İstanbul Universitesi Cerrahpaşa Tıp Fakultesi Goğus Hastalıkları Anabilim Dalı Oğretim Uyesi Prof Dr Ahmet Rasim Kucukusta zaturrenin, daha cok bir kış hastalığı olarak bilindiğini ancak Legionella bakterilerinin neden olduğu zaturrenin, insanların su ile ve klimalarla temaslarının daha fazla olduğu yaz aylarında daha sık gorulduğunu acıkladı
Legionella’lar durgun sularda ureyen ve suyun havaya sacılması sırasında solunum yoluyla akciğerlere girerek zaturreye yol acan bir bakteridir
İlk kez 1976 ylında Philadelphia’da bir otelde toplantı yapan lejyonerler arasında cıkan zaturre salgını ile tanınan hastalığa neden olan mikroba lejyonerlerden esinlenilerek ‘Legionella’ ismi verilmiştir Sonraki yıllarda yapılan araştırmalarda, Legionella bakterilerinin 20′den fazla turu olduğu belirlenmiştir
Legionella bakterilerinin kaynağı neresidir?
Legionella bakterileri, durgun sularda urerler ve buradan su damlacıkları ile havaya karışarak insanlara bulaşırlar Otel, iş merkezi, gokdelenler gibi buyuk binaların havalandırma sistemlerinin su bolmeleri, havuzlar, su depoları gibiortamlarda coğalan bakteriler, o binada bulunan pek cok insanda hastalığa yol acabilirler Acık alanlardaki gol, dere, camur, ve kaplıca sularındaki bakteriler, havada hemen dağıldıkları icin hastalık yapıcı ozellikleri yoktur Legionella bakterleri suyun icilmesi ile ya da insandan insana da bulaşmazlar
Legionella bakterilerinin uremesi icin ideal ısı 40°C’dir, ama 063°C arasındaki ısılarda aylarca canlılıklarını korurlar
Kimler risk altındadır?
Legionella bakterilerinin neden olduğu zaturre, erkeklerde, sigara icenlerde, alkoliklerde, bazı hastalıkları olanlarda (kalp ve damar hastalığı, kronik bronşit, şeker hastalığı, bobrek hastalığı) ve bağışıklık sistemi baskılanmış olanlarda, kortizon kullananlarda daha sık gorulur ve daha ağır seyreder
Legionella bakterilerinin neden olduğu hastalıklar nelerdir? Legionellalar başlıca iki farklı tipte hastalığa yol acarlar Bunlardan biri Pontiac Ateşi ve diğeri de Lejyoner Hastalığı’dır
Pontiac Ateşi ismi, hastalık ilk kez USA’nın Pontiac şehrinde tanındığı icin verilmiştir Bu hastalık ani olarak yuksek ateş, baş ve yaygın kas ağrıları, halsizlik gibi belirtilerle gribal infeksiyon gibi başlar
Bazı hastalarda oksuruk, ishal, boğaz ağrısı ve bilinc bulanıklığı gorulebilir, ancak bunlar cok şiddetli belirtiler değildir Pontiac ateşinin gercek bir infeksiyon olmayıp Legionella bakterilerinin neden olduğu bir aşırı duyarlılık reaksiyonu sonucu geliştiği duşunulmektedir Pontiac Ateşi tehlikeli değildir, tedavi edilmese bile bir hafta icinde tamamen duzelmektedir
Lejyoner Hastalığı, cok ağır ve ozellikle de vaktinde tanınıp tedavi edilmediğinde olum ihtimali yuksek olan bir zaturre turudur
Hastalık yuksek ateş, uşume, titreme, kuru oksuruk, halsizlik, iştahsızlık gibi belirtilerle başlar Kanlı balgam, bıcak batar tarzda goğus ağrısı da olabilir Birkac gun icinde bunlara karın ağrısı, bulantı, kusma, ishal gibi sindirim sistemi ve baş ağrısı, uyuklama, dengesiz hareketler, hallusinasyonlar, bilinc bulanıklığı gibi ceşitli sinir sistemi belirtileri de eklenir
Hastaların genel durumları, olağan bir zaturrede beklenenden cok daha kotudur Bazı hastalarda idrar yolları kanaması ve dializi gerktirecek derecede bobrek yetersizliği, karaciğer hasarı ve akciğer odemi de gelişebilir
Nasıl teşhis edilir?
Lejyoner Hastalığı tanısı icin hastanın balgamında Legionella bakterilerinin kulturde uretilmesi, ya da hastanın kanında Legionella bakterilerinin antijenlerinin veya bunlara karşı oluşmuş antikorların saptanması gerekir Hastaların idrarlarında yapılan incelemelerle de teşhise gidilebilir
Nasıl tedavi edilir?
Legionella bakterilerine karşı cok etkili antibiyotikler (eritromisin, kinolon grubu) vardır Onemli olan tanının gecikilmeden konması ve uygun tedavinin hemen başlanmasıdır Tedavi suresi hastanın tum şikayetleri ortadan kalksa bile 3 haftadan az olmamalıdır, aksi takdirde hastalığın tekrarlaması ihtimali vardır
Zaturre tedavisinde cok kullanılan ve bircok bakteriye karşı da oldukca etkili olan penisilin sınıfı antibiyotikler Legionella bakterilerine hic etki etmezler Bu nedenle, penisilin ile zaturre tedavisi goren ve bu tedaviye cevap vermeyen hastalarda Lejyoner Hastalığı duşunulmelidir
Nasıl korunmalıdır?
Bu ciddi ve olumcul zaturrelerin onlenebilmesi icin, bakterilerin bulunabileceği ortamların saptanması ve uygun şekilde dezenfeksiyonu cok onemlidir Havalandırmam sistemlerinin su bulunan kısımları (soğutma kuleleri), su depoları, kapalı alanlardaki havuzlar, duş başlıkları ile bazı tıbbi aletler (nebulizator, nemlendirici) bulaşıcılık acısından dikkatle konrtol edilmelidir
Acil durumlarda, suyun 70°C uzerinde ısıtılması ve muslukların, duş başlıklarının, basınclı sıcak su ile 30 dakika sureyle yıkanması en cok başvurulan yontemlerdir
En etkili temizleme yontemi ise metalik iyonizasyon yontemidir Eskiden onerilen klorlama ise bugun artık terkedilmiştir, cunku hem cok etkili bir temizlik sağlanamadığı gibi hem de pahalı ve kanser yapıcı etkisi olan bir yontemdir
Legionella’lar durgun sularda ureyen ve suyun havaya sacılması sırasında solunum yoluyla akciğerlere girerek zaturreye yol acan bir bakteridir
İlk kez 1976 ylında Philadelphia’da bir otelde toplantı yapan lejyonerler arasında cıkan zaturre salgını ile tanınan hastalığa neden olan mikroba lejyonerlerden esinlenilerek ‘Legionella’ ismi verilmiştir Sonraki yıllarda yapılan araştırmalarda, Legionella bakterilerinin 20′den fazla turu olduğu belirlenmiştir
Legionella bakterilerinin kaynağı neresidir?
Legionella bakterileri, durgun sularda urerler ve buradan su damlacıkları ile havaya karışarak insanlara bulaşırlar Otel, iş merkezi, gokdelenler gibi buyuk binaların havalandırma sistemlerinin su bolmeleri, havuzlar, su depoları gibiortamlarda coğalan bakteriler, o binada bulunan pek cok insanda hastalığa yol acabilirler Acık alanlardaki gol, dere, camur, ve kaplıca sularındaki bakteriler, havada hemen dağıldıkları icin hastalık yapıcı ozellikleri yoktur Legionella bakterleri suyun icilmesi ile ya da insandan insana da bulaşmazlar
Legionella bakterilerinin uremesi icin ideal ısı 40°C’dir, ama 063°C arasındaki ısılarda aylarca canlılıklarını korurlar
Kimler risk altındadır?
Legionella bakterilerinin neden olduğu zaturre, erkeklerde, sigara icenlerde, alkoliklerde, bazı hastalıkları olanlarda (kalp ve damar hastalığı, kronik bronşit, şeker hastalığı, bobrek hastalığı) ve bağışıklık sistemi baskılanmış olanlarda, kortizon kullananlarda daha sık gorulur ve daha ağır seyreder
Legionella bakterilerinin neden olduğu hastalıklar nelerdir? Legionellalar başlıca iki farklı tipte hastalığa yol acarlar Bunlardan biri Pontiac Ateşi ve diğeri de Lejyoner Hastalığı’dır
Pontiac Ateşi ismi, hastalık ilk kez USA’nın Pontiac şehrinde tanındığı icin verilmiştir Bu hastalık ani olarak yuksek ateş, baş ve yaygın kas ağrıları, halsizlik gibi belirtilerle gribal infeksiyon gibi başlar
Bazı hastalarda oksuruk, ishal, boğaz ağrısı ve bilinc bulanıklığı gorulebilir, ancak bunlar cok şiddetli belirtiler değildir Pontiac ateşinin gercek bir infeksiyon olmayıp Legionella bakterilerinin neden olduğu bir aşırı duyarlılık reaksiyonu sonucu geliştiği duşunulmektedir Pontiac Ateşi tehlikeli değildir, tedavi edilmese bile bir hafta icinde tamamen duzelmektedir
Lejyoner Hastalığı, cok ağır ve ozellikle de vaktinde tanınıp tedavi edilmediğinde olum ihtimali yuksek olan bir zaturre turudur
Hastalık yuksek ateş, uşume, titreme, kuru oksuruk, halsizlik, iştahsızlık gibi belirtilerle başlar Kanlı balgam, bıcak batar tarzda goğus ağrısı da olabilir Birkac gun icinde bunlara karın ağrısı, bulantı, kusma, ishal gibi sindirim sistemi ve baş ağrısı, uyuklama, dengesiz hareketler, hallusinasyonlar, bilinc bulanıklığı gibi ceşitli sinir sistemi belirtileri de eklenir
Hastaların genel durumları, olağan bir zaturrede beklenenden cok daha kotudur Bazı hastalarda idrar yolları kanaması ve dializi gerktirecek derecede bobrek yetersizliği, karaciğer hasarı ve akciğer odemi de gelişebilir
Nasıl teşhis edilir?
Lejyoner Hastalığı tanısı icin hastanın balgamında Legionella bakterilerinin kulturde uretilmesi, ya da hastanın kanında Legionella bakterilerinin antijenlerinin veya bunlara karşı oluşmuş antikorların saptanması gerekir Hastaların idrarlarında yapılan incelemelerle de teşhise gidilebilir
Nasıl tedavi edilir?
Legionella bakterilerine karşı cok etkili antibiyotikler (eritromisin, kinolon grubu) vardır Onemli olan tanının gecikilmeden konması ve uygun tedavinin hemen başlanmasıdır Tedavi suresi hastanın tum şikayetleri ortadan kalksa bile 3 haftadan az olmamalıdır, aksi takdirde hastalığın tekrarlaması ihtimali vardır
Zaturre tedavisinde cok kullanılan ve bircok bakteriye karşı da oldukca etkili olan penisilin sınıfı antibiyotikler Legionella bakterilerine hic etki etmezler Bu nedenle, penisilin ile zaturre tedavisi goren ve bu tedaviye cevap vermeyen hastalarda Lejyoner Hastalığı duşunulmelidir
Nasıl korunmalıdır?
Bu ciddi ve olumcul zaturrelerin onlenebilmesi icin, bakterilerin bulunabileceği ortamların saptanması ve uygun şekilde dezenfeksiyonu cok onemlidir Havalandırmam sistemlerinin su bulunan kısımları (soğutma kuleleri), su depoları, kapalı alanlardaki havuzlar, duş başlıkları ile bazı tıbbi aletler (nebulizator, nemlendirici) bulaşıcılık acısından dikkatle konrtol edilmelidir
Acil durumlarda, suyun 70°C uzerinde ısıtılması ve muslukların, duş başlıklarının, basınclı sıcak su ile 30 dakika sureyle yıkanması en cok başvurulan yontemlerdir
En etkili temizleme yontemi ise metalik iyonizasyon yontemidir Eskiden onerilen klorlama ise bugun artık terkedilmiştir, cunku hem cok etkili bir temizlik sağlanamadığı gibi hem de pahalı ve kanser yapıcı etkisi olan bir yontemdir