Trablusgarp Savaşı hakkında bilgi
Trablusgarp Savaşı ne zaman nerde yapıldı
Trablusgarp Savaşının sonucları,
Trablusgarp Savaşı
Osmanlıİtalyan Harbi
İtalya, birliğini kurunca, diğer Avrupa devletleri gibi somurge siyaseti takibine başladı Kendi toprakları karşısına duşen Trablus ve Bingazi’yi, ulkesine katmak istiyordu Bu topraklar, o devirde Osmanlı Devleti'nin hakimiyetinde olduğundan, doğrudan saldırıya cesaret edemedi Destekci ve ittifak aradı Bu gayeyle; 1902’de Avusturya ve Fransa, 1904’te İngiltere, 1909’da Rusya ile antlaşmalar imzaladı Antlaşmalara gore; İtalya, Trablus ve Bingazi'de serbest hareket edecekti İtalya’nın bu faaliyetlerine karşı, devrin Osmanlı Sultanı İkinci Abdulhamid Han (18761909), dahiyane siyasi tedbirler aldı Ayrıca, muktedir ve secme kumandanlar tayin ettiği Trablusgarp Tumenini, silah ve muhimmat bakımından takviye ettirdi Sultan Abdulhamid Han, siyasi, askeri ve merkezi tedbirlerin yanında bolgenin kuvvetli, itibarlı sulalelerinden, Bingazi’deki, SenUsileri de silahlandırdı Osmanlı Sultanının merkezi ve mahalli tedbirleri sayesinde İtalya, denizaşırı somurgeleri de olan İngiltere, Fransa, Avusturya ve Rusya’yla ittifak antlaşmaları imzalamasına rağmen, saldırmaya cesaret edemedi Bu planın tatbikatına Sultan Abdulhamid Hanın tahttan indirilmesinden sonra başlanıldı
12 Ocak 1910’da, Roma sefirliğinden sadrazamlığa getirilen Hakkı Paşa, İttihat ve Terakki Partisi programı istikametinde siyaset takip etti Hakkı Paşa, İtalya’nın, topraklarına yakın Kuzey Afrika ulkelerine karşı emellerini bilmesine rağmen, Trablus’taki Osmanlı Tumenini kaldırıp, Yemen’e sevk etti Tumenin muhimmatını da, bircok ihtarlara rağmen İstanbul’a getirtti Bolge butun mudafaa tedbirlerinden mahrum bırakılınca; İtalya’nın teşebbusleriyle Trablusgarp vali ve kumandanı Muşir İbrahim Paşa, vazifesinden alındı Butun bunlar İttihat ve Terakki Partisinin akıl almaz bir dış siyaset takip etmesinin neticesiydi İtalya ile mesele cıkarmamak duşuncesinden hareket ettiklerini iddia eden İttihatcılar, sonunda işi ihanete kadar goturduler İtalya, 14 Şubat 1910 tarihinde, Avrupa devletleriyle yaptığı antlaşmalara dayanıp, Akdeniz’deki kuvvet dengesi bakımından Kuzey Afrika’daki bu toprakların İtalya icin son derece onemli olduğunu belirterek Trablusgarp’ta imtiyazlar istedi Osmanlı Hariciye Nazırı (Dışişleri Bakanı) Rıfat Paşa, mustakil bir devletin hakimiyet telakkisine aykırı İtalyan teklifini reddetti Yuzyıllardır Osmanlı hakimiyetinde yaşayan bolge halkı da, sadakatle, İtalyan teklifi aleyhine cephe aldılar İtalya, somurgeci teklifini dunyaya, kendi siyaseti istikametinde bildirdi İtalya, 23 Eylul 1911 tarihli ilk notasında; İttihat ve Terakki Partisinin Trablusgarp ve Bingazi’de, halkı İtalyanlar aleyhine tahrik ettiğinden ve Osmanlı vapurlarıyla bolgeye asker ve muhimmat sevk olunduğundan şikayet edip, İtalyan tebaasının, ertesi gun o havaliyi terk edeceklerini bildirdi Bolgedeki durumun vahim bir hal alacağı belli olunca da, İstanbul’a daha once getirtilen muhimmat hatasını telafi edici mahiyette, bir vapurla bir miktar cephane gonderildi Bundan sonra, İtalya’nın curetkar teklif ve icraatları, bitmez tukenmez bir şekilde devam etti
İtalya, 28 Eylul 1911 tarihinde verdiği yirmi dort saatlik ultimatomda Trablus’la Bingazi’nin tahliye ve teslimini istedi Hakkı Paşa, bu ultimatomu, gayrimuslim ve Turk jandarma mufettişliğiyle Osmanlı hizmetinde bulunan İtalyan generali Robilant Paşanın evinde, bric oynarken aldı Sadrazam, brici bırakıp, ultimatomu okumak hareketinde dahi bulunmayınca, ev sahibesi bayan Robilant, meselenin vahametini bildiğinden, ısrarla okuttu Ultimatoma 29 Eylul 1911 tarihinde verilen cevapta; Osmanlı Devleti, toprak butunluğunun tanınması şartıyla İtalya’ya bu bolgede iktisadi ve kısmen siyasi imtiyazlar verilmesini kabul ettiğini bildirdi İtalya, ultimatomun cevap tarihi olan 29 Eylul 1911’de, Osmanlı Devletine harp ilan ettiğini notayla bildirdi
Harp icin onceden butun hazırlıklarını tamamlamış olan İtalya, modern şekilde techiz edilen 36 000 kişilik bir orduyu, cıkarma yapmak icin bolgeye gonderdi İtalyan donanması, 1 Ekim 1911 tarihinde, Libya sahillerini abluka altına aldı 4 Ekim’de karaya cıkarılan bir İtalyan mufrezesi, boş bulduğu Hamidiye Tabyasını işgal etti Bu kolay işgalden curetlenilip, 5 Ekim’de 1700 bahriye askeri daha karaya cıkarıldı Kara askerlerinin de sahile cıkarılmasıyla başlayan harekat neticesinde, Trablusgarp vilayetinin sancak merkezlerinden Humus kasabası, 18 Ekimde işgal edildi 19 Ekim 1911 tarihinde Bingazi sahiline cıkarma yapan, ilk işgalci kuvvetler, 20 Ekimde şehre girdi Fakat butun bunlara rağmen, İtalyanların hakimiyeti, daha cok donanmasının bulunduğu sahil boylarındaydı
Vali vekili ve kumandanlığı ustune alan Miralay Neşet Bey, şehirdeki cok az sayıdaki kuvvetler ve Sultan Abdulhamid Hanın silahlandırdığı SenUsilerle elbirliği ederek, her turlu mahrumiyetler icinde, mudafaa cephesi kurdu Bolgeye, İstanbul’dan kara kuvveti gondermek mumkun değildi Bunun icin Tunus ve Mısır yoluyla gizli olarak ve ayrıca subay, para ve muhimmat gonderildi Bunlarla Tobruk ve Derne ve diğer kuvvetli mudafaa hatları kuruldu
İtalyan ordusu, butun taarruzlarına rağmen sahilden iceri pek giremedi Bircok taarruzunun puskurtulmesi, İtalyan kumandan ve askerlerini umitsizliğe duşurdu İtalyan ordusunun askeri itibarı, dunya kamuoyunda sarsıldı İtalya bunu telafi etmek icin, donanmayla Rodos, Oniki Adalar ve Boğazları işgal etmek istedi Bununla, Osmanlı Devletini tehdit ederek bolgeye yardım gonderilmesini engellemeyi duşunuyordu İtalya, Osmanlı donanmasının bolgeye hareket etmemesinden faydalanarak, Rodos ve Oniki Adayı, 1912 baharında işgal edebildi İtalyan donanması, 1912 yazında, Canakkale Boğazını zorladıysa da, kuvvetli mudafaa karşısında geri cekilmek zorunda kaldı
Trablusgarp Harbi devam ederken, 8 Ekim 1912’de Balkan Harbi cıktı İtalya’nın butun başarısızlıklarına rağmen, Balkan Harbi cıkınca, Osmanlı Devleti, cephe sayısını azaltmak ve Trablusgarp meselesini halletmek uzere, Londra’da İtalya ile goruşmeleri başlattı Osmanlıİtalyan goruşmeleri, antlaşmayla neticelendi Osmanlıİtalyan Antlaşması, 15 Ekim 1912 tarihinde, Lozan’ın iskelesi olan Ouchy’de (Uşi) imzalandı Trablusgarp Harbine son veren Antlaşma, uc parcası gizli olmak uzere dort parca halindeydi Acık parca on bir madde olup, şunları ihtiva ediyordu:
Turkiye, Trablusgarp ve Bingazi’yi, İtalya da işgal ettiği adaları derhal boşaltacaktır İtalya, bolgede İslam dininin serbestiyetini kabul edip, hutbelerde Halifenin isminin zikredilmesine, padişahın NaibusSultanunvanıyla bir temsilci bulundurmasına, bu temsilcinin, tahsisatını mahalli gelirlerden almasına, Trablusgarp ve Bingazi kadısının Meşihat (Şeyhulislamlık) makamı tarafından tayin edilmesine ve bu kadının sececeği naiplere mahalli gelirlerden aylık verilmesine, evkafın (vakıflar) istiklaline, yerli eşrafın da iştirak edeceği bir meclis tarafından yeni idare esaslarının tanzimine izin verildi NaibusSultan ile kadı'nın tayininde, Osmanlı ve İtalyan hukumetlerinin izni alınacaktı Trablus ve Bingazi’den DuyUnu Umumiye'ye para verilmeye devam edilecek ve yıllık taksit miktarı iki milyon İtalyan liretinden, yani takriben 90 000 Osmanlı altınından aşağı olmayacaktı Kapitulasyonların kaldırılmasında, İtalya hukumeti, Turkiye’ye yardım edecekti (Bkz Uşi Antlaşması)
Trablusgarp ve Bingazi, İttihat ve Terakki Partisinin, affedilmez gaflet ve hıyanetiyle kaybedilmesine rağmen, harbe katılan gonullu subaylardan Binbaşı Enver Bey, parti yayın organlarınca “Bingazi kahramanı unvanıyla tanıtıldı
Trablusgarp Savaşı ne zaman nerde yapıldı
Trablusgarp Savaşının sonucları,
Trablusgarp Savaşı
Osmanlıİtalyan Harbi
İtalya, birliğini kurunca, diğer Avrupa devletleri gibi somurge siyaseti takibine başladı Kendi toprakları karşısına duşen Trablus ve Bingazi’yi, ulkesine katmak istiyordu Bu topraklar, o devirde Osmanlı Devleti'nin hakimiyetinde olduğundan, doğrudan saldırıya cesaret edemedi Destekci ve ittifak aradı Bu gayeyle; 1902’de Avusturya ve Fransa, 1904’te İngiltere, 1909’da Rusya ile antlaşmalar imzaladı Antlaşmalara gore; İtalya, Trablus ve Bingazi'de serbest hareket edecekti İtalya’nın bu faaliyetlerine karşı, devrin Osmanlı Sultanı İkinci Abdulhamid Han (18761909), dahiyane siyasi tedbirler aldı Ayrıca, muktedir ve secme kumandanlar tayin ettiği Trablusgarp Tumenini, silah ve muhimmat bakımından takviye ettirdi Sultan Abdulhamid Han, siyasi, askeri ve merkezi tedbirlerin yanında bolgenin kuvvetli, itibarlı sulalelerinden, Bingazi’deki, SenUsileri de silahlandırdı Osmanlı Sultanının merkezi ve mahalli tedbirleri sayesinde İtalya, denizaşırı somurgeleri de olan İngiltere, Fransa, Avusturya ve Rusya’yla ittifak antlaşmaları imzalamasına rağmen, saldırmaya cesaret edemedi Bu planın tatbikatına Sultan Abdulhamid Hanın tahttan indirilmesinden sonra başlanıldı
12 Ocak 1910’da, Roma sefirliğinden sadrazamlığa getirilen Hakkı Paşa, İttihat ve Terakki Partisi programı istikametinde siyaset takip etti Hakkı Paşa, İtalya’nın, topraklarına yakın Kuzey Afrika ulkelerine karşı emellerini bilmesine rağmen, Trablus’taki Osmanlı Tumenini kaldırıp, Yemen’e sevk etti Tumenin muhimmatını da, bircok ihtarlara rağmen İstanbul’a getirtti Bolge butun mudafaa tedbirlerinden mahrum bırakılınca; İtalya’nın teşebbusleriyle Trablusgarp vali ve kumandanı Muşir İbrahim Paşa, vazifesinden alındı Butun bunlar İttihat ve Terakki Partisinin akıl almaz bir dış siyaset takip etmesinin neticesiydi İtalya ile mesele cıkarmamak duşuncesinden hareket ettiklerini iddia eden İttihatcılar, sonunda işi ihanete kadar goturduler İtalya, 14 Şubat 1910 tarihinde, Avrupa devletleriyle yaptığı antlaşmalara dayanıp, Akdeniz’deki kuvvet dengesi bakımından Kuzey Afrika’daki bu toprakların İtalya icin son derece onemli olduğunu belirterek Trablusgarp’ta imtiyazlar istedi Osmanlı Hariciye Nazırı (Dışişleri Bakanı) Rıfat Paşa, mustakil bir devletin hakimiyet telakkisine aykırı İtalyan teklifini reddetti Yuzyıllardır Osmanlı hakimiyetinde yaşayan bolge halkı da, sadakatle, İtalyan teklifi aleyhine cephe aldılar İtalya, somurgeci teklifini dunyaya, kendi siyaseti istikametinde bildirdi İtalya, 23 Eylul 1911 tarihli ilk notasında; İttihat ve Terakki Partisinin Trablusgarp ve Bingazi’de, halkı İtalyanlar aleyhine tahrik ettiğinden ve Osmanlı vapurlarıyla bolgeye asker ve muhimmat sevk olunduğundan şikayet edip, İtalyan tebaasının, ertesi gun o havaliyi terk edeceklerini bildirdi Bolgedeki durumun vahim bir hal alacağı belli olunca da, İstanbul’a daha once getirtilen muhimmat hatasını telafi edici mahiyette, bir vapurla bir miktar cephane gonderildi Bundan sonra, İtalya’nın curetkar teklif ve icraatları, bitmez tukenmez bir şekilde devam etti
İtalya, 28 Eylul 1911 tarihinde verdiği yirmi dort saatlik ultimatomda Trablus’la Bingazi’nin tahliye ve teslimini istedi Hakkı Paşa, bu ultimatomu, gayrimuslim ve Turk jandarma mufettişliğiyle Osmanlı hizmetinde bulunan İtalyan generali Robilant Paşanın evinde, bric oynarken aldı Sadrazam, brici bırakıp, ultimatomu okumak hareketinde dahi bulunmayınca, ev sahibesi bayan Robilant, meselenin vahametini bildiğinden, ısrarla okuttu Ultimatoma 29 Eylul 1911 tarihinde verilen cevapta; Osmanlı Devleti, toprak butunluğunun tanınması şartıyla İtalya’ya bu bolgede iktisadi ve kısmen siyasi imtiyazlar verilmesini kabul ettiğini bildirdi İtalya, ultimatomun cevap tarihi olan 29 Eylul 1911’de, Osmanlı Devletine harp ilan ettiğini notayla bildirdi
Harp icin onceden butun hazırlıklarını tamamlamış olan İtalya, modern şekilde techiz edilen 36 000 kişilik bir orduyu, cıkarma yapmak icin bolgeye gonderdi İtalyan donanması, 1 Ekim 1911 tarihinde, Libya sahillerini abluka altına aldı 4 Ekim’de karaya cıkarılan bir İtalyan mufrezesi, boş bulduğu Hamidiye Tabyasını işgal etti Bu kolay işgalden curetlenilip, 5 Ekim’de 1700 bahriye askeri daha karaya cıkarıldı Kara askerlerinin de sahile cıkarılmasıyla başlayan harekat neticesinde, Trablusgarp vilayetinin sancak merkezlerinden Humus kasabası, 18 Ekimde işgal edildi 19 Ekim 1911 tarihinde Bingazi sahiline cıkarma yapan, ilk işgalci kuvvetler, 20 Ekimde şehre girdi Fakat butun bunlara rağmen, İtalyanların hakimiyeti, daha cok donanmasının bulunduğu sahil boylarındaydı
Vali vekili ve kumandanlığı ustune alan Miralay Neşet Bey, şehirdeki cok az sayıdaki kuvvetler ve Sultan Abdulhamid Hanın silahlandırdığı SenUsilerle elbirliği ederek, her turlu mahrumiyetler icinde, mudafaa cephesi kurdu Bolgeye, İstanbul’dan kara kuvveti gondermek mumkun değildi Bunun icin Tunus ve Mısır yoluyla gizli olarak ve ayrıca subay, para ve muhimmat gonderildi Bunlarla Tobruk ve Derne ve diğer kuvvetli mudafaa hatları kuruldu
İtalyan ordusu, butun taarruzlarına rağmen sahilden iceri pek giremedi Bircok taarruzunun puskurtulmesi, İtalyan kumandan ve askerlerini umitsizliğe duşurdu İtalyan ordusunun askeri itibarı, dunya kamuoyunda sarsıldı İtalya bunu telafi etmek icin, donanmayla Rodos, Oniki Adalar ve Boğazları işgal etmek istedi Bununla, Osmanlı Devletini tehdit ederek bolgeye yardım gonderilmesini engellemeyi duşunuyordu İtalya, Osmanlı donanmasının bolgeye hareket etmemesinden faydalanarak, Rodos ve Oniki Adayı, 1912 baharında işgal edebildi İtalyan donanması, 1912 yazında, Canakkale Boğazını zorladıysa da, kuvvetli mudafaa karşısında geri cekilmek zorunda kaldı
Trablusgarp Harbi devam ederken, 8 Ekim 1912’de Balkan Harbi cıktı İtalya’nın butun başarısızlıklarına rağmen, Balkan Harbi cıkınca, Osmanlı Devleti, cephe sayısını azaltmak ve Trablusgarp meselesini halletmek uzere, Londra’da İtalya ile goruşmeleri başlattı Osmanlıİtalyan goruşmeleri, antlaşmayla neticelendi Osmanlıİtalyan Antlaşması, 15 Ekim 1912 tarihinde, Lozan’ın iskelesi olan Ouchy’de (Uşi) imzalandı Trablusgarp Harbine son veren Antlaşma, uc parcası gizli olmak uzere dort parca halindeydi Acık parca on bir madde olup, şunları ihtiva ediyordu:
Turkiye, Trablusgarp ve Bingazi’yi, İtalya da işgal ettiği adaları derhal boşaltacaktır İtalya, bolgede İslam dininin serbestiyetini kabul edip, hutbelerde Halifenin isminin zikredilmesine, padişahın NaibusSultanunvanıyla bir temsilci bulundurmasına, bu temsilcinin, tahsisatını mahalli gelirlerden almasına, Trablusgarp ve Bingazi kadısının Meşihat (Şeyhulislamlık) makamı tarafından tayin edilmesine ve bu kadının sececeği naiplere mahalli gelirlerden aylık verilmesine, evkafın (vakıflar) istiklaline, yerli eşrafın da iştirak edeceği bir meclis tarafından yeni idare esaslarının tanzimine izin verildi NaibusSultan ile kadı'nın tayininde, Osmanlı ve İtalyan hukumetlerinin izni alınacaktı Trablus ve Bingazi’den DuyUnu Umumiye'ye para verilmeye devam edilecek ve yıllık taksit miktarı iki milyon İtalyan liretinden, yani takriben 90 000 Osmanlı altınından aşağı olmayacaktı Kapitulasyonların kaldırılmasında, İtalya hukumeti, Turkiye’ye yardım edecekti (Bkz Uşi Antlaşması)
Trablusgarp ve Bingazi, İttihat ve Terakki Partisinin, affedilmez gaflet ve hıyanetiyle kaybedilmesine rağmen, harbe katılan gonullu subaylardan Binbaşı Enver Bey, parti yayın organlarınca “Bingazi kahramanı unvanıyla tanıtıldı