testis kanserini saptamada temel görüntüleme sayılmaktadır, ayrıyeten metastazların görüntülenmesinde de kullanılabilmektedir.
Manyetik rezonans görüntüleme(MRI):Testis kitlesinin saptanması, yapısını ve tabiatı hakkında fikir vermesi yanında metastazların saptanmasında ve evrelenmesinde de bize yol göstericidir. Ayrıyeten biyopsi alımında kılavuz olarak kullanılabilir.
Yayılım: Testis kanserleri; koriokarsinoma hariç tüm metastazlarını lefatik yolla yapar. Koriokarsinom hematojen yolla, atipik yerlere ve erken metastaz yapmaktadır ve öbür tiplere nazaran prognozu berbattır..Testis tümörlerinin primer olarak metastaz T1 ile L4 ortasındaki, ve böbrek etrafı ana damar(Aort ve vena kava) etrafındaki lenf nodüllerine yapmaktadır. Testis, börekle tıpkı konjenital orijini paylaştığı ibu alanlara metastaz yaparlar. Evvel metastazlar bu bölgede yerleşir daha sonra adım adım üst bölgelere akciğerde mediasten kısmına ve supraklaviküler lenf nodullerine metastazlar gerçekleşir.Yukarıya yanlışsız metastazlar olurken, birebir vakitte lenfatik yayılım aşağıya bölgelere, iliak lenf nodüllerine, gerçek da gerçekleşir. İleri evlerede, akciğer, karaciğer, kemik ve beyin metastazları görülür.
Evreleme
Yüksek radikal orşiektomi ameliyatını takiben hastalığın evrelendirilmesi için, tümörün histolojik yapısı ve özellikleri belirlenir.Ameliyat sonrası tümör belirleyicilerin (HCG, AFP) bedellerine tekrar bakılır. Akciğer,karın ve pelvis tomografisi yapılır. Royal Marsden sınıflaması yahut Ameikan Birleşik Kanser Komitesi ( AJCC) nin TNM sınıflaması kullanılır. Kanserin tedavi formunun karında ve takibinde yol gösterici olan tümör yaygınlığının evrelerini ve seviyesinini gösteren bir sınıflamadır. Burada primer tümör odağının yaygınlığı(T), Lenf düğümlerene yayılması ve yaygınlık derecesini(L), uzak organ metastazlarını(M) ve tümör belirteclerinin varlığı ve seviyesi(S) baz alınarak sınıflama yapılmaktadır. Bu bilgilendirmeden sonra testis kanserleri şu halde evrelendirilir:
Royal Marsden sınıflamasına nazaran evreleme:
Evre I: Testise hudutlu bir kanser, öbür alanlarda tümör saptanmaz
Evre II: Lenfatiklare yayılım mevcut(a: 2cm’den küçük büyüklüte karın içi lenfatiklere yayılım; b: 2-5 cm’den büyük lenf bezlerine yayılım, c: 5cm’den büyük kitle yapmış lenfati yayılım)
Evre III: Diafram üstü lenf düğümlerine yayılım
Evre IV: Uzak organ metastazı kelam konusu (akciğer, karaciğer kemik, beyin vs)/ kan yolu vilayet yayılım
Ayırıcı Teşhis: Testİs tümörü, skrotum içi öbür hastalıklarla kolaylıkla karışır. Bu nedenle testis tümörlü hastalaraın yaklaşık % 25 birinci muayenede yanlış teşhis almaktadır. Testis kanseri ile karışan hastalıklar ortasında; epididimit yahut orşioepididimit, hidrosel ki bazen testis tümörü ile birlikte görülebilir(%10-15), spermatosel,hematesel, varikosel, tüberküloz orşit, ve epidermoid kist sayılabilir.
Prognoz/Gidişat
Testis kanserlerinin prognozu ve tedaviye karşılığı öteki organ kanserlerine nazaran daha yeterli ve tadaviye daha güzel karşılık vermektedir, bilhassa erken evrede yakalandığında kür(Hastalıksız hale gelme) bahtı yüksektir. Bahsedildiği üzere testis kanserlerinde prognoz hastalığın evresine, hücre tipine (seminom yahut non-seminom), uzak organ mesatazı olup olmamasına, bilhassa non-seminom kanserlerdeki serum belirteclerinin düzeyine ve ferdi ve ailesel testis tümörü geçmişinize bağlıdır.Non-seminomatöz tümörlerdeki emriyonel karsinom oranı ne kadar yüksekse o ölçüde prognoz berbattır. Yeniden yolk sack tümörün olması prognozun nispeten yeterli olduğunun göstergesidir.Primerpür koriokarsinomun görülme yaşı düşük ve prognuzu nispeten berbattır. hastalar kimi risk kümelerine ayrılır buna nazaran hastanın tedavi ve takipleri tanzim edilir. Makus prognostik faktörlerden hiç biri bulunmayan hasta düşük riskli, 1 yahut 2 makus makûs risk faktörü olan hasta orta riskli,3-4 faktörü olan yüksek riskli hasta olarak kıymetlendirilir.
Risk faktörleri ortasında: orşiektomi materyelinde histolojik olarak embiryonal karsinom varlığı makus prognostik risk faktörü sayılır ve embiryonal kanser total tümördeki oranı bile kıymetlidir. ayrıyeten, yolk sac tümörün bulunması düzgün prognostik faktör sayılır, yeniden lenfatik ve/veya vasküler invazyonun bulunması makûs risk faktörü sayılmaktadır.
TEDAVİ
1-Orşiektomi: Testis kanserinde birinci basamak tedavi kanserli testisin ve eklerinin(epididim, kordon ve funukulus) cerrahi yolla çıkarılmasıdır, şayet teşhiste kuşkulu bir durum varsa ameliyat esnasında gereği halinde frozen patolojik inceleme yapılır ve ona nazaran karar verilir. Çok özel durumlarda (tümörün iki taraflı olması, hastanın tek testisli olması vs) yalnızca testisin kanserli kısmı alınabilir. Testis cerrahisi torbadan(skrotum) değil daha üstten, kasıktan, yapılan kesi ile yapılır(yüksek inguinal orşiektomi). Doku patolojiye gönderilir, patoloji ve görüntüleme incelemelerin sonucuna nazaran ek tedavi gereksinimi olup olmadığı belirlenir. Ek tedaviler; ek cerrahi teşebbüsler, kemoterapi ve radyoterapi tedavilerini kapsar. Testis alındıktan sonra tıpkı seansta yahut daha sonra kozmetik açıdan yahut ruhsal münasebetlerle testis protezi yerleştirilebilir. Fazla komplikasyonları olan bir cerrahi değildir. Ameliyattan sonra erken periyotta kanama ve enfeksiyon gelişebilir. Uzun devirde kısırlık(fertilite index’inde düşme ve erkeklik hormonu (testesteron) üretiminde/seviyesinde azalma olabilir. Kısırlık ihtimaline karşılık ameliyat öncesi yahut ek tedavi öncesi uzun periyodik saklanmak ve ileride muhtemel kısırlık durumunda kullanılmak üzere sperm bankasına birkaç semen örneği verilerek koruma edilir. Fakat testis kanseri tedavisinden sonra doğal yoldan baba olma bahtı çoklukla devam etmektedir.
2-Ek Cerrahiler:
a-Diğer testisten biyopsi yapılması:Testis de karsinoma insitu görülebilme mümkünlüğü % 1- 5 ortasında değişmektedir.Testis tümörlü hastalarda orşiektomi sonrası tümör ile birlikte karsinoma insitu bulunması durumunda öteki testise biopsi yapılarak karsinoma insitu araştırılmalıdır. Şayet kalan testis inmemişse, küçük(atrofik) ise sperm kalitesi ve parametreleri yeterli değilse biyopsi yapılabilir, şayet onda da kanser hücreleri var ise kemoterapi ve/veya kemoterapi yapılabilir, bazen o testisin de cerrahi olarak alınma muhtaçlığı doğabilir. Bu durumda hasta ömür uzunluğu hormon takviyesine muhtaçlığı olur.
b-Lenf yayılımların Çıkarılması(Retroperitonial lenf nodu diseksiyonu-PDNLD): testis kanserleri çoklukla konjenital oluşum yeri(orjini) nedeniyle karın art kısım, böbrek çevresi/seviyesi, aort ve büyük damaların etrafındaki lenfatiklere yayılır. Bunların çıkarıma sürecine retroperitonial lenfadenektomi denilmektedir.Bu süreç Ervre I non-seminom tümörlerde, kemoterapiden sonra kalan artık dokulara yahut sonradan gelişen kitlelere yapılmaktadır. Bu cerrahiden sonra sempatik hudut zinciri etkilenebilir, hastalanabilir, bu durumda ejekülasyon bozuluğu yani meninin mesaneye kaçması, dışarıya çıkmaması sözkonusu olabilir. Bu da doğal yoldan çocuk sahibi olma talihini oradan kaldırmaktadır, ve yardımcı üreme tekniklerine muhtaçlık duyulmaktadır. Bu yüzden ameliyat öncesi bu hususlar hakkında hastanın bilgilendirilmesi gerekmektedir.
c-Metastazektomi(Uzak orhan metastazların cerrahi yoldan çıkarılması): Akciğerde, karaciğerde yahut beyinde, kimi olgularda, bu organlardaki metastaz odakları cerrahi çıkarılma muhtaçlığı olabilir, bilhassa ve tipik olarak kemoterapi sonrası kalıntı dokular çıkartılır.
3-Kemoterapi(KT): Testis kanserlerin çabucak her tipi kemeterapiye epeyce hassas tümörlerdir, ve faal bir biçimde kullanılmaktadır. Cis-platin tabanlı üçlü kombinasyon BEP(bleomisin+Etoposit+Cis-platin) birinci basamak (first line) kemoterapinin temelini oluşturmaktadır. 3 hafta aralıklarla 3-4 kür standart tedavidir. Kimi hastalarda bilhassa Evre I seminomda tek casus Karboplatin tek başına kullanılmaktadır.
3-Kemoterapi(KT):
-Enfeksiyon:KT ilaçları beden drencini düşürmekte, kemik iliği baskılanması sonucu lokosit ölçüsü düşmekte ve enfeksiyonlara açık hale gelebilmektedir. Ateş ve, titreme ile kendini gösterir, antibiyotikler gereksinimi olabilmektedir.
-Öksürük:Bleomisinin bir yan tesiri olarak yahut akciğer enfeksiyonun sonucu ortaya çıkabilir
-Saç Dökülmesi:Geçicidir, çoklukla 3-6 ay içinde tekrar büyür
-Semen Kalitesinde Bozulma: Ameliyattan sonra uygulanan KT ve RT’e bağlı olarak semen kalitesinde bozulma ve kısırlık gelişebilir, yukarda anlatıltığı üzere bu tedaviler öncesinde sperm bankasına bir kaç sefer semen verlerek saklanması önerilir.Böylece ilerde oluşabilecek kısırlık durumunda bu örnekler yardımcı üreme tekniklerinde kullanılır. Lakin semen kalitesindeki bozukluk ekseriyetle geçicidir, ve bu hastalar doğal yoldan baba olma talihi yüksektir.
-Yorgunluk: Ekseriyetle kısa periyodik yorgunluklar olabilir, hasyaya etkin ve hareketli olması tavsiye edilir
-Mide Rahatsızlığı(Mide Bulantısı): KT müddetince kimi mide rahatsızlığı bulantı ve iştahsızlık olabilir. Bulantı kesici ilaçlar, yüksek kalorili diyet içecekler önerilebilir yahut şikayetler devam ederse bir diyetisyende yardm alabilir.
-İshal: KT ilaçlarına bağlı ishaller olabilir, ishal kesici ilaçlar, bol sıvı ve düşük lifli diyet önerilebilir.
-Ağız yaraları: G Süreksiz aft ve yaralar olabilir, ağız hijyeni ve karbonat gargarası tavsiye edilir
-Tat alma ve duyma işlevinde hassasiyetler
-Deri yahut tırnaklarda birtakım değişiklikler:Radyoterapiye bağlı güneş yanığı üzere kırmızılıklar olabilir, nemlendirici önerilir, bu durum geçicidir.
-El yahut ayak parmaklarında karıncalanma
4-Radyoterapi(RT)
TAKİP
Nizamlı aralıklarla 3-4 ayda bir, her şey yoluda giderse 5 yıl takip edilir. Takiplerde muayene, kan testleri,göğüs grafisi ve tomografi yapılır gereği halinde PET-CT önerilebilir
TESTİS KANSERİ İLE YAŞAMAK: Kanser tanısı hastalar için epey gerilimli ve bunaltıcıdır bir durumdur. Testis kanserleri hakkında hasta ne kadar bilgilendirilirse, bu meşakkatlerin üstesinden gelmesi o kadar olaylaşır.
1-Tek testis ile yaşamak: Aslında sağlıklı tek testis ile ömrünün sonuna kadar bir sorun yaşamadan(cinsel yahut kısırlık vs) hayatını devam ettirebilir, ekseriyetle tek testis kâfi olmaktadır. Lakin kozmetik ve ruhsal bir eksiklik yaşayabilir bunu için testisi alınırken yahut ileriki bir devirde testis protezi (slikon testis) konularak bu eksiklik giderilebilir. Tek testisli olmak doğal yoldan baba olma talihini azaltabilmekle birlikte bu hastaların büyük çoğunluğu sorun yaşamazlar, gerekirse tedavi öncesi sperm bankasına verdiği sperm örneği bu maksatla kullanıabilir. Tekrar birtakım hastalarda bu tedaviler sonrasında tek testisin ürettiği erkeklik hormonu(Testesteron) yetersizliği yaşayabilirler , bu durumda dışardan testesteron desteği yapılabilir.
2-Testesteron eksikliği:Testis kanser tedavisinden sonra ortaya çıkabilecek Testesteron yetmezliği durumunda hastalar; yorgunluk, cinsel isteksizlik(libido kaybı), göğüs dokusunun büyümesi(Jinekomasti), yahut beden kıllarında, tüylerinde ve sakalda azalma azalma şikayeti ile başvurabilirler. Serum testesteron düzeyi olağan olsa bile bu şikayetler olabileceği üzere, lakin genelde bu şikayeti olanlarda serum testesteron düzeyi düşük bulunur , bu durumda testesteron desteği ile bu sıkıntıların büyük bir kısmı çözüleblir.
3-Partnerin Korunması: Testis kanseri enfeksiyon değildir, partnerine cinsel yolla bulaştırma kelam konusu değildir, cinsellik kanser tedavisine ziyan vermez. Fakat KT alındığı devirde prezervatif kullanılmasına da yarar var, semendeki KT ilaçları partnerine ziyan verme ihtimali böylece ortadan kalkar.
4-Cinsellik: Testis kanserinin tedavisi, cinselliğe mani teşkil etmemektedir. Bu tedaviler genelde cinsellik ve doğurganlıkta(Kısırlık) pek sorun yaşanmamakla bir arada hastalar birtakım meseleler yaşayabilirler. Testis cerrahisinden sonra boşalmada(ejekülasyonda) kimi sıkıntılar ortaya çıkabilir. Bilhassa retroperitonial lenfadenektomi(RPNLD) bu tıp meselelere yol açması beklendiğinden bu cerrahiye aday hastalar ameliyat evvel kesinlikle bilgilendirilmeli ve ameliyattan sonra ejekülasyon zorluğu yahut retrograd ejekülasyon sorunu yaşayabileceği söylenmelidir. Bu durumda doğal yoldan çocuk sahibi olama bahtı olmayabilir, yardımcı üreme tekniklerine başvurma gereksinimi olabilir. Verilecek ilaçlar tesirli olmayabilir. Yeniden RPNLD ameliyatinda oluşabilecek hudut hasarından sonra ereksiyon sorunu yaşanabilir, gerekirse ilaç tedavisi önerilir.
5-Cinsel istekte azalma(Libido kaybı): Testis kanseri hastaların tedavisinden sonra, çoğunlukla süreksiz de olsa, libido kaybı yaşanabilir.Bu kısmi testesteron eksikliğinden, kanser tedavisinin yarattığı stressden ve kimi his ve düşünsel meselelerden kaynaklanabilir.Hastanın bunu süreksiz bir durum olduğunu ve bununla beraberce üstesinden gelinebileceği anlatılmalıdır.
6-Doğurganlığın korunması(Kısırlığın Önlenmesi): Üstte altıldığı üzere testis kanseri tedavisinden sonra semen kalitesinde çoğunlukla geçicide olsa bozulama ve doğurganlık şndexinde azalma olabilir. Çocuk sahibi olma isteği varsa ameliyat öncesi sperm bankasına semen örnekleri kesinlikle verilmesi önerilmelidir.
7-Sosyal ve ruhsal tesirlerin ele alınması: Kanser tedavisinden sonra, dert, öfke yahut depresyon yaşanabilmektedir. Bu kanuda ruhsal danışmanlık alınabilir, toplumsal meseleleri çözecek ailesel yardım istenebilir.İhtiyac olması halinde dert ve anxite giderici yahut anti depresan ilaçlar başlanabilir.
