Yıldız türleri ve özellikleri nelerdir?
Günümüzde kullanılan birkaç yıldız sınıflandırma sistemi olsa da, Morgan-Keenan (MK) sistemi yıldız türlerini ayırmada kullanılan en basit sistemdir. O, B, A, F, G, K ve M harflerini kullanarak yıldızlar kolayca en sıcaktan (O) en soğuğa (M) sınıflandırılır. Daha sonra her spektral sınıfın sıcaklığı, bir sayının yanına eklenmesiyle sıcak ve soğuk olarak birbirinden ayrılır; burada 0, en sıcak ve 9 en soğuktur. Örneğin, A sınıfındaki en sıcak yıldız A0’dır, en soğuk ise A9’dur.
Bir yıldızın türü hakkında elde edinilen bilgi, yıldızın bulunduğu sınıfın fiziksel özellikleri hakkında birkaç ayrıntı elde etmemizi sağlar.
İçerik Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol.
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol.
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol.
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol.
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol.
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol.
Yıldız Türleri
Yıldız Türleri kısaca;
Anakol
Dev ve Süper Dev
Ölü
Başarısız
Anakol Yıldızlar
Anakol yıldızları çekirdeklerinde bulunan hidrojeni helyuma çevirerek enerji üretirler, bu işlem 10 milyon Kelvin’den fazla sıcaklık gerektirir. Evrendeki yıldızların yaklaşık yüzde 90’ı güneşimiz de dahil olmak üzere anakol yıldızlarıdır. Ana kol yıldızları genellikle Güneş’in kütlesinin onda biri ile yaklaşık 200 katı arasında değişir. Anakol yıldız türleri nelerdir?
Mavi cüceler
Sarı cüceler
Turuncu cüceler
Kırmızı cüceler
Mavi Cüceler
Mavi cüceler, genellikle aktif yıldız oluşum bölgelerinde bulunan yıldızlardır.
Mavi Cüce Tayfı / Yapısı
Spektral Sınıf: O, B
Sıcaklık: ~ 30.000 Kelvin
Parlaklık: ~ 100 ila ~ 1.000.000
Yarıçap: ~ 2.7 ila ~ 10
Kütle: ~ 2.5 ila ~ 90
Yaş: ~ 40 milyon yıl
Mavi Cüce Özellikleri
Mavi cüceler sarmal Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol. kollarında bulunur ve ışıkları ile tozları ve bulutsuları aydınlatırlar.
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol. ların mavi görünmesini sağlayan sıcak, O tipi yıldızlardır.
Çok sıcak ve büyük olduklarından dolayı yaşamlarını şiddetli süpernova patlamalarından dolayı kısadır.
Kara deliklere veya nötron yıldızlara dönüşürler.
Sarı Yıldızlar
Sarı yıldızlar “G” sınıfında bulunan yıldızlardır. Sarı cüceler olarak da adlandırılırlar.
Sarı Yıldızların Tayfı / Yapısı
Spektral Sınıf: G
Sıcaklık: ~ 5.200 ila ~ 7.500 Kelvin
Parlaklık: ~ 0.6 ila ~ 5.0
Yarıçap: ~ 0.96 ila ~ 1.4
Kütle: ~ 0.8 ila ~ 1.4
Yaş: ~ 4 ila ~ 17 milyar yıl
Sarı Yıldızların Özellikleri
Güneş, sarı yıldızdır.
Güneş de dahil tüm sarı cüceler hidrojeni çekirdeklerindeki helyuma çevirirler.
Sarı cüceler hidrojen yakıtlarını tükettiğinde kırmızı devlere dönüşür.
Alpha Centauri A, sarı cüce örneğidir.
Turuncu Yıldızlar
Turuncu yıldızlar dünya yaşam arayışları yapılan ilgi çekici yıldızlardır.Turuncu cüceler olarak da adlandırılırlar.
Turuncu Yıldızların Tayfı / Yapısı
Spektral Sınıf: K
Sıcaklık: ~ 3.700K ila ~ 5.200 Kelvin
Parlaklık: ~ 0.08 ila ~ 0.6
Yarıçap: ~ 0.7 ila ~ 0.96
Kütle: ~ 0.45 ila ~ 0.8
Yaş: ~ 15 ila ~ 30 milyar yıl
Turuncu Yıldızların Özellikleri
Güneş benzeri G-tipi yıldızların yaklaşık dört katıdır, bu da ötegezegen arayışlarını daha kolay hale getirmektedir.
G tipi yıldızlardan daha az radyasyon yayarlar. (Yaşam arayışları için önemlidir)
Alpha Centauri B, turuncu yıldız örneğidir.
Kırmızı Yıldızlar
Kırmızı yıldızlar, Samanyolu Galaksisinin en çok bulunan yıldızlardır.Kırmızı cüce, olarak da adlandırılırlar.
Kırmızı Yıldızların Tayfı / Yapısı
Spektral Sınıf: K, M
Sıcaklık: ~ 4.000 Kelvin
Parlaklık: ~ 0.0001 ila ~ 0.08
Yarıçap: ~ 0.7
Kütle: ~ 0.08 ila ~ 0.45
Yaş: Bilinmiyor. Birkaç trilyon olduğu tahmin ediliyor.
Kırmızı Yıldızların Özellikleri
Proxima Centauri kırmızı yıldız örneğidir.
Optik yardım almadan görünmezler.
Nükleer füzyon işlemi yavaş olduğu için trilyonlarca yıl boyunca sabit parlaklık ve sıcaklıkta bulunurlar.
Bilinen kırmızı yıldızlardan hiçbiri henüz gelişmiş evrim durumuna geçiş yapabilecek kadar yaşlı değildir.
Dev ve Süper Dev Yıldızlar
Dev ve Süper Dev yıldızlar hidrojen yakıtı biten yıldızların helyumu yakmaya başladıklarında oluşurlar.Yıldızların çekirdeği çöktükçe ve daha fazla ısındıkça dışarı doğru genişlerler. Kütlesi düşük ve orta düzeyde olan yıldızlar kırmızı devlere dönüşürler. Güneş’ten 10 kat daha büyük yıldızlar ise kırmızı süper dev yıldızlara dönüşürler.
Kütlesi yüksek olan yıldızlar, helyumu daha hızlı bir şekilde karbon ve oksijenle kaynaştırırlar. Füzyon dönemlerini yavaş geçirirlerse eğer; kendi kendilerine büzülüp mavi süper dev yıldızlara dönüşürler. Sıcaklıkları daha az bir alana yayıldığı için çok sıcak ve mavi renkte olurlar. Dev ve Süper Dev yıldız türleri nelerdir?
Mavi dev
Mavi süper dev
Kırmızı dev
Kırmızı süper dev
Mavi Dev Yıldızlar
Mavi dev yıldızların bilimsel bir tanımı yoktur. Genellikle anakol yıldızlardan evrimleşen yıldızlara denir.
Mavi Dev Tayfı / Yapısı
Spektral Sınıf: O, B, A
Sıcaklık: ~ 10.000 ila ~ 33.000 Kelvin
Parlaklık: ~ 10000
Yarıçap: ~ 5 ila ~ 10
Kütle: ~ 2 ila ~ 150
Yaş: ~ 10 ila ~ 100 milyon yıl
Mavi Dev Özellikleri
Mavi devler “hızlı yaşa genç öl” felsefesiyle hareket ederler. Arkalarında hiçbir gezegen bırakmadan ölürler.
Kütleleri Güneş’ten 10 veya 20 kat daha büyüktür.
Mavi devlerin yüksek parlaklıkları, enerji üretimleri artırdığından dolayı çok sıcaklardır.
Mavi devlere örnek olarak Plaskett’in, Xi Persei ve Mintaka verilebilir.
Mavi Süper Dev Yıldızlar
Mavi süper dev yıldızlar büyük doğan yıldızlardır. Bunları yıldızların 800 kiloluk gorilleri olarak düşünebiliriz.
Mavi Süper Dev Tayfı / Yapısı
Spektral Sınıf: O, B
Sıcaklık: ~ 10.000K ila ~ 50.000 Kelvin
Parlaklık:~ 10.000 ila ~ 1.000.000
Yarıçap: ~ 20 +
Kütle: ~ 20 ila ~ 1000
Yaş:~ 10 milyon yıl
Mavi Süper Dev Özellikleri
Mavi süper devler, Güneş’in kütlesinin en az 10 katına sahiptir ve birçoğu daha da büyük devlerdir. En büyük olanlar ise Güneş’in 100 katıdır.
60.000 Güneş’ten daha fazla ışık yayarlar.
Kısa ömürlerine rağmen, mavi süper devler çıplak gözle görülebilirler.
Çekirdeklerinde nükleer füzyon işlemi yavaş olmasından dolayı, kendi içine büzülür ve sıcaklıkları daha az alana yayıldığı için yüzeyi çok ısınır.
Avcı (Orion) Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol. nda bulunan Rigel, mavi dev yıldız örneğidir.
Kırmızı Dev Yıldızlar
Kırmızı dev yıldızlar çoğunlukla hidrojen yakıtlarını tüketen normal anakol yıldızlarıdır.
Kırmızı Dev Tayfı / Yapısı
Spektral Sınıf: M, K
Sıcaklık: ~ 3300 – ~ 5300 Kelvin
Parlaklık: ~ 100 – ~ 1000
Yarıçap: ~ 20 – ~ 100
Kütle: ~ 0.3 – ~ 10
Yaş: ~ 0.1 – ~ 2 milyar yıl
Kırmızı Dev Özellikleri
Hidrojen yakıtlarını tükettiklerinden dolayı dış katmanları büyük ölçüde genişlemiştir.
Kırmızı devler sarı, turuncu veya çeşitli kırmızı tonlarına kadar çeşitli renklere sahip olabilirler.
Kırmızı dev, bir yıldızın hayatının en son aşamasıdır.
Güneş ömrünü tamamladığında bir “kırmızı dev” olacak.
Aldebaran ve Arcturus ve yakın bir zamanda süpernovaya dönüşerek patlayacak bir yıldız olan Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol. , kırmızı dev örneğidir.
Kırmızı Süper Dev Yıldızlar
Kırmızı süper dev yıldızlar, çekirdeklerine hidrojen yakıtını tüketen yıldızlardır.Dış katmanları ana koldan evrildikçe büyük ölçüde genişler.
Kırmızı Süper Dev Tayfı / Yapısı
Spektral Sınıf: K, M
Sıcaklık: ~ 3.500 ila ~ 4.500 Kelvin
Parlaklık: ~ 1.000 ila ~ 800.000
Yarıçap: ~ 100 ila ~ 1650
Kütle: ~ 10 ila ~ 40
Yaş: ~ 3 milyon ila ~ 100 milyon yıl
Kırmızı Süper Dev Özellikleri
Kırmızı süper devler en büyük ve en parlak yıldızlar olmasa da, saf kütle bakımından en büyük yıldız türlerindendir.
Ağır elementler oluşturdukları için süpernova olarak patlarlar.
Bilinen en büyük kırmızı süper devin VY Canis Majoris olduğu düşünülmektedir.
Evrende bilinen en büyük beş süper dev, kırmızı süper devlerdir: VY Canis Majoris, Mu Cephei, KW Sagitarii, V354 Cephei ve KY Cygni
Ölü Yıldızlar
Ölü yıldızlar, çekirdeklerinde füzyon süreçleri bulunmayan yıldızlardır. Peki ölü yıldız türleri nelerdir?
Beyaz cüce
Nötron yıldızları
Siyah cüce
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol.
Beyaz Cüce Yıldızlar
Beyaz cüce yıldızlar, yaşamlarının sonuna gelmiş olan yıldızların çekirdeğidir.
Beyaz Cüce Tayfı / Yapısı
Spektral Sınıf: K, M
Sıcaklık: ~ 8.000K ila 40.000 Kelvin
Parlaklık: ~ 0.0001 ila ~ 100
Yarıçap: ~ 0.008 ila ~ 0.2
Kütle: ~ 0.1 ila ~ 1.4
Yaş: Tam olarak belirlenmedi, ancak ~ 100.000 yıl ile ~ 10 milyar yıl arasında olduğu düşünülüyor.
Beyaz Cüce Özellikleri
Çekirdekleri tamamen karbondan oluşmaktadır. Soğuklardır.
Beyaz cüceler, süpernova patlamaları ile yaşamları sona eren, büyük olmayan son evrimsel yıldızlardır.
Güneş sistemine en yakın olan 100 yıldız sistemi arasında sadece sekiz tane beyaz cüce bulunmaktadır.
Bilinen en yakın beyaz cüce yıldız, 8.6 ışıkyılı uzaklıkta bulunan Sirius ikili sistemindeki Sirius A’nın ve ona eşlik eden Sirius B’dir.
Samanyolu Galaksisindeki yıldızların %97’si ömürlerinin sonunda beyaz cüceye dönüşecekler.
Nötron Yıldızları
Nötron yıldızları, bir süpernova olayı sırasında beyaz cüce aşamasında sıkıştırılan büyük yıldızların çökmüş çekirdekleridir.
Nötron Yıldız Tayfı / Yapısı
Spektral Sınıf: D
Sıcaklık: 600.000 Kelvin
Parlaklık: Küçük boyutları sebebiyle çok az
Yarıçap: ~ 5 ila ~ 15 km
Kütle: ~ 1.4 ila ~ 3.2
Yaş: Tam net olmamakla beraber ~ 100.000 yıl ila ~ 10 milyar yıl arasında olduğu tahmin edilmektedir.
Nötron Yıldız Özellikleri
Ölen dev yıldızların kalıntılarıdır.
Bir nötron, daha yoğun olsaydı, bir kara deliğe çöker ve ortadan kaybolurdu.
Bir yıldız bir nötrona dönüşmeye başladıktan birkaç saniye sonra, nötrinolarda kalan enerji, gözlemlenebilir evrendeki tüm yıldızların yaydığı toplam ışık miktarına eşittir.
Nötron yıldızlarında yaşam olsaydı, iki boyutlu olacağı tahmin ediliyor.
Bilinen en hızlı dönen nötron saniyede yaklaşık 700 kez döner.
Örnek olarak PSR J0108-1431 (en yakın nötron yıldızı) verilebilir.
Siyah Cüce Yıldızlar
Siyah Cüce yıldızlar, kalan tüm ısı ve ışıklarını yayan beyaz cüceler olarak teorize edilen varsayımsal yıldızlardır. Beyaz cüceler uzun bir yaşam sürdürüyorlar, şimdiye kadar tespit edilenlerin çoğunun yaşı 10 milyar yılı geçti. Evrenimiz şu an 13.8 milyar yaşında olduğu için siyah cüce oluşturmak için yeterli zamanı yoktu, yani siyah cüceler henüz mevcut değildir. Güneşimiz de bir gün yaşamının sonuna gelecek ve sessizce siyah cüceye dönüşecektir.
Kara Delikler
Kara delikler, Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol. diye başladığımız, “nasıl ölür?” diye bitirdiğimiz sürecin en son halkasıdır. Hidrojen yakıtlarını tüketmeye başlayan küçük yıldızlar bir nötron yıldızı veya beyaz bir cüceye dönüşüyorken, güneşimizin üç katından daha fazla kütleye sahip daha büyük yıldızlar bir süpernova patlaması sonucu hayatları son bulabilir. Yerçekimi kuvvetine karşı koyamayan ölü kalıntılar ise yerçekimsel bir tekilliğe doğru kendi içine çökmeye devam eder ve sonunda ışığın bile ondan kaçamayacağı kadar güçlü bir kara delik oluşturur.
Başarısız Yıldızlar
Başarısız yıldızlar, çekirdeklerinde asla füzyon işlemi başlatamayan yıldızlara denir. Bunun en büyük örneği kahverengi cücelerdir. Kahverengi cüceler diğer yıldızlar gibi oluşsa da diğer yıldızlardan farklı olarak çekirdeklerinde kaynaştırmak için yeterli kütleleri yoktur.
Kahverengi Cüce
Kahverengi cüceler, gezegenlere benzeyen fakat gezegen olmayan, yıldızlara benzeyen fakat yıldız olamamış gök cisimlerine denir. Harvard Üniversitesi, kahverengi cüceleri, yıldızlar ve gezegenler arasındaki kütle aralığında bulunan nesneler olarak tanımlamaktadır.
Kahverengi Cüce Tayfı / Yapısı
Spektral Sınıf: M, L, T, Y
Sıcaklık:~ 300K ila ~ 2.800 Kelvin
Parlaklık: ~ 0.00001
Yarıçap: ~ 0.06 ila ~ 0.12
Kütle: ~ 0.01 ila ~ 0.08
Yaş: Tam net olmamakla beraber birkaç trilyon yıl olduğu tahmin edilmektedir.
Kahverengi Cüce Özellikleri
Nükleer füzyon başlatmak için ihtiyaç duyulan kütleye sahip değillerdir.
Kütleleri 12 ila 75 Jüpiter kütlesi arasında olarak hesaplan kahverengi cüceler (gezegenler gibi) sıradan hidrojen çekirdeklerini kaynaştırmak için çok hafiftir.
Döteryum adı verilen ağır hidrojen yakıtını, hayatlarının erken döneminde kaynaştıracak kadar da ağırdırlar. (yıldızlar gibi)
Birçok kahverengi cüce nebula adını verdiğimiz büyük gaz ve toz bulutlarına gömülü olarak bulunmaktadır.
Cambridge Üniversitesi araştırmacıları, yıldız türleri kapsamında yaptığı çalışmalar sonunda, 1,7 milyar yıldızın yüksek hassasiyetli ölçümlerini ve galaksimizin daha önce görülmemiş ayrıntılarını ortaya çıkarmak da dahil olmak üzere bugüne kadarki en zengin yıldız kataloğunu üretti.
Bu konu hakkında Gilmore, “Evrende yeni bir pencereye açılan bu büyük adım, yerel evrenimizin içeriği, hareketleri ve özellikleri hakkındaki bilgimizde bir devrimdir” dedi.
Evrenimizdeki yıldız türleri bilimim ışığın altında araştırılmaya devam ediyor. Kim bilir daha başka nasıl yıldız türleri ile karşı karşıya kalacağız?
Günümüzde kullanılan birkaç yıldız sınıflandırma sistemi olsa da, Morgan-Keenan (MK) sistemi yıldız türlerini ayırmada kullanılan en basit sistemdir. O, B, A, F, G, K ve M harflerini kullanarak yıldızlar kolayca en sıcaktan (O) en soğuğa (M) sınıflandırılır. Daha sonra her spektral sınıfın sıcaklığı, bir sayının yanına eklenmesiyle sıcak ve soğuk olarak birbirinden ayrılır; burada 0, en sıcak ve 9 en soğuktur. Örneğin, A sınıfındaki en sıcak yıldız A0’dır, en soğuk ise A9’dur.
Bir yıldızın türü hakkında elde edinilen bilgi, yıldızın bulunduğu sınıfın fiziksel özellikleri hakkında birkaç ayrıntı elde etmemizi sağlar.
İçerik Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol.
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol.
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol.
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol.
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol.
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol.
Yıldız Türleri
Yıldız Türleri kısaca;
Anakol
Dev ve Süper Dev
Ölü
Başarısız
Anakol Yıldızlar
Anakol yıldızları çekirdeklerinde bulunan hidrojeni helyuma çevirerek enerji üretirler, bu işlem 10 milyon Kelvin’den fazla sıcaklık gerektirir. Evrendeki yıldızların yaklaşık yüzde 90’ı güneşimiz de dahil olmak üzere anakol yıldızlarıdır. Ana kol yıldızları genellikle Güneş’in kütlesinin onda biri ile yaklaşık 200 katı arasında değişir. Anakol yıldız türleri nelerdir?
Mavi cüceler
Sarı cüceler
Turuncu cüceler
Kırmızı cüceler
Mavi Cüceler
Mavi cüceler, genellikle aktif yıldız oluşum bölgelerinde bulunan yıldızlardır.
Mavi Cüce Tayfı / Yapısı
Spektral Sınıf: O, B
Sıcaklık: ~ 30.000 Kelvin
Parlaklık: ~ 100 ila ~ 1.000.000
Yarıçap: ~ 2.7 ila ~ 10
Kütle: ~ 2.5 ila ~ 90
Yaş: ~ 40 milyon yıl
Mavi Cüce Özellikleri
Mavi cüceler sarmal Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol. kollarında bulunur ve ışıkları ile tozları ve bulutsuları aydınlatırlar.
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol. ların mavi görünmesini sağlayan sıcak, O tipi yıldızlardır.
Çok sıcak ve büyük olduklarından dolayı yaşamlarını şiddetli süpernova patlamalarından dolayı kısadır.
Kara deliklere veya nötron yıldızlara dönüşürler.
Sarı Yıldızlar
Sarı yıldızlar “G” sınıfında bulunan yıldızlardır. Sarı cüceler olarak da adlandırılırlar.
Sarı Yıldızların Tayfı / Yapısı
Spektral Sınıf: G
Sıcaklık: ~ 5.200 ila ~ 7.500 Kelvin
Parlaklık: ~ 0.6 ila ~ 5.0
Yarıçap: ~ 0.96 ila ~ 1.4
Kütle: ~ 0.8 ila ~ 1.4
Yaş: ~ 4 ila ~ 17 milyar yıl
Sarı Yıldızların Özellikleri
Güneş, sarı yıldızdır.
Güneş de dahil tüm sarı cüceler hidrojeni çekirdeklerindeki helyuma çevirirler.
Sarı cüceler hidrojen yakıtlarını tükettiğinde kırmızı devlere dönüşür.
Alpha Centauri A, sarı cüce örneğidir.
Turuncu Yıldızlar
Turuncu yıldızlar dünya yaşam arayışları yapılan ilgi çekici yıldızlardır.Turuncu cüceler olarak da adlandırılırlar.
Turuncu Yıldızların Tayfı / Yapısı
Spektral Sınıf: K
Sıcaklık: ~ 3.700K ila ~ 5.200 Kelvin
Parlaklık: ~ 0.08 ila ~ 0.6
Yarıçap: ~ 0.7 ila ~ 0.96
Kütle: ~ 0.45 ila ~ 0.8
Yaş: ~ 15 ila ~ 30 milyar yıl
Turuncu Yıldızların Özellikleri
Güneş benzeri G-tipi yıldızların yaklaşık dört katıdır, bu da ötegezegen arayışlarını daha kolay hale getirmektedir.
G tipi yıldızlardan daha az radyasyon yayarlar. (Yaşam arayışları için önemlidir)
Alpha Centauri B, turuncu yıldız örneğidir.
Kırmızı Yıldızlar
Kırmızı yıldızlar, Samanyolu Galaksisinin en çok bulunan yıldızlardır.Kırmızı cüce, olarak da adlandırılırlar.
Kırmızı Yıldızların Tayfı / Yapısı
Spektral Sınıf: K, M
Sıcaklık: ~ 4.000 Kelvin
Parlaklık: ~ 0.0001 ila ~ 0.08
Yarıçap: ~ 0.7
Kütle: ~ 0.08 ila ~ 0.45
Yaş: Bilinmiyor. Birkaç trilyon olduğu tahmin ediliyor.
Kırmızı Yıldızların Özellikleri
Proxima Centauri kırmızı yıldız örneğidir.
Optik yardım almadan görünmezler.
Nükleer füzyon işlemi yavaş olduğu için trilyonlarca yıl boyunca sabit parlaklık ve sıcaklıkta bulunurlar.
Bilinen kırmızı yıldızlardan hiçbiri henüz gelişmiş evrim durumuna geçiş yapabilecek kadar yaşlı değildir.
Dev ve Süper Dev Yıldızlar
Dev ve Süper Dev yıldızlar hidrojen yakıtı biten yıldızların helyumu yakmaya başladıklarında oluşurlar.Yıldızların çekirdeği çöktükçe ve daha fazla ısındıkça dışarı doğru genişlerler. Kütlesi düşük ve orta düzeyde olan yıldızlar kırmızı devlere dönüşürler. Güneş’ten 10 kat daha büyük yıldızlar ise kırmızı süper dev yıldızlara dönüşürler.
Kütlesi yüksek olan yıldızlar, helyumu daha hızlı bir şekilde karbon ve oksijenle kaynaştırırlar. Füzyon dönemlerini yavaş geçirirlerse eğer; kendi kendilerine büzülüp mavi süper dev yıldızlara dönüşürler. Sıcaklıkları daha az bir alana yayıldığı için çok sıcak ve mavi renkte olurlar. Dev ve Süper Dev yıldız türleri nelerdir?
Mavi dev
Mavi süper dev
Kırmızı dev
Kırmızı süper dev
Mavi Dev Yıldızlar
Mavi dev yıldızların bilimsel bir tanımı yoktur. Genellikle anakol yıldızlardan evrimleşen yıldızlara denir.
Mavi Dev Tayfı / Yapısı
Spektral Sınıf: O, B, A
Sıcaklık: ~ 10.000 ila ~ 33.000 Kelvin
Parlaklık: ~ 10000
Yarıçap: ~ 5 ila ~ 10
Kütle: ~ 2 ila ~ 150
Yaş: ~ 10 ila ~ 100 milyon yıl
Mavi Dev Özellikleri
Mavi devler “hızlı yaşa genç öl” felsefesiyle hareket ederler. Arkalarında hiçbir gezegen bırakmadan ölürler.
Kütleleri Güneş’ten 10 veya 20 kat daha büyüktür.
Mavi devlerin yüksek parlaklıkları, enerji üretimleri artırdığından dolayı çok sıcaklardır.
Mavi devlere örnek olarak Plaskett’in, Xi Persei ve Mintaka verilebilir.
Mavi Süper Dev Yıldızlar
Mavi süper dev yıldızlar büyük doğan yıldızlardır. Bunları yıldızların 800 kiloluk gorilleri olarak düşünebiliriz.
Mavi Süper Dev Tayfı / Yapısı
Spektral Sınıf: O, B
Sıcaklık: ~ 10.000K ila ~ 50.000 Kelvin
Parlaklık:~ 10.000 ila ~ 1.000.000
Yarıçap: ~ 20 +
Kütle: ~ 20 ila ~ 1000
Yaş:~ 10 milyon yıl
Mavi Süper Dev Özellikleri
Mavi süper devler, Güneş’in kütlesinin en az 10 katına sahiptir ve birçoğu daha da büyük devlerdir. En büyük olanlar ise Güneş’in 100 katıdır.
60.000 Güneş’ten daha fazla ışık yayarlar.
Kısa ömürlerine rağmen, mavi süper devler çıplak gözle görülebilirler.
Çekirdeklerinde nükleer füzyon işlemi yavaş olmasından dolayı, kendi içine büzülür ve sıcaklıkları daha az alana yayıldığı için yüzeyi çok ısınır.
Avcı (Orion) Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol. nda bulunan Rigel, mavi dev yıldız örneğidir.
Kırmızı Dev Yıldızlar
Kırmızı dev yıldızlar çoğunlukla hidrojen yakıtlarını tüketen normal anakol yıldızlarıdır.
Kırmızı Dev Tayfı / Yapısı
Spektral Sınıf: M, K
Sıcaklık: ~ 3300 – ~ 5300 Kelvin
Parlaklık: ~ 100 – ~ 1000
Yarıçap: ~ 20 – ~ 100
Kütle: ~ 0.3 – ~ 10
Yaş: ~ 0.1 – ~ 2 milyar yıl
Kırmızı Dev Özellikleri
Hidrojen yakıtlarını tükettiklerinden dolayı dış katmanları büyük ölçüde genişlemiştir.
Kırmızı devler sarı, turuncu veya çeşitli kırmızı tonlarına kadar çeşitli renklere sahip olabilirler.
Kırmızı dev, bir yıldızın hayatının en son aşamasıdır.
Güneş ömrünü tamamladığında bir “kırmızı dev” olacak.
Aldebaran ve Arcturus ve yakın bir zamanda süpernovaya dönüşerek patlayacak bir yıldız olan Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol. , kırmızı dev örneğidir.
Kırmızı Süper Dev Yıldızlar
Kırmızı süper dev yıldızlar, çekirdeklerine hidrojen yakıtını tüketen yıldızlardır.Dış katmanları ana koldan evrildikçe büyük ölçüde genişler.
Kırmızı Süper Dev Tayfı / Yapısı
Spektral Sınıf: K, M
Sıcaklık: ~ 3.500 ila ~ 4.500 Kelvin
Parlaklık: ~ 1.000 ila ~ 800.000
Yarıçap: ~ 100 ila ~ 1650
Kütle: ~ 10 ila ~ 40
Yaş: ~ 3 milyon ila ~ 100 milyon yıl
Kırmızı Süper Dev Özellikleri
Kırmızı süper devler en büyük ve en parlak yıldızlar olmasa da, saf kütle bakımından en büyük yıldız türlerindendir.
Ağır elementler oluşturdukları için süpernova olarak patlarlar.
Bilinen en büyük kırmızı süper devin VY Canis Majoris olduğu düşünülmektedir.
Evrende bilinen en büyük beş süper dev, kırmızı süper devlerdir: VY Canis Majoris, Mu Cephei, KW Sagitarii, V354 Cephei ve KY Cygni
Ölü Yıldızlar
Ölü yıldızlar, çekirdeklerinde füzyon süreçleri bulunmayan yıldızlardır. Peki ölü yıldız türleri nelerdir?
Beyaz cüce
Nötron yıldızları
Siyah cüce
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol.
Beyaz Cüce Yıldızlar
Beyaz cüce yıldızlar, yaşamlarının sonuna gelmiş olan yıldızların çekirdeğidir.
Beyaz Cüce Tayfı / Yapısı
Spektral Sınıf: K, M
Sıcaklık: ~ 8.000K ila 40.000 Kelvin
Parlaklık: ~ 0.0001 ila ~ 100
Yarıçap: ~ 0.008 ila ~ 0.2
Kütle: ~ 0.1 ila ~ 1.4
Yaş: Tam olarak belirlenmedi, ancak ~ 100.000 yıl ile ~ 10 milyar yıl arasında olduğu düşünülüyor.
Beyaz Cüce Özellikleri
Çekirdekleri tamamen karbondan oluşmaktadır. Soğuklardır.
Beyaz cüceler, süpernova patlamaları ile yaşamları sona eren, büyük olmayan son evrimsel yıldızlardır.
Güneş sistemine en yakın olan 100 yıldız sistemi arasında sadece sekiz tane beyaz cüce bulunmaktadır.
Bilinen en yakın beyaz cüce yıldız, 8.6 ışıkyılı uzaklıkta bulunan Sirius ikili sistemindeki Sirius A’nın ve ona eşlik eden Sirius B’dir.
Samanyolu Galaksisindeki yıldızların %97’si ömürlerinin sonunda beyaz cüceye dönüşecekler.
Nötron Yıldızları
Nötron yıldızları, bir süpernova olayı sırasında beyaz cüce aşamasında sıkıştırılan büyük yıldızların çökmüş çekirdekleridir.
Nötron Yıldız Tayfı / Yapısı
Spektral Sınıf: D
Sıcaklık: 600.000 Kelvin
Parlaklık: Küçük boyutları sebebiyle çok az
Yarıçap: ~ 5 ila ~ 15 km
Kütle: ~ 1.4 ila ~ 3.2
Yaş: Tam net olmamakla beraber ~ 100.000 yıl ila ~ 10 milyar yıl arasında olduğu tahmin edilmektedir.
Nötron Yıldız Özellikleri
Ölen dev yıldızların kalıntılarıdır.
Bir nötron, daha yoğun olsaydı, bir kara deliğe çöker ve ortadan kaybolurdu.
Bir yıldız bir nötrona dönüşmeye başladıktan birkaç saniye sonra, nötrinolarda kalan enerji, gözlemlenebilir evrendeki tüm yıldızların yaydığı toplam ışık miktarına eşittir.
Nötron yıldızlarında yaşam olsaydı, iki boyutlu olacağı tahmin ediliyor.
Bilinen en hızlı dönen nötron saniyede yaklaşık 700 kez döner.
Örnek olarak PSR J0108-1431 (en yakın nötron yıldızı) verilebilir.
Siyah Cüce Yıldızlar
Siyah Cüce yıldızlar, kalan tüm ısı ve ışıklarını yayan beyaz cüceler olarak teorize edilen varsayımsal yıldızlardır. Beyaz cüceler uzun bir yaşam sürdürüyorlar, şimdiye kadar tespit edilenlerin çoğunun yaşı 10 milyar yılı geçti. Evrenimiz şu an 13.8 milyar yaşında olduğu için siyah cüce oluşturmak için yeterli zamanı yoktu, yani siyah cüceler henüz mevcut değildir. Güneşimiz de bir gün yaşamının sonuna gelecek ve sessizce siyah cüceye dönüşecektir.
Kara Delikler
Kara delikler, Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol. diye başladığımız, “nasıl ölür?” diye bitirdiğimiz sürecin en son halkasıdır. Hidrojen yakıtlarını tüketmeye başlayan küçük yıldızlar bir nötron yıldızı veya beyaz bir cüceye dönüşüyorken, güneşimizin üç katından daha fazla kütleye sahip daha büyük yıldızlar bir süpernova patlaması sonucu hayatları son bulabilir. Yerçekimi kuvvetine karşı koyamayan ölü kalıntılar ise yerçekimsel bir tekilliğe doğru kendi içine çökmeye devam eder ve sonunda ışığın bile ondan kaçamayacağı kadar güçlü bir kara delik oluşturur.
Başarısız Yıldızlar
Başarısız yıldızlar, çekirdeklerinde asla füzyon işlemi başlatamayan yıldızlara denir. Bunun en büyük örneği kahverengi cücelerdir. Kahverengi cüceler diğer yıldızlar gibi oluşsa da diğer yıldızlardan farklı olarak çekirdeklerinde kaynaştırmak için yeterli kütleleri yoktur.
Kahverengi Cüce
Kahverengi cüceler, gezegenlere benzeyen fakat gezegen olmayan, yıldızlara benzeyen fakat yıldız olamamış gök cisimlerine denir. Harvard Üniversitesi, kahverengi cüceleri, yıldızlar ve gezegenler arasındaki kütle aralığında bulunan nesneler olarak tanımlamaktadır.
Kahverengi Cüce Tayfı / Yapısı
Spektral Sınıf: M, L, T, Y
Sıcaklık:~ 300K ila ~ 2.800 Kelvin
Parlaklık: ~ 0.00001
Yarıçap: ~ 0.06 ila ~ 0.12
Kütle: ~ 0.01 ila ~ 0.08
Yaş: Tam net olmamakla beraber birkaç trilyon yıl olduğu tahmin edilmektedir.
Kahverengi Cüce Özellikleri
Nükleer füzyon başlatmak için ihtiyaç duyulan kütleye sahip değillerdir.
Kütleleri 12 ila 75 Jüpiter kütlesi arasında olarak hesaplan kahverengi cüceler (gezegenler gibi) sıradan hidrojen çekirdeklerini kaynaştırmak için çok hafiftir.
Döteryum adı verilen ağır hidrojen yakıtını, hayatlarının erken döneminde kaynaştıracak kadar da ağırdırlar. (yıldızlar gibi)
Birçok kahverengi cüce nebula adını verdiğimiz büyük gaz ve toz bulutlarına gömülü olarak bulunmaktadır.
Cambridge Üniversitesi araştırmacıları, yıldız türleri kapsamında yaptığı çalışmalar sonunda, 1,7 milyar yıldızın yüksek hassasiyetli ölçümlerini ve galaksimizin daha önce görülmemiş ayrıntılarını ortaya çıkarmak da dahil olmak üzere bugüne kadarki en zengin yıldız kataloğunu üretti.
Bu konu hakkında Gilmore, “Evrende yeni bir pencereye açılan bu büyük adım, yerel evrenimizin içeriği, hareketleri ve özellikleri hakkındaki bilgimizde bir devrimdir” dedi.
Evrenimizdeki yıldız türleri bilimim ışığın altında araştırılmaya devam ediyor. Kim bilir daha başka nasıl yıldız türleri ile karşı karşıya kalacağız?
