Tiyatro ceşitleri nelerdir?,kac ceşit tiyatro vardır,
Tiyatro eserleri muziksiz (trajedi, komedi, dram) ve muzikli (opera, operet, komedi muzikal, bale, revu, skec) olmak uzere iki grupta toplanır Edebi turler icinde en canlı ve yaşama en yakın olanı tiyatrodur
Trajedi
Kişilere korku, heyecan ve acındırma telkinleriyle ders vermek amacı guden en eski tiyatro ceşididir Nazım olarak yazılması ve degişmez kaidelere bağlı olması sebebiyle obur tiyatro ceşitlerinden kolayca ayrılır Yunan tanrısı Dionysos'un şenliklerinde yapılan yarışmalarda sahnelenen oyunlarla varolagelmiştir
Klasik trajediler genellikle beş perdelik oyunlardır Eski Yunanda başlayan bu eserler 3 ve ya 6 perdelik olurdu O zamanki tiyatrolarda dekor bulunmaz, ancak sahnenin bir koşesinde olayların sebep ve sonuclarını anlatan bir koro yer alırdı
Yine klasik trajedilerde, kahramanlar; kral, kralice, prenses, eski Yunanın tanrı ve yarı tanrıları gibi en ust tabaka kişilerden secilirdi Orta tabaka ve basit halk adamlarına rastlanmazdı Kahramanları arasında gecen olaylar insanların ruhi zayıflıklarını, ihtiraslarını, iradeye bağlı yuce davranışlarla cakıştırırdı Ozellikle karakterlerin bir katarsis, yani arınma surecinden gecmeleri gerekirdi Bu da ancak farkında olarak ya da olmadan kahramanın buyuk bir hata yapması, bu nedenle acı cekmesi ve bu surec sonunda arınmış olarak doğru bir ozu bulmasıyla olabilirdi
Klasik trajedi Aristoteles tarafından kuramsallaştırılmıştır Bu kurama gore olay, zaman ve cevrede birlik demek olan uc birlik kuralı benimsenmiştir İc ice girmiş karışık olaylar bulunmaz Ayrıntıya girmeden tek bir olay gosterilir Olayın on ve son tarafları, sebepleri ve sonucları gerektikce konunun ağzından halka duyurulur Buna olay birliği denir Trajedi olayının bir gunde (24 saat) olup bitmiş gibi gosterilmesine zaman birliği, tek bir şehrin belli bir koşesinde başlayan olayın yine orada bitmesine de cevre(mekan) birliği denir
Trajedilerde parlak nutukları andıran yuksek ve asil bir uslup kullanılır Kaba, cirkin ve niteliği duşuk sozler bulunmaz Trajedi şairleri mısralarının derin manalı ve hikmet dolu olmasına onem vermişlerdir
Trajedilerde kadere, ahlak, tore ve geleneklere ustun bir değer verilmiştir Trajedinin maksadının insanı acılarının ifade edilerek seyircilerin ruhunda korku ve merhamet uyandırılması olduğu kabul edilmektedir Bazı klasik trajedi ornekleri, Aiskhylos'un Titan Prometheus'un hikayesini anlattığı Zincire Vurulmuş Prometheus'u, Sophokles'in Kral Oidipus'u ve Euripides'in Andromakhe'ı sayılabilir
Yunan ve Roma donemi trajedilerinin kuramsallaştırdığı bu kurallar daha sonra modern tiyatroda değiştirilmiştir Bazı oyun yazarları ozellikle bu kurallarla oynayarak farklı turler yaratmıştır Bunlara ornek olarak Bertolt Brecht ve Epik Tiyatro verilebilir
Komedi
Kişilerin, olay ve adetlerin gulunc, eğlendirici yonlerini gostermek amacıyla ders vermeyi ve hoşca vakit gecirtmeyi hedef edinen tiyatro ceşididir
Dalkavukluk (cıkar sağlamak icin birine aşırı saygı gosteren kimse), korkaklık, cimrilik, dalgınlık, ukalalık gibi insanlar icin birer kusur olan huy ve alışkanlıklar dev aynasında buyutulerek ve abartılarak seyirciyi guldurecek tarzda sahneye konulur Bu kusurlar derece derece pek cok insanda bulunduğundan bir bakıma seyirciyi kendi kendine guldurmuş olur Boylece seyirciye ince bir ders vermek istenir
Klasik komedilerde de konu, cevre, zaman birliği (uc birlik kuralı) benimsenmiştir Konuları gunluk hayattan alınan komedilerde kahramanlar rasgele kişilerdir Cevre belli bir yerdir Trajedilerin aksine kaba şakalar, kelime oyunları, kotuleyici imalar onemli yer tutar Molierin komedileri uslup bakımından daha topludur
Komedi ceşitleri: Her zaman ve her yerde rastlanan insan kusurlarını belli tiplerde gostererek gulunc eden komedilere karakter komedi, belli bir toplumu ve ya butun insanlığı alarak bozuk ve aksak yanlarını hicveden komedilere tore komedisi, edebi hicvin sahneye uygulanmış şekline yergi komedisi, bir derinliği olmayan, sırf guldurmek icin yazılan komedilere de entrika komedisi denir
Dram
Trajediyle komediyi bir araya getiren tiyatro ceşididir Modern tiyatronun surekli olarak aristokrat zumrenin yaşayişini veya sadece hayatin gulunc taraflarinin sahneye konmasini yeterli bulmayarak hayati bircok tarafiyla temsil etme arzusundan dogmuştur
Dram, nesir ve nazım halinde yazılabildiği gibi uc perdeden beş perdeye kadar olabilir Uc birli kuralını tamamen reddeder Beşeri temalardan cok toplumcu ve milli konuları işler En kanlı ve cirkin olayları seyirciye gostermekten cekinmez
Konuları hayatın acıklı ve ya gulunc,cirkin ve ya guzel hemen her olayından alınabilen dramda kader, umit, neşe, şuphe, tasa, facia ve komik davranışlar bir arada bulunabilir Kahramanları arsında her tabakadan halkın yanı sıra ust tabaka kişileri de bulunur Her turlu mizaca yer verilir Dram eserleri hakikati gostermek iddiasında olmuşlardır
Dramın ciddi ve ağırbaşlı yazılmış şekline piyes,duygulandırıcı ve fazla heyecan verici olanına melodram, bir masalın sahneye getirilmesine de feeri denir
Opera
Butun sozler,hareketler ve jestlerin musikiyle bestelenmiş ve orkestra şefinin idaresine verilmiş dram ve trajedilerdir Trajedilerde bir tek kelime muziksiz soylenmez Opera, musiki, kilise ve paganizm (Eski Yunan Putperestligi)den cikmiştir Agir bir huzun havasi vardir Olaylar acikli ve hislidir Cok gosterişli dekor ve kiyafetler icinde sunulur hrtesatht şarkı eşliğinde soylenen oyun
Operet
Sozlerinin muziksiz kısımları muziklerden cok olan tiyatro eserlerdir Halka hitap etmek icin yazılır Operetlerde renk,ışık,kıyafetler ve dans en goze carpıcı şekilde kullanılır
Revu
Operetin daha hafif fakat hiciv, alay, tenkit dolu ceşididir
Skec
Beşalti dakikaya sigdirilan tablolar halinde kisa, musikili oyunlardir Bir ceşidi de radyo skecleridir
Tiyatro eserleri muziksiz (trajedi, komedi, dram) ve muzikli (opera, operet, komedi muzikal, bale, revu, skec) olmak uzere iki grupta toplanır Edebi turler icinde en canlı ve yaşama en yakın olanı tiyatrodur
Trajedi
Kişilere korku, heyecan ve acındırma telkinleriyle ders vermek amacı guden en eski tiyatro ceşididir Nazım olarak yazılması ve degişmez kaidelere bağlı olması sebebiyle obur tiyatro ceşitlerinden kolayca ayrılır Yunan tanrısı Dionysos'un şenliklerinde yapılan yarışmalarda sahnelenen oyunlarla varolagelmiştir
Klasik trajediler genellikle beş perdelik oyunlardır Eski Yunanda başlayan bu eserler 3 ve ya 6 perdelik olurdu O zamanki tiyatrolarda dekor bulunmaz, ancak sahnenin bir koşesinde olayların sebep ve sonuclarını anlatan bir koro yer alırdı
Yine klasik trajedilerde, kahramanlar; kral, kralice, prenses, eski Yunanın tanrı ve yarı tanrıları gibi en ust tabaka kişilerden secilirdi Orta tabaka ve basit halk adamlarına rastlanmazdı Kahramanları arasında gecen olaylar insanların ruhi zayıflıklarını, ihtiraslarını, iradeye bağlı yuce davranışlarla cakıştırırdı Ozellikle karakterlerin bir katarsis, yani arınma surecinden gecmeleri gerekirdi Bu da ancak farkında olarak ya da olmadan kahramanın buyuk bir hata yapması, bu nedenle acı cekmesi ve bu surec sonunda arınmış olarak doğru bir ozu bulmasıyla olabilirdi
Klasik trajedi Aristoteles tarafından kuramsallaştırılmıştır Bu kurama gore olay, zaman ve cevrede birlik demek olan uc birlik kuralı benimsenmiştir İc ice girmiş karışık olaylar bulunmaz Ayrıntıya girmeden tek bir olay gosterilir Olayın on ve son tarafları, sebepleri ve sonucları gerektikce konunun ağzından halka duyurulur Buna olay birliği denir Trajedi olayının bir gunde (24 saat) olup bitmiş gibi gosterilmesine zaman birliği, tek bir şehrin belli bir koşesinde başlayan olayın yine orada bitmesine de cevre(mekan) birliği denir
Trajedilerde parlak nutukları andıran yuksek ve asil bir uslup kullanılır Kaba, cirkin ve niteliği duşuk sozler bulunmaz Trajedi şairleri mısralarının derin manalı ve hikmet dolu olmasına onem vermişlerdir
Trajedilerde kadere, ahlak, tore ve geleneklere ustun bir değer verilmiştir Trajedinin maksadının insanı acılarının ifade edilerek seyircilerin ruhunda korku ve merhamet uyandırılması olduğu kabul edilmektedir Bazı klasik trajedi ornekleri, Aiskhylos'un Titan Prometheus'un hikayesini anlattığı Zincire Vurulmuş Prometheus'u, Sophokles'in Kral Oidipus'u ve Euripides'in Andromakhe'ı sayılabilir
Yunan ve Roma donemi trajedilerinin kuramsallaştırdığı bu kurallar daha sonra modern tiyatroda değiştirilmiştir Bazı oyun yazarları ozellikle bu kurallarla oynayarak farklı turler yaratmıştır Bunlara ornek olarak Bertolt Brecht ve Epik Tiyatro verilebilir
Komedi
Kişilerin, olay ve adetlerin gulunc, eğlendirici yonlerini gostermek amacıyla ders vermeyi ve hoşca vakit gecirtmeyi hedef edinen tiyatro ceşididir
Dalkavukluk (cıkar sağlamak icin birine aşırı saygı gosteren kimse), korkaklık, cimrilik, dalgınlık, ukalalık gibi insanlar icin birer kusur olan huy ve alışkanlıklar dev aynasında buyutulerek ve abartılarak seyirciyi guldurecek tarzda sahneye konulur Bu kusurlar derece derece pek cok insanda bulunduğundan bir bakıma seyirciyi kendi kendine guldurmuş olur Boylece seyirciye ince bir ders vermek istenir
Klasik komedilerde de konu, cevre, zaman birliği (uc birlik kuralı) benimsenmiştir Konuları gunluk hayattan alınan komedilerde kahramanlar rasgele kişilerdir Cevre belli bir yerdir Trajedilerin aksine kaba şakalar, kelime oyunları, kotuleyici imalar onemli yer tutar Molierin komedileri uslup bakımından daha topludur
Komedi ceşitleri: Her zaman ve her yerde rastlanan insan kusurlarını belli tiplerde gostererek gulunc eden komedilere karakter komedi, belli bir toplumu ve ya butun insanlığı alarak bozuk ve aksak yanlarını hicveden komedilere tore komedisi, edebi hicvin sahneye uygulanmış şekline yergi komedisi, bir derinliği olmayan, sırf guldurmek icin yazılan komedilere de entrika komedisi denir
Dram
Trajediyle komediyi bir araya getiren tiyatro ceşididir Modern tiyatronun surekli olarak aristokrat zumrenin yaşayişini veya sadece hayatin gulunc taraflarinin sahneye konmasini yeterli bulmayarak hayati bircok tarafiyla temsil etme arzusundan dogmuştur
Dram, nesir ve nazım halinde yazılabildiği gibi uc perdeden beş perdeye kadar olabilir Uc birli kuralını tamamen reddeder Beşeri temalardan cok toplumcu ve milli konuları işler En kanlı ve cirkin olayları seyirciye gostermekten cekinmez
Konuları hayatın acıklı ve ya gulunc,cirkin ve ya guzel hemen her olayından alınabilen dramda kader, umit, neşe, şuphe, tasa, facia ve komik davranışlar bir arada bulunabilir Kahramanları arsında her tabakadan halkın yanı sıra ust tabaka kişileri de bulunur Her turlu mizaca yer verilir Dram eserleri hakikati gostermek iddiasında olmuşlardır
Dramın ciddi ve ağırbaşlı yazılmış şekline piyes,duygulandırıcı ve fazla heyecan verici olanına melodram, bir masalın sahneye getirilmesine de feeri denir
Opera
Butun sozler,hareketler ve jestlerin musikiyle bestelenmiş ve orkestra şefinin idaresine verilmiş dram ve trajedilerdir Trajedilerde bir tek kelime muziksiz soylenmez Opera, musiki, kilise ve paganizm (Eski Yunan Putperestligi)den cikmiştir Agir bir huzun havasi vardir Olaylar acikli ve hislidir Cok gosterişli dekor ve kiyafetler icinde sunulur hrtesatht şarkı eşliğinde soylenen oyun
Operet
Sozlerinin muziksiz kısımları muziklerden cok olan tiyatro eserlerdir Halka hitap etmek icin yazılır Operetlerde renk,ışık,kıyafetler ve dans en goze carpıcı şekilde kullanılır
Revu
Operetin daha hafif fakat hiciv, alay, tenkit dolu ceşididir
Skec
Beşalti dakikaya sigdirilan tablolar halinde kisa, musikili oyunlardir Bir ceşidi de radyo skecleridir