Tovbenin Hakikati

Tovbenin Hakikati
Tovbe nasıl yapılır ?

Tovbeden maksat, yapılan hataların bağışlanmasını istemekle beraber onları terketmek, ibadet ve taat noksanlarını da (zamanında kılınmamış namazları, tutulmamış orucları vb) kaza etmektir Kullara karşı tovbenin hakikati ise helalleşmekle, bu mumkun olmazsa fakihlerin buyurduğu gibi, mirascılarıyla helalleşmek, olenin ruhuna hatim okuyup sadaka vermekle olabilir

Tovbe eden kişinin gunahlarının ağırlığından haya etmesi lazım gelir Yoksa sozde kalması ve pişmanlık duymadan soylenmesi ile gercek tovbe olmaz

Nedamet, yani pişmanlık, işlenen gunahlar icin kalbin sızlaması, yaptığına rahatsızlık duyması ile belli olur Bunun alameti gunah işlemiş olmaktan dolayı huzunlu, uzuntulu olmak, Allahtan ve kullarından utanıp arlanmaktır

Gercekten tovbe etmek isteyenin hali boyledir Kalbi yumuşamış, gozu yaşlı olmuştur Gunah işlemekten vazgecmemiş kimsenin tovbesi ise yalancı tovbesi olur

Fahreddin Razi hazretlerinin beyanına gore tovbe uc aşamadan sonra gercekleşir Birincisi meydana gelen hatanın zararını bilmek, ikincisi bu zararı bildikten sonra haline uzulerek pişmanlık duymak ve ucuncusu bu uzuntu uzerine halisane af dilemektir

Aynı kaynağa gore tovbe altı manayı bir araya getirir: 1 Gecmişe nedamet etmek, 2 Gelecekte gunah işlememeye azim gostermek, 3 Gecirmiş olduğu farzları kaza etmek, 4 Hakkına tecavuz ettiği insanların haklarını yerli yerince vermek, 5 Vucudunu haram lokmadan temizlemek, 6 Bedene ibadetin lezzetini tattırmak

Bu şartlar kimde gercekleşirse Allahın rızası, Rasulullah savin şefaati ile o insan hic gunah işlememiş gibi olur
Sayılan altı şarta dikkat edildiği zaman, tovbe yalnız sozlu bir ifadeyle değil, bir ahlakla, bir anlayışla, vucudun yeni bir safhaya donuşu, nefsin sıfatlarının değişmesi ile olur Kalbin nuraniyetinin artarak Allaha iltica edip kotu ahlakın terkiyle olduğu anlaşılır Bunlar olmadan tovbe noksan olur

Tovbenin hakikati icin ilim, hal ve fiil gereklidir Tovbe icin aranılan ilim, gunahın buyuk zarar olduğunu, kul ile sevdiği şeyler arasında buyuk bir perde olduğunu, Rasulullah ve dostlarını incittiğini, melekleri gucendirdiğini, Allahın rızasından uzak kalmaya sebep olduğunu, boylece devam edip vefat ederse ahiret ve akıbetinin husranla neticelenebileceğini, tovbe edenin hic gunah işlememiş gibi olduğunu bilmektir

Velhasıl tovbe yalnızca Ya Rabbi ben pişmanım diye el acıp yuze surmekle değil ahlakı değiştirmekle, kalbi ilahi idrak ve anlayışla suslemekle mumkundur

Mehmet ILDIRAR
semerkand dergisi