Tik Bozukluğu; istemsiz olarak ortaya çıkan, tekrarlayıcı motor ( göz kırpma, baş, boyun oynatma, kolunu oynatma dokunma gibi) ya da sesler ( boğaz temizleme, burun çekme ,aksırma gibi) ile karakterize, münhasıran çocukluk ve ergenlik devrinde daha çokça görülen nöropsikiyatrik bir bozukluktur.
Tikler; 1yıldan kısa sürmesi durumunda muvakkat tik bozukluğu, 1 yıldan uzun müddet devam etmesi durumunda kronik tik bozukluğuolarak isimlendirilir. Olağan ( yalnızca göz kırpma, ya da yalnızca burnunu oynatma gibi) ya da komplek(birden ziyade motor ya da ses tikinin birlikte bulunması durumunda) olarak sınıflandırılır. Yalnızca motor ya da yalnızca ses (vokal ) tiki olarak görülebileceği üzere; hem motor hem ses tiki olarakta görülebilir. Hem motor hem de ses tikinin birlikte,1 yıldan daha uzun sürmesi durumunda tanı Tourette Sendromuolarak tanım edilir ve tedaviye daha dirençlidir.
Umumide tikler 5-7 yaş civarında ortaya çıkmakla birlikte, daha öncede başlaması mümkündür. mahsusen önergenlik periyodu olarak tanım edilebilecek 9-10 yaşlarında artış görülür, 20'li yaşlara ulaşıldığında hayli azalır. Tikler umumide muvakkat tik bozukluğu olarak gözükmektedir. Umumide evvel motor tikler ortaya çıkar, daha sonra ses tikleri eşlik eder. ses (vokal ) tikleri, kliniği daha olumsuz hale getirebilir.
Tikler istemsiz olarak ortaya çıkmakta, münhasıran kronikleşmiş ise öncesinde tikin oluştuğu ilgili yerdeki kas öbeklerinde hassaslık ve kaşıntı usulünde duyumsamalar olur; bu nedenle tikin olacağını hisseden evlat ve ergen tiki baskılamaya çalışır.
Tikler bazen sebepsiz olarak ortaya çıkabileceği üzere, mahsusen gerilimli durumlarda ortaya çıkma eğilimindedir ya da gayrı psikiyatrik bozuklukların olması durumunda (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu, OKB, Dert Bozukluğu, Depresyon) eşlik eden sair bir durum olarak ya da bazen tedavilerde kullanılan ilaçların yan tesiri olarakta ortaya çıkabilmektedir.
Tikler münhasıran; yorgunluk, uzun vade uykusuzluk, heyecanlı olunan ortam ve bireylerin yanındaartış göstermektedir. Tikler; rahat vakitlerde (yaz periyodu, istediği faaliyetlerle ilgilenirken, ya da oyun oynarken), ruhsal ağırlığın az olduğu durumlarda azalmaktadır. Şayet tikler farklı psikiyatrik bozukluklarla bir arada görülüyorsa daha kronik bir seyir göstermektedir.Tik Bozukluğu;bizatihi hiçbir müdahale gerekmeden geçebilir lakin 6 aydan daha uzun vadedir devam etmesi durumunda kalıcı olma eğilimindedir.
Aileler, umumide bilinenin tersine tiklerin istemli olduğunu düşünerek, evlatların bu hareketleri yapmaması için uyarmayı tercih etmekte, bu da evlatta daha çokça gerilim yaratarak tiklerin daha da artmasına yol açmaktadır. Tikler, istemeden yapılan bazen durdurulabilen gelgelelim bu durumda bile badire hissi oluşturan bir durumdur, bu nedenle olabildiğince müdahaleden kaçınmak müsait olacaktır.
Uzm. Dr. Veli KURT
Evlat ve Ergen Psikiyatrisi Kompetanı
Tikler; 1yıldan kısa sürmesi durumunda muvakkat tik bozukluğu, 1 yıldan uzun müddet devam etmesi durumunda kronik tik bozukluğuolarak isimlendirilir. Olağan ( yalnızca göz kırpma, ya da yalnızca burnunu oynatma gibi) ya da komplek(birden ziyade motor ya da ses tikinin birlikte bulunması durumunda) olarak sınıflandırılır. Yalnızca motor ya da yalnızca ses (vokal ) tiki olarak görülebileceği üzere; hem motor hem ses tiki olarakta görülebilir. Hem motor hem de ses tikinin birlikte,1 yıldan daha uzun sürmesi durumunda tanı Tourette Sendromuolarak tanım edilir ve tedaviye daha dirençlidir.
Umumide tikler 5-7 yaş civarında ortaya çıkmakla birlikte, daha öncede başlaması mümkündür. mahsusen önergenlik periyodu olarak tanım edilebilecek 9-10 yaşlarında artış görülür, 20'li yaşlara ulaşıldığında hayli azalır. Tikler umumide muvakkat tik bozukluğu olarak gözükmektedir. Umumide evvel motor tikler ortaya çıkar, daha sonra ses tikleri eşlik eder. ses (vokal ) tikleri, kliniği daha olumsuz hale getirebilir.
Tikler istemsiz olarak ortaya çıkmakta, münhasıran kronikleşmiş ise öncesinde tikin oluştuğu ilgili yerdeki kas öbeklerinde hassaslık ve kaşıntı usulünde duyumsamalar olur; bu nedenle tikin olacağını hisseden evlat ve ergen tiki baskılamaya çalışır.
Tikler bazen sebepsiz olarak ortaya çıkabileceği üzere, mahsusen gerilimli durumlarda ortaya çıkma eğilimindedir ya da gayrı psikiyatrik bozuklukların olması durumunda (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu, OKB, Dert Bozukluğu, Depresyon) eşlik eden sair bir durum olarak ya da bazen tedavilerde kullanılan ilaçların yan tesiri olarakta ortaya çıkabilmektedir.
Tikler münhasıran; yorgunluk, uzun vade uykusuzluk, heyecanlı olunan ortam ve bireylerin yanındaartış göstermektedir. Tikler; rahat vakitlerde (yaz periyodu, istediği faaliyetlerle ilgilenirken, ya da oyun oynarken), ruhsal ağırlığın az olduğu durumlarda azalmaktadır. Şayet tikler farklı psikiyatrik bozukluklarla bir arada görülüyorsa daha kronik bir seyir göstermektedir.Tik Bozukluğu;bizatihi hiçbir müdahale gerekmeden geçebilir lakin 6 aydan daha uzun vadedir devam etmesi durumunda kalıcı olma eğilimindedir.
Aileler, umumide bilinenin tersine tiklerin istemli olduğunu düşünerek, evlatların bu hareketleri yapmaması için uyarmayı tercih etmekte, bu da evlatta daha çokça gerilim yaratarak tiklerin daha da artmasına yol açmaktadır. Tikler, istemeden yapılan bazen durdurulabilen gelgelelim bu durumda bile badire hissi oluşturan bir durumdur, bu nedenle olabildiğince müdahaleden kaçınmak müsait olacaktır.
Uzm. Dr. Veli KURT
Evlat ve Ergen Psikiyatrisi Kompetanı