Büyüme ve gelişme, bireyin yaşamı boyunca gerçekleşen önemli süreçlerdir ve cinsiyet bu süreçleri etkileyebilir. İnsan vücudu boy, kilo, kemik yapıları, bağışıklık sistemi, metabolizma hızı gibi birçok özelliğiyle büyür ve gelişir. Cinsiyet farklılıkları, genetik yapıdan kaynaklanan hormonel etkiler, beslenme, çevresel faktörler gibi birçok faktör büyüme ve gelişmeyi etkileyebilir.

Kız ve erkek çocuklarının genellikle ergenlik dönemine kadar büyüme hızlarında farklılıklar olabilir. Örneğin, bazı kız çocukları erkeklerden daha hızlı büyüyüp uzun boylu olabilir. Bu durum genetik faktörler, hormon seviyeleri, beslenme gibi etmenlere bağlı olabilir. Ayrıca, ergenlik dönemi öncesinde cinsiyet hormonlarının salgılanması da büyüme ve gelişmeyi etkileyen önemli bir faktördür.

Büyüme ve gelişmenin değerlendirilmesi için birçok ölçüt kullanılabilir. Bunlar arasında vücut tartışı ve tartı artma hızı, boy uzunluğu ve boy uzama hızı, baş çevresi, göğüs çevresi, vücut bölümlerinin oranları, diş gelişimi, kemik olgunlaşma derecesi gibi parametreler bulunmaktadır. Bu ölçütler bireyin büyüme ve gelişme seyrini değerlendirmek ve sağlık durumunu takip etmek açısından önemlidir.

Büyüme ve gelişme arasındaki fark, büyümenin ölçülebilir parametrelerdeki değişkenliklerle ilgili olduğunu gösterirken, gelişmenin daha geniş ve niteliksel bir süreç olduğunu ifade eder. Büyüme genellikle vücut ölçüleri ile ilgili belirgin değişimlerle ölçülürken, gelişme bireyin farklılaşarak yetkinleşmesini ifade eder.

Denver Gelişim Skalası, çocuğun yaşına uygun birtakım becerilerini değerlendirmek, gelişimsel olarak şüpheli durumları objektif olarak ölçmek ve risk altındaki çocukları izlemek amacıyla kullanılan bir ölçüm aracıdır. Bu skalada 116 madde ve 4 alt bölüm bulunmaktadır ve çocuğun gelişimini takip etmek için klinik ortamlarda sıklıkla kullanılmaktadır.

Gelişme tıp alanında farklılaşarak yetkinleşme sürecini ifade eder. Bu süreç hem niceliksel hem de niteliksel olarak değişim gerektirir ve hücrelerin özelleşmesini içerir. Mitoz bölünme ile gerçekleşen hücresel çoğalma ve farklılaşma süreçleri gelişmeyi destekler.

Proksimodistal büyüme, vücut bölümlerinin büyüme ve gelişmesini merkezden uçlara doğru gösteren bir kavramdır. Bu kavram, bebeklerde başın gövde ve ekstremitelere göre büyüklüğünü, gelişen becerileri ve yetileri açıklamada önemli bir role sahiptir. Örneğin, bebekler genellikle başlarını kontrol etmeyi oturmalarından önce başarabilirler, bu da proksimodistal büyüme sürecine bir örnektir.