|| Tüm Detaylarıyla Hijyen ve Önemi ||

[SoruCevap]

Sağlığa zarar verecek ortamlardan korunmak için yapılacak uygulamalar ve alınan temizlik önlemlerinin tümü hijyen olarak tanımlanır.

Her insan kendi temizliğinden sorumludur. Çocuk yaşlarda anne, baba veya öğretmenler tarafından çoğu zaman bizzat yapılarak öğretilen temizlik uygulamalarının, çocukluktan sonra bireyin kendisi tarafından yapılması gerekmektedir. Örneğin; tuvaletten sonra ve yiyeceklere dokunmadan önce ellerin yıkanması bir alışkanlık olmalıdır. Her gün yapılan işler arasında banyo yapma bir başka temizlik uygulamasıdır.

Temizliğin sadece görünür kirlenme olduğunda yapılması yeterli değildir. Örneğin; uykudan uyanınca yüzün yıkanması, çamaşırların değiştirilmesi, gündelik temizlik uygulamalarıdır.


Su ve sabun olmadan temizlikten bahsetmek olası değildir. Gelişmiş toplumlarda kişisel temizlikte en fazla kullanılan malzemelerin başında su ve sabun gelmektedir. Bunun yanı sıra banyo süngerleri, lifleri, diş fırçaları, el ve ayak temizliği ile vücut temizliğinde kullanılan fırçalar, tırnak makası ilk akla gelen temizlik araçlarıdır. Bunların tümü başkalarıyla paylaşılmaması gereken, kişisel temizlik araçlarıdır.

Başta kişinin kendi sağlığı olmak üzere, başkalarının da sağlığını korumanın en önemli aracı temizliktir. Sadece beden temizliği değil, kullanılan her şeyi ve her ortamı temiz tutmak da temiz olmanın gereğidir.


HİJYEN: Bir sağlık bilimi olup, temel ilgi alanı sağlığın korunması ve sürdürülmesidir.






KİŞİSEL HİJYEN: kişilerin kendi sağlığını korudukları ve devam ettirdikleri özbakım uygulamalarıdır.





Kişisel temizlik, sağlıkla yakından ilgilidir.
Pek çok hastalık mikrobunun temiz olmayan kişilerde kolayca yerleştiği bilinmektedir.
Sağlığın korunması için düzenli bir şekilde saç, vücut, ağız ve dişlerimizin temizlenmesi ve giyeceklerin sık yıkanması gereklidir.



KİŞİSEL HİJYENİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER




Kültür
Sosyal - Ekonomik Durum
Aile
Kişilik
Hastalık





HİJYENİK UYGULAMALARIN AMAÇLARI

- Vücut salgılarının, atıklarının ve geçici mikroorganizmaların vücuttan uzaklaştırılması yoluyla temizliği sağlamak.
- Bireyin rahatlamasını, dinlenmesini, gevşemesini ve kas gerilimini azaltmak.
- Vücuttaki kötü kokuları (ter kokusu) gidermek.
- Bireyin genel görünümünü olumlu hale getirmek, kendine olan güvenini arttırmak.
- Deri sağlığını sürdürmek ve geliştirmek. (Örneğin, ılık ve sıcak banyolar deride kan dolaşımını arttırarak derinin beslenmesini sağlar.)


EL HİJYENİ



Hastalık yapan mikroorganizmalar kişiden kişiye en çok eller yolu ile bulaşmaktadır.
Hijyenik el yıkamanın amacı, eller üzerinde bulunan geçici bakterilerin tamamını, kalıcı bakterilerin ise bir kısmını ellerden uzaklaştırmaktır.



Eller;yemeklerden önce ve sonra, pis ve pis olması muhtemel eşyaya dokunduktan sonra,tuvaletten sonra, uykudan önce ve kalktıktan sonra mutlaka su ve sabunla iyice yıkanmalı, durulanmalı ve çok iyi kurulanmalıdır
El yıkama süresi, saatin tik taklarına uyarak en az 10 a kadar sayarak belirlenir.


TIRNAK BAKIMI ve HİJYENİ




Haftada bir kez el ve ayak tırnakları kısa ve yuvarlak şekilde kesilmelidir.

Tırnak uçlarının altında bir çok mikrop kolayca yerleşip üreyebilir. Bu nedenle, tırnak diplerinin temizliği çok önemlidir.
Ayrıca, tırnak kesim ve bakımında kullanılan aletlerin kişiye özel olması bazı bulaşıcı hastalıkların (Örneğin AIDS) önlenmesinde önemli rol oynar.
Tırnak cilaları, ojeler ve oje çıkarıcılar mümkün olduğunca kullanılmamalıdır. Çünkü, bu maddeler tırnaklarda kuruluğa ve tırnağın kat kat ayrılmasına, kırılmasına neden olurlar.
Eller ve tırnaklar, iyi bir el losyonu ile yağlanarak, kuruması önlenmelidir.


DERİ HİJYENİ



DERİYİ TEMİZLEMEK,


ARTIKLARI ATMAK,


DOLAŞIMI UYARMAK,
KİŞİYİ RAHATLATMAK


AMACIYLA DERİNİN YIKANMASIDIR.


Sabun ve 37-38 derece suyla yapılan banyo kir ve salgıların temizlenmesini sağlar.
Olabilirse her gün, değilse haftada 3, en az haftada 1 kez banyo yapılmalıdır



AĞIZ HİJYENİ



Diş ve diş etlerinin temizlenmesi, ağzın bol su ile çalkalanması, diş etlerinin uyarılması ağız bakımı ile sağlanır.


Ağız bakımına dikkat edilmediği takdirde ağız kokusu, diş eti rahatsızlıkları, çiğneme güçlüğü ve hazımsızlık görülür,



Ağız bakımında amaç, ağzın tüm organizmalardan temizlenmesi değil, daha çok birikmiş yiyecek artıklarının temizlenmesidir.

Dişler günde en az iki kez 3 dakika süre ile florlu diş macunu ile tüm diş yüzeyini kapsayacak şekilde fırçalanmalıdır.
Fırçalama işlemi yemekten sonra ilk yirmi dakika içinde yapılmalıdır.
Dişlerin arasındaki artıkları ve plakları temizlemek için diş ipi kullanılmalıdır.
Şekerli ve karbonhidratlı besinlerin yenmesinden sonra ağzın su ile çalkalanması ya da biraz su içilmesi de diş çürüklerinin oluşumunu azaltabilir.
Dişlerde çürük olmasa bile 6 ayda bir diş muayenesi yaptırılmalıdır



AYAK HİJYENİ



Ayak sağlığı için hem temizlik kurallarının uygulanması, hem de uygun bir ayakkabı seçimi önem taşır.
Ayakların her gün yıkanması ve yıkandıktan sonra, özellikle parmak aralarının iyice kurulanması gerekir. Aksi halde nemli ortam mantar enfeksiyonlarının gelişmesine neden olur.
Ayak tırnakları da düzenli aralıklarla kesilmelidir, ancak tırnak batmasını önlemek için düz kesilmesi önerilmelidir.

Uygun ve rahat bir ayakkabı ayak sağlığı için önemlidir.
Ayağa tam uyan bir ayakkabı; parmakları sıkmamalı, topuğu sıkıca tutmalı ve ayak kemerini iyice desteklemelidir.
Ayakkabının ökcesi geniş olmalı ve çok yüksek olmamalıdır.
Eğer ayakkabı uygun değilse ayakta nasır, ayak tabanında kalınlaşmalar, baş parmakta eğrilik ve tırnak hipertrofisi (büyüme-kabalaşma) oluşabilir.




SAÇ HİJYENİ

Saçlı deri yağlı ise, daha sık yıkanmalıdır.
Saçların sağlıklı görünümü beslenme ile ilgilidir.
Saçlar kökleri ile beslenir.
Taramak, fırçalamak, parmak uçları ile masaj yapmak kan basıncını hızlandırır ve saçları beslemiş olur.
Kepeklenme; Kirli ve yağlı ölü saç hücreleridir. iyi saç bakımı ile önlenmezse hekime danışmak gerekir.
Saç dökülmesi; yaş, hormon ve irsiyet ile ilgilidir. baştaki damarların uyarılması ve temiz tutulması gerekir.
Bitlenme, Bitin insan vücudunun saçlı ve saçsız derisine yerleşmesine denir.
Saç temizliğine ve bakımına dikkat etmeyen kişilerde bit oluşabilir. Çevredeki kişilere de bit bulaşabilir.
Tedavi edici şampuan ve losyonlar kullanılmalıdır.
Saçların boyanması ya da saça kimyasal maddelerin uygulanması saçın ve saçlı derinin sağlığını bozabileceği için bu tip uygulamalardan kaçınmalıdır.




PERİNE HİJYENİ


Perine hijyeni neden önemlidir?
Kadınlarda idrar kanalının kısa olması
Vajina ve anüsün birbirine yakın olması genital ve üriner sistem enfeksiyonlarının sık görülmesi
Adet dönemleri

Perinenin; nden arkaya doğru temizlenmesi gerekir. Bu son derece önemli bir kuraldır.

iç çamaşırlarının her gün değiştirilmesi,
çamaşırların beyaz, pamuklu ve kişiye özel olması,
Adet dönemlerinde; beyaz ve parfümsüz hijyenik bağların kullanılması
Bağların sık sık değiştirilmesi gerekir.
Ayrıca atıklar poşete konup çöp kutularına atılmalıdır.

Yine bu dönemde sık sık duş biçiminde banyo yapılması perine hijyeninin sağlanmasında son derece önemlidir
Vücuttaki istenmeyen tüylerin (koltuk altı ve kasık bölgesi) temizliğine dikkat edilmeli ve kısa aralıklarla alınmalıdır.
Çünkü tüylü bölgelerde nem oranı fazla olduğu için terleme sonucu nahoş kokular oluşmaktadır.
Bunu önlemenin en iyi yolu perine ve koltuk altı tüylerinin alınmasıdır.



KİŞİSEL TEMİZLİK KURALLARI


Kirletilmiş çevreyi temizlemek zordur. Ama kirletmemek ve korumak daha kolaydır.



En az haftada bir defa banyo yapma, çamaşır ve giyecekleri sık değiştirme.
Haftada bir defa el ve ayak tırnaklarını kesme.
Yemeklerden önce ve sonra elleri su ve sabun ile yıkayıp kurulama.
Tuvaletten sonra elleri bol su ve sabun ile yıkayıp kurulamak.
Kadınlarda perine temizliği önden arkaya doğru yapılmalı ve kuru tutulmalıdır.
Akşamları yatmadan önce ayakların yıkanması, elbiselerin çıkarılıp pijama veya gecelik giyilmesi.
İşten veya okuldan eve gelindiğinde el, yüz ve ayakları yıkamak.
Günde en az iki defa diş fırçalamak.
Her gün saçları taramak. Sık sık uygun şampuanla yıkamak.
Yere düşen bir yiyeceği yememek.
Çiğ meyve ve sebzeleri yıkamadan yememek.
Açıkta satılan yiyeceklerin tüketilmemesi.
Kişi yanında sürekli kağıt mendil bulundurmalı.
Tuvaletleri temiz kullanmalı.
Çöpleri çöp kutusuna atmalı.