topuk dikeni (epin kalkanei), topuk kemiği üzerinde sonradan oluşan küçük bir kemiksi çıkıntıdır Bu çıkıntı, ayak kemiğinin sürekli zorlanması sonucu topuk kemiğinde toplanan kalsiyum birikintilerinden meydana gelir Kemik çıkıntısı ile ilgili olmayan ve ayak kemerindeki dokunun iltihaplanması anlamına gelen “plantar fasiit de genel olarak topuk dikeni olarak adlandırılır
Ayak kemeri dokusunun iltihaplanmasına da topuk dikeni denmesinin nedeni bu iltihabın (tedavi edilmezse) bir süre sonra bazı hastalarda sözünü ettiğimiz kemiksi çıkıntının oluşmasına yol açmasıdır
Ancak topuk dikeni mutlaka iltihaplanmaya bağlı olarak görülmez Bazı artrit çeşitlerinin de topuk dikenine yol açtığı ve üstelik ağrı yapmadığı bilinmektedir Bu yazıda topuk ağrısına yol açan, plantar fasiite bağlı topuk dikeni ile ilgili bilgiler bulabilirsiniz
Topuk dikeni oluşumu, plantar fasiit nedeniyle ayak ağrıları çeken hastalarda yaygın olarak görülür Orta yaşlı kadın ve erkeklerde sık rastlanan bu durum, hemen her yaş grubunu etkileyebilir Pek çok kaynakta, kadınların topuk dikeninden daha çok şikayetçi olduğu belirtilmiştir
Topuk ağrısı ve topuk dikeni nedenlerini incelediğimizde, kimlerin risk altında olduğu ve topuk dikeni şikayetinin önlenmesi veya giderilmesi için neler yapılabileceğine dair ön bilgiler de ortaya çıkacaktır Yine de ayak ağrınızın topuk dikeninden kaynaklandığını düşünüyorsanız bir doktora görünmeniz en iyisidir
Şüphenizin doğruluğu, doğruysa iltihaplanmanın ne aşamada olduğu ve tedaviyle ilgili ayrıntılı bilgileri size en iyi bir ortopedi uzmanı verecektir
Topuk Dikeni Nedenleri
Topuk kemiğinin altında topuk dikeninin oluşması bir anda gerçekleşmez Aksine aylar süren bir zamana yayılır Genel olarak topuk dikeni, ayak kas ve bağlarının zorlanması ve topuk kemiğini saran zarın aşınması sonucu ortaya çıkar
Topuk dikenine özellikle, koşma ve sıçrama aktivitelerine büyük zaman ayıran sporcularda sık rastlanır Topuk dikeni nedenlerini, bu duruma yönelik risk faktörlerini ve risk altında olanları şu şekilde sıralayabiliriz:
Orta yaşlı olmak
Ayak kemerinin çökmesi
Aşil tendon gerginliği
Uzun yürüyüşler yapmak
Topuk kemiğine, bağlara ve topuk yakınındaki sinirlere fazla baskı yapan yürüme bozuklukları
Özellikle sert zeminde koşma ve sıçrama hareketleri
Ayağa uymayan, küçük gelen ve ayak kemerini gerektiği gibi desteklemeyen ayakkabılar
Fazla kilolu ve obez olmak
Yaşlanmayla birlikte esnekliğini kaybeden ayak tabanı zarı ve topuktaki koruyucu yağ yastıkçığının incelmesi
Diyabet
Günün büyük bir kısmını tek ayak üzerinde geçirmek
Ayak kemerinin çok yüksek ya da düz olması
Henüz kaslar hazır olmadığı halde, aniden yoğun bir fiziksel aktiviteye girişmek (özellikle sadece hafta sonu spor yapanlar)
Topuk Dikeni Ağrısı
Topuk dikeni koşarken veya yürürken ağrı yapabilir İltihap, kemiksi çıkıntı oluşacak kadar ilerlemişse, topuktaki ağrının nedeni genellikle bu çıkıntı değil ama bu çıkıntının zarar verdiği yumuşak doku zedelenmesidir Pek çok kişi topuk dikeni ağrısını tarif ederken, özellikle de sabah uyandıklarında ayağa kalkar kalmaz topuklarına iğne batmış ya da bıçak saplanmış gibi bir acı hissettiklerini söyler Günün ilerleyen saatlerinde kişilerin hissettiği bu acı, künt bir ağrıya dönüşür Ağrı, sert zeminde yürürken, meren çıkarken ya da ağır bir yük kaldırıldığında kötüleşir Uzun saatler oturduktan sonra ayağa kalkıldığında keskin acı geri döner Topuk dikeni ağrısı, kişinin yürümesini ve günlük işlerini sürdürmesini zorlaştıracak kadar kötüleşebilir
Topuk Dikeni İçin Tavsiyeler
Topuk dikeni için önerilen egzersizlerin hangileri olduğunu en iyi bir fizyoterpistten veya doktorunuzdan alabilirsiniz Sabah henüz yatakta uzanırken yapacağınız esneme hareketleri ayağı ve baldırları gevşeterek, güne daha kolay başlamanızı sağlayabilir topuk dikeni egzersizlerinin gün içerisinde birkaç defa tekrarlanması gerekebilir
Spor yapıyorsanız, ana hareketlere geçmeden önce ısınma ve spor sonrasında soğuma hareketleri yapmayı ihmal etmeyin
Eğer koşu egzersizi yapıyorsanız haftada birkaç kez, kısa mesafe koşmak, haftada tek sefer uzun bir koşuya çıkmaktan daha iyidir
Eğer aniden başlayan bir ağrı varsa, ağrı geçene kadar ayağınızı dinlendirin Dinlenme esnasında ayağınıza buz kompresi yapabilirsiniz Fazla sıkı sarmamak şartıyla, elastik bir sargı beziyle ayağınızı destekleyebilirsiniz Altına bir sandalye ya da yastık koyarak ayağınızı biraz yüksekte tutmanız da işe yarayacaktır
Ayakkabı alırken, ayağınıza uygun, ayak sağlığını gözeten, kaliteli ürünler almaya özen gösterin
Topuğu desteklemek için ayakkabınızın içine topuk dikeni yastığı denilen koruyuculardan yerleştirebilirsiniz
Ayakkabı içine ayak kemeri destekleyicisi koyabilirsiniz
Tabanı sert olan ya da topuklu ayakkabı giymekten kaçının
Eğer fazla kilolarınız varsa, kilo vermek ayak sorunlarını çözmenizi ve bu sorunların tekrarlanmamasını sağlayabilir
Doktorunuzun verdiği iltihap giderici ilaçlar da iyileşmeyi hızlandırabilir
Topuk dikeni tedavisi için son yıllarda ESWT (şok dalgası tedavisi) veya PRP (özel bir solüsyon enjeksiyonu) gibi zedelenen dokuları yenileyip iyileştirmeyi hedefleyen tedavi yöntemleri öne çıkmaktadır Doktorunuza danışarak bu yöntemler hakkında bilgi alabilir ve size uygun olup olmadığını danışabilirsiniz
Ayak kemeri dokusunun iltihaplanmasına da topuk dikeni denmesinin nedeni bu iltihabın (tedavi edilmezse) bir süre sonra bazı hastalarda sözünü ettiğimiz kemiksi çıkıntının oluşmasına yol açmasıdır
Ancak topuk dikeni mutlaka iltihaplanmaya bağlı olarak görülmez Bazı artrit çeşitlerinin de topuk dikenine yol açtığı ve üstelik ağrı yapmadığı bilinmektedir Bu yazıda topuk ağrısına yol açan, plantar fasiite bağlı topuk dikeni ile ilgili bilgiler bulabilirsiniz
Topuk dikeni oluşumu, plantar fasiit nedeniyle ayak ağrıları çeken hastalarda yaygın olarak görülür Orta yaşlı kadın ve erkeklerde sık rastlanan bu durum, hemen her yaş grubunu etkileyebilir Pek çok kaynakta, kadınların topuk dikeninden daha çok şikayetçi olduğu belirtilmiştir
Topuk ağrısı ve topuk dikeni nedenlerini incelediğimizde, kimlerin risk altında olduğu ve topuk dikeni şikayetinin önlenmesi veya giderilmesi için neler yapılabileceğine dair ön bilgiler de ortaya çıkacaktır Yine de ayak ağrınızın topuk dikeninden kaynaklandığını düşünüyorsanız bir doktora görünmeniz en iyisidir
Şüphenizin doğruluğu, doğruysa iltihaplanmanın ne aşamada olduğu ve tedaviyle ilgili ayrıntılı bilgileri size en iyi bir ortopedi uzmanı verecektir
Topuk Dikeni Nedenleri
Topuk kemiğinin altında topuk dikeninin oluşması bir anda gerçekleşmez Aksine aylar süren bir zamana yayılır Genel olarak topuk dikeni, ayak kas ve bağlarının zorlanması ve topuk kemiğini saran zarın aşınması sonucu ortaya çıkar
Topuk dikenine özellikle, koşma ve sıçrama aktivitelerine büyük zaman ayıran sporcularda sık rastlanır Topuk dikeni nedenlerini, bu duruma yönelik risk faktörlerini ve risk altında olanları şu şekilde sıralayabiliriz:
Orta yaşlı olmak
Ayak kemerinin çökmesi
Aşil tendon gerginliği
Uzun yürüyüşler yapmak
Topuk kemiğine, bağlara ve topuk yakınındaki sinirlere fazla baskı yapan yürüme bozuklukları
Özellikle sert zeminde koşma ve sıçrama hareketleri
Ayağa uymayan, küçük gelen ve ayak kemerini gerektiği gibi desteklemeyen ayakkabılar
Fazla kilolu ve obez olmak
Yaşlanmayla birlikte esnekliğini kaybeden ayak tabanı zarı ve topuktaki koruyucu yağ yastıkçığının incelmesi
Diyabet
Günün büyük bir kısmını tek ayak üzerinde geçirmek
Ayak kemerinin çok yüksek ya da düz olması
Henüz kaslar hazır olmadığı halde, aniden yoğun bir fiziksel aktiviteye girişmek (özellikle sadece hafta sonu spor yapanlar)
Topuk Dikeni Ağrısı
Topuk dikeni koşarken veya yürürken ağrı yapabilir İltihap, kemiksi çıkıntı oluşacak kadar ilerlemişse, topuktaki ağrının nedeni genellikle bu çıkıntı değil ama bu çıkıntının zarar verdiği yumuşak doku zedelenmesidir Pek çok kişi topuk dikeni ağrısını tarif ederken, özellikle de sabah uyandıklarında ayağa kalkar kalmaz topuklarına iğne batmış ya da bıçak saplanmış gibi bir acı hissettiklerini söyler Günün ilerleyen saatlerinde kişilerin hissettiği bu acı, künt bir ağrıya dönüşür Ağrı, sert zeminde yürürken, meren çıkarken ya da ağır bir yük kaldırıldığında kötüleşir Uzun saatler oturduktan sonra ayağa kalkıldığında keskin acı geri döner Topuk dikeni ağrısı, kişinin yürümesini ve günlük işlerini sürdürmesini zorlaştıracak kadar kötüleşebilir
Topuk Dikeni İçin Tavsiyeler
Topuk dikeni için önerilen egzersizlerin hangileri olduğunu en iyi bir fizyoterpistten veya doktorunuzdan alabilirsiniz Sabah henüz yatakta uzanırken yapacağınız esneme hareketleri ayağı ve baldırları gevşeterek, güne daha kolay başlamanızı sağlayabilir topuk dikeni egzersizlerinin gün içerisinde birkaç defa tekrarlanması gerekebilir
Spor yapıyorsanız, ana hareketlere geçmeden önce ısınma ve spor sonrasında soğuma hareketleri yapmayı ihmal etmeyin
Eğer koşu egzersizi yapıyorsanız haftada birkaç kez, kısa mesafe koşmak, haftada tek sefer uzun bir koşuya çıkmaktan daha iyidir
Eğer aniden başlayan bir ağrı varsa, ağrı geçene kadar ayağınızı dinlendirin Dinlenme esnasında ayağınıza buz kompresi yapabilirsiniz Fazla sıkı sarmamak şartıyla, elastik bir sargı beziyle ayağınızı destekleyebilirsiniz Altına bir sandalye ya da yastık koyarak ayağınızı biraz yüksekte tutmanız da işe yarayacaktır
Ayakkabı alırken, ayağınıza uygun, ayak sağlığını gözeten, kaliteli ürünler almaya özen gösterin
Topuğu desteklemek için ayakkabınızın içine topuk dikeni yastığı denilen koruyuculardan yerleştirebilirsiniz
Ayakkabı içine ayak kemeri destekleyicisi koyabilirsiniz
Tabanı sert olan ya da topuklu ayakkabı giymekten kaçının
Eğer fazla kilolarınız varsa, kilo vermek ayak sorunlarını çözmenizi ve bu sorunların tekrarlanmamasını sağlayabilir
Doktorunuzun verdiği iltihap giderici ilaçlar da iyileşmeyi hızlandırabilir
Topuk dikeni tedavisi için son yıllarda ESWT (şok dalgası tedavisi) veya PRP (özel bir solüsyon enjeksiyonu) gibi zedelenen dokuları yenileyip iyileştirmeyi hedefleyen tedavi yöntemleri öne çıkmaktadır Doktorunuza danışarak bu yöntemler hakkında bilgi alabilir ve size uygun olup olmadığını danışabilirsiniz
