YUMURTALIK KİSTLERİ
Yumurtalık (over) Nedir? Yumurtlama (ovulasyon) Nedir?
Yumurtalıklar, leğen kemiği boşluğunda bulunan (pelvis) ana rahmine (uterus) tüpler (tuba) vasıtasıyla bağlanan kadın üreme organıdır. Sağlıklı kadınlarda her ayın belirli dönemlerinde yumurtalıklardan ''yumurta'' atılması olur.Bu olaya ovulasyon (yumurtlama) denir. Kadında ovulasyon genellikle adet dönemlerinin ortasına rastlayan 11-16. günler arasında olur. Eğer bu yumurtalar spermle karşılaşır ve döllenme olursa gebelik meydana gelir. Spermle karşılaşmaz ise bazı hormonların etkisiyle adet dediğimiz menstrüasyon kanamasıyla vücuttan dışarı atılır.
Yumurtalık kistleri sık rastlanan bir durumdur. Yumurtalık kistleri ağrı veya karında dolgunluk hissine ya da şişkinliğe neden olabildiği gibi bazen hiçbir şikayet görülmez ve muayene esnasında tesadüfen saptanır. Bu kistlerin çoğu fonksiyoneldir veya benign (iyi huylu) kitlelerdir. Nadiren yumurtalık kisti malign karakter gösterir (kötü huylu).
Yumurtalık kistleri hangi şikayetlere yol açar?
Yumurtalık kisti olan çoğu kadında hiçbir şikayet yoktur. Çoğu rutin jinekolojik muayene sırasında ultrason ile veya başka nedenlerle çekilen batın görüntüleme yöntemlerinde tesadüfen saptanır. Şikayet olarak ise en sık:
Pelvik ağrı: Kistin olduğu tarafta, künt veya keskin, aralıklı veya bazı aktiviteler sırasında olabilir.
Cisel ilşki esnasında ağrı
Şişkinlik
Adet düzensizlikleri
Dolgunluk hissi
Sık idrara çıkma
Bazı aktivitelerle artan ağrı: İlişki sırasında, barsak hareketleri ile
Memede ağrı
Mesaneye bası hissi, sık idrara çıkma
Kabızlık
Yumurtalık kistlerini 2 ana gruba ayırırız:
1-Fonksiyonel yumurtalık kistleri
En sık görülen yumurtalık kistleridir.Sıklıkla iyi huylu ve kendiliğinden geçen kistlerdir. Yumurtlamaya hazırlanan yumurta, ‘folikül’ adı verilen bir kesenin içindedir. Bazen folikül gelişir ama içindeki yumurtayı salmaz, yani yumurtlama olmaz. Bunun yerine büyüyerek kiste dönüşür. Buna ‘folikül kisti’ denir.
Yumurtlama sonrası gebelik olursa, o yumurtanın salındığı folikül aylarca kist olarak o yumurtada kalabilir. Buna da ‘korpus luteum kisti’ adı verilir.
2-Patolojik yumurtalık kistleri
Bu grubun da çoğu benigndir.
Dermoid kistler:Teratom’ adı da verilen bu yumurtalık kistleri 20-30’lu yaşlarda genç kadınlarda sık görülen iyi huylu kistlerdir.En dikkat çeken ilginç yanı diş, saç, kıl veya yağ dokusu gibi değişik dokuları içerebilmeleridir. Dermoid kistler doğuştan olabilir ve üreme çağında büyüyebilir.Pelvik ağrı, karın şişliği, gerginlik, torsiyon, enfeksiyon ve nadirde olsa kanser geliştirme(%1,4-2 ) potansiyeli vardır. Dermoid kistlerin patlama riski septik bir tablo oluşturabileceğinden boyutuna bağlı olarak operasyonla çıkartılmaları gerekebilir.
Kistadenom: Bu kistler yumurtalık dış yüzeyi kaynaklı olup çok büyük boyutlara kadar büyüyebilir. Sıklıkla benign karekterde kistlerdir.
Kanser:Yumurtalık kistlerinde kötü huylu kanser olma oranı %1’dir. Sıklıkla menopoz dönemindeki kadınlarda veya aile öyküsünde yumurtalık kanseri olanlarda görülür.Yumurtalık hücrelerinin kontrolsüz çoğalmasıyla oluşan tümörlerdir.Yumurtalık kanserinin tanısının geç konulmasının ve tedavisine geç başlanılmasındaki en önemli sebep, hastalığın başladığı dönemde önemli bir şikayete neden olmamasıdır,ayrıca kadınların rutin muayenelerini yaptırmamalarıdır.. Başlangıçta genellikle hiçbir belirti olmazken, hastalığın ilerleyen aşamalarında iştah kaybı va aşırı kilo kaybı, karın ağrısı, karında şişlik ve buna bağlı nefes darlığı görülebilir. Hastalık erken teşhis edildiği takdirde hayatta kalma oranı yüksektir.
Polikistik over sendromu (PCOS):Her 10 kadından birinde görülebilen Polikistik Over Sendromu (PKOS), genetik kökenli olduğu düşünülen önemli bir yumurtlama problemidir.
Sağlıklı bir kadın vücudunda iki yumurtalık, bir adet döneminde döllenmeye müsait bir olgun yumurta geliştirirken Polikistik Over Sendromlu hastalarının çoğunda döllenme yeteneği kazanamayan yumurtalıklar ultrasonda içerisinde yumurta bulunan birçok kesecik yani birçok kist şeklinde görülür.
Endometrioma(Çikolata kisti): Rahim içini döşeyen dokunun (endometriyum) rahim dışında büyümesine ‘endometriozis’ denir. Yumurtalıkda yer alan endometriotik odak, zamanla kanaya kanaya ‘Çikolata kisti (endometrioma)’ haline dönüşür..Bu kistlerin yumurtalık kanserine dönüşme riskleri %1’in altındadır.Çevre dokulara yapışarak şiddetli adet sancısı ve cinsel ilişki sırasında ağrı yapabilirler.Gebe kalamamayla (infertilite-kısırlık) birlikte giden bir hastalıktır.
Hemorajik (Kanamalı) Kist: Hemorajik kist, çoğunlukla yumurtlama döneminde oluşur ve herhangi bir müdahale gerekmeksizin kendiliğinden iyileşir. Sıklıkla sorulan hemorajik kist ne demek sorusu kısaca, mevcut kistin içe doğru kanaması olarak yanıtlanır. Bu kistler, doğal yollardan gebelik sağlayamayan ve bu yüzden yumurtalık tedavisi gören kişilerde yaygın olarak görülür. Ayrıca kan sulandırıcı türde ilaç kullanımı da hemorajik kiste sebep olabilir.
Yumurtalık Kistleri Nasıl Teşhis Edilir?
Yumurtalık kistleri sıklıkla rutin bir muayene esnasında karından (abdominal) yada vajinal yolla yapılan ultrasonografi ile saptanır.
Jinekolojik muayene ve ultrasonografi ile bu kistlerin iyi veya kötü huylu oldukları anlaşılabileceği gibi ,bazen muayene ve ultrasonografiye ek olarak Manyetik Rezonans (MR) görüntüleme gerekebilir ve kan tahlili ile bazı tümör belirteçlerine bakılabilir.
Yumurtalık kistleri nasıl tedavi edilir?
Genelde akla ilk olarak cerrahi işlemi getirse de kistlerin tedavisi her zaman operasyon gerektirmez. Hatta genellikle basit ilaç tedavileri ile ya da kendiliğinden kaybolurlar.Yumurtalık kisti tanı ve tedavisi içinÖZEL YALOVA HASTANESİNEbaşvurabilir veOp. Dr. Gülcan Akalan’danrandevu alabilirsiniz.
Yumurtalık kistlerinde tedavi ihtiyacı şu kriterlere göre belirlenir:
-Kistin büyüklüğü ve ultrason görünümü
-Şikayete neden olup olmadığı
-Menopozda olup olmadığınız
1-Takip:Çoğu yumurtalık kisti birkaç ayda kendiliğinden geriler. Belli aralıklarla ultrason ile kist takibe alınır. Kist aynı kalabilir, gerileyebilir ve hatta kaybolabilir.
Yumurtalık kanseri riski yaşın ilerlemesiyle birlikte ve özellikle menopozda artmaktadır. Buna rağmen ultrasonografide ince duvarlı, 5 cm ‘den küçük ve Ca-125 düzeylerinin normal olduğu hastalarda kistler takip edilebilir.
2-İlaçla Tedavi :Doğum kontrol hapları
3-Cerrahi: Cerrahi gerekebilecek durumlar şunlardır:
-Menopozda yumurtalık kist
-Gerilemeyen kistler ve büyüyen kistler
-Ultrasonda anormal bulguların olması
-Kistin ağrıya neden olması
Yapılacak ameliyatın şekli (açık veya kapalı (Laparoskopi) )kistin boyutuna, yaşınıza, çocuk sahibi olma isteğinize, ailede meme veya yumurtalık kanseri öykünüze göre belirlenir.
Yumurtalık kistleri gebe kalmayı zorlaştırır mı?
Genellikle yumurtalık kistleri gebe kalmayı engellemez ancak özellikle iki durum kadının doğurganlığını olumsuz yönde etkiler:
Endometriozis
Polikistik over sendromu (PCOS)
ERKEN TANI VE TEDAVİ İÇİN RUTİN KONTRELLERİNİZİ İHMAL ETMEYİNİZ!!
Yumurtalık (over) Nedir? Yumurtlama (ovulasyon) Nedir?
Yumurtalıklar, leğen kemiği boşluğunda bulunan (pelvis) ana rahmine (uterus) tüpler (tuba) vasıtasıyla bağlanan kadın üreme organıdır. Sağlıklı kadınlarda her ayın belirli dönemlerinde yumurtalıklardan ''yumurta'' atılması olur.Bu olaya ovulasyon (yumurtlama) denir. Kadında ovulasyon genellikle adet dönemlerinin ortasına rastlayan 11-16. günler arasında olur. Eğer bu yumurtalar spermle karşılaşır ve döllenme olursa gebelik meydana gelir. Spermle karşılaşmaz ise bazı hormonların etkisiyle adet dediğimiz menstrüasyon kanamasıyla vücuttan dışarı atılır.
Yumurtalık kistleri sık rastlanan bir durumdur. Yumurtalık kistleri ağrı veya karında dolgunluk hissine ya da şişkinliğe neden olabildiği gibi bazen hiçbir şikayet görülmez ve muayene esnasında tesadüfen saptanır. Bu kistlerin çoğu fonksiyoneldir veya benign (iyi huylu) kitlelerdir. Nadiren yumurtalık kisti malign karakter gösterir (kötü huylu).
Yumurtalık kistleri hangi şikayetlere yol açar?
Yumurtalık kisti olan çoğu kadında hiçbir şikayet yoktur. Çoğu rutin jinekolojik muayene sırasında ultrason ile veya başka nedenlerle çekilen batın görüntüleme yöntemlerinde tesadüfen saptanır. Şikayet olarak ise en sık:
Pelvik ağrı: Kistin olduğu tarafta, künt veya keskin, aralıklı veya bazı aktiviteler sırasında olabilir.
Cisel ilşki esnasında ağrı
Şişkinlik
Adet düzensizlikleri
Dolgunluk hissi
Sık idrara çıkma
Bazı aktivitelerle artan ağrı: İlişki sırasında, barsak hareketleri ile
Memede ağrı
Mesaneye bası hissi, sık idrara çıkma
Kabızlık
Yumurtalık kistlerini 2 ana gruba ayırırız:
1-Fonksiyonel yumurtalık kistleri
En sık görülen yumurtalık kistleridir.Sıklıkla iyi huylu ve kendiliğinden geçen kistlerdir. Yumurtlamaya hazırlanan yumurta, ‘folikül’ adı verilen bir kesenin içindedir. Bazen folikül gelişir ama içindeki yumurtayı salmaz, yani yumurtlama olmaz. Bunun yerine büyüyerek kiste dönüşür. Buna ‘folikül kisti’ denir.
Yumurtlama sonrası gebelik olursa, o yumurtanın salındığı folikül aylarca kist olarak o yumurtada kalabilir. Buna da ‘korpus luteum kisti’ adı verilir.
2-Patolojik yumurtalık kistleri
Bu grubun da çoğu benigndir.
Dermoid kistler:Teratom’ adı da verilen bu yumurtalık kistleri 20-30’lu yaşlarda genç kadınlarda sık görülen iyi huylu kistlerdir.En dikkat çeken ilginç yanı diş, saç, kıl veya yağ dokusu gibi değişik dokuları içerebilmeleridir. Dermoid kistler doğuştan olabilir ve üreme çağında büyüyebilir.Pelvik ağrı, karın şişliği, gerginlik, torsiyon, enfeksiyon ve nadirde olsa kanser geliştirme(%1,4-2 ) potansiyeli vardır. Dermoid kistlerin patlama riski septik bir tablo oluşturabileceğinden boyutuna bağlı olarak operasyonla çıkartılmaları gerekebilir.
Kistadenom: Bu kistler yumurtalık dış yüzeyi kaynaklı olup çok büyük boyutlara kadar büyüyebilir. Sıklıkla benign karekterde kistlerdir.
Kanser:Yumurtalık kistlerinde kötü huylu kanser olma oranı %1’dir. Sıklıkla menopoz dönemindeki kadınlarda veya aile öyküsünde yumurtalık kanseri olanlarda görülür.Yumurtalık hücrelerinin kontrolsüz çoğalmasıyla oluşan tümörlerdir.Yumurtalık kanserinin tanısının geç konulmasının ve tedavisine geç başlanılmasındaki en önemli sebep, hastalığın başladığı dönemde önemli bir şikayete neden olmamasıdır,ayrıca kadınların rutin muayenelerini yaptırmamalarıdır.. Başlangıçta genellikle hiçbir belirti olmazken, hastalığın ilerleyen aşamalarında iştah kaybı va aşırı kilo kaybı, karın ağrısı, karında şişlik ve buna bağlı nefes darlığı görülebilir. Hastalık erken teşhis edildiği takdirde hayatta kalma oranı yüksektir.
Polikistik over sendromu (PCOS):Her 10 kadından birinde görülebilen Polikistik Over Sendromu (PKOS), genetik kökenli olduğu düşünülen önemli bir yumurtlama problemidir.
Sağlıklı bir kadın vücudunda iki yumurtalık, bir adet döneminde döllenmeye müsait bir olgun yumurta geliştirirken Polikistik Over Sendromlu hastalarının çoğunda döllenme yeteneği kazanamayan yumurtalıklar ultrasonda içerisinde yumurta bulunan birçok kesecik yani birçok kist şeklinde görülür.
Endometrioma(Çikolata kisti): Rahim içini döşeyen dokunun (endometriyum) rahim dışında büyümesine ‘endometriozis’ denir. Yumurtalıkda yer alan endometriotik odak, zamanla kanaya kanaya ‘Çikolata kisti (endometrioma)’ haline dönüşür..Bu kistlerin yumurtalık kanserine dönüşme riskleri %1’in altındadır.Çevre dokulara yapışarak şiddetli adet sancısı ve cinsel ilişki sırasında ağrı yapabilirler.Gebe kalamamayla (infertilite-kısırlık) birlikte giden bir hastalıktır.
Hemorajik (Kanamalı) Kist: Hemorajik kist, çoğunlukla yumurtlama döneminde oluşur ve herhangi bir müdahale gerekmeksizin kendiliğinden iyileşir. Sıklıkla sorulan hemorajik kist ne demek sorusu kısaca, mevcut kistin içe doğru kanaması olarak yanıtlanır. Bu kistler, doğal yollardan gebelik sağlayamayan ve bu yüzden yumurtalık tedavisi gören kişilerde yaygın olarak görülür. Ayrıca kan sulandırıcı türde ilaç kullanımı da hemorajik kiste sebep olabilir.
Yumurtalık Kistleri Nasıl Teşhis Edilir?
Yumurtalık kistleri sıklıkla rutin bir muayene esnasında karından (abdominal) yada vajinal yolla yapılan ultrasonografi ile saptanır.
Jinekolojik muayene ve ultrasonografi ile bu kistlerin iyi veya kötü huylu oldukları anlaşılabileceği gibi ,bazen muayene ve ultrasonografiye ek olarak Manyetik Rezonans (MR) görüntüleme gerekebilir ve kan tahlili ile bazı tümör belirteçlerine bakılabilir.
Yumurtalık kistleri nasıl tedavi edilir?
Genelde akla ilk olarak cerrahi işlemi getirse de kistlerin tedavisi her zaman operasyon gerektirmez. Hatta genellikle basit ilaç tedavileri ile ya da kendiliğinden kaybolurlar.Yumurtalık kisti tanı ve tedavisi içinÖZEL YALOVA HASTANESİNEbaşvurabilir veOp. Dr. Gülcan Akalan’danrandevu alabilirsiniz.
Yumurtalık kistlerinde tedavi ihtiyacı şu kriterlere göre belirlenir:
-Kistin büyüklüğü ve ultrason görünümü
-Şikayete neden olup olmadığı
-Menopozda olup olmadığınız
1-Takip:Çoğu yumurtalık kisti birkaç ayda kendiliğinden geriler. Belli aralıklarla ultrason ile kist takibe alınır. Kist aynı kalabilir, gerileyebilir ve hatta kaybolabilir.
Yumurtalık kanseri riski yaşın ilerlemesiyle birlikte ve özellikle menopozda artmaktadır. Buna rağmen ultrasonografide ince duvarlı, 5 cm ‘den küçük ve Ca-125 düzeylerinin normal olduğu hastalarda kistler takip edilebilir.
2-İlaçla Tedavi :Doğum kontrol hapları
3-Cerrahi: Cerrahi gerekebilecek durumlar şunlardır:
-Menopozda yumurtalık kist
-Gerilemeyen kistler ve büyüyen kistler
-Ultrasonda anormal bulguların olması
-Kistin ağrıya neden olması
Yapılacak ameliyatın şekli (açık veya kapalı (Laparoskopi) )kistin boyutuna, yaşınıza, çocuk sahibi olma isteğinize, ailede meme veya yumurtalık kanseri öykünüze göre belirlenir.
Yumurtalık kistleri gebe kalmayı zorlaştırır mı?
Genellikle yumurtalık kistleri gebe kalmayı engellemez ancak özellikle iki durum kadının doğurganlığını olumsuz yönde etkiler:
Endometriozis
Polikistik over sendromu (PCOS)
ERKEN TANI VE TEDAVİ İÇİN RUTİN KONTRELLERİNİZİ İHMAL ETMEYİNİZ!!