S
isim kökleri - isim kökleri örnekleri - isim köklerine örnekler - fiil kökleri - yapım ekleri
KÖK: Bir sözcüğün bütün ekleri çıkarıldıktan sonra, geriye kalan anlamlı en küçük bölüme “kök” denir.
Örnek: , yurt, Türk, çiçek, ağaç, orman, pencere, araba…
KÖKLER
Kökler 2 ana gruba ayrılır:
1. İsim Kökleri
2. Fiil Kökleri
1. İsim Kökleri:
Bir varlığı, niteliği, ilgiyi veya duyguyu en kısa biçimde tanıtan köklere denir. Örnek: çöl, yol, sıra, Göz, kitap, odun, kara, kuru, çok, az, en, iyi…
2. Fiil Kökleri: Hareketleri, işleri anlatan köklere denir. Örnek: Öğret-mek, yaz-mak, kon-mak, bil-mek, sil-mek...
Sesteş (Eşsesli ) Kökler: Kullanıldığı cümleye göre hem isim, hem fiil olabilecek köklere denir. Örnek: Yaz, kız, geç, boya (isim), boya-mak, savaş (isim) savaş-mak, güreş (isim), güreş-mek (fiil), barış, barış-mak...
Gövde: En az bir yapım eki almış olan sözcüklere denir. Örnek: Uçak, gözlük, evci.
EK: Köklere ulanarak sözcük türetmeye, sözcüklerin görevlerini belirtmeye yarayan anlamsız parçalardır.
Görevleri bakımından ekleri ikiye ayırıyoruz:
1. YAPIM EKLERİ:
Sonuna geldikleri sözcüklerin anlamlarını değiştiren, yeni anlamda sözcük türeten ve sözcük türünü değiştiren eklerdir.
Kömür-lük sebze-ci sil-gi dök-üntü öğret-men su-suz yor-gun
Görüldüğü gibi yapım ekleri, sözcüğün anlamı yanında türünün de değiştirebilmektedir. Yani fiil kökünden isim, sıfat; isim kökünden isim, sıfat türetebilmektedir.
Bir sözcükte birden çok yapım eki bulunabilir. Bu durumda, her yapım eki kullanımında sözcüğün anlamı değişir.
Örnek: boya-cı-lık gör-gü-lü
Yapım ekleri:
A) İsimden isim yapım ekleri
B) Fiilden isim yapım ekleri
C)İsimden fiil yapım ekleri
D)Fiilden fiil yapım ekleri
A) İsimden isim Türeten Ekler:
-lik: taşlık -men: göçmen -dan: sıradan
-ci: demirci -cik: arpacık -cak: oyuncak
-çe: mertçe -siz: yurtsuz -daş: vatandaş
B) Fiilden İsim Türeten Ekler:
-me: kazma -mek: bilmek -iş: bakış
alıntı
KÖK: Bir sözcüğün bütün ekleri çıkarıldıktan sonra, geriye kalan anlamlı en küçük bölüme “kök” denir.
Örnek: , yurt, Türk, çiçek, ağaç, orman, pencere, araba…
KÖKLER
Kökler 2 ana gruba ayrılır:
1. İsim Kökleri
2. Fiil Kökleri
1. İsim Kökleri:
Bir varlığı, niteliği, ilgiyi veya duyguyu en kısa biçimde tanıtan köklere denir. Örnek: çöl, yol, sıra, Göz, kitap, odun, kara, kuru, çok, az, en, iyi…
2. Fiil Kökleri: Hareketleri, işleri anlatan köklere denir. Örnek: Öğret-mek, yaz-mak, kon-mak, bil-mek, sil-mek...
Sesteş (Eşsesli ) Kökler: Kullanıldığı cümleye göre hem isim, hem fiil olabilecek köklere denir. Örnek: Yaz, kız, geç, boya (isim), boya-mak, savaş (isim) savaş-mak, güreş (isim), güreş-mek (fiil), barış, barış-mak...
Gövde: En az bir yapım eki almış olan sözcüklere denir. Örnek: Uçak, gözlük, evci.
EK: Köklere ulanarak sözcük türetmeye, sözcüklerin görevlerini belirtmeye yarayan anlamsız parçalardır.
Görevleri bakımından ekleri ikiye ayırıyoruz:
1. YAPIM EKLERİ:
Sonuna geldikleri sözcüklerin anlamlarını değiştiren, yeni anlamda sözcük türeten ve sözcük türünü değiştiren eklerdir.
Kömür-lük sebze-ci sil-gi dök-üntü öğret-men su-suz yor-gun
Görüldüğü gibi yapım ekleri, sözcüğün anlamı yanında türünün de değiştirebilmektedir. Yani fiil kökünden isim, sıfat; isim kökünden isim, sıfat türetebilmektedir.
Bir sözcükte birden çok yapım eki bulunabilir. Bu durumda, her yapım eki kullanımında sözcüğün anlamı değişir.
Örnek: boya-cı-lık gör-gü-lü
Yapım ekleri:
A) İsimden isim yapım ekleri
B) Fiilden isim yapım ekleri
C)İsimden fiil yapım ekleri
D)Fiilden fiil yapım ekleri
A) İsimden isim Türeten Ekler:
-lik: taşlık -men: göçmen -dan: sıradan
-ci: demirci -cik: arpacık -cak: oyuncak
-çe: mertçe -siz: yurtsuz -daş: vatandaş
B) Fiilden İsim Türeten Ekler:
-me: kazma -mek: bilmek -iş: bakış
alıntı
