Kimlere Zekat Verilir, Kimlere Zekat Verilmez ?
Bir kimse, kendi zekatını fakir bulunan zevcesine, usuluna (babasına, dedesine, anasına ninesine) ve furuuna (cocuklarına, cocuklarının cocuklarına) veremez İddet beklemekte olan boşanmış zevcesine de veremez Cunku buna vereceği zekatın yararı kısmen de olsa kendisine ait bulunmuş olur Oysa bu yarar, tamamen kendisinden kesilmiş bulunmalıdır
İmamı Azam'a gore, bir kadın da zekatını, fakir bulunan kocasına veremez Cunku adete gore, aralarında bir menfaat ortaklığı vardır, iki İmama gore, kadın fakir olan kocasına zekatını verebilir
Temel ihtiyaclarından başka nisab mikdarı bir mala sahib olana da zekat verilemez; cunku bu kimse zengin sayılır, ihtiyactan fazla olarak elde bulunan malın ticaret eşyası, nakid para gibi artan bir mal yahut ev ve ev eşyası gibi artmayan bir mal olması fark etmez
Fakat zengin bir kimseye, nafile şeklinde olan bir sadakanın verilmesi caizdir Bu yonu iledir ki, vakıfların sadaka kısmından sayılan gelirlerini vakfiye senedi gereğince, zengin kimselerin almaları da helal bulunmuştur Bu bir bağış ve ikram yerindedir
Kendisine zekat verilecek kimse, zekatı alma zamanında zekat almaya ehil bulunmalıdır Bu ehliyetin sonradan kaybolması, peşin verilen zekatın sıhhatine engel olmaz
Buna gore, bir malın zekatı daha sene dolmadan bir fakire verildikten sonra, sene henuz sona ermeden o fakir zengin olsa veya olse, o malın zekatını yeniden vermek gerekmez ve boyle verilen zekat da geri alınamaz Cunku verilmesinden beklenen sevab kazanılmıştır
Bir kimse zekatını, zengin bir erkeğin (buluğa ermemiş) kucuk cocuğuna veremez Cunku bu cocuk, babasının malı ile zengin sayılır Fakat zengin bir kadının fakir ve yetim olan ve babası musluman olan cocuğuna zekat verilebilir Cunku bu cocuğun nesebi, baba tarafından sabittir; anasının serveti ile zengin sayılmaz
Yine, bir kimse zekatını, zengin bir adamın fakir ve musluman olan babasına veya zengin bir adamın fakir ve musluman olan (buluğa ermiş) buyuk cocuğuna veya o şahsın fakir ve musluman bulunan zevcesine verebilir Cunku bunlar birer şahıs olarak tasarrufa ehildirler, birbirlerinin serveti ile zengin sayılmazlar
Zekat, musluman olmayanlara verilemez Cunku zekat muslim olan fakirlerin hakkıdır Bir hadisi şerifde: Zekatı, muslumanların zenginlerinden alıp fakirlerine veriniz,buyurulmuştur Bunun icin musluman olmayanlar zekat vermekle yukumlu değillerdir Bu ibadet, muslumanlara ait dini ve ictimai (sosyal) bir gorevdir Bu goreve ortaklık etmeyenlerin bundan faydalanma hakları olamaz
Yalnız İmam Zufer, zekatın zimmilere (İslam idaresi altındaki gayri muslimlere) de verilmesini caiz gormuştur Cunku zekattan maksad, bir ibadet yolu ile muhtac kimseleri ihtiyactan kurtarmaktır Bu maksad da, fakir zimmilere zekatı vermekle elde edilir Bununla beraber nafile sayılan sadakaların zimmilere verilebileceğinde ittifak vardır
Zekatı akrabaya vermek daha faziletlidir Şoyle ki: Once muhtac olan erkek veya kız kardeşlere, sonra bunların cocuklarına, sonra amcalara, halalara, sonra bunların cocuklarına; sonra dayılara, teyzelere ve bunların cocuklarına, daha sonra akraba sayılan diğer yakınlara vermek daha faziletlidir Bunlardan sonra da fakir komşulara ve meslek arkadaşlarına vermekte fazilet vardır
Zekatı, malın bulunduğu yerdeki fakirlere vermelidir Yıl sonunda başka memleketlerdeki fakirlere gonderilmesi mekruhtur Ancak kendilerine zekat gonderilecek kimseler, akraba iseler veya malın bulunduğu yerdeki fakirlerden daha muhtac iseler, o zaman uzakta olan bu gibilere gonderilmesinde kerahet olmaz
Bununla beraber zekatı, daha senesi dolmadan başka bir memlekete gondermekte bir sakınca yoktur
Bayramlarda ve diğer gunlerde muhtac olan hizmetcilere veya cocuklara veya mujde getiren fakir kimselere verilecek bahşişlerin zekat niyeti ile verilmesi caizdir
Verilen bir zekat, fakir tarafından veya fakir olan cocuğun ve mecnunun velisi veya vasisi tarafından alınmadıkca tamam olmaz
Fakir olan bir bunağın veya buluğa yaklaşmışın veya paranın kıymetini bilip aldanmayacak bir yaşta bulunan cocuğun zekatı alması yeterlidir
Bir kimse zekatını vermek icin araştırma yapıp zekata ehil olduğunu anladığı bir adama zekatını verir de, gercekten o adamın zekata ehil olduğu meydana cıkarsa, ittifakla bu zekat caiz olur Aksine durumu anlaşılamaz veya zengin olduğu sonradan meydana cıkarsa, İmamı Azam ile İmam Muhammed'e gore, yine zekat gecerli olur
Fakat araştırma yapmaksızın ve zekata ehil olup olmadığını hic duşunmeden zekat verilecek olsa, gecerli olursa da, zekata ehil olmadığı sonradan meydana cıkarsa, yeniden zekatı vermek gerekir Cunku araştırma işinde noksanlık yapılmıştır
Zekata ehil olup olmadığında şubhe edilen bir kimseye araştırma yapmaksızın verilen zekat, gecerli olmamak tehlikesindedir Eğer sonradan o kimsenin fakir olduğu meydana cıkmış olursa, zekat yerini bulmuş olur, değilse olmaz
Alıntı
Bir kimse, kendi zekatını fakir bulunan zevcesine, usuluna (babasına, dedesine, anasına ninesine) ve furuuna (cocuklarına, cocuklarının cocuklarına) veremez İddet beklemekte olan boşanmış zevcesine de veremez Cunku buna vereceği zekatın yararı kısmen de olsa kendisine ait bulunmuş olur Oysa bu yarar, tamamen kendisinden kesilmiş bulunmalıdır
İmamı Azam'a gore, bir kadın da zekatını, fakir bulunan kocasına veremez Cunku adete gore, aralarında bir menfaat ortaklığı vardır, iki İmama gore, kadın fakir olan kocasına zekatını verebilir
Temel ihtiyaclarından başka nisab mikdarı bir mala sahib olana da zekat verilemez; cunku bu kimse zengin sayılır, ihtiyactan fazla olarak elde bulunan malın ticaret eşyası, nakid para gibi artan bir mal yahut ev ve ev eşyası gibi artmayan bir mal olması fark etmez
Fakat zengin bir kimseye, nafile şeklinde olan bir sadakanın verilmesi caizdir Bu yonu iledir ki, vakıfların sadaka kısmından sayılan gelirlerini vakfiye senedi gereğince, zengin kimselerin almaları da helal bulunmuştur Bu bir bağış ve ikram yerindedir
Kendisine zekat verilecek kimse, zekatı alma zamanında zekat almaya ehil bulunmalıdır Bu ehliyetin sonradan kaybolması, peşin verilen zekatın sıhhatine engel olmaz
Buna gore, bir malın zekatı daha sene dolmadan bir fakire verildikten sonra, sene henuz sona ermeden o fakir zengin olsa veya olse, o malın zekatını yeniden vermek gerekmez ve boyle verilen zekat da geri alınamaz Cunku verilmesinden beklenen sevab kazanılmıştır
Bir kimse zekatını, zengin bir erkeğin (buluğa ermemiş) kucuk cocuğuna veremez Cunku bu cocuk, babasının malı ile zengin sayılır Fakat zengin bir kadının fakir ve yetim olan ve babası musluman olan cocuğuna zekat verilebilir Cunku bu cocuğun nesebi, baba tarafından sabittir; anasının serveti ile zengin sayılmaz
Yine, bir kimse zekatını, zengin bir adamın fakir ve musluman olan babasına veya zengin bir adamın fakir ve musluman olan (buluğa ermiş) buyuk cocuğuna veya o şahsın fakir ve musluman bulunan zevcesine verebilir Cunku bunlar birer şahıs olarak tasarrufa ehildirler, birbirlerinin serveti ile zengin sayılmazlar
Zekat, musluman olmayanlara verilemez Cunku zekat muslim olan fakirlerin hakkıdır Bir hadisi şerifde: Zekatı, muslumanların zenginlerinden alıp fakirlerine veriniz,buyurulmuştur Bunun icin musluman olmayanlar zekat vermekle yukumlu değillerdir Bu ibadet, muslumanlara ait dini ve ictimai (sosyal) bir gorevdir Bu goreve ortaklık etmeyenlerin bundan faydalanma hakları olamaz
Yalnız İmam Zufer, zekatın zimmilere (İslam idaresi altındaki gayri muslimlere) de verilmesini caiz gormuştur Cunku zekattan maksad, bir ibadet yolu ile muhtac kimseleri ihtiyactan kurtarmaktır Bu maksad da, fakir zimmilere zekatı vermekle elde edilir Bununla beraber nafile sayılan sadakaların zimmilere verilebileceğinde ittifak vardır
Zekatı akrabaya vermek daha faziletlidir Şoyle ki: Once muhtac olan erkek veya kız kardeşlere, sonra bunların cocuklarına, sonra amcalara, halalara, sonra bunların cocuklarına; sonra dayılara, teyzelere ve bunların cocuklarına, daha sonra akraba sayılan diğer yakınlara vermek daha faziletlidir Bunlardan sonra da fakir komşulara ve meslek arkadaşlarına vermekte fazilet vardır
Zekatı, malın bulunduğu yerdeki fakirlere vermelidir Yıl sonunda başka memleketlerdeki fakirlere gonderilmesi mekruhtur Ancak kendilerine zekat gonderilecek kimseler, akraba iseler veya malın bulunduğu yerdeki fakirlerden daha muhtac iseler, o zaman uzakta olan bu gibilere gonderilmesinde kerahet olmaz
Bununla beraber zekatı, daha senesi dolmadan başka bir memlekete gondermekte bir sakınca yoktur
Bayramlarda ve diğer gunlerde muhtac olan hizmetcilere veya cocuklara veya mujde getiren fakir kimselere verilecek bahşişlerin zekat niyeti ile verilmesi caizdir
Verilen bir zekat, fakir tarafından veya fakir olan cocuğun ve mecnunun velisi veya vasisi tarafından alınmadıkca tamam olmaz
Fakir olan bir bunağın veya buluğa yaklaşmışın veya paranın kıymetini bilip aldanmayacak bir yaşta bulunan cocuğun zekatı alması yeterlidir
Bir kimse zekatını vermek icin araştırma yapıp zekata ehil olduğunu anladığı bir adama zekatını verir de, gercekten o adamın zekata ehil olduğu meydana cıkarsa, ittifakla bu zekat caiz olur Aksine durumu anlaşılamaz veya zengin olduğu sonradan meydana cıkarsa, İmamı Azam ile İmam Muhammed'e gore, yine zekat gecerli olur
Fakat araştırma yapmaksızın ve zekata ehil olup olmadığını hic duşunmeden zekat verilecek olsa, gecerli olursa da, zekata ehil olmadığı sonradan meydana cıkarsa, yeniden zekatı vermek gerekir Cunku araştırma işinde noksanlık yapılmıştır
Zekata ehil olup olmadığında şubhe edilen bir kimseye araştırma yapmaksızın verilen zekat, gecerli olmamak tehlikesindedir Eğer sonradan o kimsenin fakir olduğu meydana cıkmış olursa, zekat yerini bulmuş olur, değilse olmaz
Alıntı
