Cemiyetler Nedir - Cemiyetler Hakkında - Kilikyalılar Cemiyeti - Trabzon Muhafaza-i Hukuk-i Milliye Cemiyeti
Mondros'tan sonra işgallerin başlaması ve İstanbul Hükümeti'nin işgallere kayıtsız kalması üzerine millet harekete geçti.
Vatanın çeşitli bölgelerinde yerel (mahalli) cemiyetler kuruldu.
Yararlı cemiyetler ve amaçları şunlardır:
a. Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti (Doğu Anadolu'nun Haklarını Savunma Cemiyeti):
Doğu Anadolu'nun Ermenilere verilmesine engel olmak amacıyla kuruldu.
NOT: Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Erzurum Kongresi'ni düzenleyerek, Kurtuluş Savaşı'nın hazırlık safhasında önemli bir görev üstlendi.
b. Trakya-Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti (Trakya-Paşaeli'nin Haklarını Savunma Cemiyeti) :
Mondros Ateşkesi'nden sonra ilk kurulan cemiyettir. Merkezi Edirne idi. Amacı, Trakya'nın Yunanlılar tarafından işgalini önlemek, Rumların bölgedeki saldırganlıklarına karşı koymaktı.
c. Trabzon Muhafaza-i Hukuk-i Milliye Cemiyeti (Trabzon'un Milli Haklarını Koruma Cemiyeti):
Merkezi Trabzon'du. Doğu Karadeniz'de, Trabzon ve civarında Pontus Rum devletinin kurulmasını önlemek için kuruldu.
ç. Kilikyalılar Cemiyeti (Adana ve civarının haklarını koruma cemiyetidir):
İstanbul'da kuruldu. Amacı Adana'da Ermenilerin katliama dönüşen eylemlerine son vermekti. Cemiyet silahlı direniş birlikleri kurarak Ermenilere ve Fransızlara karşı Adana ve civarını koruma kararı aldı.
d. İzmir Müdafaa-i Hukuk-u Osmaniye Cemiyeti (İzmir Osmanlı Haklarını Savunma Cemiyeti):
İzmir ve civarının Yunanistan'a katılmasını engellemek için İzmir'de kuruldu. Amacı Ege Bölgesi'nde Türklerin çoğunlukta olduğunu basın-yayın yoluyla dünyaya duyurmaktı. Silahlı direniş yapmayı benimsedi. Bölgesel direniş kuruluşlarına silah ve cephane sağlamaya çalıştı.
e. Milli Kongre Cemiyeti :
İstanbul'da kuruldu. Bütün milli grupları kendi içinde toplamaya çalıştı.
NOT: Milli Kongre Cemiyeti, diğer cemiyetlerden farklı olarak bölgesel değildir.Amacı Türk davasının haklılığını Dünya kamuoyuna basın-yayın yoluyla duyurmaktı.
Milli Cemiyetlerin Ortak Özellikleri :
-Sadece kuruldukları bölgeyi savunmayı amaçlamışlardır.
-Bölgeseldirler.
-Çalışmaları iki esasa dayanır:
1. İşgal hareketlerini protesto etmek (Demokratik tepki),
2. işgallere silahla karşı koymak (Silahlı tepki).
Mondros'tan sonra işgallerin başlaması ve İstanbul Hükümeti'nin işgallere kayıtsız kalması üzerine millet harekete geçti.
Vatanın çeşitli bölgelerinde yerel (mahalli) cemiyetler kuruldu.
Yararlı cemiyetler ve amaçları şunlardır:
a. Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti (Doğu Anadolu'nun Haklarını Savunma Cemiyeti):
Doğu Anadolu'nun Ermenilere verilmesine engel olmak amacıyla kuruldu.
NOT: Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Erzurum Kongresi'ni düzenleyerek, Kurtuluş Savaşı'nın hazırlık safhasında önemli bir görev üstlendi.
b. Trakya-Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti (Trakya-Paşaeli'nin Haklarını Savunma Cemiyeti) :
Mondros Ateşkesi'nden sonra ilk kurulan cemiyettir. Merkezi Edirne idi. Amacı, Trakya'nın Yunanlılar tarafından işgalini önlemek, Rumların bölgedeki saldırganlıklarına karşı koymaktı.
c. Trabzon Muhafaza-i Hukuk-i Milliye Cemiyeti (Trabzon'un Milli Haklarını Koruma Cemiyeti):
Merkezi Trabzon'du. Doğu Karadeniz'de, Trabzon ve civarında Pontus Rum devletinin kurulmasını önlemek için kuruldu.
ç. Kilikyalılar Cemiyeti (Adana ve civarının haklarını koruma cemiyetidir):
İstanbul'da kuruldu. Amacı Adana'da Ermenilerin katliama dönüşen eylemlerine son vermekti. Cemiyet silahlı direniş birlikleri kurarak Ermenilere ve Fransızlara karşı Adana ve civarını koruma kararı aldı.
d. İzmir Müdafaa-i Hukuk-u Osmaniye Cemiyeti (İzmir Osmanlı Haklarını Savunma Cemiyeti):
İzmir ve civarının Yunanistan'a katılmasını engellemek için İzmir'de kuruldu. Amacı Ege Bölgesi'nde Türklerin çoğunlukta olduğunu basın-yayın yoluyla dünyaya duyurmaktı. Silahlı direniş yapmayı benimsedi. Bölgesel direniş kuruluşlarına silah ve cephane sağlamaya çalıştı.
e. Milli Kongre Cemiyeti :
İstanbul'da kuruldu. Bütün milli grupları kendi içinde toplamaya çalıştı.
NOT: Milli Kongre Cemiyeti, diğer cemiyetlerden farklı olarak bölgesel değildir.Amacı Türk davasının haklılığını Dünya kamuoyuna basın-yayın yoluyla duyurmaktı.
Milli Cemiyetlerin Ortak Özellikleri :
-Sadece kuruldukları bölgeyi savunmayı amaçlamışlardır.
-Bölgeseldirler.
-Çalışmaları iki esasa dayanır:
1. İşgal hareketlerini protesto etmek (Demokratik tepki),
2. işgallere silahla karşı koymak (Silahlı tepki).