Perseverance'in Mars'a İnişini Sağlayan Türk Profesör

NASA, şubat ayında çok kıymetli çalışmalara imza attı. Bu bağlamda yaklaşık 7 ay evvel uzaya fırlatılan ve

Perseverance

olarak isimlendirilen uzay aracı, 18 Şubat'ta Kızıl Gezegen'e resmen indi. Bu iniş, Mars'ta yaşama dair izler arayacak, muhtemel bir durumda Mars'ta yaşanıp yaşanamayacağına dair bulgular sağlayacaktı. Böylece

Elon Musk

'ın Mars koloni kurma hayallerine yönelik de daha belirleyici sonuçlar elde edilecekti.

Perseverance, şu an için üzerine düşeni muvaffakiyetle gerçekleştirdi. Büsbütün otomatik olarak Mars yüzeyine

yumuşak iniş

gerçekleştiren uzay aracı, keşif çalışmalarıyla da değerli işler yapacak. Lakin bu iniş ve Perseverance'ın yaptığı çalışmalar, buz dağının sadece görünen yüzü. Uzay aracının Mars'a gitmesini sağlayan devasa bir grup ve bu takımın içinde de bir Türk bulunuyor.

Prof. Dr. Behçet Açıkmeşe

isimli bu bilim insanı, Mars kaşifinin en kritik bileşenlerinden bir tanesi için algoritma yazdı.

Perseverance'in Mars'a inişini sağlayan sistem, Türk profesörün algoritmasıyla yönetildi

1992 yılında ODTÜ İnşaat Mühendisliği kısmından mezun olan Prof. Dr. Behçet Açıkmeşe, Purdue Üniversitesi'ne gidip yüksek lisans ve doktora yapıyor. 2003 yılında da

NASA

için çalışmaya başlayan Açıkmeşe, bugünlerdeyse Washington Üniversitesi bünyesinde çalışmaya devam ediyor ve hem NASA'nın hem de Jeff Bezos'un kurduğu Blue Origin için de projeler geliştiriyor. Bundan yıllar evvel Mars'a gönderilen Curiosity isimli uzay aracı için gelişmiş bir algoritma yazan bilim insanı, bu algoritmayı Perseverance'e uygulayarak, kaşifin Mars'a yumuşak iniş yapmasını sağladı. Açıkmeşe'ye ulaşmayı başaran

BBC News Türkçe

, başarılarla dolu olayların anlatıldığı bir röportaja imza attı.

Hem Curiosity hem de Perseverance'in Mars'a inişini sağlayan dört tane kıymetli

güdüm denetim sistemi algoritması

bulunduğunu söz eden Açıkmeşe, bu algoritmanın kendisi tarafından geliştirildiğini söylüyor. Bunu dünyada yapabilen

çok az kişi

olduğunu belirten bilim insanı, bölüm içinde de herkes tarafından tanındığını, algoritma geliştiricilerinin de birbirleri ortasında tanıştığını söz ediyor. İşte birinci defa Curiosity için geliştirilen sonradan da Açıkmeşe'nin anlattığına nazaran birkaç saatte Perseverance'e uyarlanan algoritma, "

yedi dakikalık terör

" olarak isimlendirilen ve Mars atmosferine giriş ile yüzeye iniş manasına gelen sürecin yönetilmesini sağlıyor.

Prof. Dr. Behçet Açıkmeşe, algoritmayı geliştirmeyi başaran sayılı kişi olduğu için, SpaceX'teki mühendisler tarafından da bilindiğini söylüyor. Bunun üzerine SpaceX'ten iş teklifi alıp almadığı sorulan bilim insanı,

2005 yılında

bu türlü bir teklif aldığını lakin o yıllarda şirketin çok küçük olduğunu, bu yüzden de yanıt bile vermediğini söylüyor. Son yıllarda

Elon Musk

ile de görüştürülmek istenmiş olan profesör, akademik seviyede çalışmayı tercih ettiği için bu teklifi reddettiğini, SpaceX ile çalışamayacağını söz ediyor. Bu ortada, SpaceX'in emsal bir algoritma için Açıkmeşe'den yardım istediğini, bilim beşerinin da SpaceX'e dayanak verdiğini söyleyelim.

Kısa bir mühlet açıklanan, Türkiye'nin uzay hayali ile ilgili de konuşan Behçet Açıkmeşe, bunun çok değerli bir şey olduğunu, yapılabilirliğinin de

mümkün olduğunu

söz ediyor. 2023 yılının agresif bir yaklaşım olduğunu beyan eden profesör, Elon Musk'ın da emsal haller sergilediğini, bazen

agresif olmanın

daha güzel şeylere yol açabileceğini belirtiyor. Vaktinde Türkiye'de benzeri şartlar olsaydı ABD'ye gitmeyi düşünmeyeceğini vurgulayan bilim insanı, Türkiye'nin uzayla ilgili programlarında da elinden gelen her türlü yardımı verebileceğini kelamlarına ekliyor.

NASA, Perseverance adlı uzay aracıyla Mars'a iniş yaptı ve bu iniş, Mars'ta yaşam hakkında önemli bilgiler sağlamayı amaçlıyor. Bu inceleme, gelecekteki Mars kolonizasyonu projeleri için de yol gösterecek nitelikte olabilir. Perseverance'ın inişi ve çalışmalarıyla birlikte önemli bir nokta da, Türk bilim insanı Prof. Dr. Behçet Açıkmeşe'nin geliştirdiği algoritmanın kullanılmış olmasıdır.

Prof. Dr. Behçet Açıkmeşe, ODTÜ mezunu bir bilim insanı olarak NASA için uzun yıllardır çalışmalar yürütmektedir. Behçet Açıkmeşe'nin geliştirdiği algoritma, Perseverance'ın Mars'a başarılı bir şekilde iniş yapmasını sağlamıştır. Bu algoritma aynı zamanda Curiosity adlı uzay aracının inişinde de kullanılmıştı. Behçet Açıkmeşe'nin Türkiye'nin uzay hayalleriyle ilgili de olumlu açıklamalar yapması, ülkemizin uzay alanındaki potansiyeline ve yeteneklerine dikkat çekmektedir.

Açıkmeşe, NASA ve Blue Origin gibi önemli kuruluşlarla projeler geliştirmekte ve bilim dünyasında tanınmaktadır. Behçet Açıkmeşe'nin algoritma uzmanlığı, SpaceX gibi büyük şirketlerin dikkatini çekmiş olsa da, kendisi akademik kariyerini tercih etmiş ve SpaceX'te çalışma teklifini reddetmiştir. Türkiye'nin uzay programlarına destek olabileceğini belirten Açıkmeşe, ülkenin uzay alanındaki potansiyeline olan inancını vurgulamıştır.

Behçet Açıkmeşe'nin uzay araştırmalarındaki başarısı ve Türkiye'nin uzay çalışmalarına olan desteği, ülkemizin bilim ve teknoloji alanındaki potansiyelini göstermesi açısından önemlidir. Profesörün yapmış olduğu bu başarılı çalışmaların, genç bilim insanlarına ilham kaynağı olması ve ülkemizin uzay araştırmaları konusundaki motivasyonunu artırması da oldukça değerlidir.