Zararlı Cemiyetler ve Calışmaları nelerdir
Mondros Mutarekesinin memlekette yaptığı karışıklık oldukca acı bir şekilde kendini hissettirmekteydi Silahlar toplanmış, terhis dolayısı ile, ancak duzeni sağlayacak kucuk kadrolu birlikler bırakılmıştı Millet ne olacağını henuz bilmiyordu Memleket bu durumda iken,Turkler aleyhine calışan birtakım zararlı cemiyetler kurulmağa başlandı
AAzınlıkların Calışmaları:
Uzun yuzyıllar Turk toplumu icinde hur ve rahat yaşamış olan azınlıklar, yer yer gizli cemiyetle kurmuşlardı Bunların gayesi asayişi bozarak, mutarekenin 7'nci maddesinin uygulanması icin bahaneler yaratıp hak kazanmak ve Avrupa Devletlerinin mudahalelerini sağlayarak yurdumuzun ceşitli bolgelerini kolayca işgal etmekti
aMavri Mira Cemiyeti: İstanbul Rum Patrikhanesinde kurulan Mavri Mira CemiyetiYunan Hukumetinden yardım goruyordu Vazifesi, muhtelif illerde ceteler kurmak, Yunanlılar lehine mitingler ve propagandalar yapmaktı Bu cemiyet bilhassa İstanbul, Marmara havzası ve Trakya'da faaliyette bulunuyordu Buradaki Rumlara silah dağıttı Yunan Kızılhacı, Resmi Gocmenler Cemiyeti ve Rum okullarındaki izci teşkilatı Mavri Mira Cemiyetinin emrinde calışıyordu
bPontus Rum Cemiyeti: Bu cemiyet Mavri Mira Cemiyeti tarafından korunuyordu Pontus Rum Cemiyeti Samsun merkez olmak uzere İnebolu'dan, Batum'a kadar uzanan sahada bir Rum Pontus Devleti kurmağa calışıyordu Etniki Eterya Cemiyetinin devamıdır
cHıncak Komitası: Turkiye'deki Ermeniler de, bunlarla birlik olarak calıştılar Faaliyet halinde bulunan Ermeni Cemiyeti Hıncak Komitasıidi Bu cemiyetin gayesi Doğu Anadolu'da kurulacak olan Ermenistan icin ortam hazırlamaktı Ermeni Patriği Zaven Efendi, Mavri Mira Cemiyeti ile tam bir fikir ve işbirliği halinde calışıyordu İstanbul'daki Yahudilerin de ayrı bir cemiyeti vardı
dMakabi ve Alyans İsrailit Cemiyetleri:Rumlarla işbirliği icinde olmuşlardır İstanbulda faaliyette bulunmuştur
BYıkıcı ve Bolucu Nitelikteki Cemiyetler
aKurt Teali Cemiyeti: Birinci Dunya Savaşından sonra İtilaf devletleri Osmanlı İmparatorluğunu icten yıkmak icin calışıyorlardı Bu arada bir de Osmanlı ulkesinde yaşayan bir Kurt milletinin varlığından soz edilmekte ve Doğu Anadolu'da bunun geniş bir propagandası yapılmakta idi Mondros Mutarekesinden sonra merkezi İstanbul'da olan bir Kurt Teali Cemiyeti kurulmuştu Bu cemiyet İstanbul'u işgal eden İtilaf kuvvetlerinden yardım gormekte idi Amacı, Doğu ve Guneydoğu Anadolu bolgesinde ayrı bir Kurt devleti kurmaktı Bitlis, Elazığ, Diyarbakır'da şubeler acmıştı Fakat bu
bolgedeki vatansever halkın şiddetli tepkisi yuzunden olumlu bir sonuc vermemiştir
bTealii İslam Cemiyeti: Merkezi İstanbul'da olan zararlı cemiyetlerden biri de Tealii İslam Cemiyeti idi Bu cemiyet İstanbul medreseleri oğretim uyeleri tarafından kurulmuştur Osmanlı Devletini kuvvet yolu ile kurtarmak umudunu yitirmiş kimselerin kurduğu bu cemiyetin gayesi, halkın gozunde değerini kaybeden padişah ve hilafet makamının değerini, dini, ilmi, sosyal ve ahlaki orgutleme ile kurtarmaktı
Saltanatcı ve hilafetci bir siyaset guttuğunden Anadolu'daki milli harekete karşı idi Bu cemiyet yalnız Konya ve civarında şubeler actı Bu cemiyet de olumlu bir sonuc alamadan kapanmıştır
cİngiliz Muhipleri Cemiyeti: Bu, kurtuluşu İngiltere'ye bağlanmakta bulunan kimselerin kurduğu bir cemiyettir Padişah, Damat Ferit ve ileri gelen devlet adamları bu cemiyete girmişlerdi Serguzeştci ve şupheli bir şahsiyet olan İngiliz rahibi Fru (Frow) bu cemiyetin manevi başkanlığını yapmakta idi
d Hurriyet ve İtilaf Fıkrası:Osmanlıcı bir yaklaşımla oteki goruşler uzerinde etkili olmuş ve donemin gelişmelerini yonlendirmiştir D Feritin yonetiminde Kuvayi Milliyeye karşı calışmalarda bulunmuştur Devleti İngilizlerin yardımıyla kurtarmayı duşunuyordu
eWilson Prensipleri Cemiyeti:ABD himayesinde Osmanlı Devletinin kurtulacağını savunuyorlardı Kurucuları arasında Halide Edip,Refik Halid gibi kişiler uye idi Ancak Milli Mucadele ilerledikce bu kişiler de Anadoluya katıldılar
CMilli Cemiyetler:
İstanbul Hukumeti, Turk davasını ele alıp yurutecek durumda değildi Butun bu felaketlere karşı kayıtsız, duygusuz bir seyirci durumunda kalmıştı Bu koşullar altında orgutsuz, başsız Turk Milleti, kurtuluş gorevinin kendisine duştuğunu anladı, bizzat calışmağa karar verdi Yurtsever Turk evlatları yer yer milli duygulara dayanan cemiyetler kurdular:
a)Trakya Mudafaai Hukuk Cemiyeti: Edirne ve dolaylarında kurulmuştu Cemiyet, Osmanlı Devleti yıkıldığı takdirde, Trakya ve Batı Trakya'daki Turkleri bir butun olarak kurtarmak icin calışıyordu
bDoğu Anadolu Mudafaai Hukuk Cemiyeti: Bu cemiyet ilk defa Mondros Mutarekesinden sonra İstanbul'da kurulmuştu Sonra Doğu vilayetlerinde ve şubeler acmıştı Cemiyetin kuruluş sebebi, Doğu illerimizin Ermenilere verilmesine engel olmaktı Bunun icin de şu uc nokta uzerinde calışacaktı:
Mondros Mutarekesinin memlekette yaptığı karışıklık oldukca acı bir şekilde kendini hissettirmekteydi Silahlar toplanmış, terhis dolayısı ile, ancak duzeni sağlayacak kucuk kadrolu birlikler bırakılmıştı Millet ne olacağını henuz bilmiyordu Memleket bu durumda iken,Turkler aleyhine calışan birtakım zararlı cemiyetler kurulmağa başlandı
AAzınlıkların Calışmaları:
Uzun yuzyıllar Turk toplumu icinde hur ve rahat yaşamış olan azınlıklar, yer yer gizli cemiyetle kurmuşlardı Bunların gayesi asayişi bozarak, mutarekenin 7'nci maddesinin uygulanması icin bahaneler yaratıp hak kazanmak ve Avrupa Devletlerinin mudahalelerini sağlayarak yurdumuzun ceşitli bolgelerini kolayca işgal etmekti
aMavri Mira Cemiyeti: İstanbul Rum Patrikhanesinde kurulan Mavri Mira CemiyetiYunan Hukumetinden yardım goruyordu Vazifesi, muhtelif illerde ceteler kurmak, Yunanlılar lehine mitingler ve propagandalar yapmaktı Bu cemiyet bilhassa İstanbul, Marmara havzası ve Trakya'da faaliyette bulunuyordu Buradaki Rumlara silah dağıttı Yunan Kızılhacı, Resmi Gocmenler Cemiyeti ve Rum okullarındaki izci teşkilatı Mavri Mira Cemiyetinin emrinde calışıyordu
bPontus Rum Cemiyeti: Bu cemiyet Mavri Mira Cemiyeti tarafından korunuyordu Pontus Rum Cemiyeti Samsun merkez olmak uzere İnebolu'dan, Batum'a kadar uzanan sahada bir Rum Pontus Devleti kurmağa calışıyordu Etniki Eterya Cemiyetinin devamıdır
cHıncak Komitası: Turkiye'deki Ermeniler de, bunlarla birlik olarak calıştılar Faaliyet halinde bulunan Ermeni Cemiyeti Hıncak Komitasıidi Bu cemiyetin gayesi Doğu Anadolu'da kurulacak olan Ermenistan icin ortam hazırlamaktı Ermeni Patriği Zaven Efendi, Mavri Mira Cemiyeti ile tam bir fikir ve işbirliği halinde calışıyordu İstanbul'daki Yahudilerin de ayrı bir cemiyeti vardı
dMakabi ve Alyans İsrailit Cemiyetleri:Rumlarla işbirliği icinde olmuşlardır İstanbulda faaliyette bulunmuştur
BYıkıcı ve Bolucu Nitelikteki Cemiyetler
aKurt Teali Cemiyeti: Birinci Dunya Savaşından sonra İtilaf devletleri Osmanlı İmparatorluğunu icten yıkmak icin calışıyorlardı Bu arada bir de Osmanlı ulkesinde yaşayan bir Kurt milletinin varlığından soz edilmekte ve Doğu Anadolu'da bunun geniş bir propagandası yapılmakta idi Mondros Mutarekesinden sonra merkezi İstanbul'da olan bir Kurt Teali Cemiyeti kurulmuştu Bu cemiyet İstanbul'u işgal eden İtilaf kuvvetlerinden yardım gormekte idi Amacı, Doğu ve Guneydoğu Anadolu bolgesinde ayrı bir Kurt devleti kurmaktı Bitlis, Elazığ, Diyarbakır'da şubeler acmıştı Fakat bu
bolgedeki vatansever halkın şiddetli tepkisi yuzunden olumlu bir sonuc vermemiştir
bTealii İslam Cemiyeti: Merkezi İstanbul'da olan zararlı cemiyetlerden biri de Tealii İslam Cemiyeti idi Bu cemiyet İstanbul medreseleri oğretim uyeleri tarafından kurulmuştur Osmanlı Devletini kuvvet yolu ile kurtarmak umudunu yitirmiş kimselerin kurduğu bu cemiyetin gayesi, halkın gozunde değerini kaybeden padişah ve hilafet makamının değerini, dini, ilmi, sosyal ve ahlaki orgutleme ile kurtarmaktı
Saltanatcı ve hilafetci bir siyaset guttuğunden Anadolu'daki milli harekete karşı idi Bu cemiyet yalnız Konya ve civarında şubeler actı Bu cemiyet de olumlu bir sonuc alamadan kapanmıştır
cİngiliz Muhipleri Cemiyeti: Bu, kurtuluşu İngiltere'ye bağlanmakta bulunan kimselerin kurduğu bir cemiyettir Padişah, Damat Ferit ve ileri gelen devlet adamları bu cemiyete girmişlerdi Serguzeştci ve şupheli bir şahsiyet olan İngiliz rahibi Fru (Frow) bu cemiyetin manevi başkanlığını yapmakta idi
d Hurriyet ve İtilaf Fıkrası:Osmanlıcı bir yaklaşımla oteki goruşler uzerinde etkili olmuş ve donemin gelişmelerini yonlendirmiştir D Feritin yonetiminde Kuvayi Milliyeye karşı calışmalarda bulunmuştur Devleti İngilizlerin yardımıyla kurtarmayı duşunuyordu
eWilson Prensipleri Cemiyeti:ABD himayesinde Osmanlı Devletinin kurtulacağını savunuyorlardı Kurucuları arasında Halide Edip,Refik Halid gibi kişiler uye idi Ancak Milli Mucadele ilerledikce bu kişiler de Anadoluya katıldılar
CMilli Cemiyetler:
İstanbul Hukumeti, Turk davasını ele alıp yurutecek durumda değildi Butun bu felaketlere karşı kayıtsız, duygusuz bir seyirci durumunda kalmıştı Bu koşullar altında orgutsuz, başsız Turk Milleti, kurtuluş gorevinin kendisine duştuğunu anladı, bizzat calışmağa karar verdi Yurtsever Turk evlatları yer yer milli duygulara dayanan cemiyetler kurdular:
a)Trakya Mudafaai Hukuk Cemiyeti: Edirne ve dolaylarında kurulmuştu Cemiyet, Osmanlı Devleti yıkıldığı takdirde, Trakya ve Batı Trakya'daki Turkleri bir butun olarak kurtarmak icin calışıyordu
bDoğu Anadolu Mudafaai Hukuk Cemiyeti: Bu cemiyet ilk defa Mondros Mutarekesinden sonra İstanbul'da kurulmuştu Sonra Doğu vilayetlerinde ve şubeler acmıştı Cemiyetin kuruluş sebebi, Doğu illerimizin Ermenilere verilmesine engel olmaktı Bunun icin de şu uc nokta uzerinde calışacaktı: