Koşul cümleleri, bir eylemin veya durumun gerçekleşmesinin başka bir eyleme veya duruma bağlı olduğunu belirten cümlelerdir. Bu tür cümlelerde genellikle birinci bölümde koşul yargısı yer alırken, ikinci bölümde ise o koşula bağlı olarak ortaya çıkan sonuç yer alır. Örnek olarak "Eğer hava güzel olursa, pikniğe gideceğiz." cümlesinde birinci bölüm olan "Eğer hava güzel olursa" koşul yargısını, ikinci bölüm olan "pikniğe gideceğiz" ise koşula bağlı olarak ortaya çıkan sonucu ifade eder.

Koşul cümleleri genellikle "eğer", "şayet", "olsa" gibi bağlaçlar ile kurulur. Bu cümlelerde genellikle bir şartın gerçekleşmesine bağlı olarak bir sonucun ortaya çıkacağı ifade edilir. Örnek olarak, "Eğer iyi bir öğrenci olursan, okulda başarılı olabilirsin." cümlesinde birinci bölüm olan "Eğer iyi bir öğrenci olursan" koşulu, ikinci bölüm olan "okulda başarılı olabilirsin" ise o koşula bağlı olarak ortaya çıkacak olan sonucu belirtir.

İstek cümleleri ise gerçekleşmesi mümkün olan veya olmayan bir dileğin veya isteğin ifade edildiği cümlelerdir. Bu tür cümleler genellikle "bari", "keşke", "n'olaydı" gibi kelimelerle veya dilek-şart kipleriyle kurulur. Örnek olarak, "Keşke hafta sonu tatil olsa." cümlesinde bir dilek ifade edilmektedir.

Şart cümleleri ise içinde şart ve koşul anlamı bulunan cümlelerdir. Bu cümlelerde genellikle bazı kelimeler ve ekler kullanılarak şart anlamı belirtilir. Örnek olarak, "Eğer zamanında gelirsen, seni karşılarım." cümlesinde şart anlamını ifade eden bir yapı kullanılmıştır.

Koşul anlamlı cümlelerde ise yan cümle dilek-şart kipini alır ve şart anlamı taşır. Ana cümledeki eylemin gerçekleşmesi, yan cümlede belirtilen şarta bağlıdır. Örnek olarak, "Eğer çok çalışırsan, başarılı olabilirsin." cümlesinde ana cümle yan cümlenin gerçekleşmesine bağlı olarak ifade edilmiştir.

Koşul, bir durumun gerçekleşmesi için belirli şartların yerine getirilmesini gerektiren bir durumu ifade eder. Koşul cümlelerinde genellikle bir sonucun belirli bir şarta bağlı olduğu anlamı vurgulanır. Örnek olarak, "Eğer yağmur yağarsa, pikniğe gitmeyiz." cümlesinde yağmur yağması durumunda pikniğe gitmeyeceklerini belirtir.

Koşul ve sonuç ise bir olayın gerçekleşmesinin başka bir olay veya duruma bağlı olduğu ifade eden cümlelerdir. Genellikle "eğer", "şayet" gibi bağlaçlar ile işaret edilir ve bir koşulun sağlanması durumunda meydana gelecek sonucu gösterir. Bu tür cümlelerde bir bağlantı kurularak belirli bir şartın yerine getirilmesi durumunda ortaya çıkacak sonuç ifade edilir.

İstek bildiren cümleler ise dileği veya isteği ifade eden cümlelerdir. Genellikle "bari", "keşke", "n'olaydı" gibi kelimelerle veya dilek-şart kipleriyle kurulurlar. Bu tür cümlelerde genellikle bir dilek veya istek ifade edilir. Örneğin, "Bari biraz daha erken kalkabilseydim." cümlesinde bir dilek ifade edilmektedir.

Şart eki ise bir yan cümle ile bir ana cümlenin birleşerek şart anlamı taşıyabileceği bir ögedir. Şart eki genellikle "-sa", "-se" ekleri ile yapılır ve bir şartın yerine getirilmesi durumunda ortaya çıkacak olan sonucu ifade eder. Örneğin, "Eğer zamanında gelirsen, filmi birlikte izleyebiliriz." cümlesinde "gelirsen" ifadesi şart ekiyle kullanılmıştır.