Okan Universitesi Hastanesi Dahiliye Uzmanı Doc Dr Irmak Sayın Alan, Kolesterol ile ilgili onemli bilgiler verdi
h 4Kolesterol yuksekliği nedir Vucudumuzun sağlıklı hucrelerin oluşumuna devam edebilmesi icin, kolesterole ihtiyacı vardır, ancak fazla miktarda kolesterol sağlığımız uzerinde olumsuz etkilere yol acabilir Bu durum farklı şekillerde oluşur ve genellikle onlenebilir ya da tedavi edilebilir Lipid (yağ) miktarının fazla olduğu bir kan, genellikle hiperlipidemi olarak adlandırılır Kandaki kolesterol miktarlarının aşırı miktarı olarak tanımlanır
imagesyuksekkolesterolhakkindabilmemizgerekenhersey5b148454ebbbd
h 4Kan yağlarının yukselmesine neden olan faktorler Yaş ve cinsiyet (erkekler icin ≥45 yaş, kadınlarda ≥55 yaş, ozellikle menopoz donemi)
Sigara icilmesi
Yuksek lipoprotein varlığı (kanınızdaki yağ turu)
Genetik faktorler (aile gecmişi)
Yuksek tansiyon (≥14090 mmHg)
Duzensiz beslenme
Hareketsiz yaşam
Obezite
Doymuş yağ ve trans yağ iceriği yuksek gıdaların tuketimi
Aşırı alkol tuketimi (yuksek trigliserid duzeyleri ile ilişkili)
Tip 2 diyabet
Tiroid bezinin az calışması (hipotiroidizm)
Bazı ilaclar: Ostrojen, glukokortikoidler, doğum kontrol ilacları
Kronik bobrek hastalığı
imagesyuksekkolesterolhakkindabilmemizgerekenhersey5b148456a05df
h 4Kan yağlarının yuksekliğinin en yaygın turleri Yuksek kolesterol (hiperkolesterolemi)
Yuksek trigliseritler (hipertrigliseridemi)
imagesyuksekkolesterolhakkindabilmemizgerekenhersey5b1484584b8f2
h 4Kan yağlarının yuksekliğinin belirtileri Hiperlipidemi bazı hastalarda belirgin bir belirti vermeden de ortaya cıkabilir Coğu kez yapılan rutin bir kan testi sırasında fark edilir Bunun yanı sıra hastalarda aşağıda belirtilen bulgular da gorulebilir
Karın ağrısı
Akut pankreatit (trigliserit yuksekliği kaynaklı)
Baş donmesi
Denge kaybı
Baldırlarda yururken meydana gelen ağrı
İnme
Goğus ağrısı
Ksantomlar (dirsek, diz tendonları, vb) : Dislipideminin en yaygın dermatolojik belirtisi olup yağdan zengin anormal hucrelerin cilt altında birikimi ile oluşurlar
Goz bulguları
Korneal arkus veya korneada matlaşma: Ozellikle ailesel hiperkolesterolemi ve genetik mutasyonlar nedeniyle cok duşuk HDL (iyi) kolestrolu olan hastalarda karşımıza cıkmaktadır
Retinanın sut beyazı gorunumu: Trigliserit değerleri cok yuksek olan hastalarda gorulur Nadiren gorme kaybına yol acabilir
imagesyuksekkolesterolhakkindabilmemizgerekenhersey5b14845ae4529
h 4Kan yağlarının yuksekliği tedavi şekli Hiperlipideminin tedavisi etkilenen kişilerin yaşı, belirtileri, eşlik eden hastalıkları ve risk faktorlerine bağlıdır Tedavide oncelikle yaşam tarzı değişiklikleri benimsenmelidir Bunlar;Dengeli bir diyet Kolesterolun neredeyse % 15'i sıkı bir diyet ile azaltılabilir Daha az doymuş yağ, rafine edilmiş şeker ve alkol tuketimi onemlidir Diyetinize daha fazla meyve, sebze, yağsız protein ve tahıl eklemeniz kolesterolun duşurulmesine yardımcı olabilir
Kilo kontrolu
Duzenli Egzersiz (Yuruyuş, Yoga, Dans vb) Her gun en az 30 dakika egzersiz yapın ve mumkunse bunu bir alışkanlık haline getirin
Sigaranın bırakılması
imagesyuksekkolesterolhakkindabilmemizgerekenhersey5b14845c84525png
Ancak eşlik eden ciddi sistemik hastalıkları (şeker hastalığı, bilinen kalp damar hastalığı oykusu, kronik bobrek hastalığı vb) veya risk faktorleri olan hastalarda yaşam tarzı değişiklikleri ile kolesterol seviyeleri hedef değerlere cekilemez ise mutlaka bir hekim tarafından ilac tedavisine başlanmalıdır Bu hastalarda kullanılan ilaclar; diyetle alınan kolesterolun emilimini engelleyen, vucudun kolesterol yapımı azaltan, uretilmiş yağların yıkımını arttıran, kandaki kolesterolun karaciğer tarafından tutulmasını arttıran ve bu mekanizmalar ile kan yağlarını duşuren ilaclardır
imagesyuksekkolesterolhakkindabilmemizgerekenhersey5b14845e1686bpng
Her hasta kendine ozgu faktorler goz onune alınarak hiperlipidemi acısından belirli bir risk sınıfına dahil edilir Buna gore hedef değerler belirlenerek oncelikle yaşam tarzı değişiklikleri ile tedaviye başlanır Ancak unutulmamalıdır ki, yuksek riskli hastalarda yaşam tarzı değişiklikleri ile beraber kolesterol duşurucu ilaclar da birinci basamak tedavide yerini alabilir Yuksek riskli hastalarda bu ilacların hekim onerisi olmaksızın kesilmesi ozellikle kalp damar hastalıkları başta olmak uzere bircok olumsuz durumu tetikleyebilmektedir Bu konuda toplum bilincinin oluşması onem arz etmektedir
h 4Kolesterol yuksekliği nedir Vucudumuzun sağlıklı hucrelerin oluşumuna devam edebilmesi icin, kolesterole ihtiyacı vardır, ancak fazla miktarda kolesterol sağlığımız uzerinde olumsuz etkilere yol acabilir Bu durum farklı şekillerde oluşur ve genellikle onlenebilir ya da tedavi edilebilir Lipid (yağ) miktarının fazla olduğu bir kan, genellikle hiperlipidemi olarak adlandırılır Kandaki kolesterol miktarlarının aşırı miktarı olarak tanımlanır
imagesyuksekkolesterolhakkindabilmemizgerekenhersey5b148454ebbbd
h 4Kan yağlarının yukselmesine neden olan faktorler Yaş ve cinsiyet (erkekler icin ≥45 yaş, kadınlarda ≥55 yaş, ozellikle menopoz donemi)
Sigara icilmesi
Yuksek lipoprotein varlığı (kanınızdaki yağ turu)
Genetik faktorler (aile gecmişi)
Yuksek tansiyon (≥14090 mmHg)
Duzensiz beslenme
Hareketsiz yaşam
Obezite
Doymuş yağ ve trans yağ iceriği yuksek gıdaların tuketimi
Aşırı alkol tuketimi (yuksek trigliserid duzeyleri ile ilişkili)
Tip 2 diyabet
Tiroid bezinin az calışması (hipotiroidizm)
Bazı ilaclar: Ostrojen, glukokortikoidler, doğum kontrol ilacları
Kronik bobrek hastalığı
imagesyuksekkolesterolhakkindabilmemizgerekenhersey5b148456a05df
h 4Kan yağlarının yuksekliğinin en yaygın turleri Yuksek kolesterol (hiperkolesterolemi)
Yuksek trigliseritler (hipertrigliseridemi)
imagesyuksekkolesterolhakkindabilmemizgerekenhersey5b1484584b8f2
h 4Kan yağlarının yuksekliğinin belirtileri Hiperlipidemi bazı hastalarda belirgin bir belirti vermeden de ortaya cıkabilir Coğu kez yapılan rutin bir kan testi sırasında fark edilir Bunun yanı sıra hastalarda aşağıda belirtilen bulgular da gorulebilir
Karın ağrısı
Akut pankreatit (trigliserit yuksekliği kaynaklı)
Baş donmesi
Denge kaybı
Baldırlarda yururken meydana gelen ağrı
İnme
Goğus ağrısı
Ksantomlar (dirsek, diz tendonları, vb) : Dislipideminin en yaygın dermatolojik belirtisi olup yağdan zengin anormal hucrelerin cilt altında birikimi ile oluşurlar
Goz bulguları
Korneal arkus veya korneada matlaşma: Ozellikle ailesel hiperkolesterolemi ve genetik mutasyonlar nedeniyle cok duşuk HDL (iyi) kolestrolu olan hastalarda karşımıza cıkmaktadır
Retinanın sut beyazı gorunumu: Trigliserit değerleri cok yuksek olan hastalarda gorulur Nadiren gorme kaybına yol acabilir
imagesyuksekkolesterolhakkindabilmemizgerekenhersey5b14845ae4529
h 4Kan yağlarının yuksekliği tedavi şekli Hiperlipideminin tedavisi etkilenen kişilerin yaşı, belirtileri, eşlik eden hastalıkları ve risk faktorlerine bağlıdır Tedavide oncelikle yaşam tarzı değişiklikleri benimsenmelidir Bunlar;Dengeli bir diyet Kolesterolun neredeyse % 15'i sıkı bir diyet ile azaltılabilir Daha az doymuş yağ, rafine edilmiş şeker ve alkol tuketimi onemlidir Diyetinize daha fazla meyve, sebze, yağsız protein ve tahıl eklemeniz kolesterolun duşurulmesine yardımcı olabilir
Kilo kontrolu
Duzenli Egzersiz (Yuruyuş, Yoga, Dans vb) Her gun en az 30 dakika egzersiz yapın ve mumkunse bunu bir alışkanlık haline getirin
Sigaranın bırakılması
imagesyuksekkolesterolhakkindabilmemizgerekenhersey5b14845c84525png
Ancak eşlik eden ciddi sistemik hastalıkları (şeker hastalığı, bilinen kalp damar hastalığı oykusu, kronik bobrek hastalığı vb) veya risk faktorleri olan hastalarda yaşam tarzı değişiklikleri ile kolesterol seviyeleri hedef değerlere cekilemez ise mutlaka bir hekim tarafından ilac tedavisine başlanmalıdır Bu hastalarda kullanılan ilaclar; diyetle alınan kolesterolun emilimini engelleyen, vucudun kolesterol yapımı azaltan, uretilmiş yağların yıkımını arttıran, kandaki kolesterolun karaciğer tarafından tutulmasını arttıran ve bu mekanizmalar ile kan yağlarını duşuren ilaclardır
imagesyuksekkolesterolhakkindabilmemizgerekenhersey5b14845e1686bpng
Her hasta kendine ozgu faktorler goz onune alınarak hiperlipidemi acısından belirli bir risk sınıfına dahil edilir Buna gore hedef değerler belirlenerek oncelikle yaşam tarzı değişiklikleri ile tedaviye başlanır Ancak unutulmamalıdır ki, yuksek riskli hastalarda yaşam tarzı değişiklikleri ile beraber kolesterol duşurucu ilaclar da birinci basamak tedavide yerini alabilir Yuksek riskli hastalarda bu ilacların hekim onerisi olmaksızın kesilmesi ozellikle kalp damar hastalıkları başta olmak uzere bircok olumsuz durumu tetikleyebilmektedir Bu konuda toplum bilincinin oluşması onem arz etmektedir