Yenidoğan ve iki ay altındaki bebeklerde burun yoluyla hava alışverişi çok değerli olduğundan, mahsusen burnun iki taraflı ve büsbütün tıkalı olduğu durumlarda önemli teneffüs sorunları görülebilmektedir.
Burun Tıkanıklığının Nedenleri:
Yenidoğanlarda burun tıkanıklığının en sık nedeni, öbür rastgele bir hastalık belirtisi olmaksızın görülen burun tıkanıklığıdır. İki taraflı burun tıkanıklığı ve hırıltı, üst teneffüs yolu enfeksiyonu, gastroözefageal reflü, travma, inek sütü ve soya protein allerjilerine bağlı burun mukozası ödemi sonucunda da sık görülmektedir.
Enfeksiyon etkenleri en önemli viral üst teneffüs yolu enfeksiyonu etkenleri olmakla birlikte, bazen daha ağır enfeksiyon etkenleri de sebep olabilmekte ve sair bulgulara ek olarak burun tutulumu da görülebilmektedir.
Münhasıran prematürelerde ve sinir-kas sistemi illeti olan bebeklerde, mide asidinin yemek borusu ve boğaza geri kaçışı olarak tanımlayabileceğimiz reflü de burun tıkanıklığı ve hırıltı ile önümüze çıkabilmektedir.
Daha az sıklıkla görülen öbür nedenler, lokal olarak kullanılan birtakım burun damlalarının şiddetli tasarrufuna bağlı burun mukozası ödemi ve validenin kullandığı birtakım ilaçlardır.
Tiroid hormon eksikliği olan bebeklerde gelişme geriliği, kabızlık, göbek fıtığı üzere meselelere ek olarak hırıltı saptanabilir.
Yenidoğanlardaki burun hırıltısı, veladet esnasında ağız ve burundaki sekresyonların alınarak bebeğin teneffüsüne yardımcı olmak maksadıyla kullanılan burun sondalarının yaptığı travma kaynaklı da olabilmektedir.
Tek yahut çift taraflı hırıltı ve tıkanıklık sebebi olabilen öteki bir küme hastalıksa burnun yapısal bozukluklarıdır. Bunlar bazen burunda eğrilik yahut burunda kitle halinde olup kolay kolay tanınabilirken, bazen kesin tanı lakin endoskopi yahut imajıma formülleriyle konabilmektedir. Burun eğriliği yenidoğanların yaklaşık % 1 nde görülmektedir, çoğunlukla veladet öncesi yahut veladet sırasında burnun basınç altında kalması sonucu olmaktadır. Bu bebeklerde umumiyetle, ödem azaltıcı damlalarla teneffüsü rahatlatarak beklemek kafidir.
Burunda en sık görülen kitle gözyaşı kanalı kisti olup, göz ve burun kökü arasında şişlik de yapabilmektedir. Bu kitleler hırıltı sebebi olabildiği üzere bazen iltihaplanarak da hastalık yapabilirler.
Koanal atrezi, yaklaşık olarak 8000 doğumda bir görülen, burun art açıklığının kemik yahut zar doku tarafından büsbütün saklı olmasını tanımlayan bir durumdur. Ekseriyetle tek taraflı ve tam tıkanma olmakta ve hastaların yarısında kalp, böbrek, göz, kulak üzere başka organ sorunları görülmektedir. Bu bebekler ağlarken daha yeterli nefes almaktadırlar ve beslenirken morarma yakınmasıyla doktora başvurabilirler. İki taraflı tıkanıklık durumunda tevellüt anında teneffüs desteği verilmesi gerekebilmektedir.
Belirti ve Bulgular:
Burun tıkanıklığı olan bebeklerde hırıltı, gürültülü teneffüs, berrak yahut koyu kıvamda akıntı olması en sık rastlanan yakınmalardır. Bazen uyku bozuklukları, beslenme sorunları (tıkanma,morarma,kilo alamama,kusma), çok hava yutma sonucu karın gerginliği, gaz sancısıyla karıştırılabilecek huzursuzluk doktora müracaat nedeni olabilir.
Ne Yapılmalı?:
Bebeklerde hırıltı, yalın ve kolay düzelebilen nedenlere bağlı olabildiği üzere, bazen çok önemli marazların belirtisi olabilmektedir. Tıkanıklığın noktası nispetinde bebeğin teneffüsü, beslenme ve gelişimi etkilenebilmektedir.
Evlat ve KBB illetleri kompetanı tarafından görülen hırıltılı yenidoğanlar, birinci başta anamnez ve fizik muayene ile, gerektiğinde de daha kişisel incelemelerle değerlendirilmelidirler.
Burnun açık olup olmadığı yahut her iki tarafın teneffüse tıpkı orantıda katılıp katılmadığı, kolay olarak, bebeğin ağzı ve bir burun deliği avuçla kapatılırken açıkta kalan burun deliğinden hava giriş çıkışı dinlenerek yahut soğuk metal bir yüzeyde oluşturduğu buğu gözlenerek yapılabilir. Burun deliğine damlatılan birkaç damla serum fizyolojiğin kabarcıklar oluşturması da burnun açık olduğunu gösterir.
Burun tıkanıklığının tarafı ve sebebi konusunda birinci değerlendirmeden sonra şüphelenilen marazlar doğrultusunda gerekli incelemeler istenir. Tedavi, hırıltısı olan bebeğin nefes alışverişini rahatlatacak damlalar kullanılması ve saptanan nedenin medikal yahut cerrahi yollarla tedavisidir.
Şayet her iki burun deliği açıksa, bebek ağır hasta görünmüyorsa ve rinoskopik muayenede burun içi kitle yoksa serum fizyolojik burun damlası kullanılabilir.
Burun Tıkanıklığının Nedenleri:
Yenidoğanlarda burun tıkanıklığının en sık nedeni, öbür rastgele bir hastalık belirtisi olmaksızın görülen burun tıkanıklığıdır. İki taraflı burun tıkanıklığı ve hırıltı, üst teneffüs yolu enfeksiyonu, gastroözefageal reflü, travma, inek sütü ve soya protein allerjilerine bağlı burun mukozası ödemi sonucunda da sık görülmektedir.
Enfeksiyon etkenleri en önemli viral üst teneffüs yolu enfeksiyonu etkenleri olmakla birlikte, bazen daha ağır enfeksiyon etkenleri de sebep olabilmekte ve sair bulgulara ek olarak burun tutulumu da görülebilmektedir.
Münhasıran prematürelerde ve sinir-kas sistemi illeti olan bebeklerde, mide asidinin yemek borusu ve boğaza geri kaçışı olarak tanımlayabileceğimiz reflü de burun tıkanıklığı ve hırıltı ile önümüze çıkabilmektedir.
Daha az sıklıkla görülen öbür nedenler, lokal olarak kullanılan birtakım burun damlalarının şiddetli tasarrufuna bağlı burun mukozası ödemi ve validenin kullandığı birtakım ilaçlardır.
Tiroid hormon eksikliği olan bebeklerde gelişme geriliği, kabızlık, göbek fıtığı üzere meselelere ek olarak hırıltı saptanabilir.
Yenidoğanlardaki burun hırıltısı, veladet esnasında ağız ve burundaki sekresyonların alınarak bebeğin teneffüsüne yardımcı olmak maksadıyla kullanılan burun sondalarının yaptığı travma kaynaklı da olabilmektedir.
Tek yahut çift taraflı hırıltı ve tıkanıklık sebebi olabilen öteki bir küme hastalıksa burnun yapısal bozukluklarıdır. Bunlar bazen burunda eğrilik yahut burunda kitle halinde olup kolay kolay tanınabilirken, bazen kesin tanı lakin endoskopi yahut imajıma formülleriyle konabilmektedir. Burun eğriliği yenidoğanların yaklaşık % 1 nde görülmektedir, çoğunlukla veladet öncesi yahut veladet sırasında burnun basınç altında kalması sonucu olmaktadır. Bu bebeklerde umumiyetle, ödem azaltıcı damlalarla teneffüsü rahatlatarak beklemek kafidir.
Burunda en sık görülen kitle gözyaşı kanalı kisti olup, göz ve burun kökü arasında şişlik de yapabilmektedir. Bu kitleler hırıltı sebebi olabildiği üzere bazen iltihaplanarak da hastalık yapabilirler.
Koanal atrezi, yaklaşık olarak 8000 doğumda bir görülen, burun art açıklığının kemik yahut zar doku tarafından büsbütün saklı olmasını tanımlayan bir durumdur. Ekseriyetle tek taraflı ve tam tıkanma olmakta ve hastaların yarısında kalp, böbrek, göz, kulak üzere başka organ sorunları görülmektedir. Bu bebekler ağlarken daha yeterli nefes almaktadırlar ve beslenirken morarma yakınmasıyla doktora başvurabilirler. İki taraflı tıkanıklık durumunda tevellüt anında teneffüs desteği verilmesi gerekebilmektedir.
Belirti ve Bulgular:
Burun tıkanıklığı olan bebeklerde hırıltı, gürültülü teneffüs, berrak yahut koyu kıvamda akıntı olması en sık rastlanan yakınmalardır. Bazen uyku bozuklukları, beslenme sorunları (tıkanma,morarma,kilo alamama,kusma), çok hava yutma sonucu karın gerginliği, gaz sancısıyla karıştırılabilecek huzursuzluk doktora müracaat nedeni olabilir.
Ne Yapılmalı?:
Bebeklerde hırıltı, yalın ve kolay düzelebilen nedenlere bağlı olabildiği üzere, bazen çok önemli marazların belirtisi olabilmektedir. Tıkanıklığın noktası nispetinde bebeğin teneffüsü, beslenme ve gelişimi etkilenebilmektedir.
Evlat ve KBB illetleri kompetanı tarafından görülen hırıltılı yenidoğanlar, birinci başta anamnez ve fizik muayene ile, gerektiğinde de daha kişisel incelemelerle değerlendirilmelidirler.
Burnun açık olup olmadığı yahut her iki tarafın teneffüse tıpkı orantıda katılıp katılmadığı, kolay olarak, bebeğin ağzı ve bir burun deliği avuçla kapatılırken açıkta kalan burun deliğinden hava giriş çıkışı dinlenerek yahut soğuk metal bir yüzeyde oluşturduğu buğu gözlenerek yapılabilir. Burun deliğine damlatılan birkaç damla serum fizyolojiğin kabarcıklar oluşturması da burnun açık olduğunu gösterir.
Burun tıkanıklığının tarafı ve sebebi konusunda birinci değerlendirmeden sonra şüphelenilen marazlar doğrultusunda gerekli incelemeler istenir. Tedavi, hırıltısı olan bebeğin nefes alışverişini rahatlatacak damlalar kullanılması ve saptanan nedenin medikal yahut cerrahi yollarla tedavisidir.
Şayet her iki burun deliği açıksa, bebek ağır hasta görünmüyorsa ve rinoskopik muayenede burun içi kitle yoksa serum fizyolojik burun damlası kullanılabilir.