Yaşlanma; yavaş gelişen, önlenemeyen ve gençliği yaşamanın bedeli olan doğal bir süreçtir. Yaşlanma süreci ve bu süreçte ortaya çıkan değişmeler tümüyle önlenemez; fakat geciktirilebilir ve hafifletilebilir.
Yaşlanma sürecini, yaşlanmayla oluşan değişiklikleri ve ömrü; genetik ve çevresel etmenler tesirler. Yaşlılıkta ortaya çıkan değişikliklerle ilgili problemlerin bir kısmı ehil ve istikrarlı beslenmeyle azaltılabilir ve geciktirilebilir. Gençlikte yaşlılığı da düşünerek beslenmenin, yaşlılıkta oluşabilecek dertleri geciktirici, hafifletici ya da önleyici tesiri olduğu bilinmektedir. Hayat uzunluğu ehil ve istikrarlı beslenmenin, yaşlılıkta birtakım problemleri azaltıcı rolü olduğu üzere, hayat vadesini etkilediği de söylenebilir.
Her devirdeki beslenme hali, bireyin sonraki devirde umumî durumunu tesirler. Bebelikte beslenmenin çocukluk çağına, çocukluk çağında beslenmenin gençlerin durumunu etkilemesi üzere; yaşlılar, her devirdeki beslenme ve ömür biçiminin tesirlerini taşırlar. Bu yüzden bireyin içinde bulunduğu yaş kümesinin özelliklerine nazaran beslenmesi, sonraki devirlere hazırlık cihetinden kıymetlidir.
Yaşlılık periyodunda şu unsurlara dikkat edilmesinde yarar vardır:
1. Besin çeşitliliğine değer verilmelidir. Ana öğünlerde 4 temel besin öbeğinde bölge alan besinlerin kâfi ölçülerde tüketilmesi sağlanmalıdır. Bu besinler;
□ Et öbeği: Etler, kurubaklagiller ve yumurta
□ Süt kümesi: Süt, yoğurt ve peynir
□ Tahıl öbeği: Ekmek, pilav ve makarna üzere unlu, nişastalı besinler
□ Zerzevat ve meyve öbeği: Tüm zerzevat ve meyveler
2. Ülkü vücut tartısı korunmalıdır. Oluşabilecek sıhhat sorunlarını önlemek ismine zayıflıktan ve şişmanlıktan kaçınmalıdır.
3. Öğün sayısı artırılarak her öğündeki yiyecek ölçüsü azaltılmalıdır. Sonunda sindirim meseleleri önlenir. 3 Ana 3 ara olmak üzere günde 6 öğün beslenme sağlanmalıdır. Başta kahvaltı olmak üzere asla öğün atlanmamalı, kahvaltı ve akşam yemeği mümkün olduğunca erken saatlerde bitirilmelidir.
4. Yaş ilerledikçe diyetteki yekun yağ ölçüsü azaltılmalıdır. Diyette doymuş yağ asitlerince güçlü olan katı yağlar en alt seviyeye indirilmeli, doymamış yağ asitlerini daha çok bulunduran bitkisel likit yağlar tercih edilmelidir. Yiyecekler haşlama, ızgara yapma, buğulama yahut fırında pişirme formülleri kullanılarak hazırlanmalıdır.
5. Vücuda ehil ölçüde su ve likit alınmalıdır. Suyun; yemek yenildikten sonra alınan besinlerin sindiriminden, metabolik atıklarının dışarı atılmasına kadar her aşamada çok değerli hizmetleri vardır.
6. Ölçüsüz çay, kahve, gazlı içecekler üzere ikazcılardan, çokça ölçüde acı biber, hardal üzere baharatlardan kaçınılmalıdır.
7. Diyette tuz ölçüsü azaltılmalıdır. Sofraya tuzluk getirilmemeli, yemeğin tadına bakmadan tuz kullanılmamalıdır.
8. Günlük posa (lif) alımınızı artırılmalıdır. Posalı besinler:
□ Kurubaklagiller (kuru fasulye, nohut, mercimek, kuru börülce, barbunya, soya)
□ Tam tahıllar (esmer ekmek, bulgur, kepekli pirinç / makarna / erişte / un)
□ Taze zerzevat ve meyveler (kabuklu yenilebilenleri soymadan)
Her ana öğünde zerzevat ve/veya meyve, haftada 2 - 3 kez balık ve kurubaklagil yemeği tüketilmelidir.
9. Vücudu, kalbi çokça yoracak çok etkinliklerden kaçınılmalı, açık havadan yararlanılmalıdır. Haftada 3 - 5 gün 30 - 45 dakika kadar yorucu olmayan, kısa yürüyüşler yapılmalıdır.
10.Güneş ışınlarından elverişli biçimde ve tertipli olarak yararlanılmalıdır. Kış aylarında öğlen, yazın ise kuşluk ve ikindi vakitlerinde, günde 20 dakika kadar direkt olarak güneşlenilmelidir. Bu durum kemik sıhhati açısından son aşama kıymetlidir. Zira D vitamininin en düzgün kaynağı güneştir.
Yaşlandıkça kuvvet gereksiniminde, aktiflik raddesine nazaran azalma olmakla birlikte, umumî olarak besin öğeleri muhtaçlığı azalmaz, bilakis artabilir. Kuvvet kısıtlaması, yağ, şeker, hamur tatlıları ve tahıllar azaltılarak yapılmalıdır. Yaşlandıkça, yekun günlük güç muhtaçlığının ortalama %55-65'i karbonhidratlardan, %20-25'i yağlardan, %15-20'si proteinlerden karşılanmalıdır.
Bugünkü doneler ışığında, yaşlıların vitaminlere muhtaçlık ölçüleri yetişkinlerinki kadardır. Kıymetli olan, yaşlılıkta tüm vitaminlerin besinlerle gereğince alınmasıdır. Bilhassa B öbeği vitaminleri ve C vitaminin ek olarak verilmesinin yaşlılara güzel geldiğine yönelik araştırmalar mevcuttur. Son yıllarda, E vitamininin yaşlılığı geciktirici tesiri olabileceği üzerinde durulmaktadır. Bu vitaminin, hücre zarındaki yağların bozulmasını önlemede rolü olduğu, bu yolla hücre sağlamlığının korunduğu ileri sürülmektedir. Yaşlılıkta minerallere gereksinimin artıp artmadığı bilinmemektedir. Yaşlılıkta minerallere muhtaçlığın yetişkinlikteki kadar olduğu sanılmaktadır. Alınması önerilen demir ölçüsü genç kadınlarınkinden düşüktür.
Yaşlanma sürecini, yaşlanmayla oluşan değişiklikleri ve ömrü; genetik ve çevresel etmenler tesirler. Yaşlılıkta ortaya çıkan değişikliklerle ilgili problemlerin bir kısmı ehil ve istikrarlı beslenmeyle azaltılabilir ve geciktirilebilir. Gençlikte yaşlılığı da düşünerek beslenmenin, yaşlılıkta oluşabilecek dertleri geciktirici, hafifletici ya da önleyici tesiri olduğu bilinmektedir. Hayat uzunluğu ehil ve istikrarlı beslenmenin, yaşlılıkta birtakım problemleri azaltıcı rolü olduğu üzere, hayat vadesini etkilediği de söylenebilir.
Her devirdeki beslenme hali, bireyin sonraki devirde umumî durumunu tesirler. Bebelikte beslenmenin çocukluk çağına, çocukluk çağında beslenmenin gençlerin durumunu etkilemesi üzere; yaşlılar, her devirdeki beslenme ve ömür biçiminin tesirlerini taşırlar. Bu yüzden bireyin içinde bulunduğu yaş kümesinin özelliklerine nazaran beslenmesi, sonraki devirlere hazırlık cihetinden kıymetlidir.
Yaşlılık periyodunda şu unsurlara dikkat edilmesinde yarar vardır:
1. Besin çeşitliliğine değer verilmelidir. Ana öğünlerde 4 temel besin öbeğinde bölge alan besinlerin kâfi ölçülerde tüketilmesi sağlanmalıdır. Bu besinler;
□ Et öbeği: Etler, kurubaklagiller ve yumurta
□ Süt kümesi: Süt, yoğurt ve peynir
□ Tahıl öbeği: Ekmek, pilav ve makarna üzere unlu, nişastalı besinler
□ Zerzevat ve meyve öbeği: Tüm zerzevat ve meyveler
2. Ülkü vücut tartısı korunmalıdır. Oluşabilecek sıhhat sorunlarını önlemek ismine zayıflıktan ve şişmanlıktan kaçınmalıdır.
3. Öğün sayısı artırılarak her öğündeki yiyecek ölçüsü azaltılmalıdır. Sonunda sindirim meseleleri önlenir. 3 Ana 3 ara olmak üzere günde 6 öğün beslenme sağlanmalıdır. Başta kahvaltı olmak üzere asla öğün atlanmamalı, kahvaltı ve akşam yemeği mümkün olduğunca erken saatlerde bitirilmelidir.
4. Yaş ilerledikçe diyetteki yekun yağ ölçüsü azaltılmalıdır. Diyette doymuş yağ asitlerince güçlü olan katı yağlar en alt seviyeye indirilmeli, doymamış yağ asitlerini daha çok bulunduran bitkisel likit yağlar tercih edilmelidir. Yiyecekler haşlama, ızgara yapma, buğulama yahut fırında pişirme formülleri kullanılarak hazırlanmalıdır.
5. Vücuda ehil ölçüde su ve likit alınmalıdır. Suyun; yemek yenildikten sonra alınan besinlerin sindiriminden, metabolik atıklarının dışarı atılmasına kadar her aşamada çok değerli hizmetleri vardır.
6. Ölçüsüz çay, kahve, gazlı içecekler üzere ikazcılardan, çokça ölçüde acı biber, hardal üzere baharatlardan kaçınılmalıdır.
7. Diyette tuz ölçüsü azaltılmalıdır. Sofraya tuzluk getirilmemeli, yemeğin tadına bakmadan tuz kullanılmamalıdır.
8. Günlük posa (lif) alımınızı artırılmalıdır. Posalı besinler:
□ Kurubaklagiller (kuru fasulye, nohut, mercimek, kuru börülce, barbunya, soya)
□ Tam tahıllar (esmer ekmek, bulgur, kepekli pirinç / makarna / erişte / un)
□ Taze zerzevat ve meyveler (kabuklu yenilebilenleri soymadan)
Her ana öğünde zerzevat ve/veya meyve, haftada 2 - 3 kez balık ve kurubaklagil yemeği tüketilmelidir.
9. Vücudu, kalbi çokça yoracak çok etkinliklerden kaçınılmalı, açık havadan yararlanılmalıdır. Haftada 3 - 5 gün 30 - 45 dakika kadar yorucu olmayan, kısa yürüyüşler yapılmalıdır.
10.Güneş ışınlarından elverişli biçimde ve tertipli olarak yararlanılmalıdır. Kış aylarında öğlen, yazın ise kuşluk ve ikindi vakitlerinde, günde 20 dakika kadar direkt olarak güneşlenilmelidir. Bu durum kemik sıhhati açısından son aşama kıymetlidir. Zira D vitamininin en düzgün kaynağı güneştir.
Yaşlandıkça kuvvet gereksiniminde, aktiflik raddesine nazaran azalma olmakla birlikte, umumî olarak besin öğeleri muhtaçlığı azalmaz, bilakis artabilir. Kuvvet kısıtlaması, yağ, şeker, hamur tatlıları ve tahıllar azaltılarak yapılmalıdır. Yaşlandıkça, yekun günlük güç muhtaçlığının ortalama %55-65'i karbonhidratlardan, %20-25'i yağlardan, %15-20'si proteinlerden karşılanmalıdır.
Bugünkü doneler ışığında, yaşlıların vitaminlere muhtaçlık ölçüleri yetişkinlerinki kadardır. Kıymetli olan, yaşlılıkta tüm vitaminlerin besinlerle gereğince alınmasıdır. Bilhassa B öbeği vitaminleri ve C vitaminin ek olarak verilmesinin yaşlılara güzel geldiğine yönelik araştırmalar mevcuttur. Son yıllarda, E vitamininin yaşlılığı geciktirici tesiri olabileceği üzerinde durulmaktadır. Bu vitaminin, hücre zarındaki yağların bozulmasını önlemede rolü olduğu, bu yolla hücre sağlamlığının korunduğu ileri sürülmektedir. Yaşlılıkta minerallere gereksinimin artıp artmadığı bilinmemektedir. Yaşlılıkta minerallere muhtaçlığın yetişkinlikteki kadar olduğu sanılmaktadır. Alınması önerilen demir ölçüsü genç kadınlarınkinden düşüktür.