Akıllı Şebekeler

<div> <p><img title="karadeniz" src="URLhttp:bilgilihocam.cominternal_dataattachmentsakilli-sebekeler-5c9aa9a1764f9.jpgURL" karadeniz" width="642" height="195"><p> <p>Yurdumuzun Karadeniz kıyıları baştan başa Gürcistan sınırından Sakarya Ovası'nın doğusuna kadar olan yerleri kaplar. Bölgenin güney sınırı Kuzey Anadolu Dağları'nın güney eteklerinden geçer. Türkiye topraklarının hemen hemen %18'ini kaplar. Yüzölçümü bakımından üçüncü sıradadır.<p> <p><strong>Yerşekilleri<strong><br> Bölge yerşekilleri bakımından dağlık bir dış görünüş arzeder. Bölgedeki dağlar denize paralel olarak uzanan kıvrım dağlarıdır. Kuzey Anadolu Dağları olarak adlandırılır. Dağların yükseltisi en çok Doğu Karadeniz'de, minimum ise Orta Karadeniz'dedir. Yerşekillerinin asgari engebeli olduğu birim Orta Karadeniz'dir.<p> <p>Bölgede, dağların kıyıya paralel uzanmasının sonuçları:<br> - Karadeniz iklimi sadece kıyı şeridinde görülürken, iç kesimlerde karasal iklimin etkili olmasına niçin olmuştur.<br> - Kıyıda yağış miktarının artı olmasına neden olmuştur.<br> - Kıyı ile iç kesimler arasında ulaşım zorlukları ortaya çıkmış, bu zorluklar geçitler aracılığı ile aşılmaya çalışılmıştır. Batı Karadeniz'de Ecevit, Doğu Karadeniz'de Kalkan-lı (Zigana) ve Kop en önemli geçitlerdir. Karadeniz kıyılarındaki limanların yeterince gelişememesi iç kesimlere bağlantılarının güç olması ile ilgilidir.<br> - Dağların doğrultusu kıyı kentlerinin ticari ve hesaplı bakımdan gelişmesini yavaşlatmıştır.<br> - Nüfusun daha fazla kıyıda toplanmasına, dağınık yerleşmesine ve balıkçılığa yönelmesine niçin olmuştur.<br> - Kıyıda doğal limanların eksik olması ve falezlerin artı olmasına yol açmıştır. Kıyılarda delta ovaları açık havada geniş düzlüklere böylece rastlanmaz.<br> - Alan akarsularının havzalarının bakımlı, boylarının kısa olmasına yol açmıştır.<p> <p>Bölgede yerşekilleri engebelidir. bu nedenle tarım alanları sınırlıdır. Yerşekillerinin engebeli olması tarımda makineleşmeyi sınırlandırmaktadır. böylece tarımda insan ve hayvan gücüne duyulan ihtiyaç ortadan kalkmamaktadır. Bilhassa Doğu Karadeniz Bölümü'nde bu şart daha belirgindir.<br> Karadeniz Bölgesi'nde yağışların ve eğimin pozitif olması heyelanların en çok görüldüğü bölge olmasına neden olmuştur. Bilhassa Doğu ve Batı Karadeniz'de heyelan fazladır. Doğu Karadeniz Bölümün'deki Sera ve Tortum gölleri ve Bolu'daki Yedigöller heyelan set gölleridir.<p> <p><strong>Çay ve Göller<strong><br> Kaynağını dağların denize bakan yamaçlarından bölge akarsular bol yağış nedeniyle oldukça fazladırlar. Fakat küçük dereler halinde akarlar. Bölgenin büyük akarsuları Çoruh, Yeşilırmak, Kızılırmak, Bartın ve Filyos ile bir bölümü bölgede yer alan Sakarya'dır. Akarsuların rejimleri düzensizdir.<br> Bölgenin en manâlı gölleri, heyelan set gölü olan Tortum Gölü, Sera Gölü, Bolu'daki Yedigöller ve Abant Gölü ile Uzungöl'dür.<p> <p><strong>İklim ve Bitkiler<strong><br> Dağların denize bakan yamaçlarının alçak kesimlerinde Karadeniz iklimi etkilidir. Karadeniz ikliminde yazlar serin (23-24C), kışlar ılık (5-7 C) ve her mevsim yağışlıdır. Türkiye'de bulutluluğun, nemliliğin ve yağışın en çok olduğu bölgedir. Sıcaklık farkının, güneşli gün sayısının, güneş enerjisinden yararlanmanın en az olduğu bölgedir. En çok yağış sonbaharda, minimum yağış ise ilkbahardadır. Kıyı kesiminde ur ormandır. Her mevsimin yağışlı olması orman yetişmesini kolaylaştırır, orman yangınlarını en aza indirir. Orman alanı bakımından birinci alan Karadeniz'dir.<br> İç kesimlerde ise karasal iklim görülür. Yetiştirilen tarım ürünleri değişir. Doğal bitki örtüsü farklılaşır. Alçak kesimlerde bozkır, yüksek yerlerde ise genelde dağ çayırları ve az olarak da ağaç toplulukları görülmektedir.<p> <p><strong>Nüfus ve Yerleşme<strong><br> 2000 Nüfus sayımına tarafından, bölgenin nüfusu 8,4 milyondur. Nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının altındadır. Nüfus artışı en az olan bölgedir.<br> Nüfus daha fazla kıyıda toplanmıştır. Özellikle Doğu Karadeniz kıyılarında nüfus yoğunluğu çok fazladır. Orta ve Batı Karadeniz'de ise keza kıyılarda ayrıca de iç kesimlerdeki ovalarda nüfus yoğundur.<p> <p>Bölgede kentleşme oranı, Türkiye ortalamasının altındadır. Halkın büyük çoğunluğu kırsal kesimde yaşar ve tarımla uğraşır. Tarımsal nüfus yoğunluğu fazladır. Bölgede tarım alanlarının sınırlı olması, ulaşım ve ticaretin yeterince gelişememesi, sanayinin gelişmemiş olması, bölgenin, açık havada göç vermesine niçin olmuştur. Bu yüzden bölgenin nüfus çoğaltma oranı Türkiye ortalamasının altındadır.<p> <p>Bölgede yerşekillerinin zorlu, yağışın bol olması nedeniyle özellikle kıyı kesimde dağınık yerleşme görülür. Binalarda inşa malzemesi olarak kırsal kesimde ahşap araç gereç kullanımı yaygındır. İç kesimlerde toplu yerleşme görülür. Türkiye genelinde azami kırsal nüfusa sahip bölgedir. En kayda değer büyük kasaba merkezleri kıyı şeridindedir. Bunlar: Samsun, Trabzon, Zonguldak, Giresun ve Rize'dir.<p> <p><strong>Tarım ve Hayvancılık<strong><br> Bölgenin engebeli ve dağlık olması tarım alanlarının minik ve parçalı olmasına yol açmıştır. Bu durum bilhassa Doğu Karadeniz Bölümü'nde belirgindir. Tarımda alet kullanımı sınırlıdır. Kıyıda yaz mevsiminin yağışlı ve bulutlu olması buğday, pamuk gibi ürünlerin yetiştirilmesini engeller. Tekrar bulutluluğun çok olması sebze, üzüm, şekerpancarı gibi ürünlerin yetiştirilmesini sınırlandırır. Yaz yağışı mısır üretimini artırır. Bilhassa Rize çevresinin bol yağışlı olması, bulutluluğun çok olması nehir üretimi için kullanışlı etraf oluşturur. Her mevsimin yağışlı olduğu kıyı kesimlerinde tarımda nadas uygulamasına ihtiyaç yoktur. Karadeniz Bölgesi'nin kıyı kesimlerinde yazlar serin, kışlar ılık, her mevsim yağışlıdır. Bu koşul ülkemizde sadece Karadeniz kıyıları için geçerlidir. bu nedenle Türkiye'deki çay üretiminin tamamı bu bölgede yapılır. Fındığın da büyük bir bölümü bu bölgede üretilir (%83). Tekrar yazların yağışlı olması buğday üretiminin yerini mısırın almasına yol açmıştır. Bu ürünlerden diğer bölgenin kıyı kesiminde tütün ve soya fasulyesi de üretilir.<p> <p>Bölgenin iç kesimlerinde karasal iklim görülür. bu nedenle buğday, şekerpancarı, gündöndü ve Amasya çevresinde elma üretilir. Tosya-Boyabat çevresindeki dere boylarında pirinç tarımı yapılır.<p> <p>Bölgede yetiştirilen tarım ürünleri şunlardır:<br> Fındık : Trabzon, Giresun ve Ordu üretim alanlarıdır. Hem Samsun, Bolu ve Zonguldak kıyılarında da üretilir. Türkiye toplam fındık üretiminin % 83'ü bu bölgeden karşılanır.<br> Akarsu : Giresun'dan Gürcistan'a kadar olan kıyı şeridinde yetiştirilir. Rize çevresinde yoğunlaşmıştır. Ülkemizdeki üretimin tamamı bu bölgeden karşılanır.<br> Tütün : Daha çok Orta Karadeniz Bölümü'nde yetiştirilir. Ayrıca Batı Karadeniz'de ve Düzce civarında üretimi yapılır. Ülkemizdeki toplam tütün üretiminin % 15'i bu bölgeden karşılanır.<br> Darı: Bütün kıyı baştan başa yetiştirilir. Son yıllarda Akdeniz Bölgesi, üretimde Karadeniz Bölgesi'ni geçmiştir.<br> Pirinç : Kastamonu, Samsun ve Amasya çevresindeki nehir boylarında üretilir.<p> <p>Alan'nin iç kesimlerinde bilhassa, Orta Karadeniz'de şekerpancarı, Kastamonu çevresinde kenevir yetiştirilmektedir. Buğday ise iç bölgelerde yetiştirilir. (Gümüşhane, Bayburt)<br> Bölgede nemliliğin pozitif olması, yaz mevsiminin yağışlı geçmesi ve gür otlakların bulunması büyükbaş hayvancılık için kullanışlı etraf oluşturmuştur. bu nedenle büyükbaş hayvancılık daha yaygındır, iç kesimlerde koyun yetiştiriciliği fazladır. Hem Doğu Karadeniz Bölümü'nde arıcılık yaygındır.<br> Türkiye'de balıkçılığın en yoğun olarak yapıldığı bölgedir. Türkiye balık üretiminin yaklaşık % 73'ü Karadeniz'den karşılanır. Son yıllarda fazla avlanma ve denizin kirletilmesinden dolayı balık üretiminde azalma olmuştur. Karadeniz'de 200 metre derinlikten daha sonra kükürtlü hidrojen gazı olduğundan canlı yaşamaz.<p> <p><strong>Yeraltı Zenginlikleri ve Endüstri<strong><br> Bölgede; Ereğli-Zonguldak havzasında taşkömürü, Artvin, Murgul ve Kastamonu Küre'de bakır, Merzifon ve Havza çevresinde linyit çıkarılır. Batı Karadeniz'de taşkömürüne yan olarak Ereğli ve Karabük'te Demir-çelik fabrikaları vardır.<p> <p>Zonguldak Çaycuma'da selüloz, Giresun Aksu'da Seka kağıt fabrikaları, Çatalağzı'nda termik santral, Rize'de nehir işletmeleri vardır. Murgul'da çıkarılan bakır Murgul'da, Kastamonu Küre'de çıkarılan bakır, Samsun bakır işletmelerinde işlenir. Çorum, Turhal ve Çarşamba'da şeker fabrikaları bulunur. Batı Karadeniz'de, ormancılık manâlı bir kazanç kaynağıdır.<p> <p>Karadeniz Bölgesi'nin turizm potansiyellerini, tabii güzellikler, yaylacılık faaliyetleri, Bolu'daki Abant ve Yedigöller, Kartalkaya kış turizm merkezi, Bolu, Düzce, Trabzon, Amasra, Cide, Sinop, Safranbolu'da bulunan tarihi eserler oluşturmaktadır.<p> <p><strong>Bölgenin Bölümleri<strong><p> <p><strong>A) Doğu Karadeniz Bölümü<strong><br> Bölüm Gürcistan sınırından Ordu'nun doğusuna dek uzanır. Yerşekillerini Doğu Karadeniz dağları oluşturur. Dağlar iki sıra halindedir. Kıyıda Rize ve Zigana dağları, iç kesimlerde ise Çimen, Mescit ve Kop dağları yeralır. Bu dağları birbirinden Çoruh Vadisi ayırır. Yükseltisi azami olan bölümdür.<p> <p>Doğu Karadeniz Bölümü'nün kıyı şeridinde ılıman okyanus iklimi iç kesimlerinde ise karasal iklim görülür. Türkiye'de yağışın, nemliliğin, bulutluluğun en çok olduğu bölümdür. Sıcaklık farkının, güneşli gün sayısının, güneş enerjisinden yararlanmanın asgari olduğu bölümdür. Bütün bu nedenlerden dolayı dere yalnızca bu bölümde yetiştirilir. Ayrıca bu bölümde fındık, darı, tütün, fasulye ve patates yetiştirilir. Rize çevresinde kışların ılık geçmesi nedeniyle az miktarda turunçgil tarımı da yapılmaktadır.<p> <p>Birim ekonomisinde balıkçılığın kayda değer yeri bulunmaktadır. Nüfus yoğunluğu kıyıda artı, iç kesimlerde azdır. Bölümden aşırı göç olması nedeniyle nüfusta azalma vardır. Bölümün nüfusu azami olan ili Trabzon'dur. Trabzon liman şehri ve ticaret merkezi olduğundan daha pozitif gelişmiştir. Kıyı kesiminde yerşekillerinin engebeli ve yağışın fazla olması sebebiyle düzensiz yerleşme vardır. İç kesimlerde ise toplu yerleşme görülür.<p> <p>Tarıma elverişli toprakların azlığı, sanayinin gelişmemesi sebebiyle kırsal nüfus fazladır. Tarımsal nüfus yoğunluğu maksimum olan bölümdür. Birim Türkiye'de en fazla göç veren yerlerdendir. Bölümdeki manâlı sanayi kuruluşları olarak Rize'de akarsu işletmeleri, Giresun Aksu'da kağıt fabrikası ve Artvin Murgul'da bakır işletmeleri vardır. Karadeniz Bölgesi'nde yerşekilleri etkisiyle kıyı ile iç kesimler arasında iklim, tümör ve idareli faaliyetler bakımından en büyük farklılıklar Doğu Karadeniz'de görülür.<p> <p><strong>B) Orta Karadeniz Bölümü<strong><br> Ordu'nun doğusundan Bafra Ovası'nın batısına değin uzanır. Bölge içerisinde yükseltisi en düşük, yerşekilleri en sade olan bölümdür. Yerşekillerinin öteki bölümlere tarafından sade olması; kıyı ile iç kesimler arasındaki iklim farklılığının eksik, tarım alanlarının daha geniş, ulaşımın daha kolay olmasına, yağışların daha eksik olmasına, deniz etkisinin daha geniş alanlarda görülmesine yol açmıştır.<p> <p>Bölümde Canik Dağları yer alır. Kıyıda Çarşamba, Bafra delta ovaları, iç kesimlerde ise Erbaa, Suluova, Turhal, Zile, Merzifon ovaları bulunur. Kıyı kesiminde Ordu'da fındık, Samsun'da tütün, pirinç, günebakan, soya fasulyesi üretilir. İç kesimlerde ise, buğday, şekerpancarı, tütün, pirinç, elma ve sebze üretilir.<p> <p>Samsun'da sigara fabrikası ve bakır işleme tesisleri, Turhal, Çorum ve Çarşamba'da şeker fabrikaları, Çorum ve Tokat'ta sigara fabrikası vardır. Ordu'da fındık işletmeleri ve kereste fabrikaları vardır.<p> <p><strong>C) Batı Karadeniz Bölümü<strong><br> Bafra Ovası'nın batısından Sakarya Ovası'nın doğusuna kadar uzanır. Bölümün yerşekilleri genelde dağlıktır. Kıyıda Küre, azıcık daha içerde İlgaz, en içte ise Köroğlu Dağları yer alır.<br> Yağış miktarı Orta Karadeniz'den fazla, Doğu Karadeniz'den azdır. İç kesimlerde kuraklık vardır. Kışlar soğuk ve kar yağışlıdır. Batı Karadeniz'in daha soğuk olması Balkanlar'dan gelen soğuk hava kütlelerine açık olmasıyla ilgilidir. Bölümde, darı, fındık, buğday ve pirinç üretilir. Tosya ve Boyabat'ta pirinç üretimi önemlidir. Kastamonu'da kenevir, Düzce'de tütün üretilir.<p> <p>Bolu çevresinde kümes hayvancılığı çok gelişmiştir. Karadeniz'de sanayisi en gelişmiş bölümdür. Kastamonu'da şeker fabrikası vardır. Ereğli ve Karabük'te demir-çelik fabrikası vardır. Zonguldak'ta taşkömürü, Küre'de bakır çıkarılır. Çaycuma'da ve Taşköprü'de kağıt fabrikası vardır. Ormancılıkda manâlı bir kazanç kaynağıdır.<p>