Vajinismus "vajinanın dış üçte birindeki kaslarda tekrarlayan ya da sürekli, istem dışı ve cinsel ilişkiye engel olan kasılmanın olmasıdır". Vajinismus terimi Amerikalı jinekolog J. Fatman SIMS tarafından bulunmuştur. 1862 yılında yaptığı bir konuşmada SIMS; "Kişisel araştırmalarıma dayanarak evlilik ilişkisinde her iki tarafta bu kadar büyük bir mutsuzluk yaratan bir hastalık bilmediğimi söyleyebilirim ve bu kadar kolay, güvenilir ve kesin şekilde tedavi edilebilen başka bir ciddi rahatsızlık olmadığını da eklemekten mutluyum." demiştir.
Vajinismus genellikle cinsel yaşamın başlangıcında, ilk cinsel birleşme denendiği andan itibaren ortaya çıkar. Bu durum primer vajinismustur. Daha seyrek olarak jinekolojik muayene veya benzeri deneyimlerden sonra gelişir. Önceki deneyimlerinde acılı veya acısız, keyifli veya keyifsiz cinsel yaşantısı olmuş ve sonrasında vajinismus gelişmiş kadınlarda görülen ise sekonder vajinismustur. Primer veya sekonder olsun, vajinismus kadının hem kendi kadınlığında eksiklik olduğunu düşünmesine hem de eşine karşı suçluluk hissetmesine neden olur. Erkekte eşine karşı öfke, istenmiyorum, reddediliyorum düşüncelerine ve sonrasında sertleşme güçlüğü gibi cinsel işlev problemlerine yol açabilir. Vajinismus bu nedenlerden dolayı çift terapisi gerektiren bir cinsel işlev bozukluğudur. Bazen adli olaylara, boşanmalara sebep olabilir. Birçok çift bir süre sonra cinsel birleşmeyi denemekten vazgeçer. Tekrarlanan denemeler ve her seferinde yaşanan hayal kırıklığı çiftin cinsellikten uzaklaşmasına ve kavgalara yol açar.
Yurt dışı çalışmalarda cinsel terapi kliniklerine başvuran kadınlardaki vajinismus oranlarının %12-17 arasında değiştiği saptanmıştır. Ülkemizde ise tedavi için başvuran tüm cinsel işlev bozuklukları arasında vajinismusun % 43-73 arasında değişen oranlarda olduğu ve ilk sırada yer aldığı görülmektedir.
Vajinismus belirtileri nelerdir?
Vajinismusun en temel belirtisi o an geldiğinde kişinin panik atak benzeri bir durum yaşamasıdır. Eşini iter, kasılır, endişe, korku ve kaygı duyar. Bilinci açık olsa da kontrolünü yitir, kontrol bilinçdışının eline geçer. Sanki kişi bilinçdışı tarafından negatif bir hipnoz transı haline getirilir.
Kişi zamanla aşağıdaki duygu ve düşüncelere kapılabilir:
"Herkesin bu kadar kolay yaptığı bir şeyi ben nasıl yapamıyorum?"
"Aile büyüklerinin ne zaman çocuk sahibi olmayı düşünüyorsunuz?" soruları nedeni ile duyulan korku
Utanç duymak
Hayal kırıklığı
Zamanla meydana gelen cinsel isteksizlik
Vajinismusun nedenleri
Her vajinismus hastasında sebep aynı olmayabilir. Hastaların büyük bölümünde onlara yardımcı olabilmek için bozukluğa ilişkin gerçek nedeni belirlemek tedavide takip edilecek yolu anlamak için önemlidir. En sık görülen nedenleri arasında psikolojik kaygılar ön plandadır. Bilinç dışında kodlanan "cinsellik kötüdür, ayıptır", "kızlık zarı değerli ve korunması gereken bir şeydir", "cinsel ilişki sırasında çok ağrı ve kanama olur" düşünceleri bu durumun ortaya çıkmasında önemli yer tutar. Ayrıca cinsel bilgi eksiklikleri ve çocukluk çağında yaşanan travmatik yaşantılar da vajinismus gelişimine yol açabilir. Geçmişte yaşanmış taciz, ensest ilişki ya da kötü bir cinsel deneyimin ağrı ve acı verici olarak değerlendirildiği davranışsal model kalıbıdır. Yine geçmişte maruz kalınan cinsel yasaklar ve abartılı ilk gece hikayelerinin bilinçdışında oluşturduğu cinsellikle ilgili negatif düşünceleri içeren bilişsel model kalıbı ise bir diğer oluşum nedenidir. Ruhsal gelişim evrelerindeki sorunlardan kaynaklanan dinamik model kalıbı başka bir nedendir. Birçok ünlü cinsel terapit ruhsal gelişim evrelerinde takılmayı çocukluktaki kötü koşullar ve çevresel faktörleri vajinismusun sebepleri arasına sokmuştur.
Vajinismus erkekleri
Zaman zaman vajinismus yaşayan biri ile birlikte olmak gerçekten zor olabilir. Eşler birtakım bazı ortak duygular tariflerler. Bunlar umutsuzluk, öfke, reddedilme duygularıdır. Erkeklerde tekrarlayan denemeler sonrasında heyecan, tedirginlik ve başarılı olup olamayacağı kaygısı (performans anksiyetesi) ile erken boşalma ve sertleşme güçlüğü sorunları ortaya çıkabilir. Bu sebeplerden dolayı vajinismus çift terapisi gerektirir.
Vajinismus tedavisi
Cinsel tedaviler açısından en yüz güldürücü olanı vajinismustur. Vajinismusun altta yatan nedeni araştırılıp nedene yönelik bakış açısı geliştirilerek tedavi planı hazırlanır. Uygulanacak adımlar vajinismusun hastanın üzerindeki süresine ve yoğunluğuna göre farklılık gösterse de vajinismusun tedavi edilebilir geçici bir rahatsızılık olduğunu bilmekte fayda vardır. Ayrıca vajinismus cinsel terapisinde genellikle hiçbir cerrahi müdahale ve diğer girişimsel müdahaleleri uygulamak gerekmez. Cinsel terapi programı duygusal ve fiziksel teknikleri içerir. Psikiyatrik bir rahatsızlıktır.
Vajinismus genellikle cinsel yaşamın başlangıcında, ilk cinsel birleşme denendiği andan itibaren ortaya çıkar. Bu durum primer vajinismustur. Daha seyrek olarak jinekolojik muayene veya benzeri deneyimlerden sonra gelişir. Önceki deneyimlerinde acılı veya acısız, keyifli veya keyifsiz cinsel yaşantısı olmuş ve sonrasında vajinismus gelişmiş kadınlarda görülen ise sekonder vajinismustur. Primer veya sekonder olsun, vajinismus kadının hem kendi kadınlığında eksiklik olduğunu düşünmesine hem de eşine karşı suçluluk hissetmesine neden olur. Erkekte eşine karşı öfke, istenmiyorum, reddediliyorum düşüncelerine ve sonrasında sertleşme güçlüğü gibi cinsel işlev problemlerine yol açabilir. Vajinismus bu nedenlerden dolayı çift terapisi gerektiren bir cinsel işlev bozukluğudur. Bazen adli olaylara, boşanmalara sebep olabilir. Birçok çift bir süre sonra cinsel birleşmeyi denemekten vazgeçer. Tekrarlanan denemeler ve her seferinde yaşanan hayal kırıklığı çiftin cinsellikten uzaklaşmasına ve kavgalara yol açar.
Yurt dışı çalışmalarda cinsel terapi kliniklerine başvuran kadınlardaki vajinismus oranlarının %12-17 arasında değiştiği saptanmıştır. Ülkemizde ise tedavi için başvuran tüm cinsel işlev bozuklukları arasında vajinismusun % 43-73 arasında değişen oranlarda olduğu ve ilk sırada yer aldığı görülmektedir.
Vajinismus belirtileri nelerdir?
Vajinismusun en temel belirtisi o an geldiğinde kişinin panik atak benzeri bir durum yaşamasıdır. Eşini iter, kasılır, endişe, korku ve kaygı duyar. Bilinci açık olsa da kontrolünü yitir, kontrol bilinçdışının eline geçer. Sanki kişi bilinçdışı tarafından negatif bir hipnoz transı haline getirilir.
Kişi zamanla aşağıdaki duygu ve düşüncelere kapılabilir:
"Herkesin bu kadar kolay yaptığı bir şeyi ben nasıl yapamıyorum?"
"Aile büyüklerinin ne zaman çocuk sahibi olmayı düşünüyorsunuz?" soruları nedeni ile duyulan korku
Utanç duymak
Hayal kırıklığı
Zamanla meydana gelen cinsel isteksizlik
Vajinismusun nedenleri
Her vajinismus hastasında sebep aynı olmayabilir. Hastaların büyük bölümünde onlara yardımcı olabilmek için bozukluğa ilişkin gerçek nedeni belirlemek tedavide takip edilecek yolu anlamak için önemlidir. En sık görülen nedenleri arasında psikolojik kaygılar ön plandadır. Bilinç dışında kodlanan "cinsellik kötüdür, ayıptır", "kızlık zarı değerli ve korunması gereken bir şeydir", "cinsel ilişki sırasında çok ağrı ve kanama olur" düşünceleri bu durumun ortaya çıkmasında önemli yer tutar. Ayrıca cinsel bilgi eksiklikleri ve çocukluk çağında yaşanan travmatik yaşantılar da vajinismus gelişimine yol açabilir. Geçmişte yaşanmış taciz, ensest ilişki ya da kötü bir cinsel deneyimin ağrı ve acı verici olarak değerlendirildiği davranışsal model kalıbıdır. Yine geçmişte maruz kalınan cinsel yasaklar ve abartılı ilk gece hikayelerinin bilinçdışında oluşturduğu cinsellikle ilgili negatif düşünceleri içeren bilişsel model kalıbı ise bir diğer oluşum nedenidir. Ruhsal gelişim evrelerindeki sorunlardan kaynaklanan dinamik model kalıbı başka bir nedendir. Birçok ünlü cinsel terapit ruhsal gelişim evrelerinde takılmayı çocukluktaki kötü koşullar ve çevresel faktörleri vajinismusun sebepleri arasına sokmuştur.
Vajinismus erkekleri
Zaman zaman vajinismus yaşayan biri ile birlikte olmak gerçekten zor olabilir. Eşler birtakım bazı ortak duygular tariflerler. Bunlar umutsuzluk, öfke, reddedilme duygularıdır. Erkeklerde tekrarlayan denemeler sonrasında heyecan, tedirginlik ve başarılı olup olamayacağı kaygısı (performans anksiyetesi) ile erken boşalma ve sertleşme güçlüğü sorunları ortaya çıkabilir. Bu sebeplerden dolayı vajinismus çift terapisi gerektirir.
Vajinismus tedavisi
Cinsel tedaviler açısından en yüz güldürücü olanı vajinismustur. Vajinismusun altta yatan nedeni araştırılıp nedene yönelik bakış açısı geliştirilerek tedavi planı hazırlanır. Uygulanacak adımlar vajinismusun hastanın üzerindeki süresine ve yoğunluğuna göre farklılık gösterse de vajinismusun tedavi edilebilir geçici bir rahatsızılık olduğunu bilmekte fayda vardır. Ayrıca vajinismus cinsel terapisinde genellikle hiçbir cerrahi müdahale ve diğer girişimsel müdahaleleri uygulamak gerekmez. Cinsel terapi programı duygusal ve fiziksel teknikleri içerir. Psikiyatrik bir rahatsızlıktır.