Ulkemizde Ki Relikt Ve Endemik Bitki Turleri,
Ulkemizdeki endemik turelerin en onemlilerinden birkacı; Kazdağında orman meydana getiren Kazdağı goknarı (Abies equitrojani), Eğridir guneyindeki Kasnak meşesi (Quercus vulcanica), KoyceğizDalaman arasında yaygın olan Sığla veya Gunluk ağacı ve ormanları (Liquidambar orientalis), Beşparmak Dağları (Ege bolumu)ndaki Kral eğreltisi (Osmunda regalis) ile Datca yarımadasında bulunan Datca hurması (Phoneix theophrasti)dır
ulkemiz, hem ceşitli familyalara ait hem de endemikler yonunden de cok zengindir
Turkiye’de yetişen endemik turler tabiatta, aşırı otlatma, yangın, bilincsiz kesim, sokum,ıslah calışmaları, yapılaşma, şehirleşme ve herbisit kullanımı gibi ceşitli tehlikelerle karşı karşıyadırBu olumsuz faktorler kimi zaman bitkinin yok olmasına ve bir anlamda yer yuzunde ortadan kalkması anlamına gelmektedir
Kaz dağı goknarı:
Turkiye’de yalnızca Kazdağı’nda yetişen endemik bir goknar alt turu 30 metreye kadar boylanabilir Tomurcukları bol recinelidirİğne yapraklı uzun surgunler uzerinde tek tek ışığa yonelik olarak tarak biciminde dizilmişlerdiYaprağın ust yuzu hafif olukludur, alt yuzunde ise iki tane belirgini gumuşi renkte beyaz stoma bandı bulunur İğne yapraklar surgunler uzerinde uzun sure, 710 yıl kalır
Kasnak meşesi
2530 m boya ulaşabilen geniş ve yaygın tepeli bir meşe turu
Genc surgunler sarımtrak veya kırmızımtrak olup, onceleri tuylu daha sonraları cıplaktır Tomurcuklar buyuk yumurta biciminde kahverengi kırmızı, tuysuzdur Tomurcuk pullarının kenarları kirpiklidir Yapraklar surgunler uzerinde oldukca aralıklı dizilmiştir Yaprak ayası ters yumurta veya eliptik bicimli, dip tarafı carpıktır Yaprakların alt yuzu basık ve yıldız tuyludur Ust yuzu cıplak ve koyu yeşildir Kadeh cok belirgin ve yarımkure şeklindedir
Endemik bir turdurKutahya, Konya, Afyon, Isparta, Eğirdir yorelerinde bulunur 13001800 m yukseltilere kadar cıkabilir
Datca hurması
Datca Hurması, Datca Yarımadasında batıdoğu yonunde uzanan sıradağların kuzey ve guney aklanlarında olmak uzere, iki ayrı yorede bulunmaktadır
Datca Hurması bu aklanda kume ve guruplar halinde veya tekil olarak da geniş bir alanda yayılış yapmakta ve yayılış sahilden 300350 m yukseltiye kadar ulaşabilmektedir
Kuzeyi kapalı, sıcak, deniz etkisi altındaki vadi tabanlarının uygun kısımları ile deniz kenarındaki kum ve cakıl uzerinde yer almaktadır yaklaşık 10 m boyunda olup Datca’da 1015 m boylara ulaşabilmektedir
Sığla ağacı
2540 m’ye kadar boylanan yaprak doken kalın dallı ve geniş tepeli bir ağactır İlk bakışta cınara benzer Yaşlandıkca, kabuğu koyulaşır ve derin catlaklı bir gorunum alır Cicekler kucuktur Cicek kurulu 12 cm capında olup kure şeklinde cok sayıda cicek kumesini bulundurur Meyve 24 cm capında cok sayıda kapsulden oluşur
Istranca meşesi:
25 m’ye kadar boylanabilen duzgun govdeli dar tepeli bir meşe turudur Govde kabuğu duzenli aralıklarla cataklıdır Yapraklar ters yumurta bicimindedir 710 civarında yaprak damarı bulunur Damarlar birbirine paraleldir Her iki yuzude cıplaktır Alt yuzunde basit ya da yıldız tuyler bulunur Meyve sapı 27 cm uzunluğundadır Bir sapta 34 tane meyve bulunur
RELİK (RELİKT) BİTKİ: (Relikt Plant): Kalıntı, eskiden kalma, gunumuze gelme…Paleoklimatik koşullarda yetişerek yaygın bir durum alan, fakat iklim koşullarının değişmesi uzerine gunumuzde zorlukla yaşamını surduren bitki toplulukları ve bunların uyeleri
Orneğin, Karadeniz Bolgesinde yer yer kıyı kuşağında ve ve ardındaki oluklarda bulunan Akdeniz bitki toplulukları, daha once bu bolgeye Akdeniz iklim koşulları egemen iken yerleşmişler; ancak, gunumuz koşulları altında da yetişmelerini sınırlı olarak surdurme olanağı bulmuşlardır Guneybatı Anadolu’da Koyceğiz, Marmaris dolaylarında kucuk ormanlar oluşturan Sığla (Gunluk) ağacı (Liquidambar Orientalis) de relik bitki ozelliği gostermektedir
Ihlamur
Boyları 2030 m’ye kadar ulaşabilir Buyukluğu 510 cm arasında değişen yaprakları genellikle yurek şeklinde ve carpık, kenarları dişli ve uzun saplıdır Sarkık cicek demetleri sarımsı bir renge ve karakteristik bir kokuya sahiptir Cok gec acan bu cicekler (HaziranTemmuz) kurutularak cay gibi icilir
Kestane
Kuzey Anadolu ve Marmara Bolgesi’nde yayılış gosterir Turkiye’de doğal olarak yetişen tek kestane turu olan “Anadolu kestanesi 30 m boya erişebilen, geniş tepeli bir ağactır Ulkemizde 25278 hektar koru, 3614 hektar baltalık kestane ormanı bulunmaktadır Gencken duzgun olan govde kabukları yaşlandıkca catlaklı bir gorunum alır Mızraksı yapraklarının kenarları kaba dişlidir Cicekleri onemli bir bal kaynağı olan kestanenin meyvesi de ekonomik değere sahiptir
Ladin
Kuzey yarıkurenin ılıman ve soğuk bolgelerinde yayılış gosteren ladinin 40 değişik turu ve bu turlere ait varyete ve formları vardır Uzaktan bakıldığında goknara benzese de piramide benzer tepesi ve sarkık dalları ile ondan ayırt edilebilir Boyu 4050 m’ye kadar ulaşabilir İğne yaprakları kısa, sivri uclu ve kesitli dort koşedir Olgunlaşmış kozalağının pulları dağılmaz
Ulkemizde Doğu Karadeniz dağlarının denize bakan yuksek kesimlerinde saf ya da karışık ormanlar kuran turu Doğu ladinidir (P Orientalis, Y) Ulkemizde 146300 hektar saf Ladin ormanı bulunmaktadır
Kızılağac
Trakya, Marmara cevresi, Batı Karadeniz ve Doğu Karadeniz’de saf ve karışık olarak yayılış gosteren kızılağac, boyu 20 m’yi aşabilen, esmer kabuklu, seyrek dallı bir ağactır Daha cok serin bolgelerde ve nemli dere yataklarının bulunduğu yerlerde gorulur Ulkemizde 66357 hektar koru, 297 hektar baltalık kızılağac ormanı bulunmaktadır Uzunluğu 49 cm genişliği 37 cm arasında değişen ters yumurta bicimli ve testere dişli yaprakları vardır Koklerinde bulunan, havanın serbest azotunu bağlayan yumrular nedeniyle toprakları azotca zenginleştirir
ardıc
Surungen calılardan buyuk ağaclara kadar cok ceşitli turleri olan ardıc, hemen hemen butun bolgelerimiz yuksek dağlık kesimlerinde doğal yayılış gosterir Bazıları servi gibi pul yapraklara, bazıları da batıcı iğne yapraklara sahiptir
Goknar
40m’ye kadar boylanabilen goknarlar, kendine ozgu formu, govde kabuğu iğne yaprakları ve hatta kokusu ile Camgiller familyasının diğer turlerinden ayırt edilebilir Yapraklarının alt yuzeyinde beyaz cizgiler vardırKozalaklar sonbaharda olgunlaşınca pulları dokulur Ulkemizde 213652 hektar saf goknar ormanı bulunmaktadır
Karacam
Butun kıyı bolgelerimizin dağlık kesimlerinde saf ya da karışık ormanlar kurar, hatta stebe kadar sokulurUlkemizde 2527685 hektar saf karacam ormanı bulunmaktadır Govdesinin ve dallarının kalınlığı, gri ve derin catlaklı kabuğu, iğne yapraklarının koyu yeşil rengi ile diğer cam turlerinden ayrılır3035 m’ye kadar boylanabilir
Ulkemizdeki endemik turelerin en onemlilerinden birkacı; Kazdağında orman meydana getiren Kazdağı goknarı (Abies equitrojani), Eğridir guneyindeki Kasnak meşesi (Quercus vulcanica), KoyceğizDalaman arasında yaygın olan Sığla veya Gunluk ağacı ve ormanları (Liquidambar orientalis), Beşparmak Dağları (Ege bolumu)ndaki Kral eğreltisi (Osmunda regalis) ile Datca yarımadasında bulunan Datca hurması (Phoneix theophrasti)dır
ulkemiz, hem ceşitli familyalara ait hem de endemikler yonunden de cok zengindir
Turkiye’de yetişen endemik turler tabiatta, aşırı otlatma, yangın, bilincsiz kesim, sokum,ıslah calışmaları, yapılaşma, şehirleşme ve herbisit kullanımı gibi ceşitli tehlikelerle karşı karşıyadırBu olumsuz faktorler kimi zaman bitkinin yok olmasına ve bir anlamda yer yuzunde ortadan kalkması anlamına gelmektedir
Kaz dağı goknarı:
Turkiye’de yalnızca Kazdağı’nda yetişen endemik bir goknar alt turu 30 metreye kadar boylanabilir Tomurcukları bol recinelidirİğne yapraklı uzun surgunler uzerinde tek tek ışığa yonelik olarak tarak biciminde dizilmişlerdiYaprağın ust yuzu hafif olukludur, alt yuzunde ise iki tane belirgini gumuşi renkte beyaz stoma bandı bulunur İğne yapraklar surgunler uzerinde uzun sure, 710 yıl kalır
Kasnak meşesi
2530 m boya ulaşabilen geniş ve yaygın tepeli bir meşe turu
Genc surgunler sarımtrak veya kırmızımtrak olup, onceleri tuylu daha sonraları cıplaktır Tomurcuklar buyuk yumurta biciminde kahverengi kırmızı, tuysuzdur Tomurcuk pullarının kenarları kirpiklidir Yapraklar surgunler uzerinde oldukca aralıklı dizilmiştir Yaprak ayası ters yumurta veya eliptik bicimli, dip tarafı carpıktır Yaprakların alt yuzu basık ve yıldız tuyludur Ust yuzu cıplak ve koyu yeşildir Kadeh cok belirgin ve yarımkure şeklindedir
Endemik bir turdurKutahya, Konya, Afyon, Isparta, Eğirdir yorelerinde bulunur 13001800 m yukseltilere kadar cıkabilir
Datca hurması
Datca Hurması, Datca Yarımadasında batıdoğu yonunde uzanan sıradağların kuzey ve guney aklanlarında olmak uzere, iki ayrı yorede bulunmaktadır
Datca Hurması bu aklanda kume ve guruplar halinde veya tekil olarak da geniş bir alanda yayılış yapmakta ve yayılış sahilden 300350 m yukseltiye kadar ulaşabilmektedir
Kuzeyi kapalı, sıcak, deniz etkisi altındaki vadi tabanlarının uygun kısımları ile deniz kenarındaki kum ve cakıl uzerinde yer almaktadır yaklaşık 10 m boyunda olup Datca’da 1015 m boylara ulaşabilmektedir
Sığla ağacı
2540 m’ye kadar boylanan yaprak doken kalın dallı ve geniş tepeli bir ağactır İlk bakışta cınara benzer Yaşlandıkca, kabuğu koyulaşır ve derin catlaklı bir gorunum alır Cicekler kucuktur Cicek kurulu 12 cm capında olup kure şeklinde cok sayıda cicek kumesini bulundurur Meyve 24 cm capında cok sayıda kapsulden oluşur
Istranca meşesi:
25 m’ye kadar boylanabilen duzgun govdeli dar tepeli bir meşe turudur Govde kabuğu duzenli aralıklarla cataklıdır Yapraklar ters yumurta bicimindedir 710 civarında yaprak damarı bulunur Damarlar birbirine paraleldir Her iki yuzude cıplaktır Alt yuzunde basit ya da yıldız tuyler bulunur Meyve sapı 27 cm uzunluğundadır Bir sapta 34 tane meyve bulunur
RELİK (RELİKT) BİTKİ: (Relikt Plant): Kalıntı, eskiden kalma, gunumuze gelme…Paleoklimatik koşullarda yetişerek yaygın bir durum alan, fakat iklim koşullarının değişmesi uzerine gunumuzde zorlukla yaşamını surduren bitki toplulukları ve bunların uyeleri
Orneğin, Karadeniz Bolgesinde yer yer kıyı kuşağında ve ve ardındaki oluklarda bulunan Akdeniz bitki toplulukları, daha once bu bolgeye Akdeniz iklim koşulları egemen iken yerleşmişler; ancak, gunumuz koşulları altında da yetişmelerini sınırlı olarak surdurme olanağı bulmuşlardır Guneybatı Anadolu’da Koyceğiz, Marmaris dolaylarında kucuk ormanlar oluşturan Sığla (Gunluk) ağacı (Liquidambar Orientalis) de relik bitki ozelliği gostermektedir
Ihlamur
Boyları 2030 m’ye kadar ulaşabilir Buyukluğu 510 cm arasında değişen yaprakları genellikle yurek şeklinde ve carpık, kenarları dişli ve uzun saplıdır Sarkık cicek demetleri sarımsı bir renge ve karakteristik bir kokuya sahiptir Cok gec acan bu cicekler (HaziranTemmuz) kurutularak cay gibi icilir
Kestane
Kuzey Anadolu ve Marmara Bolgesi’nde yayılış gosterir Turkiye’de doğal olarak yetişen tek kestane turu olan “Anadolu kestanesi 30 m boya erişebilen, geniş tepeli bir ağactır Ulkemizde 25278 hektar koru, 3614 hektar baltalık kestane ormanı bulunmaktadır Gencken duzgun olan govde kabukları yaşlandıkca catlaklı bir gorunum alır Mızraksı yapraklarının kenarları kaba dişlidir Cicekleri onemli bir bal kaynağı olan kestanenin meyvesi de ekonomik değere sahiptir
Ladin
Kuzey yarıkurenin ılıman ve soğuk bolgelerinde yayılış gosteren ladinin 40 değişik turu ve bu turlere ait varyete ve formları vardır Uzaktan bakıldığında goknara benzese de piramide benzer tepesi ve sarkık dalları ile ondan ayırt edilebilir Boyu 4050 m’ye kadar ulaşabilir İğne yaprakları kısa, sivri uclu ve kesitli dort koşedir Olgunlaşmış kozalağının pulları dağılmaz
Ulkemizde Doğu Karadeniz dağlarının denize bakan yuksek kesimlerinde saf ya da karışık ormanlar kuran turu Doğu ladinidir (P Orientalis, Y) Ulkemizde 146300 hektar saf Ladin ormanı bulunmaktadır
Kızılağac
Trakya, Marmara cevresi, Batı Karadeniz ve Doğu Karadeniz’de saf ve karışık olarak yayılış gosteren kızılağac, boyu 20 m’yi aşabilen, esmer kabuklu, seyrek dallı bir ağactır Daha cok serin bolgelerde ve nemli dere yataklarının bulunduğu yerlerde gorulur Ulkemizde 66357 hektar koru, 297 hektar baltalık kızılağac ormanı bulunmaktadır Uzunluğu 49 cm genişliği 37 cm arasında değişen ters yumurta bicimli ve testere dişli yaprakları vardır Koklerinde bulunan, havanın serbest azotunu bağlayan yumrular nedeniyle toprakları azotca zenginleştirir
ardıc
Surungen calılardan buyuk ağaclara kadar cok ceşitli turleri olan ardıc, hemen hemen butun bolgelerimiz yuksek dağlık kesimlerinde doğal yayılış gosterir Bazıları servi gibi pul yapraklara, bazıları da batıcı iğne yapraklara sahiptir
Goknar
40m’ye kadar boylanabilen goknarlar, kendine ozgu formu, govde kabuğu iğne yaprakları ve hatta kokusu ile Camgiller familyasının diğer turlerinden ayırt edilebilir Yapraklarının alt yuzeyinde beyaz cizgiler vardırKozalaklar sonbaharda olgunlaşınca pulları dokulur Ulkemizde 213652 hektar saf goknar ormanı bulunmaktadır
Karacam
Butun kıyı bolgelerimizin dağlık kesimlerinde saf ya da karışık ormanlar kurar, hatta stebe kadar sokulurUlkemizde 2527685 hektar saf karacam ormanı bulunmaktadır Govdesinin ve dallarının kalınlığı, gri ve derin catlaklı kabuğu, iğne yapraklarının koyu yeşil rengi ile diğer cam turlerinden ayrılır3035 m’ye kadar boylanabilir