Çocuklarda 3 yaşından itibaren kendini gösteren tırnak yeme davranışı çok sık olarak görülmekle birlikte ergenlik ve yetişkinlik periyodunda de kendini gösterebilen bir alışkanlıktır. Tırnak yeme davranışından çok bu davranışa neden olan olayları saptamak gerekir.
Tırnak Yeme Davranışının Nedenleri
Öfke, telaş, itimat ve özgüven sorunu,heyecanlı yada gerilimli vakitler, çok denetimci ve baskıcı ebeveynler, kardeş kıskançlığı üzere sebeplerden ötürü ortaya çıkabilir..
Alışkanlık daha çok baskı altına alınmış heyecanların ilgilendiği durumlarla olup, çocuk bunun istek edilmeyen bir davranış ve alışkanlık olduğunu anlayınca kökleşmekte olduğu görülmektedir.
Tırnak yeme bir güvensizlik belirtisi olarak kabul edilir. Aile içinde çok baskılı ve otoriter bir eğitimin uygulanması, çocuğun daima azarlanarak eleştirilmesi, kıskançlık, kâfi ilgi ve sevgi görememe külfet ve gerginlik esas nedenlerdir.
Anne babanın yaşantısı da kıymetli bir etkendir. Anne baba geçimsizlikleri anne babanın sık sık hengame etmesi ailedeki problemler çocuklarda tırnak yeme üzere davranışlara neden olur. Bunun yanı sıra anne babanın çok korkulu olması çocuğu çok derecede koruyup kollaması ayrıyeten anne babanın çocuklar ortasında ayrım yapması çocuklar ortasında kıskançlığa yol açar. Bu da dolaylı biçimde kendini tırnak yeme olarak gösterir. Tırnak yeme taklit yoluyla da edinilebilen bir davranıştır. Ailede rastgele bir bireyin tırnak yeme davranışı göstermesi doğal olarak çocuğun ilgisini çekecektir.
Ayrıyeten tırnak yeme davranışı olaylara bağlı olarak gelişebilmektedir. Çocuğu huzursuz eden rastgele bir olay yahut etrafta onun için hoşnutsuzluk yaratacak rastgele bir durum bu davranışı göstermesine yol açar.
TEKLİFLER
Çocuklarda 3-4 yaş devrinde görülen tırnak yeme davranışı ilgi çekme emeli taşıyor olabilir. Bunun için çocuğun zorla ya da baskı ile bu alışkanlığı bırakması konusunda yönlendirilmemesi gerekir. Bu devirde görülebilecek bu alışkanlık birinci etapta gözardı edilebilir, zira çocuk bu hareketiyle ebeveynlerin reaksiyonunu çekeceğinin farkındadır.
Bu davranışın söndürülmesi yerine öbür bir davranışın geliştirilmesiyle mümkün olabilir. Örneğin çocuğa alternatifler sunarak tırnak yemesi engellenebilir (örn. Sakız çiğnemesi ya da oyun hamuru ile oynaması gibi).
Ebeveynlerin çocuklarının hangi durumlarda bu davranışı sergilediklerini gözlemlemeleri de sorunun kaynağını manaya konusunda yardımcı olacaktır. Örneğin okul periyodundaki çocuk imtihan devirlerinde ya da ders çalışırken bu davranışı sergiliyor olabilir ya da toplumsal etkileşim sırasında konuşmaktan çekindiği durumlarda bu davranışı sergiliyor olabilir.
Çocuğa “elini ağzından çek” üzere ikazlar zıt reaksiyon oluşturabilmekle birlikte çocuğu huzursuz edebilir.
6-7 yaş ve sonrası için aşikâr “tırnak yeme zamanları” oluşturulabilir.Kısıtlamaya uyması vakit alabilir, sabır gösterilmesi gerekmektedir.Uyum gösterdiğinde de manevi ve sözel ödüllendirmeler yapılmalıdır.Motive edilmelidir.
Tırnak yeme davranışını tetikleyen durumlardan biri olan ilgi ve sevgi eksikliğini var ise giderme maksatlı olarak ebeveyn çocukla vakit geçirmesi önerilir.
Çocuğu azarlamak, korkutmak, ceza vermek üzere zorlayıcı yolların uygulanması faydalı olmamaktadır. Hatta kimi vakit daha ağır duygusal sorunların çıkmasına neden olabilir.
Çocukları dehşet telaş yaratacak durumlardan uzak tutmak gerekir. Küçük çocukların telaş kaygı verici televizyon sinemalarını izlemeleri, hengameli olaylarda bulunmaları çocuğu heyecanlandıracağı için sakıncalıdır.
Tırnak yiyen çocuklara geceleri yatarken eski hafif eldivenleri giydirmek çocuk gece tırnaklarını yemek yahut ısırmak istediğinde hatırlatıcı olması bakımından faydalı olabilir. Parmak ve tırnağa acı ama zararsız bir sıvı sürülebilir. Bu hem hatırlatıcı ve hem de tırnağını ağzına götürdüğü vakit acı ile birleştiğinde terk etmeye yardımcı olabilir.
Çocukların ilgisi diğer istikamete çekilebilir. Sinema, televizyon izlerken yahut radyo dinlerken onun ağzını çiğneyecek bir şeyle meşgul etmek tırnak yemenin ve ısırmanın yerine gelecek bir aktiflik olabilir. Çocukları orta sıra başarılarından ötürü ödüllendirme birtakım durumlarda fayda sağlayabilir. Lakin bunun kısıtlı ve uygun halde kullanılması gerekir. Aksi takdirde çocuk yeni mükafatlar almak için bunu kullanabilir. Tırnak derin kesilebilir. Çocuğun kendi tırnak bakımıyla uğraşması da faydalı olabilir. Bunun içinde çocuğa manikür ve pedikür materyalleri alınabilir.
Son kelam ve bir tedbir olarak tırnak yemenin ve ısırmanın çok makus bir alışkanlık olmadığı ve bunu isteyenlerin çarçabuk terk edebilecekleri çocuklara anlatılmalıdır. Çocuk buna inandırıldığı vakit bu alışkanlıktan vazgeçmek için uğraş gösterecektir. Zira dış etkenler çocuğun bu alışkanlıktan vazgeçmesine fazla tesirli olmamakla kimi hallerde alışkanlığın kökleşmesine ve diğerlerini kızdırmak ve huzursuz etmek için bir araç olarak kullanılmasına neden olmaktadır.
Ayrıyeten bu teklifler haricinde ekseriyetle 6 yaş ve üzeri çocuklarda belirli plan doğrultusunda uygulanabilecek çeşitli metotlar;
Düzeltici ve Önleyici Reaksiyon :Alternatif yansıyı öğrendikten sonra , bunu alışkanlığı yarıda kesmek ya da ortaya çıkışını engellemek için kullanmasını sağlayın.
· Temaslı Davranış : takıntılı hareketten çabucak evvel yaptığı davranışı belirlemeye çalışın ve alternatif yansıyı bir evvelki temaslı davranışı durdurmak için kullanmasını sağlayın. Örneğin ikinizde tırnağını yemeye başlamadan evvel ayaklarını sallamaya başladığını farkettiyseniz bu irtibatlı davranıştır.
· Gevşeme çalışması: Seçebileceğiniz bir sürü gevşeme tekniği vardır. Okul rehber öğretmeninden bilgi alabilirsiniz.
· Toplumsal Takviye: Bu takviye uğraşlarını teşvik yahut övgü olarak sizden yahut yakın arkadaşından gelebilir.
· Deneme :Çocuğunuzu , alternatif davranışı her gün tekrarlayarak rutin hale getirmeye yönlendirin. Ayrıyeten takıntının ortaya çıktığı durumları düşünürken de alternatif yansıyı denemesini önerin.
· Kayıt: ne kadar ilerleme kaydettiğini görmek için günlük olarak alışkanlığın görülme sıklığını kaydedin.
Tırnak Yeme Davranışının Nedenleri
Öfke, telaş, itimat ve özgüven sorunu,heyecanlı yada gerilimli vakitler, çok denetimci ve baskıcı ebeveynler, kardeş kıskançlığı üzere sebeplerden ötürü ortaya çıkabilir..
Alışkanlık daha çok baskı altına alınmış heyecanların ilgilendiği durumlarla olup, çocuk bunun istek edilmeyen bir davranış ve alışkanlık olduğunu anlayınca kökleşmekte olduğu görülmektedir.
Tırnak yeme bir güvensizlik belirtisi olarak kabul edilir. Aile içinde çok baskılı ve otoriter bir eğitimin uygulanması, çocuğun daima azarlanarak eleştirilmesi, kıskançlık, kâfi ilgi ve sevgi görememe külfet ve gerginlik esas nedenlerdir.
Anne babanın yaşantısı da kıymetli bir etkendir. Anne baba geçimsizlikleri anne babanın sık sık hengame etmesi ailedeki problemler çocuklarda tırnak yeme üzere davranışlara neden olur. Bunun yanı sıra anne babanın çok korkulu olması çocuğu çok derecede koruyup kollaması ayrıyeten anne babanın çocuklar ortasında ayrım yapması çocuklar ortasında kıskançlığa yol açar. Bu da dolaylı biçimde kendini tırnak yeme olarak gösterir. Tırnak yeme taklit yoluyla da edinilebilen bir davranıştır. Ailede rastgele bir bireyin tırnak yeme davranışı göstermesi doğal olarak çocuğun ilgisini çekecektir.
Ayrıyeten tırnak yeme davranışı olaylara bağlı olarak gelişebilmektedir. Çocuğu huzursuz eden rastgele bir olay yahut etrafta onun için hoşnutsuzluk yaratacak rastgele bir durum bu davranışı göstermesine yol açar.
TEKLİFLER
Çocuklarda 3-4 yaş devrinde görülen tırnak yeme davranışı ilgi çekme emeli taşıyor olabilir. Bunun için çocuğun zorla ya da baskı ile bu alışkanlığı bırakması konusunda yönlendirilmemesi gerekir. Bu devirde görülebilecek bu alışkanlık birinci etapta gözardı edilebilir, zira çocuk bu hareketiyle ebeveynlerin reaksiyonunu çekeceğinin farkındadır.
Bu davranışın söndürülmesi yerine öbür bir davranışın geliştirilmesiyle mümkün olabilir. Örneğin çocuğa alternatifler sunarak tırnak yemesi engellenebilir (örn. Sakız çiğnemesi ya da oyun hamuru ile oynaması gibi).
Ebeveynlerin çocuklarının hangi durumlarda bu davranışı sergilediklerini gözlemlemeleri de sorunun kaynağını manaya konusunda yardımcı olacaktır. Örneğin okul periyodundaki çocuk imtihan devirlerinde ya da ders çalışırken bu davranışı sergiliyor olabilir ya da toplumsal etkileşim sırasında konuşmaktan çekindiği durumlarda bu davranışı sergiliyor olabilir.
Çocuğa “elini ağzından çek” üzere ikazlar zıt reaksiyon oluşturabilmekle birlikte çocuğu huzursuz edebilir.
6-7 yaş ve sonrası için aşikâr “tırnak yeme zamanları” oluşturulabilir.Kısıtlamaya uyması vakit alabilir, sabır gösterilmesi gerekmektedir.Uyum gösterdiğinde de manevi ve sözel ödüllendirmeler yapılmalıdır.Motive edilmelidir.
Tırnak yeme davranışını tetikleyen durumlardan biri olan ilgi ve sevgi eksikliğini var ise giderme maksatlı olarak ebeveyn çocukla vakit geçirmesi önerilir.
Çocuğu azarlamak, korkutmak, ceza vermek üzere zorlayıcı yolların uygulanması faydalı olmamaktadır. Hatta kimi vakit daha ağır duygusal sorunların çıkmasına neden olabilir.
Çocukları dehşet telaş yaratacak durumlardan uzak tutmak gerekir. Küçük çocukların telaş kaygı verici televizyon sinemalarını izlemeleri, hengameli olaylarda bulunmaları çocuğu heyecanlandıracağı için sakıncalıdır.
Tırnak yiyen çocuklara geceleri yatarken eski hafif eldivenleri giydirmek çocuk gece tırnaklarını yemek yahut ısırmak istediğinde hatırlatıcı olması bakımından faydalı olabilir. Parmak ve tırnağa acı ama zararsız bir sıvı sürülebilir. Bu hem hatırlatıcı ve hem de tırnağını ağzına götürdüğü vakit acı ile birleştiğinde terk etmeye yardımcı olabilir.
Çocukların ilgisi diğer istikamete çekilebilir. Sinema, televizyon izlerken yahut radyo dinlerken onun ağzını çiğneyecek bir şeyle meşgul etmek tırnak yemenin ve ısırmanın yerine gelecek bir aktiflik olabilir. Çocukları orta sıra başarılarından ötürü ödüllendirme birtakım durumlarda fayda sağlayabilir. Lakin bunun kısıtlı ve uygun halde kullanılması gerekir. Aksi takdirde çocuk yeni mükafatlar almak için bunu kullanabilir. Tırnak derin kesilebilir. Çocuğun kendi tırnak bakımıyla uğraşması da faydalı olabilir. Bunun içinde çocuğa manikür ve pedikür materyalleri alınabilir.
Son kelam ve bir tedbir olarak tırnak yemenin ve ısırmanın çok makus bir alışkanlık olmadığı ve bunu isteyenlerin çarçabuk terk edebilecekleri çocuklara anlatılmalıdır. Çocuk buna inandırıldığı vakit bu alışkanlıktan vazgeçmek için uğraş gösterecektir. Zira dış etkenler çocuğun bu alışkanlıktan vazgeçmesine fazla tesirli olmamakla kimi hallerde alışkanlığın kökleşmesine ve diğerlerini kızdırmak ve huzursuz etmek için bir araç olarak kullanılmasına neden olmaktadır.
Ayrıyeten bu teklifler haricinde ekseriyetle 6 yaş ve üzeri çocuklarda belirli plan doğrultusunda uygulanabilecek çeşitli metotlar;
Düzeltici ve Önleyici Reaksiyon :Alternatif yansıyı öğrendikten sonra , bunu alışkanlığı yarıda kesmek ya da ortaya çıkışını engellemek için kullanmasını sağlayın.
· Temaslı Davranış : takıntılı hareketten çabucak evvel yaptığı davranışı belirlemeye çalışın ve alternatif yansıyı bir evvelki temaslı davranışı durdurmak için kullanmasını sağlayın. Örneğin ikinizde tırnağını yemeye başlamadan evvel ayaklarını sallamaya başladığını farkettiyseniz bu irtibatlı davranıştır.
· Gevşeme çalışması: Seçebileceğiniz bir sürü gevşeme tekniği vardır. Okul rehber öğretmeninden bilgi alabilirsiniz.
· Toplumsal Takviye: Bu takviye uğraşlarını teşvik yahut övgü olarak sizden yahut yakın arkadaşından gelebilir.
· Deneme :Çocuğunuzu , alternatif davranışı her gün tekrarlayarak rutin hale getirmeye yönlendirin. Ayrıyeten takıntının ortaya çıktığı durumları düşünürken de alternatif yansıyı denemesini önerin.
· Kayıt: ne kadar ilerleme kaydettiğini görmek için günlük olarak alışkanlığın görülme sıklığını kaydedin.
