Tiroid Bezi ve Tiroid Nodüllerine Aktüel Yaklaşım (Guatr)
Tiroid Bezi Nedir?
Soluk borusunu bir kalkan üzere saran, boynun ön kısmındaki salgı bezi tiroid bezi olarak isimlendirilir. İsmini kalkana benzediği için Latince’den almıştır. Zayıf vücutlarda, ince / narin boyunlu kişilerde yutkunmakla hareketli olarak gözlenebilir.
Vücutta Tiroid Bezi ne iş görür?
Tiroid bezi, vücutta iyot unsurunun tek toplandığı ve iyottan vücut için gerekli hale getirilen hormonların üretildiği mekan olup, salgıladığı hormonlar (T3- triiyodotironin ve T4-tiroksin) sayesinde vücuttaki metabolizmayı, daha açık tabir ile vücuttaki tüm hücrelerin çalışmasını düzenler. Bezin az çalışması ve az hormon üretmesi hücrelerin çalışma performansını azaltırken bunun zıddı olan bezin çok çalışması yani çok hormon üretmesi de hücrelerin haddinden fazla çalışmasına neden olur. Her iki durum da kimseyi hastalandırıcı özelliğe sahiptir ve ilaçla ve / yahut cerrahi olarak tabip müdahalesini gerekli kılar.
Pekala Guatr ne demektir?
Tiroid bezinin her türlü büyümesine “Guatr” ismi verilir. Halk arasında da Guatr Illeti olarak isimlendirilir. Hastalık tek isim altında toplanmış olsa da biz doktorlar için guatr birçok durumu tabir eder ve bunların ayrıntılandırılması, hastalarımızın tedavisi için ehemmiyet arz eder.
Guatr illeti, tiroid bezinin hormon üretmesine bağlı olarak az çalışan tiroidi söz eden hipotiroidi yahut çok çalıştığını tabir eden hipertiroidi ya da olağan çalışan tiroid bezini tabir eden ötiroidi olarak üçe ayrılır. Bu ayrım fonksiyonel ayrım olarak da isimlendirilir. Tiroid bezinin şiddetli çalışması halk arasında zehirli guatr olarak da bilinir.
Guatr ayrıyeten nodul içermesine nazaran de ayrımlandırılır. Noduler yahut yaygın (diffüz) guatr. Noduler guatrlar da kendi içlerinde tek nodul (soliter noduler guatr) yahut birden ziyade nodul (multinoduler guatr) formunda de ayrılırlar. Bu ayrımlar tedavi yaklaşımlarında farklılıklar olması nedeniyle kıymetlidir. Yapılan bu ayrımdaki her iki öbekteki durumlar birbirleri ile grift bir halde olabilirler. Örneğin; multinoduler (birden ziyade nodülü olan) guatr salgıladığı hormonlar nedeniyle hipotiroidik, hipertiroidik yahut ötiroidik olabilir. Binaenaleyh tiroid hastası değerlendirilirken bezin hem fonksiyonuna hem de nodül içerip içermediğine bakılması gerekir.
Guatr Hastaları Tabibe nasıl gelirler?
Guatr hastaları tabibe değişik şikayetlerle başvurabilir. Çarpıntı (istirahat halinde iken kalp atım hızınınnabzın- dakikada 100 ün üzerinde olması hali), çok sonluluk hali (normalde sinirlenilmeyecek durum karşı- sında haddinden fazla reaksiyon verme), sıradan beslenmeye ve iştahlı olmaya karşın kilo alamama ya da ölçüsüz kilo verme halinin bulunması, sıcağa tahammülsüzlük (kışın ortasında pencereyi açıp oturma gibi), hatunlarda sık sık ve ölçüsü çok adet görme, hengam vakit ishal, nedensiz tarafa terleme ve ellerde titreme hallerinde biz tabipler tiroid bezinin ziyade çalışmasından (hipertiroidi hali) şüpheleniriz. Bunun aksi durumunda hareketlerde ve duygulanmada yavaşlama, isteksizlik, ellerde kuruma, saçlarda donukluk, kolay kırılma ve dökülme, bayanlarda adetin arasındaki periyodun uzaması ve kısa sürmesinedensiz kilo alma, ses tonunda kabalaşma, uykuya meyil (günde 10-12 saat entegrasyona ve hala daha uyku isteği) üzere durumlar da tiroid bezinin az çalıştığını telkin eder. Bu şikayetlerin her birinin tek tek olması kendi başlarına meal tabir etmezken üçünün dördünün bir arada olması tiroid bezinin fonksiyonunun bozuk olduğunu telkin etmeye “Hipotiroidi tanısı koymaya” kâfi.
Bu tıp hastalara nasıl tanı konur?
Tüm bu durumların ortaya konması kandaki tiroid hormonlarının ölçülmesi ile mümkündür. Serum T3 ve T4 bedelleri ile beyindeki hipotalamus denilen kısımdan salgılanan tiroid bezini uyaran hormon olan TSH ölçümleri ile tiroid bezinin fonksiyonu hakkında fikir elde edilir. Tiroid bezinin nodul içerip içermediği, kaç nodul olduğu ve nodüllerin kuşkulu olup olmadığı hakkında ultrasonografi bize malumat verir.
Kuşkulu Nodül ne demek?
Burada bahsedilen kuşku, anlaşılabileceği üzere kanser kuşkusudur. Her dokuda olduğu üzere tiroid dokusunda da kanser gelişme potansiyeli vardır. Radyasyona maruz kalma, beslenme, genetik faktörler, sigara üzere birçok faktör üzerinde durulsa da umumi kanser kavramında olduğu üzere tiroid kanserlerini de ortaya çıkaran rastgele kesin bir neden hala bulunamamıştır. Burada kastedilen kuşkulu nodül, tiroid dokusunun fonksiyonundan farklı bir dokunun mevcudiyetini telkin eder ve biz doktorlar tarafından kanser olmadığının ispatlanmasını gerekli kılar.
Tiroid sintigrafisi nedir?
Mevcut olan nodüllerin yahut tiroid bezinin fonksiyonunu gösteren bir farklı test de tiroid sintigrafisidir. İyodun vücutta sadece tiroid bezi tarafından tutulması ve radyoaktif iyodun vücuda verilerek tiroid bezinde toplanması ve bunun görüntülenmesi esasına dayanan sintigrafi bize ultrasonografi ile tespit edilmiş olan nodul yahut nodüllerin fonksiyonu hakkında haber verir. Kanser dokusu tiroidin özgün dokusu üzere iyodu alıp işleyemediği için sintigrafide bu kesim iyodu tutmayacak ve nodul fonksiyonsuz (soğuk nodül) olarak değerlendirilecektir. Gelgelelim bunun aksisi olan fonksiyon görmeyen nodüller kanser demek değildir. Gelgelelim daha derin araştırılmaya gerek olup kanser olmadığının gösterilmesi gerekir.
Guatr Hastalarına Nasıl Yaklaşalım?
Tüm bu malumatların ışığında, guatr nedeniyle gelen kimselerde yanlışsız bir kıymetlendirme için illetin başlangıcı, şikayetlerin başlangıcı ve gidişatı öğrenildikten sonra güzel bir muayene sonrası tiroid fonksiyon testleri denilen serum T3, T4 ve TSH seviyelerine bakılarak tiroid bezinin fonksiyonu kıymetlendirilir. Tiroid ultrasonografisi yapılarak nodul olup olmadığı, tiroid dokusunun ultrasonografik özelliği, nodül varlığı durumunda da nodüllerin kuşkulu durumlarının olup olmadığı kıymetlendirilir.
Yeniden tiroid sintigrafisi ile mevcut nodullerin fonksiyonlarının kıymetlendirilmesi gereklidir. Ultrasonografide kuşkulu nodülün yahut nodüllerin varlığında kuşkunun giderilmesi ismine, kuşkulu yerlerden ultrasonografi eşliğinde ince iğne ile biyopsi yapılmalıdır.
İnce iğne biyopsi sonucunda hala daha kuşku giderilememişse hastaya cerrahi tedavi önerilir ve ameliyatta kuşkulu nodülün olduğu tiroid lobu ya tek başına ya da başka lobla birlikte çıkartılarak ameliyat sonlandırılır.
Guatrın ilaçla tedavisi mümkündür. Münhasıran memleketimizde de kimi nahiyelerde iyot eksikliğine bağlı gelişen guatrlarda tiroid bezi kozmetik açıdan şiddetli boyutlara ulaşmadığı durumlarda iyot tedavisi ve hormon noktasına koyma tedavisi verilerek tedavi edilebilir. Guatr ismi birçok marazı ve durumu içinde barındırdığı için her durumun tedavisi farklılık arzeder. Bunların ayrıntılarına burada girilmeyecektir.
Guatr ı olan şahıslar kime başvurmalıdır?
Guatrı olan kişinin bu hususta deneyimli İç Illetleri Kompetanı yahut Endokrinoloji Bilirkişilerince kıymetlendirilmesi en münasip yaklaşım olacaktır. Guatrın 10-15 yıl kadar evvel cerrahi tedavisi revaçta iken, 2009 yılı ahir Amerikan Tiroid Birliği’nce yayınlanan ve 2011 de revize edilen akış şemasına nazaran lakin kuşkulu durumlarda cerrahi tedavi seçeneği gündeme getirilmesi gerektiği bildirilmektedir. Şayet cerrahi tedavi seçeneği kullanılacaksa da bezin tümünün alınması önerilmektedir. Zira geçtiğimiz yıllarda ağır bir formda yapılmış olan ve “traşlama” “bir kısım tiroid bezinin bırakılması” üzere cerrahi tedavi yolları nükslerinin ağır yaşanması nedeniyle artık yeniliklerini kaybetmiştir. Zira bırakılan tiroid bezinde yine nodül gelişme potansiyeli literatürdeki kimi serilere nazaran %50 ye kadar çıkabilmektedir. Kimlerde tekrar nodül gelişeceği de evvelden kestirilememektedir. Tiroid bezine yönelik ikincil / üçüncül ameliyatlar, ses tellerine giden hadlerin bu kesimden geçmesi ve ikincil / üçüncül ameliyatlarda bu hudutların ayırt edilip korunmasının güçlüğü velev vakit devir da imkansızlığı nedeniyle ameliyatı yapan cerrah için gece kabusu niteliğinde olup, düzgün huylu bir durum için hastanın sesini kaybetmesi ve en berbat sonuç ses tellerinin hiç çalışamaması nedeniyle nefes alamama ve boynunda hayat uzunluğu taşıyacağı soluk borusuna delik açılması (trakeostomi) üzere durumlarla karşı zıdda kalabilmesi nedeniyle risk taşımaktadır. Bu sebeplerden ötürü tiroid bezine yönelik gereksiz ameliyatlardan kaçınılmalı, şayet yapmak zaruri ise, kanser kuşkusu varsa, birinci ameliyatta sorun çözülmeli, hasta ikincil / üçüncül ameliyatlara maruz bırakılmamalıdır. Hastaların da bu mevzuda bilinçlenerek uygun araştırma yapmaları ve deneyimli merkezlerce değerlendirilmelerinin yapılmasını talep etmeleri gerekmektedir. Aksi takdirde istenmeyen sonuçlara maruz kalınabilir. Biz de merkezimizde deneyimli ekibimizle guatr hastalarına yaklaşımı en şimdiki olan Amerikan Tiroid Birliği akış şemasına nazaran yapmaktayız.
Sağlıklı günler dileriz...
Tiroid Bezi Nedir?
Soluk borusunu bir kalkan üzere saran, boynun ön kısmındaki salgı bezi tiroid bezi olarak isimlendirilir. İsmini kalkana benzediği için Latince’den almıştır. Zayıf vücutlarda, ince / narin boyunlu kişilerde yutkunmakla hareketli olarak gözlenebilir.
Vücutta Tiroid Bezi ne iş görür?
Tiroid bezi, vücutta iyot unsurunun tek toplandığı ve iyottan vücut için gerekli hale getirilen hormonların üretildiği mekan olup, salgıladığı hormonlar (T3- triiyodotironin ve T4-tiroksin) sayesinde vücuttaki metabolizmayı, daha açık tabir ile vücuttaki tüm hücrelerin çalışmasını düzenler. Bezin az çalışması ve az hormon üretmesi hücrelerin çalışma performansını azaltırken bunun zıddı olan bezin çok çalışması yani çok hormon üretmesi de hücrelerin haddinden fazla çalışmasına neden olur. Her iki durum da kimseyi hastalandırıcı özelliğe sahiptir ve ilaçla ve / yahut cerrahi olarak tabip müdahalesini gerekli kılar.
Pekala Guatr ne demektir?
Tiroid bezinin her türlü büyümesine “Guatr” ismi verilir. Halk arasında da Guatr Illeti olarak isimlendirilir. Hastalık tek isim altında toplanmış olsa da biz doktorlar için guatr birçok durumu tabir eder ve bunların ayrıntılandırılması, hastalarımızın tedavisi için ehemmiyet arz eder.
Guatr illeti, tiroid bezinin hormon üretmesine bağlı olarak az çalışan tiroidi söz eden hipotiroidi yahut çok çalıştığını tabir eden hipertiroidi ya da olağan çalışan tiroid bezini tabir eden ötiroidi olarak üçe ayrılır. Bu ayrım fonksiyonel ayrım olarak da isimlendirilir. Tiroid bezinin şiddetli çalışması halk arasında zehirli guatr olarak da bilinir.
Guatr ayrıyeten nodul içermesine nazaran de ayrımlandırılır. Noduler yahut yaygın (diffüz) guatr. Noduler guatrlar da kendi içlerinde tek nodul (soliter noduler guatr) yahut birden ziyade nodul (multinoduler guatr) formunda de ayrılırlar. Bu ayrımlar tedavi yaklaşımlarında farklılıklar olması nedeniyle kıymetlidir. Yapılan bu ayrımdaki her iki öbekteki durumlar birbirleri ile grift bir halde olabilirler. Örneğin; multinoduler (birden ziyade nodülü olan) guatr salgıladığı hormonlar nedeniyle hipotiroidik, hipertiroidik yahut ötiroidik olabilir. Binaenaleyh tiroid hastası değerlendirilirken bezin hem fonksiyonuna hem de nodül içerip içermediğine bakılması gerekir.
Guatr Hastaları Tabibe nasıl gelirler?
Guatr hastaları tabibe değişik şikayetlerle başvurabilir. Çarpıntı (istirahat halinde iken kalp atım hızınınnabzın- dakikada 100 ün üzerinde olması hali), çok sonluluk hali (normalde sinirlenilmeyecek durum karşı- sında haddinden fazla reaksiyon verme), sıradan beslenmeye ve iştahlı olmaya karşın kilo alamama ya da ölçüsüz kilo verme halinin bulunması, sıcağa tahammülsüzlük (kışın ortasında pencereyi açıp oturma gibi), hatunlarda sık sık ve ölçüsü çok adet görme, hengam vakit ishal, nedensiz tarafa terleme ve ellerde titreme hallerinde biz tabipler tiroid bezinin ziyade çalışmasından (hipertiroidi hali) şüpheleniriz. Bunun aksi durumunda hareketlerde ve duygulanmada yavaşlama, isteksizlik, ellerde kuruma, saçlarda donukluk, kolay kırılma ve dökülme, bayanlarda adetin arasındaki periyodun uzaması ve kısa sürmesinedensiz kilo alma, ses tonunda kabalaşma, uykuya meyil (günde 10-12 saat entegrasyona ve hala daha uyku isteği) üzere durumlar da tiroid bezinin az çalıştığını telkin eder. Bu şikayetlerin her birinin tek tek olması kendi başlarına meal tabir etmezken üçünün dördünün bir arada olması tiroid bezinin fonksiyonunun bozuk olduğunu telkin etmeye “Hipotiroidi tanısı koymaya” kâfi.
Bu tıp hastalara nasıl tanı konur?
Tüm bu durumların ortaya konması kandaki tiroid hormonlarının ölçülmesi ile mümkündür. Serum T3 ve T4 bedelleri ile beyindeki hipotalamus denilen kısımdan salgılanan tiroid bezini uyaran hormon olan TSH ölçümleri ile tiroid bezinin fonksiyonu hakkında fikir elde edilir. Tiroid bezinin nodul içerip içermediği, kaç nodul olduğu ve nodüllerin kuşkulu olup olmadığı hakkında ultrasonografi bize malumat verir.
Kuşkulu Nodül ne demek?
Burada bahsedilen kuşku, anlaşılabileceği üzere kanser kuşkusudur. Her dokuda olduğu üzere tiroid dokusunda da kanser gelişme potansiyeli vardır. Radyasyona maruz kalma, beslenme, genetik faktörler, sigara üzere birçok faktör üzerinde durulsa da umumi kanser kavramında olduğu üzere tiroid kanserlerini de ortaya çıkaran rastgele kesin bir neden hala bulunamamıştır. Burada kastedilen kuşkulu nodül, tiroid dokusunun fonksiyonundan farklı bir dokunun mevcudiyetini telkin eder ve biz doktorlar tarafından kanser olmadığının ispatlanmasını gerekli kılar.
Tiroid sintigrafisi nedir?
Mevcut olan nodüllerin yahut tiroid bezinin fonksiyonunu gösteren bir farklı test de tiroid sintigrafisidir. İyodun vücutta sadece tiroid bezi tarafından tutulması ve radyoaktif iyodun vücuda verilerek tiroid bezinde toplanması ve bunun görüntülenmesi esasına dayanan sintigrafi bize ultrasonografi ile tespit edilmiş olan nodul yahut nodüllerin fonksiyonu hakkında haber verir. Kanser dokusu tiroidin özgün dokusu üzere iyodu alıp işleyemediği için sintigrafide bu kesim iyodu tutmayacak ve nodul fonksiyonsuz (soğuk nodül) olarak değerlendirilecektir. Gelgelelim bunun aksisi olan fonksiyon görmeyen nodüller kanser demek değildir. Gelgelelim daha derin araştırılmaya gerek olup kanser olmadığının gösterilmesi gerekir.
Guatr Hastalarına Nasıl Yaklaşalım?
Tüm bu malumatların ışığında, guatr nedeniyle gelen kimselerde yanlışsız bir kıymetlendirme için illetin başlangıcı, şikayetlerin başlangıcı ve gidişatı öğrenildikten sonra güzel bir muayene sonrası tiroid fonksiyon testleri denilen serum T3, T4 ve TSH seviyelerine bakılarak tiroid bezinin fonksiyonu kıymetlendirilir. Tiroid ultrasonografisi yapılarak nodul olup olmadığı, tiroid dokusunun ultrasonografik özelliği, nodül varlığı durumunda da nodüllerin kuşkulu durumlarının olup olmadığı kıymetlendirilir.
Yeniden tiroid sintigrafisi ile mevcut nodullerin fonksiyonlarının kıymetlendirilmesi gereklidir. Ultrasonografide kuşkulu nodülün yahut nodüllerin varlığında kuşkunun giderilmesi ismine, kuşkulu yerlerden ultrasonografi eşliğinde ince iğne ile biyopsi yapılmalıdır.
İnce iğne biyopsi sonucunda hala daha kuşku giderilememişse hastaya cerrahi tedavi önerilir ve ameliyatta kuşkulu nodülün olduğu tiroid lobu ya tek başına ya da başka lobla birlikte çıkartılarak ameliyat sonlandırılır.
Guatrın ilaçla tedavisi mümkündür. Münhasıran memleketimizde de kimi nahiyelerde iyot eksikliğine bağlı gelişen guatrlarda tiroid bezi kozmetik açıdan şiddetli boyutlara ulaşmadığı durumlarda iyot tedavisi ve hormon noktasına koyma tedavisi verilerek tedavi edilebilir. Guatr ismi birçok marazı ve durumu içinde barındırdığı için her durumun tedavisi farklılık arzeder. Bunların ayrıntılarına burada girilmeyecektir.
Guatr ı olan şahıslar kime başvurmalıdır?
Guatrı olan kişinin bu hususta deneyimli İç Illetleri Kompetanı yahut Endokrinoloji Bilirkişilerince kıymetlendirilmesi en münasip yaklaşım olacaktır. Guatrın 10-15 yıl kadar evvel cerrahi tedavisi revaçta iken, 2009 yılı ahir Amerikan Tiroid Birliği’nce yayınlanan ve 2011 de revize edilen akış şemasına nazaran lakin kuşkulu durumlarda cerrahi tedavi seçeneği gündeme getirilmesi gerektiği bildirilmektedir. Şayet cerrahi tedavi seçeneği kullanılacaksa da bezin tümünün alınması önerilmektedir. Zira geçtiğimiz yıllarda ağır bir formda yapılmış olan ve “traşlama” “bir kısım tiroid bezinin bırakılması” üzere cerrahi tedavi yolları nükslerinin ağır yaşanması nedeniyle artık yeniliklerini kaybetmiştir. Zira bırakılan tiroid bezinde yine nodül gelişme potansiyeli literatürdeki kimi serilere nazaran %50 ye kadar çıkabilmektedir. Kimlerde tekrar nodül gelişeceği de evvelden kestirilememektedir. Tiroid bezine yönelik ikincil / üçüncül ameliyatlar, ses tellerine giden hadlerin bu kesimden geçmesi ve ikincil / üçüncül ameliyatlarda bu hudutların ayırt edilip korunmasının güçlüğü velev vakit devir da imkansızlığı nedeniyle ameliyatı yapan cerrah için gece kabusu niteliğinde olup, düzgün huylu bir durum için hastanın sesini kaybetmesi ve en berbat sonuç ses tellerinin hiç çalışamaması nedeniyle nefes alamama ve boynunda hayat uzunluğu taşıyacağı soluk borusuna delik açılması (trakeostomi) üzere durumlarla karşı zıdda kalabilmesi nedeniyle risk taşımaktadır. Bu sebeplerden ötürü tiroid bezine yönelik gereksiz ameliyatlardan kaçınılmalı, şayet yapmak zaruri ise, kanser kuşkusu varsa, birinci ameliyatta sorun çözülmeli, hasta ikincil / üçüncül ameliyatlara maruz bırakılmamalıdır. Hastaların da bu mevzuda bilinçlenerek uygun araştırma yapmaları ve deneyimli merkezlerce değerlendirilmelerinin yapılmasını talep etmeleri gerekmektedir. Aksi takdirde istenmeyen sonuçlara maruz kalınabilir. Biz de merkezimizde deneyimli ekibimizle guatr hastalarına yaklaşımı en şimdiki olan Amerikan Tiroid Birliği akış şemasına nazaran yapmaktayız.
Sağlıklı günler dileriz...
