Varikosel Nedir, Varikosel Belirtileri ve Tedavisi
Varikosel:testis damarlarında genişleme, varisleşme
Erkeklerin % 15 i kadarında ve kısırlık sorunuyla başvuranların % 40'ında saptanan varikosel en sık rastlanan ve mikrocerrahi ameliyat sonucu en başarılı sonuc alınan kısırlık sebebidir Varikosel testislerde sıcaklık artışı ve toplardamardaki kanın organa geri akımı sonrası mikro dolaşımı etkileyerek sperm uretimini bozar; sayı, hareketlilik, yapı ve kromozomal yapıya etki sonucu dolleme kapasitesini olumsuz etkiler
Varikosel neden ve nasıl ortaya cıkar?
Varikosel ergenlik yaşlarında ortaya cıkmaya başlayan ve zaman ile ilerleyen bir toplardamar hastalığıdır Genetik yapısı uygun olan ve ayakta fazlaca duranlarda bazen ağrı ve goruntu bozukluğu ile ortaya cıkarsa da kısırlık ve diğer nedenler ile yapılan el muayenesinde saptanır Toplardamarların icinde bulunan ve ters akımı engelleyen valf sistemini oluşturan kapakcıkların damar capı genişlemesi sonucunda yetersiz kalması ile testislerin toplardamar cıkışında basınc artışı gercekleşir Artan basınc sonucu testis dokusu icindeki kan dolaşımı (mikrosirkulasyon) bozularak sperm uretimi etkilenir
Varikosel belirtileri nelerdir?
Varikosel yumurtadan bacağa yayılan ağrı ve sıcak ortamda torbada belirginleşen kıvrımlı damar yapısı ile fark edilebileceği gibi sadece kısırlık icin yapılan tetkikler sırasındaki el muayenesi ile de saptanabilir
Varikosel hangi sorunlara yol acar?
Varikosel tek başına bir sağlık sorunu oluşturmaz Sperm hucrelerini etkileyerek kısırlık sebebi olması ve bazen de ağrıya neden olması nedeni ile tedavisi gerekir Ağrı sorunu olmayan ve kısırlığın sorun oluşturmadığı kişilerde herhangi bir tedavi yapılmasına gerek yoktur
Varikosel tanısı nasıl konulur?
Farklı derecelerde gorulebilen varikoselin tanısı bu konuda tecrubeli bir Uroloji Androloji uzmanı tarafından doğru şartlarda yapılacak detaylı bir muayene ile konulmalıdır Sadece doppler ultrasonografi ile saptanabilen varikosellerin ameliyat edilmesi fayda sağlamadığından cok ozel durumlar dışında varikosel tanısı icin hassas bir muayeneden başka herhangi bir tetkik (ultrason vb) istenmemelidir
Varikosel tedavisi nasıl yapılmalıdır?
Varikosel tanısı konulan kişiye kısırlık sorunu icin oncelikle mikrocerrahi varikosel ameliyatı onerilmelidir, Varikosel saptananlara ilk tercih olarak ilac tedavisi veya tup bebek yontemleri uygulanması doğru değildir Doğru tanı konulması ve mikrocerrahi yontemin başarıyla uygulaması ile tedavisi gercekleştirilen varikosel hastalarında spermiyogram parametrelerinde % 80'in uzerinde istatistiki anlamlılık gosteren duzelme sağlanır ve bunların coğu başka bir tedavi gerektirmeden cocuk sahibi olabilirler Geri kalanların onemli bir kısmı ise rahimici aşılama gibi, tup bebek uygulamasından daha kolay ve ekonomik bir yontemden faydalanabilir seviyeye geleceklerdir
Daha once varikosel ameliyatı yaptırmış fakat olumlu sonuc alamamış olanların onemli bir kısmında nuks varikosel tabir edilen durum saptaysa da varikoselin ameliyat sonrası nuks etmesi mumkun değildir Gercekleştirilen ameliyatın teknik nedenler ile yetersiz kaldığı bu vakalarda mikrocerrahi duzeltme ameliyatı uygulanarak olumlu sonuc alınabilmektedir
Tupbebek (mikroenjeksiyon) uygulamasından once varikoselin opere edilmesi ile sperm hucrelerinin dolleme yeteneğini azaltan, kromozomlardaki parcalanma oranını arttıran etkinin ortadan kaldırılması ile hamilelik oranlarının arttığı saptanmıştır
Kısırlık nedeni ile başvuran erkeklerde varikosel tanısının muayene ve doppler ultrasonografi yontemlerinin yanlış uygulanmaları sonucu ve hatta bazen maalesef ticari yaklaşımlar ile gereğinden cok konulduğunu ve gereksiz olarak ameliyatlar uygulandığını bilmekteyiz Mikrocerrahi varikosel ameliyatını ulkemizde başlattığım 1993 senesi itibarı ile 2500 ’den fazla mikrocerrahi ameliyat yapmış olmama rağmen hatalı varikosel tanısı ile bana ameliyat icin başvuran yuzlerce kişiye de ameliyat olmaları gerekmediğini zorlukla izah etmek zorunda kaldım
Hassas mikrocerrahi yontemlerin kullanılmasıyla gercekleştirilen bu ozel operasyon yerine uygulanan diğer teknikler veya mikrocerrahinin tekniğin başarısız uygulanması neticesi varikosel ameliyatı uygulanan hastaların yaklaşık % 40'ında varikosel ortadan kalkmamaktadır Hastaların bir kısmında ise lenf kanallarının bağlanması sonucu hidrosel, hatta atardamarların bağlanması neticesinde yumurtanın dumura uğraması gibi cok ciddi ve duzeltilmesi imkan dahilinde olmayabilecek komplikasyonlar meydana gelebilmektedir Fayda oranı % 80'lerin uzerinde olan varikosel ameliyatının gereksiz ve başarısız uygulamaları sonucu bu oran % 20'lere dek duşebilir Bu nedenle ameliyat onerilen kişilerin konuyu basite almayıp detaylı tetkik ederek uzmanlar ile konsulte etmeleri uygundur
Varikosel konusunda yanlış bilinenler ve bilimsel gercekler:
1 Varikosel en sık saptanan ve başarılı tedavi ile en olumlu neticelerin alındığı erkek kısırlığı sebebidir Varikosel teşhisi doppler ultrason ile değil, el muayenesi ile yapılmalıdır Doppler ultrason ile cok sayıda kişiye hatalı olarak varikosel teşhisi konulmakta ve gereksiz ameliyatlar yapılmaktadır El ile muayenede saptanamayan varikosel opere edilmemelidir; fayda sağlamaz
2 Varikoseli olan erkeklere oncelikle tup bebek, ICSI, aşılama benzeri yardımlı ureme teknikleri uygulanmamalıdır Varikosel spermin kromozomal yapısını bozarak (DNA fragmantasyonu) yumurtayı dolleme gucunu azaltmakta; dolleme gercekleşse dahi duşuk oranını yukseltmektedir Ayrıca tup bebek sadece son care olarak gorulmeli, bebekte doğumsal anomali ve hastalık risklerini yaklaşık %30 kadar arttırdığı ve anne acısından da riskli olduğu unutulmamalıdır
3 Varikosel ameliyatında teknik olarak en başarılı ve komplikasyon ihtimali en duşuk yontem mikrocerrahidir Mikrocerrahi varikosel operasyonunda teknik başarı %99 uzerine cıkmakta, onemli komplikasyon oranı %0 ’a, onemsiz komplikasyon oranı %35 ’e yaklaşmaktadır Diğer cerrahi yontemlerde hidrosel riski %40 ’a, atardamar hasarı %5 ’e kadar cıkmaktadır
4 Varikoselin başarılı bir cerrahi sonrası nuks etmesi yani tekrarlaması mumkun değildir fakat yapılmış olan operasyon yetersiz kalabilir ve bu durumlarda mikrocerrahi duzeltme ameliyatı uygulanabilir Mikrocerrahi dışındaki operasyon yontemlerinde uygulanan teknik nedeni ile yetersiz cerrahi oranı %40'a kadar cıkmaktadır
5 Mikrocerrahi varikosel ameliyatı basit bir cerrahi girişim değildir; mikrocerrahi konusunda uzmanlaşmış, deneyimli ellerde başarılıdır, her teknik gibi hatalı ve yetersiz uygulamaları ciddi komplikasyonlara, organ kaybına yol acabilir Başarısız varikosel ameliyatı sonrası komplikasyonlar nedeni ile sorun yaşayan, spermiyogramları daha da bozulan cok sayıda hasta bulunmaktadır
6 Her uygulanan mikrocerrahi ile varikosel ortadan kalkmayabilir, atardamar ve lenfatik kanal hasarları ile hidrosel ve organ kaybı gibi komplikasyonlar gorulebilir; uygulanan teknik kadar tekniğin ne kalitede uygulandığı da cok onemlidir! Yurtdışından dondukten sonra ulkemizde 1992 ’de başlatarak 2500 ’den fazla vakada uyguladığım bu tekniği bircok asistanıma oğreterek Turkiye ’nin değişik bolgelerinde yaygınlaşmasına katkı sağladım Ozellikle universite hastanelerinin Androloji ile ilgilenen oğretim uyeleri arasında mikrocerrahi teknik ile varikosel ameliyatı son yıllarda en cok tercih edilen yontem haline gelmiş olup yurtdışındaki seckin klinikler de mikrocerrahi tekniği benimsemiştir
Doc Dr Teoman Cem Kadıoğlu
Varikosel:testis damarlarında genişleme, varisleşme
Erkeklerin % 15 i kadarında ve kısırlık sorunuyla başvuranların % 40'ında saptanan varikosel en sık rastlanan ve mikrocerrahi ameliyat sonucu en başarılı sonuc alınan kısırlık sebebidir Varikosel testislerde sıcaklık artışı ve toplardamardaki kanın organa geri akımı sonrası mikro dolaşımı etkileyerek sperm uretimini bozar; sayı, hareketlilik, yapı ve kromozomal yapıya etki sonucu dolleme kapasitesini olumsuz etkiler
Varikosel neden ve nasıl ortaya cıkar?
Varikosel ergenlik yaşlarında ortaya cıkmaya başlayan ve zaman ile ilerleyen bir toplardamar hastalığıdır Genetik yapısı uygun olan ve ayakta fazlaca duranlarda bazen ağrı ve goruntu bozukluğu ile ortaya cıkarsa da kısırlık ve diğer nedenler ile yapılan el muayenesinde saptanır Toplardamarların icinde bulunan ve ters akımı engelleyen valf sistemini oluşturan kapakcıkların damar capı genişlemesi sonucunda yetersiz kalması ile testislerin toplardamar cıkışında basınc artışı gercekleşir Artan basınc sonucu testis dokusu icindeki kan dolaşımı (mikrosirkulasyon) bozularak sperm uretimi etkilenir
Varikosel belirtileri nelerdir?
Varikosel yumurtadan bacağa yayılan ağrı ve sıcak ortamda torbada belirginleşen kıvrımlı damar yapısı ile fark edilebileceği gibi sadece kısırlık icin yapılan tetkikler sırasındaki el muayenesi ile de saptanabilir
Varikosel hangi sorunlara yol acar?
Varikosel tek başına bir sağlık sorunu oluşturmaz Sperm hucrelerini etkileyerek kısırlık sebebi olması ve bazen de ağrıya neden olması nedeni ile tedavisi gerekir Ağrı sorunu olmayan ve kısırlığın sorun oluşturmadığı kişilerde herhangi bir tedavi yapılmasına gerek yoktur
Varikosel tanısı nasıl konulur?
Farklı derecelerde gorulebilen varikoselin tanısı bu konuda tecrubeli bir Uroloji Androloji uzmanı tarafından doğru şartlarda yapılacak detaylı bir muayene ile konulmalıdır Sadece doppler ultrasonografi ile saptanabilen varikosellerin ameliyat edilmesi fayda sağlamadığından cok ozel durumlar dışında varikosel tanısı icin hassas bir muayeneden başka herhangi bir tetkik (ultrason vb) istenmemelidir
Varikosel tedavisi nasıl yapılmalıdır?
Varikosel tanısı konulan kişiye kısırlık sorunu icin oncelikle mikrocerrahi varikosel ameliyatı onerilmelidir, Varikosel saptananlara ilk tercih olarak ilac tedavisi veya tup bebek yontemleri uygulanması doğru değildir Doğru tanı konulması ve mikrocerrahi yontemin başarıyla uygulaması ile tedavisi gercekleştirilen varikosel hastalarında spermiyogram parametrelerinde % 80'in uzerinde istatistiki anlamlılık gosteren duzelme sağlanır ve bunların coğu başka bir tedavi gerektirmeden cocuk sahibi olabilirler Geri kalanların onemli bir kısmı ise rahimici aşılama gibi, tup bebek uygulamasından daha kolay ve ekonomik bir yontemden faydalanabilir seviyeye geleceklerdir
Daha once varikosel ameliyatı yaptırmış fakat olumlu sonuc alamamış olanların onemli bir kısmında nuks varikosel tabir edilen durum saptaysa da varikoselin ameliyat sonrası nuks etmesi mumkun değildir Gercekleştirilen ameliyatın teknik nedenler ile yetersiz kaldığı bu vakalarda mikrocerrahi duzeltme ameliyatı uygulanarak olumlu sonuc alınabilmektedir
Tupbebek (mikroenjeksiyon) uygulamasından once varikoselin opere edilmesi ile sperm hucrelerinin dolleme yeteneğini azaltan, kromozomlardaki parcalanma oranını arttıran etkinin ortadan kaldırılması ile hamilelik oranlarının arttığı saptanmıştır
Kısırlık nedeni ile başvuran erkeklerde varikosel tanısının muayene ve doppler ultrasonografi yontemlerinin yanlış uygulanmaları sonucu ve hatta bazen maalesef ticari yaklaşımlar ile gereğinden cok konulduğunu ve gereksiz olarak ameliyatlar uygulandığını bilmekteyiz Mikrocerrahi varikosel ameliyatını ulkemizde başlattığım 1993 senesi itibarı ile 2500 ’den fazla mikrocerrahi ameliyat yapmış olmama rağmen hatalı varikosel tanısı ile bana ameliyat icin başvuran yuzlerce kişiye de ameliyat olmaları gerekmediğini zorlukla izah etmek zorunda kaldım
Hassas mikrocerrahi yontemlerin kullanılmasıyla gercekleştirilen bu ozel operasyon yerine uygulanan diğer teknikler veya mikrocerrahinin tekniğin başarısız uygulanması neticesi varikosel ameliyatı uygulanan hastaların yaklaşık % 40'ında varikosel ortadan kalkmamaktadır Hastaların bir kısmında ise lenf kanallarının bağlanması sonucu hidrosel, hatta atardamarların bağlanması neticesinde yumurtanın dumura uğraması gibi cok ciddi ve duzeltilmesi imkan dahilinde olmayabilecek komplikasyonlar meydana gelebilmektedir Fayda oranı % 80'lerin uzerinde olan varikosel ameliyatının gereksiz ve başarısız uygulamaları sonucu bu oran % 20'lere dek duşebilir Bu nedenle ameliyat onerilen kişilerin konuyu basite almayıp detaylı tetkik ederek uzmanlar ile konsulte etmeleri uygundur
Varikosel konusunda yanlış bilinenler ve bilimsel gercekler:
1 Varikosel en sık saptanan ve başarılı tedavi ile en olumlu neticelerin alındığı erkek kısırlığı sebebidir Varikosel teşhisi doppler ultrason ile değil, el muayenesi ile yapılmalıdır Doppler ultrason ile cok sayıda kişiye hatalı olarak varikosel teşhisi konulmakta ve gereksiz ameliyatlar yapılmaktadır El ile muayenede saptanamayan varikosel opere edilmemelidir; fayda sağlamaz
2 Varikoseli olan erkeklere oncelikle tup bebek, ICSI, aşılama benzeri yardımlı ureme teknikleri uygulanmamalıdır Varikosel spermin kromozomal yapısını bozarak (DNA fragmantasyonu) yumurtayı dolleme gucunu azaltmakta; dolleme gercekleşse dahi duşuk oranını yukseltmektedir Ayrıca tup bebek sadece son care olarak gorulmeli, bebekte doğumsal anomali ve hastalık risklerini yaklaşık %30 kadar arttırdığı ve anne acısından da riskli olduğu unutulmamalıdır
3 Varikosel ameliyatında teknik olarak en başarılı ve komplikasyon ihtimali en duşuk yontem mikrocerrahidir Mikrocerrahi varikosel operasyonunda teknik başarı %99 uzerine cıkmakta, onemli komplikasyon oranı %0 ’a, onemsiz komplikasyon oranı %35 ’e yaklaşmaktadır Diğer cerrahi yontemlerde hidrosel riski %40 ’a, atardamar hasarı %5 ’e kadar cıkmaktadır
4 Varikoselin başarılı bir cerrahi sonrası nuks etmesi yani tekrarlaması mumkun değildir fakat yapılmış olan operasyon yetersiz kalabilir ve bu durumlarda mikrocerrahi duzeltme ameliyatı uygulanabilir Mikrocerrahi dışındaki operasyon yontemlerinde uygulanan teknik nedeni ile yetersiz cerrahi oranı %40'a kadar cıkmaktadır
5 Mikrocerrahi varikosel ameliyatı basit bir cerrahi girişim değildir; mikrocerrahi konusunda uzmanlaşmış, deneyimli ellerde başarılıdır, her teknik gibi hatalı ve yetersiz uygulamaları ciddi komplikasyonlara, organ kaybına yol acabilir Başarısız varikosel ameliyatı sonrası komplikasyonlar nedeni ile sorun yaşayan, spermiyogramları daha da bozulan cok sayıda hasta bulunmaktadır
6 Her uygulanan mikrocerrahi ile varikosel ortadan kalkmayabilir, atardamar ve lenfatik kanal hasarları ile hidrosel ve organ kaybı gibi komplikasyonlar gorulebilir; uygulanan teknik kadar tekniğin ne kalitede uygulandığı da cok onemlidir! Yurtdışından dondukten sonra ulkemizde 1992 ’de başlatarak 2500 ’den fazla vakada uyguladığım bu tekniği bircok asistanıma oğreterek Turkiye ’nin değişik bolgelerinde yaygınlaşmasına katkı sağladım Ozellikle universite hastanelerinin Androloji ile ilgilenen oğretim uyeleri arasında mikrocerrahi teknik ile varikosel ameliyatı son yıllarda en cok tercih edilen yontem haline gelmiş olup yurtdışındaki seckin klinikler de mikrocerrahi tekniği benimsemiştir
Doc Dr Teoman Cem Kadıoğlu
