Tıbbi Deontoloji Nizamnamesi (19 Şubat 1960)
Yururluğe Koyan Bakanlar Kurulu Kararnamesi: 13 Ocak 1960 No412578
(Resmi Gazete ile neşir ve ilanı: 19 Şubat 1960 Sayı: 10436)
3t Dustur, c41 s164
MADDE 1 Tabip ve diş tabiplerinin, deontoloji bakımından riayetle mukellef oldukları kaide ve esaslar bu Nizamnamede gosterilmiştir
6023 sayılı Turk Tabipleri Birliği Kanununun 7 nci maddesi mucibince tabip odalarına kayıtlı bulunan tabip ve diştabipleri, bu Nizamname hukumlerine tabidirler
BİRİNCİ KISIM
UMUMİ KAİDE VE ESASLAR
MADDE 2 Tabip ve diş tabibinin başta gelen vazifesi, insan sağlığına, hayatına ve şahsiyetine ihtimam ve hurmet gostermektir
Tabip ve diş tabibi; hastanın cinsiyeti, ırkı, milliyeti, dini ve mezhebi, ahlaki duşunceleri, karakter ve şahsiyeti, ictimai seviyesi, mevkii ve siyasi kanaatı ne olursa olsun, muayene ve tedavi hususunda azami dikkat ve ihtimamı gostermekle mukelleftir
MADDE 3 Tabip, vazifesi ve ihtisası ne olursa olsun, gerekli bakımın sağlanamadığı acil vakalarda, mucbir sebep olmadıkca, ilk yardımda bulunur
Diş tabibi de, kendi sahasında, aynı mukellefiyete tabidir
MADDE 4 Tabip ve diş tabibi, meslek ve sanatının icrası veslesiyle muttali olduğu sırları, kanuni mecburiyet olmadıkca, ifşa edemez
Tıbbi toplantılarda takdim edilen veya yayınlarda bahis konusu olan vakalarda, hastanın huviyeti acıklanamaz
MADDE 5 Sağlık muesseselerinde tatbik olunan usul ve kaideler mahfuz olmak uzere, hasta; tabibini ve diş tabibini serbestce secer
MADDE 6 Tabip ve diş tabibi, sanat ve mesleğini icra ederken, hic bir tesir ve nufuza kapılmaksızın, vicdani ve mesleki kanaatına gore hareket eder
Tabip ve diş tabibi, tatbik edeceği tedaviye tayinde serbesttir
MADDE 7 Tabip ve diş tabibi sanat ve mesleğinin icrası dışında dahi olsa, meslek ahlak ve adabı ile telif edilemeyen hareketlerden kacınır
MADDE 8 Tabiplik ve diş tabipliği mesleklerine ve tedavi muesseselerine, ticari bir veche verilemez
Tabip ve diş tabibi, yapacağı yayınlarda tababet mesleğinin şerefini ustun tutmaya mecbur olup, ne suretle olursa olsun, yazıların da kendi reklamını yapamaz
Tabip ve diş tabibi, gazetelerde ve diğer neşri vasıtalarında, mahiyetinde teşekkur ilanları yazdıramaz
MADDE 9 Tabip ve diş tabibi, gazete ve sair neşir vasıtaları ile yapacağı ilanlarda ve recete kağıtlarında, ancak ad ve soyadı ile adresini, Tababet İhtısas Nizamnamesine gore kabul edilmiş olan ihtısas şubesini, akademik unvanını ve muayene gun ve saatlarını yazabilir
Muayenehane kapılarına veya binaların dışına asılacak tabebaların ebadı ve adedi, mahalli tabip odaları tarafından tesbit edilebilir Tabipler ve diş tabipleri, tabip odalarının bu husustaki kararlarına riayet etmekle mukelleftirler
Tabelalarda en cok iki renk kullanılabilir Işık verici vasıtalarla tabelaları suslemek yasaktır
MADDE 10 Araştırma yapmakta olan tabip ve diş tabibi, bulduğu teşhis ve tedavi usulunu, yeter derecede tecrube ederek faydalı olduğuna veya zararlı neticeler tevlit etmiyeceğine kanaat getirmedikce, tatbik veya tavsiye edemez ancak, yeter derecede tecrube edilmemiş olan yeni bir keşfin tatbikatı sırasında alınacak tedbirler hakkında ilgililerin dikkatini celbetmek ve henuz tecrube safhasında olduğunu ilave etmek şartı ile, bu keşif tavsiye edebilir
Bir keşif hakkında yalnış kanaat uyandıracak ifadeler kullanılması yasaktır
MADDE 11 Tecrube maksadı ile insanlar uzerinde hic bir cerrahi mudahale yapılamıyacağı gibi aynı maksatla kimyevi, fiziki veya biyolojik şekilde herhangi bir tedavi de tatbik edilemez
Klasik medotların bir hastaya fayda vermiyeceği klinik veya laboratuvar muayeneleri neticesinde sabit olduğu takdirde daha once, mUtat tecrube hayvanları uzerinde kafi derecede denenmek suretiyle faydalı tesirleri anlaşılmış olan bir tedavi usulunun tatbikı caizdir Şu kadar ki, bu tedaviinin tatbik edilebilmesi icin, hastaya faydalı olacağının ve muvaffakiyet elde edilmemesi halinde ise mUtat tedavi usullerinden daha elverişsiz bir netice alınmıyacağının muhtemel bulunması şarttır
Evvelce tecrube edilmiş olmamakla beraber, zarar vermesine ihtimal bulunmayan ve hastayı kurtarması kati gorulen bir mudahale yapılabilir
MADDE 12 Tabip ve diş tabiplerinin:
A) Hastalara, herhangi bir suretle olursa olsun, haksız bir menfaat temini istihdaf eden fiil ve hareketlerde bulunanları;
B) Birbirlerine, muayene ve tedavi icin hasta gondermeleri mukabilinde ucret alıp vermeleri;
C) Kendilerine hasta temini maksadiyle, eczacı, yardımcı tıbbi personel ve diğer her hangi bir şahsa tavassut ucreti odemeleri;
D) Şahsi bir menfaat duşuncesi veya gayrimeşru bir gaye ile ilac, tıbbi alet veya vasıtalar tavsiye etmeleri yahut sağlık muesseselerine hasta sevketmeleri veya yatırmaları;
E) Muayene ve tedavi ucretinin tesbiti ve bunun odenmesi hususunda, ucuncu şahısların tavassutunu kabul etmeleri;
caiz değildir
İKİNCİ KISIM
MESLEKDAŞLARIN HASTALARI İLE MUNASEBETLERİ
MADDE 13 Tabip ve diş tabibi, ilmi icaplara uygun olarak teşhis koyar ve gereken tedaviyi tatbik eder Bu faaliyetlerinin mutlak surette şifa ile neticelenmemesinden dolayı, deontoloji bakımından muaheze edilemez
Tababet prensip ve kaidelerine aykırı veya aldatıcı mahiyette teşhis ve tedavi yasaktır
Tabip ve diş tabibi; teşhis, tedavi veya korunmak gayesi olmaksızın hastanın arzusuna uyarak veya diğer sebeplerle, akli veya bendeni mukavemetini azaltacak her hangi bir şey yapamaz
MADDE 14 Tabip ve diş tabibi, hastanın vaziyetinin icabettirdiği sıhhi ihtimamı gosterir Hastanın hayatını kurtarmak ve sıhhatını korumak mumkun olmadığı takdirde dahi, ıstırabını azaltmaya veya dindirmeye calışmakla mukelleftir
Tabip ve diş tabibi, hastasına umit vererek teselli eder Hastanın maneviyatı uzerine fena tesir yapmak suretiyle hastalığın artması ihtimali bulunmadığı takdirde, teşhise gore alınması gereken tedbirlerin hastaya acıkca soylenmesi lazımdır Ancak, hastalığın, vahim gorulen akibet ve seyrinin saklanması uygundur
Maş'um bir pronostik hastanın kendisine cok buyuk bir ihtiyatla ihsas edilebilir Hasta tarafından, boyle bir pronostiğin ailesine acıklanmaması istenilmemiş veya acıklanacağı şahıs tayin olunmamış ise, durum ailesine bildirilir
MADDE 15 Hastaya bakmak uzere bir aile nezdinde veya herhangi bir muesseseye cağrılan tabip, korunmayı da sağlamaya calışır Tabip hastalara ve onlarla birlikte yaşayanlara, kendilerine ve muhitlerine karşı mesuliyetlerini bildirir
Tabib icabında, tedaviye devamı reddetmek pahasına da olsa hijyen ve korunma kaidelerine riayeti temin icin gayret sarfeder
MADDE 16 Tabip ve diş tabibi bir kimsenin sıhhi durumu hakkında, ilmi metodları tatbik suretiyle bizzat yaptığı muayene neticesinde edindiği vicdani ve fenni kanaata ve şahsi muşahadesine gore rapor verir
Hususi bir maksakta veya hatır icin rapor veya herhangi bir vesika verilmez
MADDE 17 Tabip ve diş tabibi, hastanın hususi veya ailevi işlerine karışamaz Ancak, hayati ehemmiyeti haiz bulunan veya sağlık bakımından zaruri gorulen hallerde, mumkun olan kolaylığı ve manevi yardımı sağlar
MADDE 18 Tabip ve diş tabibi, acil yardım, resmi veya insani vazifenin ifası halleri haric olmak uzere, mesleki veya şahsi sebeplerle hastaya bakmayı reddedebilir
Yururluğe Koyan Bakanlar Kurulu Kararnamesi: 13 Ocak 1960 No412578
(Resmi Gazete ile neşir ve ilanı: 19 Şubat 1960 Sayı: 10436)
3t Dustur, c41 s164
MADDE 1 Tabip ve diş tabiplerinin, deontoloji bakımından riayetle mukellef oldukları kaide ve esaslar bu Nizamnamede gosterilmiştir
6023 sayılı Turk Tabipleri Birliği Kanununun 7 nci maddesi mucibince tabip odalarına kayıtlı bulunan tabip ve diştabipleri, bu Nizamname hukumlerine tabidirler
BİRİNCİ KISIM
UMUMİ KAİDE VE ESASLAR
MADDE 2 Tabip ve diş tabibinin başta gelen vazifesi, insan sağlığına, hayatına ve şahsiyetine ihtimam ve hurmet gostermektir
Tabip ve diş tabibi; hastanın cinsiyeti, ırkı, milliyeti, dini ve mezhebi, ahlaki duşunceleri, karakter ve şahsiyeti, ictimai seviyesi, mevkii ve siyasi kanaatı ne olursa olsun, muayene ve tedavi hususunda azami dikkat ve ihtimamı gostermekle mukelleftir
MADDE 3 Tabip, vazifesi ve ihtisası ne olursa olsun, gerekli bakımın sağlanamadığı acil vakalarda, mucbir sebep olmadıkca, ilk yardımda bulunur
Diş tabibi de, kendi sahasında, aynı mukellefiyete tabidir
MADDE 4 Tabip ve diş tabibi, meslek ve sanatının icrası veslesiyle muttali olduğu sırları, kanuni mecburiyet olmadıkca, ifşa edemez
Tıbbi toplantılarda takdim edilen veya yayınlarda bahis konusu olan vakalarda, hastanın huviyeti acıklanamaz
MADDE 5 Sağlık muesseselerinde tatbik olunan usul ve kaideler mahfuz olmak uzere, hasta; tabibini ve diş tabibini serbestce secer
MADDE 6 Tabip ve diş tabibi, sanat ve mesleğini icra ederken, hic bir tesir ve nufuza kapılmaksızın, vicdani ve mesleki kanaatına gore hareket eder
Tabip ve diş tabibi, tatbik edeceği tedaviye tayinde serbesttir
MADDE 7 Tabip ve diş tabibi sanat ve mesleğinin icrası dışında dahi olsa, meslek ahlak ve adabı ile telif edilemeyen hareketlerden kacınır
MADDE 8 Tabiplik ve diş tabipliği mesleklerine ve tedavi muesseselerine, ticari bir veche verilemez
Tabip ve diş tabibi, yapacağı yayınlarda tababet mesleğinin şerefini ustun tutmaya mecbur olup, ne suretle olursa olsun, yazıların da kendi reklamını yapamaz
Tabip ve diş tabibi, gazetelerde ve diğer neşri vasıtalarında, mahiyetinde teşekkur ilanları yazdıramaz
MADDE 9 Tabip ve diş tabibi, gazete ve sair neşir vasıtaları ile yapacağı ilanlarda ve recete kağıtlarında, ancak ad ve soyadı ile adresini, Tababet İhtısas Nizamnamesine gore kabul edilmiş olan ihtısas şubesini, akademik unvanını ve muayene gun ve saatlarını yazabilir
Muayenehane kapılarına veya binaların dışına asılacak tabebaların ebadı ve adedi, mahalli tabip odaları tarafından tesbit edilebilir Tabipler ve diş tabipleri, tabip odalarının bu husustaki kararlarına riayet etmekle mukelleftirler
Tabelalarda en cok iki renk kullanılabilir Işık verici vasıtalarla tabelaları suslemek yasaktır
MADDE 10 Araştırma yapmakta olan tabip ve diş tabibi, bulduğu teşhis ve tedavi usulunu, yeter derecede tecrube ederek faydalı olduğuna veya zararlı neticeler tevlit etmiyeceğine kanaat getirmedikce, tatbik veya tavsiye edemez ancak, yeter derecede tecrube edilmemiş olan yeni bir keşfin tatbikatı sırasında alınacak tedbirler hakkında ilgililerin dikkatini celbetmek ve henuz tecrube safhasında olduğunu ilave etmek şartı ile, bu keşif tavsiye edebilir
Bir keşif hakkında yalnış kanaat uyandıracak ifadeler kullanılması yasaktır
MADDE 11 Tecrube maksadı ile insanlar uzerinde hic bir cerrahi mudahale yapılamıyacağı gibi aynı maksatla kimyevi, fiziki veya biyolojik şekilde herhangi bir tedavi de tatbik edilemez
Klasik medotların bir hastaya fayda vermiyeceği klinik veya laboratuvar muayeneleri neticesinde sabit olduğu takdirde daha once, mUtat tecrube hayvanları uzerinde kafi derecede denenmek suretiyle faydalı tesirleri anlaşılmış olan bir tedavi usulunun tatbikı caizdir Şu kadar ki, bu tedaviinin tatbik edilebilmesi icin, hastaya faydalı olacağının ve muvaffakiyet elde edilmemesi halinde ise mUtat tedavi usullerinden daha elverişsiz bir netice alınmıyacağının muhtemel bulunması şarttır
Evvelce tecrube edilmiş olmamakla beraber, zarar vermesine ihtimal bulunmayan ve hastayı kurtarması kati gorulen bir mudahale yapılabilir
MADDE 12 Tabip ve diş tabiplerinin:
A) Hastalara, herhangi bir suretle olursa olsun, haksız bir menfaat temini istihdaf eden fiil ve hareketlerde bulunanları;
B) Birbirlerine, muayene ve tedavi icin hasta gondermeleri mukabilinde ucret alıp vermeleri;
C) Kendilerine hasta temini maksadiyle, eczacı, yardımcı tıbbi personel ve diğer her hangi bir şahsa tavassut ucreti odemeleri;
D) Şahsi bir menfaat duşuncesi veya gayrimeşru bir gaye ile ilac, tıbbi alet veya vasıtalar tavsiye etmeleri yahut sağlık muesseselerine hasta sevketmeleri veya yatırmaları;
E) Muayene ve tedavi ucretinin tesbiti ve bunun odenmesi hususunda, ucuncu şahısların tavassutunu kabul etmeleri;
caiz değildir
İKİNCİ KISIM
MESLEKDAŞLARIN HASTALARI İLE MUNASEBETLERİ
MADDE 13 Tabip ve diş tabibi, ilmi icaplara uygun olarak teşhis koyar ve gereken tedaviyi tatbik eder Bu faaliyetlerinin mutlak surette şifa ile neticelenmemesinden dolayı, deontoloji bakımından muaheze edilemez
Tababet prensip ve kaidelerine aykırı veya aldatıcı mahiyette teşhis ve tedavi yasaktır
Tabip ve diş tabibi; teşhis, tedavi veya korunmak gayesi olmaksızın hastanın arzusuna uyarak veya diğer sebeplerle, akli veya bendeni mukavemetini azaltacak her hangi bir şey yapamaz
MADDE 14 Tabip ve diş tabibi, hastanın vaziyetinin icabettirdiği sıhhi ihtimamı gosterir Hastanın hayatını kurtarmak ve sıhhatını korumak mumkun olmadığı takdirde dahi, ıstırabını azaltmaya veya dindirmeye calışmakla mukelleftir
Tabip ve diş tabibi, hastasına umit vererek teselli eder Hastanın maneviyatı uzerine fena tesir yapmak suretiyle hastalığın artması ihtimali bulunmadığı takdirde, teşhise gore alınması gereken tedbirlerin hastaya acıkca soylenmesi lazımdır Ancak, hastalığın, vahim gorulen akibet ve seyrinin saklanması uygundur
Maş'um bir pronostik hastanın kendisine cok buyuk bir ihtiyatla ihsas edilebilir Hasta tarafından, boyle bir pronostiğin ailesine acıklanmaması istenilmemiş veya acıklanacağı şahıs tayin olunmamış ise, durum ailesine bildirilir
MADDE 15 Hastaya bakmak uzere bir aile nezdinde veya herhangi bir muesseseye cağrılan tabip, korunmayı da sağlamaya calışır Tabip hastalara ve onlarla birlikte yaşayanlara, kendilerine ve muhitlerine karşı mesuliyetlerini bildirir
Tabib icabında, tedaviye devamı reddetmek pahasına da olsa hijyen ve korunma kaidelerine riayeti temin icin gayret sarfeder
MADDE 16 Tabip ve diş tabibi bir kimsenin sıhhi durumu hakkında, ilmi metodları tatbik suretiyle bizzat yaptığı muayene neticesinde edindiği vicdani ve fenni kanaata ve şahsi muşahadesine gore rapor verir
Hususi bir maksakta veya hatır icin rapor veya herhangi bir vesika verilmez
MADDE 17 Tabip ve diş tabibi, hastanın hususi veya ailevi işlerine karışamaz Ancak, hayati ehemmiyeti haiz bulunan veya sağlık bakımından zaruri gorulen hallerde, mumkun olan kolaylığı ve manevi yardımı sağlar
MADDE 18 Tabip ve diş tabibi, acil yardım, resmi veya insani vazifenin ifası halleri haric olmak uzere, mesleki veya şahsi sebeplerle hastaya bakmayı reddedebilir