Yumurtalık kistleri, yumurtalıkta veya yüzeyinde sıvı dolu keseler veya ceplerdir. Kadınlarda uterusun yani rahmin her iki tarafında her biri ceviz büyüklüğünde ve şeklinde iki yumurtalık vardır. Yumurtalıklarda gelişen ve olgunlaşan yumurtalar ,doğurganlık yılları boyunca aylık olarak salınır.
Birçok kadının herhangi bir zamanda yumurtalık kistleri vardır. Çoğu yumurtalık kisti rahatsızlık vermez veya rahatsızlığı çok azdır veya zararsızdır. Çoğunluk birkaç ay içinde tedavi olmadan kaybolur.
Bununla birlikte, yumurtalık kistleri eğer uptüre olurlarsa yani yırtılırlarsa ciddi semptomlara neden olabilir.
Sağlığınızı korumak için düzenli olarak jinekolojik muayenenizi ve transvajinal ultrasonunuzu yaptırın ve potansiyel olarak ciddi bir sorunun işareti olabilecek semptomlarını öğrenin.
Over - Yumurtalık Kistinin Belirtileri
Çoğu kist semptomlara neden olmaz ve kendiliğinden gider. Bununla birlikte, büyük bir yumurtalık kisti bazı problemlere neden olabilir:
Pelvik ağrı; kist tarafında alt karın bölgesinde künt veya keskin bir ağrı
Karında dolgunluk veya ağırlık
Şişkinlik
Aşağıdaki durumlarda acil tıbbi yardım alın:
Ani, şiddetli karın veya pelvik ağrı yani kasık ağrısı
Ateş veya kusma ile birlikte olan ağrı
Bu belirti ve semptomlar veya şokun belirtileri varsa – soğuk, rutubetli cilt; hızlı nefes alma; ve baş dönmesi veya halsizlik – derhal doktora başvurun.
Over - Yumurtalık Kistinin Nedenleri
Çoğu yumurtalık kisti, adet döngüsünün (fonksiyonel yani işlevsel kistler) bir sonucu olarak gelişir. Diğer kist tipleri daha az yaygındır.
Fonksiyonel veya İşlevsel kistler
Yumurtalıklar normalde her ay folikül adı verilen kist benzeri yapılar oluşturur. Foliküller, östrojen ve progesteron hormonlarını üretir ve her yumurtlamada bir yumurta bırakır.
Normal bir, aylık folikül büyümeye devam ederse, fonksiyonel bir kist olarak bilinir. İki tip fonksiyonel kist vardır:
Foliküler kist:Adet döngüsünün ortalarında, bir yumurta folikülünden fırlar ve fallop tüpünü aşağıya doğru iter. Bir foliküler kist, folikül yumurtasını kıramadığı veya bırakamadığı zaman başlar, fakat büyümeye devam eder.
Corpus luteum kisti: Bir folikül yumurtasını saldığında, yani yumurta çatlayıp yumurtlama olduğunda gebe kalmak için östrojen ve progesteron üretmeye başlar. Bu foliküle artık korpus luteum denir. Bazen, folikülün içinde sıvı birikir ve corpus luteumun bir kiste dönüşmesine neden olur.
Fonksiyonel kistler genellikle zararsızdır, nadiren ağrıya neden olurlar ve genellikle iki veya üç adet döngüsü içinde kendiliğinden kaybolurlar.
Diğer Yumurtalık Kistleri
Adet döngüsünün normal işleviyle ilgili olmayan kist türleridir:
DERMOİD KİSTLER: Ayrıca teratomalar olarak adlandırılırlar, bunlar embriyonik hücrelerden oluştuğu için saç, cilt veya diş gibi dokular içerebilir. Nadiren malign yani kötü huyludurlar.
KİSTADENOM: Bunlar bir yumurtalığın yüzeyinde gelişir ve sulu veya mukoza malzemesi ile doldurulabilir.
ENDOMETRİOMA: Bunlar, uterin endometrial hücrelerin yani Rahim zarı hücrelerinin, Rahim yani uterus dışında (endometriozis) büyüdüğü bir durumun sonucu olarak gelişir. Dokulardan bazıları yumurtalıklara bağlanabilir ve bir büyüme oluşturabilir.
Dermoid kistler ve kistadenomlar büyük olabilir ve overin pozisyon dışına taşmasına neden olur. Bu durum, yumurtalık torsiyonu adı verilen yumurtalıkta ağrılı bükülme şansını artırır. Yumurtalık torsiyonu ayrıca yumurtalıktaki kan akışının azalmasına veya durmasına neden olabilir.
Yumurtalık Kisti için Risk Faktörleri
Hormonal problemler: Bunlar yumurtlamayı sağlamak için clomiphene kullanmak.
Gebelik: Bazen, yumurtladığında oluşan kist, hamilelik boyunca yumurtalıkta kalır.
Endometriozis: Bu durum endometrial hücrelerin rahmin dışında büyümesine neden olur. Bazı endometrial hücreler yumurtalıklara bağlanabilir ve bir büyüme oluşturabilir.
Ciddi bir pelvik enfeksiyon. Enfeksiyon yumurtalıklara yayılırsa, kistlere neden olabilir.
Önceki bir yumurtalık kisti. Eğer bir kez kist geliştiyse, daha fazlasının gelişmesi muhtemeldir.
Over veya Yumurtalık Kistini Önleme
Yumurtalık kistlerini önlemenin bir yolu olmamasına rağmen, düzenli pelvik muayeneler yumurtalıklarınızdaki değişikliklerin mümkün olduğunca erken teşhis edilmesini sağlar.
Olağan dışı adet belirtileri de dahil olmak üzere aylık döngünüzdeki değişikliklerden, özellikle de birkaç döngüden uzun süren değişiklikler konusunda dikkatli olun.
Sizi ilgilendiren değişiklikler hakkında doktorunuzla konuşun.
Yumurtalık Kistlerinde Tedavi
Tedavi yaşınıza, kistinizin türüne ve büyüklüğüne ve semptomlarınıza bağlıdır.
Dikkatli bir takip: Çoğu durumda, kistin birkaç ay içinde kaybolup kaybolmadığını görmek için beklenebilir. Bu genellikle bir seçenektir – yaşa bakılmaksızın – semptom yoksa ve ultrasonda basit, küçük, sıvı dolu bir kist varsa kistin boyutunun değişip değişmediğini görmek için aralıklarla transvajinal ultrason yapılır.
İlaç tedavisi: Yumurtalık kistlerinin tekrar etmemesi için doğum kontrol hapları önerilebilir. Bununla birlikte, doğum kontrol hapları mevcut bir kisti küçültmeyebilir.
Ameliyat: Fonksiyonel bir kist gibi görünmeyen, büyümekte olan, iki veya üç adet dönemi boyunca devam eden veya ağrıya neden olan bir kistin çıkarılması gerekebilir. Bazı kistler yumurtalık korunarak çıkarılabilir. Bazı durumlarda, etkilenen overin çıkarılması – ooferektomi – ve diğerinin sağlam kalması tercih edilir.
Kistik bir kitle kanserli ise bir jinekolojik kanser uzmanına yönlendirilme gereklidir.
Menopozdan sonra bir yumurtalık kisti geliştiğinde de ameliyat önerilebilir.
Birçok kadının herhangi bir zamanda yumurtalık kistleri vardır. Çoğu yumurtalık kisti rahatsızlık vermez veya rahatsızlığı çok azdır veya zararsızdır. Çoğunluk birkaç ay içinde tedavi olmadan kaybolur.
Bununla birlikte, yumurtalık kistleri eğer uptüre olurlarsa yani yırtılırlarsa ciddi semptomlara neden olabilir.
Sağlığınızı korumak için düzenli olarak jinekolojik muayenenizi ve transvajinal ultrasonunuzu yaptırın ve potansiyel olarak ciddi bir sorunun işareti olabilecek semptomlarını öğrenin.
Over - Yumurtalık Kistinin Belirtileri
Çoğu kist semptomlara neden olmaz ve kendiliğinden gider. Bununla birlikte, büyük bir yumurtalık kisti bazı problemlere neden olabilir:
Pelvik ağrı; kist tarafında alt karın bölgesinde künt veya keskin bir ağrı
Karında dolgunluk veya ağırlık
Şişkinlik
Aşağıdaki durumlarda acil tıbbi yardım alın:
Ani, şiddetli karın veya pelvik ağrı yani kasık ağrısı
Ateş veya kusma ile birlikte olan ağrı
Bu belirti ve semptomlar veya şokun belirtileri varsa – soğuk, rutubetli cilt; hızlı nefes alma; ve baş dönmesi veya halsizlik – derhal doktora başvurun.
Over - Yumurtalık Kistinin Nedenleri
Çoğu yumurtalık kisti, adet döngüsünün (fonksiyonel yani işlevsel kistler) bir sonucu olarak gelişir. Diğer kist tipleri daha az yaygındır.
Fonksiyonel veya İşlevsel kistler
Yumurtalıklar normalde her ay folikül adı verilen kist benzeri yapılar oluşturur. Foliküller, östrojen ve progesteron hormonlarını üretir ve her yumurtlamada bir yumurta bırakır.
Normal bir, aylık folikül büyümeye devam ederse, fonksiyonel bir kist olarak bilinir. İki tip fonksiyonel kist vardır:
Foliküler kist:Adet döngüsünün ortalarında, bir yumurta folikülünden fırlar ve fallop tüpünü aşağıya doğru iter. Bir foliküler kist, folikül yumurtasını kıramadığı veya bırakamadığı zaman başlar, fakat büyümeye devam eder.
Corpus luteum kisti: Bir folikül yumurtasını saldığında, yani yumurta çatlayıp yumurtlama olduğunda gebe kalmak için östrojen ve progesteron üretmeye başlar. Bu foliküle artık korpus luteum denir. Bazen, folikülün içinde sıvı birikir ve corpus luteumun bir kiste dönüşmesine neden olur.
Fonksiyonel kistler genellikle zararsızdır, nadiren ağrıya neden olurlar ve genellikle iki veya üç adet döngüsü içinde kendiliğinden kaybolurlar.
Diğer Yumurtalık Kistleri
Adet döngüsünün normal işleviyle ilgili olmayan kist türleridir:
DERMOİD KİSTLER: Ayrıca teratomalar olarak adlandırılırlar, bunlar embriyonik hücrelerden oluştuğu için saç, cilt veya diş gibi dokular içerebilir. Nadiren malign yani kötü huyludurlar.
KİSTADENOM: Bunlar bir yumurtalığın yüzeyinde gelişir ve sulu veya mukoza malzemesi ile doldurulabilir.
ENDOMETRİOMA: Bunlar, uterin endometrial hücrelerin yani Rahim zarı hücrelerinin, Rahim yani uterus dışında (endometriozis) büyüdüğü bir durumun sonucu olarak gelişir. Dokulardan bazıları yumurtalıklara bağlanabilir ve bir büyüme oluşturabilir.
Dermoid kistler ve kistadenomlar büyük olabilir ve overin pozisyon dışına taşmasına neden olur. Bu durum, yumurtalık torsiyonu adı verilen yumurtalıkta ağrılı bükülme şansını artırır. Yumurtalık torsiyonu ayrıca yumurtalıktaki kan akışının azalmasına veya durmasına neden olabilir.
Yumurtalık Kisti için Risk Faktörleri
Hormonal problemler: Bunlar yumurtlamayı sağlamak için clomiphene kullanmak.
Gebelik: Bazen, yumurtladığında oluşan kist, hamilelik boyunca yumurtalıkta kalır.
Endometriozis: Bu durum endometrial hücrelerin rahmin dışında büyümesine neden olur. Bazı endometrial hücreler yumurtalıklara bağlanabilir ve bir büyüme oluşturabilir.
Ciddi bir pelvik enfeksiyon. Enfeksiyon yumurtalıklara yayılırsa, kistlere neden olabilir.
Önceki bir yumurtalık kisti. Eğer bir kez kist geliştiyse, daha fazlasının gelişmesi muhtemeldir.
Over veya Yumurtalık Kistini Önleme
Yumurtalık kistlerini önlemenin bir yolu olmamasına rağmen, düzenli pelvik muayeneler yumurtalıklarınızdaki değişikliklerin mümkün olduğunca erken teşhis edilmesini sağlar.
Olağan dışı adet belirtileri de dahil olmak üzere aylık döngünüzdeki değişikliklerden, özellikle de birkaç döngüden uzun süren değişiklikler konusunda dikkatli olun.
Sizi ilgilendiren değişiklikler hakkında doktorunuzla konuşun.
Yumurtalık Kistlerinde Tedavi
Tedavi yaşınıza, kistinizin türüne ve büyüklüğüne ve semptomlarınıza bağlıdır.
Dikkatli bir takip: Çoğu durumda, kistin birkaç ay içinde kaybolup kaybolmadığını görmek için beklenebilir. Bu genellikle bir seçenektir – yaşa bakılmaksızın – semptom yoksa ve ultrasonda basit, küçük, sıvı dolu bir kist varsa kistin boyutunun değişip değişmediğini görmek için aralıklarla transvajinal ultrason yapılır.
İlaç tedavisi: Yumurtalık kistlerinin tekrar etmemesi için doğum kontrol hapları önerilebilir. Bununla birlikte, doğum kontrol hapları mevcut bir kisti küçültmeyebilir.
Ameliyat: Fonksiyonel bir kist gibi görünmeyen, büyümekte olan, iki veya üç adet dönemi boyunca devam eden veya ağrıya neden olan bir kistin çıkarılması gerekebilir. Bazı kistler yumurtalık korunarak çıkarılabilir. Bazı durumlarda, etkilenen overin çıkarılması – ooferektomi – ve diğerinin sağlam kalması tercih edilir.
Kistik bir kitle kanserli ise bir jinekolojik kanser uzmanına yönlendirilme gereklidir.
Menopozdan sonra bir yumurtalık kisti geliştiğinde de ameliyat önerilebilir.
