Günümüzde görülen yeme bozuklukları arasında anoreksiya nervoza, bulimia nervoza ve atipik
yeme bozukluğu (kontrolsüz yeme ve binge-eating disorder) olmak üzere 3 rahatsızlık
bulunmaktadır.
Genellikle yüksek sosyo-ekonomik düzeydeki ailelerde görülmektedir. Şişmanlıktan korkulması,
genç kızlarda mankenlere özenti, gelişim sorunları,psikolojik etmenler nedenler arasındadır.Yeme
bozuklukları, yediğinden suçluluk duyarak kusma, tiksinerek yememe veya bir daha
yiyemeyecekmiş gibi aşırı yemeden dolayı açığa çıkmaktadır.
Daha çok genç kızlarda görülmekle birlikte aktör, manken,hostes ve dansöz gibi dış görüntüsü ön
planda olan mesleklerde de ve son zamanlarda erkeklerde de görülebilmektedir. Yeme bozukluğu
olan kişilerde homoseksüellik, aseksüellik, depresyon, anksiyete , kişilik bozuklukları ya da
uyuşturucu madde kullanımı daha sık görülmektedir.
Vejetaryenler, atletler ve ölümcül kronik hastalığı olanlarda da yeme bozukluklarına sık rastlanır.
Kalıtsal faktörler, yetiştirilme özellikleri, kültürel ve biyolojik özellikler kişinin yeme bozukluğu
geliştirmesine önemli katkılarda bulunur.
Zayıflık hastalığı olarak bilinen anoreksia ve bulimia gibi yeme bozuklukları beyinde kalıcı hasarlar
bırakabilmekte ve kilo kaybıyla birlikte beyin kütlesinde de azalma ve beyindeki kimyasal
reaksiyonlarda değişiklik olabilmektedir.
ANOREKSİYA NEVROZA
Açlık hastalığı olarak da adlandırılan Anoreksiya'da besin alımına, kiloya ve zayıflığa karşı takıntılı
olan kişiler zayıf olsalar dahi yemeği ve aç olduklarını redderler.Çok düşük kalorili bir diyet
tükettikleri için vücut ağırlıkları zamanla azalır. Genellikle ergenlik döneminde başlamakta
ortalama 17 yaş ama nadiren 40 yaşın üzerinde de görülebilmekte.
Anoreksiyalı bir kişi,
Kilo almaktan korkar, şişmanlık onlar için kabus gibidir.Eski kilolarına yada çevrelerinde görünüm
olarak beğeni kazanan kişilerin kilosuna inmek için hedef belirler,gün içinde farklı zamanlarda
tekrar tekrar tartılırlar. Toplum içerisinde ufak porsiyonlar tüketirler,aç olsalar bile tok olduklarını
söylerler.Kısa sürede çok fazla kilo verirler.Kabızlık ve düzensiz menstürasyon sorunları
vardır,tüylenme ve saç dökülmesi problemi yaşarlar.Normal miktarda besin tükettikten sonra mide
bulantısı veya şişlik hissederler.Hiperaktif, depresif, korkak ve agresif olurlar. Gitgide sosyal
çevrelerini kısıtlarlarSürekli spor veya ağır egzersizler yaparlar.
Özellikle temizlik ve ders çalışma ile ilgili saplantılara rastlanabilir. Cinsel gelişimlerinde sorun
olduğu gibi , cinsel isteksizlik ve diğer cinsel sorunlar da beraberinde gözlenebilmektedir.
BULİMİA NEVROZA
Psikolojik kökenli bir hastalıktır.Anormal yeme alışkanlığı ile kendini belli eder ve daha sonra kilo
almayı önlemek için uygunsuz davranışlar gösterir, hasta kusar,laksatif ve diüretik ilaçlar alıp,
lavman yaparak yediği yiyecekleri çıkarır. Aç kalırlar, yada aşırı egzersiz yaparlar.Genellikle
ergenliğin son veya erişkinliğin ilk dönemlerinde görülmektedir.
Bulimiyalı bir kişi,
Kendini iyi hissetmediği, karmaşa ve stres içerisinde olduğu zamanlarda veya diyetlerden sonra
aşırı açlık duygusuyla tıkınmaya başlamakta rahatlama hissinden sonra suçluluk duygusuyla
yenilen yiyecekleri çıkarmaktadırlar.Yemekten sonra ortadan kaybolmakta ve genellikle banyoya
gitmektedirler. Depresif belirtiler veya bozukluklar, %30'unda uyuşturucu madde veya alkol
bağımlılığı görülebilmektedir. Mide asidinin ağıza gelmesi ile diş çürükleri, mide delinmeleri ,ellerin
üzerine kusmak için zorlama sırasında oluşan diş izleri ve yaralar, adet düzensizlikleri
görülebilmektedir.
ATİPİK YEME BOZUKLUKLARI
Fazla Yeme...kontrolsuz yeme..
Kendini kontrol edemeden yeme bir hastalık sayılmaktadır. Bulimikler gibi aşırı kalorili yiyecekler
birden tüketilir ve ama vücutlarından atmazlar. Borderline bir kişilik bozukluğu sayılabilir. Bu
kişilerin kimlik duygusunda, duygu durumunda ve ilişkilerinde sürekli bir tutarsızlık vardır.
Çaresizlik duygularını yenmek için beden ağırlığı, biçimi ve yeme davranışları üzerinde aşırı bir
denetim sağlamaya çalışırlar. Bunu başaranlarda anoreksia nervoza, başaramayanlarda ise
kontrolsüz yeme nöbetleri görülmektedir.
Gece Yeme Sendromu...Binge eating...
Günlük enerjinin an azından %25'ni akşam yemeği ile ertesi sabah arasında geçen sürede
almaktadırlar. Bu durum uyku bozukluklarına bağlı olabilir veya uyku apnesinin bir özelliği olarak
da kabul edilebilmektedir. O nedenle bu hastalar gündüz uyuklar vaziyette dolaşırlar. Binge eating
bir psikiyatrik hastalıktır,depresif bir davranış ile karakterize olmasına rağmen gün içindeki
seyirleri birbirinden farklılık göstermektedir. Kontrol edilemeyen aşırı yemek yeme nöbetleri vardır
ve obezlerin neredeyse %30'unda görülmektedir.
Hasta sabahleyin uyandığı zaman iyi durumdadır ve gün ilerledikçe ruhsal durumu bozulmaktadır.
TEDAVİ
Yeme bozukluklarının tedavisi zor. Mümkün olduğunca çabuk profesyonel yardım alınmalı. En iyi
tedavi yöntemi tıbbi, psikolojik ve beslenme konsültasyonunu içeren kombine bir çalışma ile
gerçekleşmektedir. Anoreksialı kişi tehlikede olmadığına ve yardıma gerek duymadığına inanır,
Bulimialı kişi ise sorunun farkındadır ama tekrar kilo alma korkusu ile tedavi görmek istemez.
Tedavi süreci birkaç aydan birkaç yıla kadar sürebilir. Ancak tedaviden sonra da tekrarlayabilmesi
hala bir sorun olmaya devam edebilmektedir.
yeme bozukluğu (kontrolsüz yeme ve binge-eating disorder) olmak üzere 3 rahatsızlık
bulunmaktadır.
Genellikle yüksek sosyo-ekonomik düzeydeki ailelerde görülmektedir. Şişmanlıktan korkulması,
genç kızlarda mankenlere özenti, gelişim sorunları,psikolojik etmenler nedenler arasındadır.Yeme
bozuklukları, yediğinden suçluluk duyarak kusma, tiksinerek yememe veya bir daha
yiyemeyecekmiş gibi aşırı yemeden dolayı açığa çıkmaktadır.
Daha çok genç kızlarda görülmekle birlikte aktör, manken,hostes ve dansöz gibi dış görüntüsü ön
planda olan mesleklerde de ve son zamanlarda erkeklerde de görülebilmektedir. Yeme bozukluğu
olan kişilerde homoseksüellik, aseksüellik, depresyon, anksiyete , kişilik bozuklukları ya da
uyuşturucu madde kullanımı daha sık görülmektedir.
Vejetaryenler, atletler ve ölümcül kronik hastalığı olanlarda da yeme bozukluklarına sık rastlanır.
Kalıtsal faktörler, yetiştirilme özellikleri, kültürel ve biyolojik özellikler kişinin yeme bozukluğu
geliştirmesine önemli katkılarda bulunur.
Zayıflık hastalığı olarak bilinen anoreksia ve bulimia gibi yeme bozuklukları beyinde kalıcı hasarlar
bırakabilmekte ve kilo kaybıyla birlikte beyin kütlesinde de azalma ve beyindeki kimyasal
reaksiyonlarda değişiklik olabilmektedir.
ANOREKSİYA NEVROZA
Açlık hastalığı olarak da adlandırılan Anoreksiya'da besin alımına, kiloya ve zayıflığa karşı takıntılı
olan kişiler zayıf olsalar dahi yemeği ve aç olduklarını redderler.Çok düşük kalorili bir diyet
tükettikleri için vücut ağırlıkları zamanla azalır. Genellikle ergenlik döneminde başlamakta
ortalama 17 yaş ama nadiren 40 yaşın üzerinde de görülebilmekte.
Anoreksiyalı bir kişi,
Kilo almaktan korkar, şişmanlık onlar için kabus gibidir.Eski kilolarına yada çevrelerinde görünüm
olarak beğeni kazanan kişilerin kilosuna inmek için hedef belirler,gün içinde farklı zamanlarda
tekrar tekrar tartılırlar. Toplum içerisinde ufak porsiyonlar tüketirler,aç olsalar bile tok olduklarını
söylerler.Kısa sürede çok fazla kilo verirler.Kabızlık ve düzensiz menstürasyon sorunları
vardır,tüylenme ve saç dökülmesi problemi yaşarlar.Normal miktarda besin tükettikten sonra mide
bulantısı veya şişlik hissederler.Hiperaktif, depresif, korkak ve agresif olurlar. Gitgide sosyal
çevrelerini kısıtlarlarSürekli spor veya ağır egzersizler yaparlar.
Özellikle temizlik ve ders çalışma ile ilgili saplantılara rastlanabilir. Cinsel gelişimlerinde sorun
olduğu gibi , cinsel isteksizlik ve diğer cinsel sorunlar da beraberinde gözlenebilmektedir.
BULİMİA NEVROZA
Psikolojik kökenli bir hastalıktır.Anormal yeme alışkanlığı ile kendini belli eder ve daha sonra kilo
almayı önlemek için uygunsuz davranışlar gösterir, hasta kusar,laksatif ve diüretik ilaçlar alıp,
lavman yaparak yediği yiyecekleri çıkarır. Aç kalırlar, yada aşırı egzersiz yaparlar.Genellikle
ergenliğin son veya erişkinliğin ilk dönemlerinde görülmektedir.
Bulimiyalı bir kişi,
Kendini iyi hissetmediği, karmaşa ve stres içerisinde olduğu zamanlarda veya diyetlerden sonra
aşırı açlık duygusuyla tıkınmaya başlamakta rahatlama hissinden sonra suçluluk duygusuyla
yenilen yiyecekleri çıkarmaktadırlar.Yemekten sonra ortadan kaybolmakta ve genellikle banyoya
gitmektedirler. Depresif belirtiler veya bozukluklar, %30'unda uyuşturucu madde veya alkol
bağımlılığı görülebilmektedir. Mide asidinin ağıza gelmesi ile diş çürükleri, mide delinmeleri ,ellerin
üzerine kusmak için zorlama sırasında oluşan diş izleri ve yaralar, adet düzensizlikleri
görülebilmektedir.
ATİPİK YEME BOZUKLUKLARI
Fazla Yeme...kontrolsuz yeme..
Kendini kontrol edemeden yeme bir hastalık sayılmaktadır. Bulimikler gibi aşırı kalorili yiyecekler
birden tüketilir ve ama vücutlarından atmazlar. Borderline bir kişilik bozukluğu sayılabilir. Bu
kişilerin kimlik duygusunda, duygu durumunda ve ilişkilerinde sürekli bir tutarsızlık vardır.
Çaresizlik duygularını yenmek için beden ağırlığı, biçimi ve yeme davranışları üzerinde aşırı bir
denetim sağlamaya çalışırlar. Bunu başaranlarda anoreksia nervoza, başaramayanlarda ise
kontrolsüz yeme nöbetleri görülmektedir.
Gece Yeme Sendromu...Binge eating...
Günlük enerjinin an azından %25'ni akşam yemeği ile ertesi sabah arasında geçen sürede
almaktadırlar. Bu durum uyku bozukluklarına bağlı olabilir veya uyku apnesinin bir özelliği olarak
da kabul edilebilmektedir. O nedenle bu hastalar gündüz uyuklar vaziyette dolaşırlar. Binge eating
bir psikiyatrik hastalıktır,depresif bir davranış ile karakterize olmasına rağmen gün içindeki
seyirleri birbirinden farklılık göstermektedir. Kontrol edilemeyen aşırı yemek yeme nöbetleri vardır
ve obezlerin neredeyse %30'unda görülmektedir.
Hasta sabahleyin uyandığı zaman iyi durumdadır ve gün ilerledikçe ruhsal durumu bozulmaktadır.
TEDAVİ
Yeme bozukluklarının tedavisi zor. Mümkün olduğunca çabuk profesyonel yardım alınmalı. En iyi
tedavi yöntemi tıbbi, psikolojik ve beslenme konsültasyonunu içeren kombine bir çalışma ile
gerçekleşmektedir. Anoreksialı kişi tehlikede olmadığına ve yardıma gerek duymadığına inanır,
Bulimialı kişi ise sorunun farkındadır ama tekrar kilo alma korkusu ile tedavi görmek istemez.
Tedavi süreci birkaç aydan birkaç yıla kadar sürebilir. Ancak tedaviden sonra da tekrarlayabilmesi
hala bir sorun olmaya devam edebilmektedir.
