Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Özellikleri Hakkında Bilgi
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNİN (TBMM’NİN) ÖZELLİKLERİ, NİTELİLERİ VE TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNİN (TBMM’NİN) ÇALIŞMA DÜZENİ, PROGRAMI
23 Nisan 1920'de kurulan Türkiye Büyük Millet Meclisi, bir numaralı kararı ile kendi kuruluşunu düzenlemiştir. Seçimle işbaşına gelen bu Meclise ülkenin içinde bulunduğu şartlar da dikkate alınarak İstanbul Meclis-i Mebusan'ının Anadolu'ya geçerek Ulusal Kurtuluş Savaşı'na katılan üyeleri de alınmıştır.
Meclis açılışını izleyen günlerde Atatürk'ün önerisiyle aşağıdaki kararları kabul etmiştir.
1 — Türkiye Büyük Millet Meclisi, yasama, yürütme ve yargı yetkilerini kendisinde toplamıştır.
2 — Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin üstünde bir kuvvet yoktur.
3 — Derhal, gücünü Meclis'ten alacak bir hükümet kurulmalıdır.
4 — Geçici olarak bir hükümet başkanı atanamaz.
Mustafa Kemal Paşa ile arkadaşları TBMM'nin yeni ve sürekli bir devlet kurduğunu biliyorlar, bu devletin kendine özgü bir anayasası olması gerektiğine inanıyorlardı. Osmanlı Anayasa'sının yeni devlete esas olması mümkün değildi. Çünkü eski anayasada, yani Osmanlı Anayasasında Padişahın egemenliği, TBMM'nin özünde de milletin egemenliği esas alınmaktaydı. Bu gerçek Meclis'in çoğunluğunca kabul edildi. Birinci İnönü Zaferi'nin kazanıldığı günlerde yeni anayasa da kabul edildi.
Yeni anayasanın dayandığı temel esasların en önemlileri şunlardı:
1 — Devleti yaşatan, ona varlık veren en üstün güç olan egemenlik, doğrudan doğruya millete ait sayılmıştır. Osmanlı Devleti'nde egemenlik hakkı Osmanlı Ailesine aitti. îşte Türk tarihinde ilk kez TBMM'nin yaptığı anayasa, egemenliği millete vermiştir.
2 — Millet dolaysız, doğrudan temsilcilerini seçer. Bu temsilciler TBMM'ni oluşturur. TBMM'si Türk Milleti adına O'nun egemenlik hakkını kullanır. Yeni yönetim şeklinin demokratik olduğu böylece ifade edilerek esasa bağlanmış oluyordu.
3 — Her devlette üç ana güç vardır. Bunlar:
a) Kanunları yapan YASAMA GÜCÜ.
b) Onları uygulayan YÜRÜTME GÜCÜ.
c) Yasaların uygulanmasından doğan anlaşmazlıkları çözümleyen YARGI GÜCÜ.
Devletlerin çoğunda bu üç güç birbirinden ayrılmıştır. Mustafa Kemal Paşa'ya göre bu aşamada bu güçleri ayırmak erkendir ve yanlıştır. Madem ki egemenlik doğrudan doğruya millete aittir. Öyleyse devlet güçlerinin parçalanması, milletin egemenliğini zedeleyecektir. Millet her üç gücün de sahibidir. Bunlar birbirinden ayrılmaz bir bütündür. TBMM'si, milleti temsil eden tek organ olduğu için her üç güç de TBMM'-de toplanmalıdır.
Yeni TBMM, yasaları hem yapar, hem uygular, hem de bunların uygulanmasından doğan anlaşmazlıkları çözümler.
Zaten bu Meclis'e "Büyük" sıfatının verilmesi, bu sıfatla anılmasının nedeni, olağanüstü yetkilere sahip olmasındandır. Kurucu bir Meclis olmasındandır.
Bu Meclis’in, yurdumuzu demokratik yapıya kavuşturacağı, Padişah ve Halife'yi yönetim dışı, etkinlik dışı bırakacağı, Cumhuriyet gibi sağlıklı bir yapıya ulaştıracağı düşünülürse Atatürk'ün Meclis'i olağanüstü yetkilerle donatmasının amacı daha iyi anlaşılır.
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNİN (TBMM’NİN) ÖZELLİKLERİ, NİTELİLERİ VE TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNİN (TBMM’NİN) ÇALIŞMA DÜZENİ, PROGRAMI
23 Nisan 1920'de kurulan Türkiye Büyük Millet Meclisi, bir numaralı kararı ile kendi kuruluşunu düzenlemiştir. Seçimle işbaşına gelen bu Meclise ülkenin içinde bulunduğu şartlar da dikkate alınarak İstanbul Meclis-i Mebusan'ının Anadolu'ya geçerek Ulusal Kurtuluş Savaşı'na katılan üyeleri de alınmıştır.
Meclis açılışını izleyen günlerde Atatürk'ün önerisiyle aşağıdaki kararları kabul etmiştir.
1 — Türkiye Büyük Millet Meclisi, yasama, yürütme ve yargı yetkilerini kendisinde toplamıştır.
2 — Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin üstünde bir kuvvet yoktur.
3 — Derhal, gücünü Meclis'ten alacak bir hükümet kurulmalıdır.
4 — Geçici olarak bir hükümet başkanı atanamaz.
Mustafa Kemal Paşa ile arkadaşları TBMM'nin yeni ve sürekli bir devlet kurduğunu biliyorlar, bu devletin kendine özgü bir anayasası olması gerektiğine inanıyorlardı. Osmanlı Anayasa'sının yeni devlete esas olması mümkün değildi. Çünkü eski anayasada, yani Osmanlı Anayasasında Padişahın egemenliği, TBMM'nin özünde de milletin egemenliği esas alınmaktaydı. Bu gerçek Meclis'in çoğunluğunca kabul edildi. Birinci İnönü Zaferi'nin kazanıldığı günlerde yeni anayasa da kabul edildi.
Yeni anayasanın dayandığı temel esasların en önemlileri şunlardı:
1 — Devleti yaşatan, ona varlık veren en üstün güç olan egemenlik, doğrudan doğruya millete ait sayılmıştır. Osmanlı Devleti'nde egemenlik hakkı Osmanlı Ailesine aitti. îşte Türk tarihinde ilk kez TBMM'nin yaptığı anayasa, egemenliği millete vermiştir.
2 — Millet dolaysız, doğrudan temsilcilerini seçer. Bu temsilciler TBMM'ni oluşturur. TBMM'si Türk Milleti adına O'nun egemenlik hakkını kullanır. Yeni yönetim şeklinin demokratik olduğu böylece ifade edilerek esasa bağlanmış oluyordu.
3 — Her devlette üç ana güç vardır. Bunlar:
a) Kanunları yapan YASAMA GÜCÜ.
b) Onları uygulayan YÜRÜTME GÜCÜ.
c) Yasaların uygulanmasından doğan anlaşmazlıkları çözümleyen YARGI GÜCÜ.
Devletlerin çoğunda bu üç güç birbirinden ayrılmıştır. Mustafa Kemal Paşa'ya göre bu aşamada bu güçleri ayırmak erkendir ve yanlıştır. Madem ki egemenlik doğrudan doğruya millete aittir. Öyleyse devlet güçlerinin parçalanması, milletin egemenliğini zedeleyecektir. Millet her üç gücün de sahibidir. Bunlar birbirinden ayrılmaz bir bütündür. TBMM'si, milleti temsil eden tek organ olduğu için her üç güç de TBMM'-de toplanmalıdır.
Yeni TBMM, yasaları hem yapar, hem uygular, hem de bunların uygulanmasından doğan anlaşmazlıkları çözümler.
Zaten bu Meclis'e "Büyük" sıfatının verilmesi, bu sıfatla anılmasının nedeni, olağanüstü yetkilere sahip olmasındandır. Kurucu bir Meclis olmasındandır.
Bu Meclis’in, yurdumuzu demokratik yapıya kavuşturacağı, Padişah ve Halife'yi yönetim dışı, etkinlik dışı bırakacağı, Cumhuriyet gibi sağlıklı bir yapıya ulaştıracağı düşünülürse Atatürk'ün Meclis'i olağanüstü yetkilerle donatmasının amacı daha iyi anlaşılır.