Pakistan Savunma Bakanı Khawaja Muhammed Asıf'ın Ulusal Meclis'teki konuşması ve bu çerçevede dile getirdiği talepler şöyle özetlenebilir:
1. Konuşmanın Özeti
– İsrail'in "İran, Yemen ve Filistin'e yönelik saldırıları"nı sert dille eleştirdi.
– Müslüman ülkelerin bölünmüş kalmaya devam etmeleri hâlinde "aynı akıbetle" karşılaşacaklarını savundu.
– İsrail'le diplomatik ilişkisi olan Müslüman ülkelerin derhal bu ilişkileri sonlandırmasını istedi.
– İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) bünyesinde acil bir zirve düzenlenmesini ve ortak bir strateji oluşturulmasını talep etti.
– Pakistan'ın İran'la "güçlü bağları" bulunduğunu, bu nedenle Tahran'ın yanında olduklarını ve uluslararası platformlarda İran'ın çıkarlarını savunacaklarını vurguladı.
2. Arka Plan ve Motivasyon
– Pakistan–İran İlişkileri: Tarihsel olarak inişli çıkışlı olsa da her iki ülke Şii–Sünni söyleminden ziyade jeopolitik işbirliğine önem veriyor.
– Asıf'ın İç Politika Bağlamı: Savunma Bakanı'nın bu çıkışı, hem hükümet içi muhalefete karşı sert bir duruş sergileme hem de Pakistan'daki milliyetçi ve muhafazakâr oyları konsolide etme arayışı olarak da yorumlanabilir.
– Bölgesel Dengeler: Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri gibi birçok Körfez ülkesi son yıllarda İsrail'le ilişkileri normalleştirme yolunu seçti. Pakistan'dan gelen "derhal sonlandırın" çağrısının bu aktörler tarafından uygulanması pek muhtemel görünmüyor.
3. Olası Sonuçlar ve Gerçekçi Değerlendirme
– İİT'nin acil toplantı düzenlemesi, söz konusu krizleri tek bir cephede toplamak bakımından sembolik bir adım olsa da alınacak somut aksiyonları sınırlı tutar.
– Müslüman dünyadaki ayrışma, hem mezhep hem de stratejik çıkar farklılıklarından kaynaklanıyor. Pakistan'ın çağrısının tüm bölgeyi kısa vadede etkilemesi zor.
– Bölgesel aktörler kendi güvenlik ihtiyaçları, enerji işbirlikleri ve dış politika öncelikleri nedeniyle İsrail'le ilişkilerini sürdürmek isteyebilir.
Özetle, Savunma Bakanı Asıf'ın açıklamaları Pakistan'ın İran'a desteğini ve İslam dünyasının birliğine dönük idealist beklentileri yansıtıyor. Bununla birlikte çatışma bölgelerinde ve diplomatik arenada gerçekliği yansıtan zorluklar devam ediyor; fiili bir "ortak strateji" oluşturmaksa bugün için hâlâ büyük bir diplomatik sınav.
