Atatürkçü düşünce sisteminin temel özellikleri arasında, tam bağımsızlık, millî egemenlik ve millî birliği sağlama ön planda yer almaktadır. Atatürk, bu düşünce sistemi doğrultusunda devlet anlayışını geliştirmiş ve Türkiye Cumhuriyeti'ni modern ve ilerici bir yönde şekillendirmiştir. Bu temel özellikler çerçevesinde Atatürkçülük, devletin rejimi ve işleyişiyle ilgili gerçekçi düşünceleri ve uygulamaları barındırmaktadır.

Atatürk'ün önemli eserlerinden biri olan "Nutuk" ise Cumhuriyetin ilanının 15. yılında, 15-20 Ekim 1927 tarihlerinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde yaptığı konuşmayı içermektedir. Nutuk, bir söylev niteliğinde olup, Mustafa Kemal'in dönemindeki olaylar, hedefler ve idealler hakkında detaylı bilgiler içermektedir. Nutuk'ta, hitabetin önemi, konunun açık ve net bir şekilde ifade edilmesi, konuya ilişkin belgelerin ve kanıtların sunulması gibi unsurlar dikkate alınmıştır.

Atatürkçü düşünce sisteminin oluşumunu hazırlayan etkenler arasında, Mustafa Kemal'in çocukluk ve gençlik döneminde içinde bulunduğu ortamın etkisi, aldığı eğitimler ve öğretmenlerinden edindiği milli tarih bilinci, yerli ve yabancı düşünürlerin fikirlerinden etkilenmesi gibi faktörler önem taşımaktadır. Bu unsurlar, Atatürk'ün fikirlerini şekillendirmesinde ve Atatürkçü düşünce sisteminin oluşumunda etkili olmuştur.

Atatürkçü düşüncenin dinamik bir öğreti olmasını sağlayan ilke ise İnkılâpçılıktır. İnkılâpçılık ilkesi, Türk İnkılâbı'nın sürekli olarak gelişmesi ve yenilenmesini hedefler. Bu ilke, Atatürkçülüğün dinamik yapısını oluşturarak, çağın gereksinimlerine uygun bir şekilde devletin ve toplumun ilerlemesini sağlar.

"Atatürkçülük Nedir?" eseri ise Falih Rıfkı Atay tarafından yazılmış, Atatürk'ün hayatını ve Atatürkçülüğün ne olduğunu anlatan bir inceleme ve deneme türündeki eserdir. Bu eser, Atatürkçülük ideolojisini detaylı bir şekilde açıklamakta ve Atatürk'ün Türkiye Cumhuriyeti'ni nasıl şekillendirdiğini ele almaktadır.

Atatürkçülüğün amacı, Türk Milletinin mutluluğunu hedeflemesi, milli birlik ve beraberliği sağlaması, milli egemenliğe önem vermesi, bilim ve teknolojiyi teşvik etmesi, barışı koruması ve Türk milletinin milli duygularını kültür ve tarihinden beslenen bir düşünce sistemini benimsemesidir. Bu amaçlar doğrultusunda Atatürkçülük, Türkiye'nin modernleşmesi ve çağdaş bir toplum olması yönünde ilerlemesine katkı sağlar.