Ülser deyince pek çok kişinin aklına hemen mide ülseri gelir Oysa ki ‘açık yara‘ anlamına gelen ülser, sindirim sisteminde onikiparmak bağırsağında veya yemek borusunda da meydana gelebilir Bakteri, sigara ya da kullanılan ilaçlar gibi nedenlerle mide asidi artarsa ya da dokular zarar görürse, saydığımız organlar savunmasız kalır
Bu durumda da mide asidi benzeri sindirim sıvılarının yara oluşturması kaçınılmaz olur
Ülser çoğunlukla mide boşken ya da geceleri ağrıya neden olur Ülserin göz ardı edilmemesi ve ciddiye alınması gerekir Ülser mide asidi ilaçları veya antibiyotiklerle tedavi edilebilir Ülserin ameliyat gerektirmesi nadirdir Genel olarak ilaçla tedaviden olumlu sonuç alınır Ancak mide delinmesi ya da kanama gibi durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir
Süt ya da mide ilaçları ülseri iyileştirmez En fazla kısa süreli rahatlama sağlayabilirler Ancak sigara içmemek ve alkol almamak daha çok yardımcı olur İyileşmeyi hızlandırır
İhmal edilen ülserin iç kanama, enfeksiyon ya da organların zarar görmesi gibi sonuçları olabilir Ülser en çok 5565 yaş arasındaki kişileri etkiler Hastalığın teşhisi için kan testi, dışkı testi, röntgen ya da endoskopi gibi yöntemlerin kullanılması gerekebilir
Ülserin Nedenleri
Bir zamanlar ülserin ana sebepleri olarak bazı gıda türleri ya da stresli bir yaşam tarzı gösterilirdi Ancak günümüzde beslenme şeklinin ya da stresli bir yaşam sürmenin ülserin oluşması için yeterli olmayacağı düşünülmektedir
Aynı şekilde ülser geçmişte yaşam boyu sürecek, kronik bir rahatsızlık gibi görülürdü Günümüzde nedenleri daha iyi anlaşılan ülserin tedavisi de kısa sürede olumlu sonuçlar vermektedir
Yapılan çalışmalar ülserin başlıca 2 nedeni olduğunu göstermektedir: NSAİ grubu ilaçlar ve Hpylori bakterisi
NSAİİ’ler (Non steroidal antienflamatuar) İlaçlar: Bu ilaçlar steroid yapıda olmayan iltihap giderici ağrı kesicilerdir Aspirin ve ibuprofen de bu gruptaki ilaçlar arasındadır Özellikle daha yaşlı ve eklem ağrıları nedeniyle düzenli olarak bu tip ilaçlardan kullanan kişiler risk altındadır
NSAİİ’ler haftalar ya da aylar boyu kullanıldıklarında sindirim yoluna zarar vererek ülsere yol açabilir ya da var olan bir ülseri kötüleştirebilir 60 yaş üstü kadınlarda bu gruptaki ilaçlara bağlı ülser görülme oranı daha yüksektir
H pylori Bakterisi (Helikobakter Pylori): Kısaca H pylori olarak adlandırılan bakterinin yol açtığı enfeksiyon ülserin başlıca nedenlerinden biridir Bu bakteri pek çok kişide bulunabilir ancak bu kişilerden yalnızca birkaçı ülser olur Bakteri midenin koruyucu tabakasını zayıflatan maddeler üretir ve böylece sindirim asitleri ülsere yol açar Hem mide hem de onikiparmak bağırsağı ülserlerinin büyük çoğunluğu bu bakteri nedeniyle oluşmaktadır
H pylori genellikle sıvı ya da katı gıdalar veya bakterinin bulaştığı çatalbıçak gibi gereçler aracılığıyla vücuda ağızdan girer Çoğu kez bakteri hiçbir belirti göstermez ve kişinin hiç haberi olmadan bir enfeksiyona yol açabilir Hazımsızlık, gastrit ve ülser ile doğrudan bağlantısı vardır Antibiyotik ile tedavi edilebilir
Kötü Alışkanlıklar: Alkol ve kahvenin aşırı tüketimi özellikle sigara tiryakilerinde ülsere yol açabilir Doktor ülserin iyileşmesi için mide asidini bastıran ilaçlar yazacaktır ama sigara içmeye ara vermek, kahve ve alkolü kesmek de tedavinin önemli bir parçasıdır Sigara içmek ülserin iyileşmesini geciktirecektir Kahve tiryakileri hemen kafeinsiz kahve içebileceklerini düşünmemelidir Kafeinli ya da kafeinsiz, fazla kahve tüketimi ülser açısından risk taşır
Stres: Ülser ve stres ilişkisi de en çok merak edilen konulardan biridir Ciddi bir hastalık, bir kaza, büyük bir ameliyat ya da büyük bir duygusal stres gibi etkenler ülserin ortaya çıkışında rol alabilir Örneğin, ülserle ilgisi olmayan, ciddi bir sağlık sorunu nedeniyle yoğun bakım ünitesine alınan pek çok hastada, ülser ortak bulgulardan biridir Ancak iş stresi gibi gündelik stresin ülsere yol açtığı, artık tıp dünyasında pek kabul görmemektedir
Stres ve baharatlı yiyecekler, eğer ülseriniz varsa durumu kötüleştirebilir ancak tek başına ülsere neden olmazlar
Ülserin Belirtileri
Karın bölgesinde rahatsızlık hissi, ağrı ve bulantı ülserin başlıca belirtileri arasındadır Bu ağrı ve rahatsızlık hissi hastalar tarafından kazınma, yanma, açlık hissi gibi farklı şekillerde tarif edilir Mide asidi gideren ilaçlar geçici bir rahatlık verir
Mide ülseri belirtileri yemekle birlikte daha da kötüleşir Ağrı yiyecekler daha midedeyken başlar Özellikle baharatlı yiyecekler dokunabilir Yemek yeme ağrıya neden olduğu için mide ülseri olan kişiler yemekten kaçınır, iştah kaybı görülür ve kilo verirler
Onikiparmak bağırsağı ülserinde ise yemek yemek hastayı rahatlatır, belirtileri azaltır Ağrı yemekten birkaç saat sonra, mide boşken başlar veya gecenin bir yarısı uykudan uyandırabilir Onikiparmak bağırsağı ülseri olan hastalar kilo almaya meyillidir
Belirtiler birkaç dakika ya da saatler boyu sürebileceği gibi, ağrı şikayeti önce bir kaybolup sonra günlere veya haftalara yayılacak şekilde ortaya çıkabilir
Benzer belirtiler mide ilaçlarıyla kısa süreliğine yok oluyor ancak inatçı bir şekilde tekrarlıyor ve bir türlü geçmiyorsa, bir doktora başvurmanız gerekir
Ülser Önlenebilir Mi?
Bakteriyel enfeksiyonun neden olduğu ülseri engellemek zordur ancak ülser olmayı önlemek adına dikkat edebileceğiniz birkaç nokta sayılabilir:
Hangi ağrı kesici aldığınıza dikkat edin NSAİİ tipi dediğimiz ağrı kesici ve iltihap giderici ilaçların uzun dönemli kullanımı ülsere yol açabilir
Sigara içmeyin Sigara hem ülser olma riskini arttırır hem de var olan ülserin iyileşmesini geciktirir
Fazla alkol almayın Fazla alkol mide ve bağırsak duvarında iltihaba neden olabilir
Bu durumda da mide asidi benzeri sindirim sıvılarının yara oluşturması kaçınılmaz olur
Ülser çoğunlukla mide boşken ya da geceleri ağrıya neden olur Ülserin göz ardı edilmemesi ve ciddiye alınması gerekir Ülser mide asidi ilaçları veya antibiyotiklerle tedavi edilebilir Ülserin ameliyat gerektirmesi nadirdir Genel olarak ilaçla tedaviden olumlu sonuç alınır Ancak mide delinmesi ya da kanama gibi durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir
Süt ya da mide ilaçları ülseri iyileştirmez En fazla kısa süreli rahatlama sağlayabilirler Ancak sigara içmemek ve alkol almamak daha çok yardımcı olur İyileşmeyi hızlandırır
İhmal edilen ülserin iç kanama, enfeksiyon ya da organların zarar görmesi gibi sonuçları olabilir Ülser en çok 5565 yaş arasındaki kişileri etkiler Hastalığın teşhisi için kan testi, dışkı testi, röntgen ya da endoskopi gibi yöntemlerin kullanılması gerekebilir
Ülserin Nedenleri
Bir zamanlar ülserin ana sebepleri olarak bazı gıda türleri ya da stresli bir yaşam tarzı gösterilirdi Ancak günümüzde beslenme şeklinin ya da stresli bir yaşam sürmenin ülserin oluşması için yeterli olmayacağı düşünülmektedir
Aynı şekilde ülser geçmişte yaşam boyu sürecek, kronik bir rahatsızlık gibi görülürdü Günümüzde nedenleri daha iyi anlaşılan ülserin tedavisi de kısa sürede olumlu sonuçlar vermektedir
Yapılan çalışmalar ülserin başlıca 2 nedeni olduğunu göstermektedir: NSAİ grubu ilaçlar ve Hpylori bakterisi
NSAİİ’ler (Non steroidal antienflamatuar) İlaçlar: Bu ilaçlar steroid yapıda olmayan iltihap giderici ağrı kesicilerdir Aspirin ve ibuprofen de bu gruptaki ilaçlar arasındadır Özellikle daha yaşlı ve eklem ağrıları nedeniyle düzenli olarak bu tip ilaçlardan kullanan kişiler risk altındadır
NSAİİ’ler haftalar ya da aylar boyu kullanıldıklarında sindirim yoluna zarar vererek ülsere yol açabilir ya da var olan bir ülseri kötüleştirebilir 60 yaş üstü kadınlarda bu gruptaki ilaçlara bağlı ülser görülme oranı daha yüksektir
H pylori Bakterisi (Helikobakter Pylori): Kısaca H pylori olarak adlandırılan bakterinin yol açtığı enfeksiyon ülserin başlıca nedenlerinden biridir Bu bakteri pek çok kişide bulunabilir ancak bu kişilerden yalnızca birkaçı ülser olur Bakteri midenin koruyucu tabakasını zayıflatan maddeler üretir ve böylece sindirim asitleri ülsere yol açar Hem mide hem de onikiparmak bağırsağı ülserlerinin büyük çoğunluğu bu bakteri nedeniyle oluşmaktadır
H pylori genellikle sıvı ya da katı gıdalar veya bakterinin bulaştığı çatalbıçak gibi gereçler aracılığıyla vücuda ağızdan girer Çoğu kez bakteri hiçbir belirti göstermez ve kişinin hiç haberi olmadan bir enfeksiyona yol açabilir Hazımsızlık, gastrit ve ülser ile doğrudan bağlantısı vardır Antibiyotik ile tedavi edilebilir
Kötü Alışkanlıklar: Alkol ve kahvenin aşırı tüketimi özellikle sigara tiryakilerinde ülsere yol açabilir Doktor ülserin iyileşmesi için mide asidini bastıran ilaçlar yazacaktır ama sigara içmeye ara vermek, kahve ve alkolü kesmek de tedavinin önemli bir parçasıdır Sigara içmek ülserin iyileşmesini geciktirecektir Kahve tiryakileri hemen kafeinsiz kahve içebileceklerini düşünmemelidir Kafeinli ya da kafeinsiz, fazla kahve tüketimi ülser açısından risk taşır
Stres: Ülser ve stres ilişkisi de en çok merak edilen konulardan biridir Ciddi bir hastalık, bir kaza, büyük bir ameliyat ya da büyük bir duygusal stres gibi etkenler ülserin ortaya çıkışında rol alabilir Örneğin, ülserle ilgisi olmayan, ciddi bir sağlık sorunu nedeniyle yoğun bakım ünitesine alınan pek çok hastada, ülser ortak bulgulardan biridir Ancak iş stresi gibi gündelik stresin ülsere yol açtığı, artık tıp dünyasında pek kabul görmemektedir
Stres ve baharatlı yiyecekler, eğer ülseriniz varsa durumu kötüleştirebilir ancak tek başına ülsere neden olmazlar
Ülserin Belirtileri
Karın bölgesinde rahatsızlık hissi, ağrı ve bulantı ülserin başlıca belirtileri arasındadır Bu ağrı ve rahatsızlık hissi hastalar tarafından kazınma, yanma, açlık hissi gibi farklı şekillerde tarif edilir Mide asidi gideren ilaçlar geçici bir rahatlık verir
Mide ülseri belirtileri yemekle birlikte daha da kötüleşir Ağrı yiyecekler daha midedeyken başlar Özellikle baharatlı yiyecekler dokunabilir Yemek yeme ağrıya neden olduğu için mide ülseri olan kişiler yemekten kaçınır, iştah kaybı görülür ve kilo verirler
Onikiparmak bağırsağı ülserinde ise yemek yemek hastayı rahatlatır, belirtileri azaltır Ağrı yemekten birkaç saat sonra, mide boşken başlar veya gecenin bir yarısı uykudan uyandırabilir Onikiparmak bağırsağı ülseri olan hastalar kilo almaya meyillidir
Belirtiler birkaç dakika ya da saatler boyu sürebileceği gibi, ağrı şikayeti önce bir kaybolup sonra günlere veya haftalara yayılacak şekilde ortaya çıkabilir
Benzer belirtiler mide ilaçlarıyla kısa süreliğine yok oluyor ancak inatçı bir şekilde tekrarlıyor ve bir türlü geçmiyorsa, bir doktora başvurmanız gerekir
Ülser Önlenebilir Mi?
Bakteriyel enfeksiyonun neden olduğu ülseri engellemek zordur ancak ülser olmayı önlemek adına dikkat edebileceğiniz birkaç nokta sayılabilir:
Hangi ağrı kesici aldığınıza dikkat edin NSAİİ tipi dediğimiz ağrı kesici ve iltihap giderici ilaçların uzun dönemli kullanımı ülsere yol açabilir
Sigara içmeyin Sigara hem ülser olma riskini arttırır hem de var olan ülserin iyileşmesini geciktirir
Fazla alkol almayın Fazla alkol mide ve bağırsak duvarında iltihaba neden olabilir
