Turklerin Musluman Oluşu Hakkında Kısa Bilgi
Turklerin Musluman Oluşu
İslamiyet Oncesi genellikle Gok Tanrı dinine inanan Turkler arasında Şamanizm yaygındı Bazı goruşere gore Turklerin Muslumanlığa giriş nedenlerini sadece eski dinleriyle İslamiyet arasındaki benzerliğe dayandırmak doğru değildir Muhtemelen Turklerin Muslumanlığı Kabul Etme Nedenleri bu goruşlerden de kapsamlı bircok olguyu bir arada taşımaktadır
Turklerin onemli kısmı milli dinleri olan Şamanizmi bırakmışlardır Mani, Buda, Nesturi ve Musevilik gibi din ve mezheplere girmişlerdi Halbuki Mani ve Buda dinlerinin Turklerin yaratılışına uymadığı, kısa bir sure sonra anlaşıldı Cunku din değiştiren bu Turkler askerlik ve cihangirlik niteliklerini kaybettiler Halbuki İslamiyet diğer dinlere benzemiyordu Gercekci ve savaşcı bir dindi Turklerin milli dini Şamanizme de bazı noktalarda uyuyordu Muslumanlıkta da Turklerde olduğu gibi tek tanrı vardı Turkler savaşcı bir ulustu İslam dinide başka dinden olanlara karşı gaza ve cihat yapmayı emrediyordu Bu Turklerin savaşcılığına cok uyuyordu Cunku Turklerde kahramanlık ve yiğitlik oldurduğu insan sayısı ile olculuyordu Ama bu neticeler uzun gozlemlerden ve deneylerden sonra elde edildi Turkler iki asırdan fazla bir sure İslamlığı ve Araplar ı inceledikten sonra toptan İslamlığı kabul ettiler Bunda Arap tuccarların ve İslamlığın propagandasını yapan Sunilerin de cok etkisi oldu
840 yılında Kırgızların, Uygurlar, Karluklar ve Oğuzlar uzerine saldırması, onları yenerek eski anayurtlarından kovmaları Turk tarihinde bir donum noktası oldu Karahanlılar Doğu Turkistana, Oğuzlar Sıriderya ve Hazar Denizi arasına yerleştiler Bu vesileyle Turkler İslamları daha iyi incelemek fırsatını buldular Turkler, Arapların orta doğu ile yakın doğuyu birleştirdiklerini, medeniyetini ve ticaretini geliştirdiklerini yakından gorduler Bunlar da Turkler in İslamlara yaklaşmasını sağladı
Turkler topluca İslamlığı kabul etmeden once bu Turklerden Tolunoğulları, İhşitler, Abbasi imparatorluğunun ortasında, Mısır, Suriye ve Filistinde birer devlet kurdularBatıya IX yy da Turklerin goc etmesi onların yaşayışlarında buyuk değişikliklere yol actı Turkler uzak doğu uygarlığından cıkarak Ortadoğu uygarlığı icine girdiler IX yy da başlayan bu goc uzun yıllar surdu Turklerin geldikleri yerlerde buyuk yoğunluklar oldu Bundan dolayı, yeni gelen gocmenler, suruleri icin Maveraunnehir, Horasan ve İrandaki zengin ve verimli toprakları ele gecirebilmek icin Muslumanlığı kabulden başka care bulamadılar Cunku bu yerlerin haklı Muslumandı Muslumanlar kolay kolay başka dinden olan ulusların boyunduruğu altına girmezlerdi İşte Karakanlılar ın İslam olmasında en buyuk rolu Maveraunnnehir ve Horasanı ele gecirmek istemeleri oynadı Dolayısıyla İslamlığı kabul etmeleri zorunlu oldu
Turkler in toptan Musluman olmasında Abbasiler i buyuk etkisi oldu X yy da İslamlık buyuk bir kriz geciriyordu Cunku bir cok yerde İslam dininin esaslarına karşı ayaklanmalar ve şiddetli karşı koymalar başlamıştı Bunları Yobaz İran Şii milliyetcileri, zengin İran maliyecileri ve İran Zerduştleri destekliyorlardı Bunlar, Zerduşt tarafından haber verilen 929 yılında İranda egemenliğin Araplar dan İranlılar a gececeğini sanıyorlar, bunun propagandası yapıyorlardı Aleviler, 920 yılında Horasanın bir cok şehirlerini ele gecirmişlerdi Zerduştiler gibi, Karametiler de (Sahipuzzaman) ın ortaya cıkaracağını sanıyorlardı Karametiler olayı Abbasilerin yalnız ic işlerine değil dış işlerine de etki yapak eğilimi gosteriyordu, boylece hilafeti ve saltanatı kokunden sarsıyorlardı Hazarlar ile Uygur Turkleri de Samanoğulları nı tehdit ediyorlardıHorasandaki alevi ayaklanması gittikce buyuyordu Uzerlerine gonderilen Samanoğulları orduları yeniliyordu Bu durum karşısında halife bu ayaklanmayı bastırması Satuk Buğra Handan rica etti Buğra Han Alevilerden Horasanı temizledi Halife, Buğra Han gibi Oğuz reislerine, Hazar hukumdarlarına da elciler, hediyeler, mektuplar gondererek onları İslamlığa girmeye cağırdı Halifenin istekleri Turkler tarafından iyi karşılandı ve X Yy da Turkler İslamlığı toptan kabul ettiler
Turklerin İslamlığı kabul etmeleri İslamlığın gucunu cok artırdı İslam ve cihan tarihinde bir donum noktası oldu Cunku bununla İslam dininin cihan dini olarak yaşaması kesin surette halledilmiş olduTurkler arasında İslamiyetin; Manihaizm, Budizm ve Şamanizm gibi dilere, az cok uyabilen Şii Alevilik ve tasavvuf kanallarından girdiği muhakkaktır Bazı ulkelerde Turkler İslamiyet in bir mezhebinden diğerine gecmişlerdi Mesela Şafii ve Hanefi gibi mezhepler hangisinin kendi menfaatlerine uygun olduğunu araştırmışlar ve buna gore mezhep değiştirmişlerdi
Gazneli Mahmutla Ulcayto Han Hanefilikten Şafiliğe gecmişlerdirTurklerin İslamlığı kabul etmeleri uzak doğu uygarlığından ayrılarak orta doğu uygarlığına girmeleri demekti Boyle cihan capında cephe ve istikamet değiştirmek Turk ulusunu icin hayırlı bir iş olmuştur Cunku Avrupaya giden Turkler orada bir takım devletler kurdular, fakat bir sure sonra benliklerini kaybettiler, eriyip gittiler Halbuki orta yolu dediğimiz Horasan ve İran uzerinden İslam dunyasına gelen Turkler hicbir suretle milli benliklerini kaybetmediler Tersine cok vatansever bir millet sever olarak Turk ulusunu bu gune değin yaşatmasını bildilerX yy da toptan İslamlığı kabul eden Turkler, İslam kultur calışmalarına XI yy ikinci yarısından itibaren katıldılar Boylece İslam kultur ve uygarlığı Arap, Turk ve İran ulusları calışmalarının ortak eseri olarak gelişmeye başladı Hatta Turkler XVXVII yy lar arasında bu uygarlığın lideri oldular Araplar ı ve İranlılar ı geride bıraktılar Aynı zamanda Muslumanlığı doğuda Hindistana batıda Anadoludan Avrupaya kadar yaymak şerefi de Turklere aittirİlk kurulan Musluman Turk devletleri Tolulunlar, İhşitler, Karahanlılar, Gazneliler, Eyyubiler, Turk Memlukleri ve Buyuk Selcuklulardır Bunları Anadolu Selcukları, Anadolu Beylikleri, Osmanlılar ve Memlukler kovalayacaklardır
Turklerin Musluman Oluşu
İslamiyet Oncesi genellikle Gok Tanrı dinine inanan Turkler arasında Şamanizm yaygındı Bazı goruşere gore Turklerin Muslumanlığa giriş nedenlerini sadece eski dinleriyle İslamiyet arasındaki benzerliğe dayandırmak doğru değildir Muhtemelen Turklerin Muslumanlığı Kabul Etme Nedenleri bu goruşlerden de kapsamlı bircok olguyu bir arada taşımaktadır
Turklerin onemli kısmı milli dinleri olan Şamanizmi bırakmışlardır Mani, Buda, Nesturi ve Musevilik gibi din ve mezheplere girmişlerdi Halbuki Mani ve Buda dinlerinin Turklerin yaratılışına uymadığı, kısa bir sure sonra anlaşıldı Cunku din değiştiren bu Turkler askerlik ve cihangirlik niteliklerini kaybettiler Halbuki İslamiyet diğer dinlere benzemiyordu Gercekci ve savaşcı bir dindi Turklerin milli dini Şamanizme de bazı noktalarda uyuyordu Muslumanlıkta da Turklerde olduğu gibi tek tanrı vardı Turkler savaşcı bir ulustu İslam dinide başka dinden olanlara karşı gaza ve cihat yapmayı emrediyordu Bu Turklerin savaşcılığına cok uyuyordu Cunku Turklerde kahramanlık ve yiğitlik oldurduğu insan sayısı ile olculuyordu Ama bu neticeler uzun gozlemlerden ve deneylerden sonra elde edildi Turkler iki asırdan fazla bir sure İslamlığı ve Araplar ı inceledikten sonra toptan İslamlığı kabul ettiler Bunda Arap tuccarların ve İslamlığın propagandasını yapan Sunilerin de cok etkisi oldu
840 yılında Kırgızların, Uygurlar, Karluklar ve Oğuzlar uzerine saldırması, onları yenerek eski anayurtlarından kovmaları Turk tarihinde bir donum noktası oldu Karahanlılar Doğu Turkistana, Oğuzlar Sıriderya ve Hazar Denizi arasına yerleştiler Bu vesileyle Turkler İslamları daha iyi incelemek fırsatını buldular Turkler, Arapların orta doğu ile yakın doğuyu birleştirdiklerini, medeniyetini ve ticaretini geliştirdiklerini yakından gorduler Bunlar da Turkler in İslamlara yaklaşmasını sağladı
Turkler topluca İslamlığı kabul etmeden once bu Turklerden Tolunoğulları, İhşitler, Abbasi imparatorluğunun ortasında, Mısır, Suriye ve Filistinde birer devlet kurdularBatıya IX yy da Turklerin goc etmesi onların yaşayışlarında buyuk değişikliklere yol actı Turkler uzak doğu uygarlığından cıkarak Ortadoğu uygarlığı icine girdiler IX yy da başlayan bu goc uzun yıllar surdu Turklerin geldikleri yerlerde buyuk yoğunluklar oldu Bundan dolayı, yeni gelen gocmenler, suruleri icin Maveraunnehir, Horasan ve İrandaki zengin ve verimli toprakları ele gecirebilmek icin Muslumanlığı kabulden başka care bulamadılar Cunku bu yerlerin haklı Muslumandı Muslumanlar kolay kolay başka dinden olan ulusların boyunduruğu altına girmezlerdi İşte Karakanlılar ın İslam olmasında en buyuk rolu Maveraunnnehir ve Horasanı ele gecirmek istemeleri oynadı Dolayısıyla İslamlığı kabul etmeleri zorunlu oldu
Turkler in toptan Musluman olmasında Abbasiler i buyuk etkisi oldu X yy da İslamlık buyuk bir kriz geciriyordu Cunku bir cok yerde İslam dininin esaslarına karşı ayaklanmalar ve şiddetli karşı koymalar başlamıştı Bunları Yobaz İran Şii milliyetcileri, zengin İran maliyecileri ve İran Zerduştleri destekliyorlardı Bunlar, Zerduşt tarafından haber verilen 929 yılında İranda egemenliğin Araplar dan İranlılar a gececeğini sanıyorlar, bunun propagandası yapıyorlardı Aleviler, 920 yılında Horasanın bir cok şehirlerini ele gecirmişlerdi Zerduştiler gibi, Karametiler de (Sahipuzzaman) ın ortaya cıkaracağını sanıyorlardı Karametiler olayı Abbasilerin yalnız ic işlerine değil dış işlerine de etki yapak eğilimi gosteriyordu, boylece hilafeti ve saltanatı kokunden sarsıyorlardı Hazarlar ile Uygur Turkleri de Samanoğulları nı tehdit ediyorlardıHorasandaki alevi ayaklanması gittikce buyuyordu Uzerlerine gonderilen Samanoğulları orduları yeniliyordu Bu durum karşısında halife bu ayaklanmayı bastırması Satuk Buğra Handan rica etti Buğra Han Alevilerden Horasanı temizledi Halife, Buğra Han gibi Oğuz reislerine, Hazar hukumdarlarına da elciler, hediyeler, mektuplar gondererek onları İslamlığa girmeye cağırdı Halifenin istekleri Turkler tarafından iyi karşılandı ve X Yy da Turkler İslamlığı toptan kabul ettiler
Turklerin İslamlığı kabul etmeleri İslamlığın gucunu cok artırdı İslam ve cihan tarihinde bir donum noktası oldu Cunku bununla İslam dininin cihan dini olarak yaşaması kesin surette halledilmiş olduTurkler arasında İslamiyetin; Manihaizm, Budizm ve Şamanizm gibi dilere, az cok uyabilen Şii Alevilik ve tasavvuf kanallarından girdiği muhakkaktır Bazı ulkelerde Turkler İslamiyet in bir mezhebinden diğerine gecmişlerdi Mesela Şafii ve Hanefi gibi mezhepler hangisinin kendi menfaatlerine uygun olduğunu araştırmışlar ve buna gore mezhep değiştirmişlerdi
Gazneli Mahmutla Ulcayto Han Hanefilikten Şafiliğe gecmişlerdirTurklerin İslamlığı kabul etmeleri uzak doğu uygarlığından ayrılarak orta doğu uygarlığına girmeleri demekti Boyle cihan capında cephe ve istikamet değiştirmek Turk ulusunu icin hayırlı bir iş olmuştur Cunku Avrupaya giden Turkler orada bir takım devletler kurdular, fakat bir sure sonra benliklerini kaybettiler, eriyip gittiler Halbuki orta yolu dediğimiz Horasan ve İran uzerinden İslam dunyasına gelen Turkler hicbir suretle milli benliklerini kaybetmediler Tersine cok vatansever bir millet sever olarak Turk ulusunu bu gune değin yaşatmasını bildilerX yy da toptan İslamlığı kabul eden Turkler, İslam kultur calışmalarına XI yy ikinci yarısından itibaren katıldılar Boylece İslam kultur ve uygarlığı Arap, Turk ve İran ulusları calışmalarının ortak eseri olarak gelişmeye başladı Hatta Turkler XVXVII yy lar arasında bu uygarlığın lideri oldular Araplar ı ve İranlılar ı geride bıraktılar Aynı zamanda Muslumanlığı doğuda Hindistana batıda Anadoludan Avrupaya kadar yaymak şerefi de Turklere aittirİlk kurulan Musluman Turk devletleri Tolulunlar, İhşitler, Karahanlılar, Gazneliler, Eyyubiler, Turk Memlukleri ve Buyuk Selcuklulardır Bunları Anadolu Selcukları, Anadolu Beylikleri, Osmanlılar ve Memlukler kovalayacaklardır