Yeniceri nedir?
Yeniceri, Osmanlı İmparatorluğu ’nun belirli bir doneminde kurulan ve kendine has bir duzeni olan askeri orgute mensup ere verilen isimdir Yeniceri orgutu, o zamanki deyimiyle “Yeniceri Ocağı 500 yıl sureyle İmparatorluk ordusunun temel direği olmuş, sonradan politik etkilerle duzenin cozulmesi yuzunden sık sık ayaklanmaların gorulmesi uzerine, faydadan ziyade zarar getireceği duşunulerek ortadan kaldırılmıştı
Osmanlı Devleti ’nin kuruluşu yıllarında askerin coğu atlıydı 1329 yılında I Orhan zamanında, “yaya diye tanımlanan ilk Osmanlı piyade orgutu kuruldu
Sınırların genişlemesi, devletin giderek buyumesi,bu “yaya orgutu yerine daha guclu ve yeterli birliklerin varlığını gerektirdi “Hudavendigar namıyla anılan I Murat, 1362 yılında “Yeniceri Orgutunun kurucusu oldu “Yaya asker de, ordunun geri saflarında gorevlendirilecek şekilde yeni duzene kokuldu
Yeniceri birliklerine yetiştirilmiş asker sağlamak amacıyla kurulması duşunulen ilk “acemi ocağı 1363 yılında gercekleştirildi Bu ocak Gelibolu ’da kurulmuştu
Savaşlarda alınan tutsaklardan işe yarar gorulenler,bu ocağa kaydedilecekti
Askerliğe elverişli olmayan tutsaklardan,kanunla belirlenen miktarda vergi alınıyordu Erkek esirler, yaşlarına gore (Şirhor), (Becce), (Guiamce), (Gulam), (Sakallı) ve (Pir) diye gruplandırılıyordu Sonradan bu kanunda temelden değişiklikler yapıldı
Başlangıcta,bu amacla alınan tutsakların yaşlarına dikkat edilmiyordu Bir sure sonra,yaşları 1020 arasında erkek cocukların alınması esas tutuldu Zamanla, Hıristiyanlardan Acemi Oğlanı alınması,yani “devşirme uygulaması ortaya cıktı “Devşirme Kanunu hazırlandıHıristiyan uyrukların ,belirli yaştaki birden fazla erkek cocuğundan birinin ocağa alınmasına başlandı
Yaklaşık olarak iki bucuk yuzyıl bu sistem uygulandı
Bu duzendeki “Acemi Ocağı başlangıcta 3000 mevcutluydu Kanuni doneminde ocak mevcudu 4000′i buldu Sonraları giderek 1200013000′e kadar yukseldi Yeniceri Ocağı ’nı meydana getiren sınıfların hepsi birden “Kapıkulu diye tanımlanırdı
Ocaklar ise şoylece sıralanıyordu :
(1) Acemi Ocağı, (2) Yeniceri Ocağı; (3) Cebeci Ocağı, (4) Topcu Ocağı, (5) Top arabacıları, (6) Humbaracı Bolukleri, (7) Lağımcı Bolukleri
Ocak subayları, “Ocak ve “Orta subayları olmak uzere iki guruptu
Yeniceri Ağası, Yeniceri ve Acemi Ocakları ’nın Başkomutanı ’ydı
Onun ardından, Sekban Ortaları Komutanı olan “Sekbanbaşı geliyordu Yeniceri Ağası,Sancak Beyi ayarında sayılırdıTerfi ederek beylerbeyi veya “Kaptanı Derya olurdu
Daha yukarda değinmiş olduğumuz gibi, zamanla duzeni cozulen,torelere,geleneklere bağlılığı,disiplin anlayışı gevşeyen, kendi cıkarlarını her şeyden yeğ tutan, sık sık “kazan kaldıran Yeniceriler, 1796 yılında III Selim tarafından kurulan “Nizamı Cedit,yani “Yeni Duzen orgutuyle geri plana itildi Yeniceriler,bu yeni kuruluşa katılmak istemedilerNizamı Cedit ayrı bir orgut olarak kuruldu Anlaşmazlık sonucu cıkan kabakcı Mustafa isyanı ile III Selim tahttan indirildi
Yeniceri ocağı artık devletin yonetimine de el atmağa kalkışıyordu
1826 yılında Et Meydanı ’nda toplanıp tekrar ayaklanmaları uzerine, Sancakı Şerif altına cağrılan ve toplanan, Hukumete bağlı kuvvetler, Yenicerileri kışlalarında sıkıştırdılar
Kışlaların topa tutulması, 500 yıllık bir orgutun sonu oldu
Yeniceri, Osmanlı İmparatorluğu ’nun belirli bir doneminde kurulan ve kendine has bir duzeni olan askeri orgute mensup ere verilen isimdir Yeniceri orgutu, o zamanki deyimiyle “Yeniceri Ocağı 500 yıl sureyle İmparatorluk ordusunun temel direği olmuş, sonradan politik etkilerle duzenin cozulmesi yuzunden sık sık ayaklanmaların gorulmesi uzerine, faydadan ziyade zarar getireceği duşunulerek ortadan kaldırılmıştı
Osmanlı Devleti ’nin kuruluşu yıllarında askerin coğu atlıydı 1329 yılında I Orhan zamanında, “yaya diye tanımlanan ilk Osmanlı piyade orgutu kuruldu
Sınırların genişlemesi, devletin giderek buyumesi,bu “yaya orgutu yerine daha guclu ve yeterli birliklerin varlığını gerektirdi “Hudavendigar namıyla anılan I Murat, 1362 yılında “Yeniceri Orgutunun kurucusu oldu “Yaya asker de, ordunun geri saflarında gorevlendirilecek şekilde yeni duzene kokuldu
Yeniceri birliklerine yetiştirilmiş asker sağlamak amacıyla kurulması duşunulen ilk “acemi ocağı 1363 yılında gercekleştirildi Bu ocak Gelibolu ’da kurulmuştu
Savaşlarda alınan tutsaklardan işe yarar gorulenler,bu ocağa kaydedilecekti
Askerliğe elverişli olmayan tutsaklardan,kanunla belirlenen miktarda vergi alınıyordu Erkek esirler, yaşlarına gore (Şirhor), (Becce), (Guiamce), (Gulam), (Sakallı) ve (Pir) diye gruplandırılıyordu Sonradan bu kanunda temelden değişiklikler yapıldı
Başlangıcta,bu amacla alınan tutsakların yaşlarına dikkat edilmiyordu Bir sure sonra,yaşları 1020 arasında erkek cocukların alınması esas tutuldu Zamanla, Hıristiyanlardan Acemi Oğlanı alınması,yani “devşirme uygulaması ortaya cıktı “Devşirme Kanunu hazırlandıHıristiyan uyrukların ,belirli yaştaki birden fazla erkek cocuğundan birinin ocağa alınmasına başlandı
Yaklaşık olarak iki bucuk yuzyıl bu sistem uygulandı
Bu duzendeki “Acemi Ocağı başlangıcta 3000 mevcutluydu Kanuni doneminde ocak mevcudu 4000′i buldu Sonraları giderek 1200013000′e kadar yukseldi Yeniceri Ocağı ’nı meydana getiren sınıfların hepsi birden “Kapıkulu diye tanımlanırdı
Ocaklar ise şoylece sıralanıyordu :
(1) Acemi Ocağı, (2) Yeniceri Ocağı; (3) Cebeci Ocağı, (4) Topcu Ocağı, (5) Top arabacıları, (6) Humbaracı Bolukleri, (7) Lağımcı Bolukleri
Ocak subayları, “Ocak ve “Orta subayları olmak uzere iki guruptu
Yeniceri Ağası, Yeniceri ve Acemi Ocakları ’nın Başkomutanı ’ydı
Onun ardından, Sekban Ortaları Komutanı olan “Sekbanbaşı geliyordu Yeniceri Ağası,Sancak Beyi ayarında sayılırdıTerfi ederek beylerbeyi veya “Kaptanı Derya olurdu
Daha yukarda değinmiş olduğumuz gibi, zamanla duzeni cozulen,torelere,geleneklere bağlılığı,disiplin anlayışı gevşeyen, kendi cıkarlarını her şeyden yeğ tutan, sık sık “kazan kaldıran Yeniceriler, 1796 yılında III Selim tarafından kurulan “Nizamı Cedit,yani “Yeni Duzen orgutuyle geri plana itildi Yeniceriler,bu yeni kuruluşa katılmak istemedilerNizamı Cedit ayrı bir orgut olarak kuruldu Anlaşmazlık sonucu cıkan kabakcı Mustafa isyanı ile III Selim tahttan indirildi
Yeniceri ocağı artık devletin yonetimine de el atmağa kalkışıyordu
1826 yılında Et Meydanı ’nda toplanıp tekrar ayaklanmaları uzerine, Sancakı Şerif altına cağrılan ve toplanan, Hukumete bağlı kuvvetler, Yenicerileri kışlalarında sıkıştırdılar
Kışlaların topa tutulması, 500 yıllık bir orgutun sonu oldu